گاه‌شمار خیزش ۱۴۰۱ ایران (بهمن)

برای مشاهده مقاله اصلی گاه‌شمار خیزش ۱۴۰۱ ایران را ببینید.

خیزش ۱۴۰۱ ایران
تاریخ	۲۵ شهریور ۱۴۰۱ – اکنون (۴ ماه، ۳ هفته و ۳ روز)
موقعیت	ایران
علت(ها)	کشته‌شدن مهسا امینی
اهداف	براندازی نظام جمهوری اسلامی
روش‌ها	تظاهرات خیابانی تجمع (آیین‌های هفتم و چهلم کشته‌شدگان، تجمعات صنفی) دفاع و درگیری با مأموران امنیتی تحصن شعارنویسی و شعارهای شبانه برداشتن حجاب اجباری (روسری‌سوزان، گیسوبران) عمامه‌پرانی حمله هکری اعتصاب تحریم خرید
وضعیت	در جریان
طرف‌های مدنی درگیر
براندازان براندازان و آزادی‌خواهان ایرانی نظام جمهوری اسلامی قوه مجریه وزارت کشور وزارت اطلاعات وزارت ارتباطات قوه قضائیه فراجا یگان‌های ویژه سازمان اطلاعات فراجا پلیس امنیت عمومی سپاه پاسداران سازمان اطلاعات سپاه قرارگاه ثارالله شبه‌نظامیان بسیج لباس‌شخصی‌ها پیشمرگان کرد مسلمان
شخصیت‌های پیشرو
مردمی، خودجوش و بدون ساختار رهبری سید علی خامنه‌ای و دیگر مقامات نظام جمهوری اسلامی
تلفات و کشته‌ها
کشته‌شدگان: دست‌کم ۶۳۲ نفر، از جمله، ۷۱ کودک کشته‌شده بر اثر شکنجه یا نرسیدن دارو: دست‌کم ۱۵ تن در خطر اعدام: دست‌کم ۱۰۹ تن. زخمی‌شدگان: بیش از ۵٫۰۰۰ تن بازداشت‌شدگان: دست‌کم ۶۰٫۰۰۰ تن، کشته‌شدگان: ۶۸ نفر (هرانا) بیش از ۹۰ نفر (محمدجعفر منتظری) زخمی‌شدگان: بیش از ۲٫۰۰۰ نفر
آمارها تا ۱۵ بهمن ۱۴۰۱

گاه‌شمار خیزش سراسری در بهمن‌ماه ۱۴۰۱ شامل رویدادهای اعتراضی این ماه به ترتیب روز می‌شود.

روزشمار

۱ بهمن

• در این روز دلار به نرخ ۴۵ تومان رسید این بیشترین نرخ دلار پس از تغییر رئیس بانک مرکزی بوده‌است

۲ بهمن

• در شامگاه ۲ بهمن، مردم در پونک و اکباتان تهران و دهگلان تجمع کردند و در تهران و کرج از پنجره‌ها و بام خانه‌ها شعار سر داده شد.

۳ بهمن

• وزیران امور خارجه در نشست روز دوشنبه ۲۳ ژانویه حاضر به تصویب قطعنامه تنظیم شده قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تررویستی از سوی اتحادیه اروپا با اکثریت آرا نشدند؛ اما ۱۸ فرد و ۱۹ نهاد جمهوری اسلامی که در نقض حقوق بشر و سرکوب معترضان مشارکت یا مسئولیت داشته‌اند را تحریم کرد.

۴ بهمن

• گروهی از دانشجویان دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در همبستگی با اعتصاب دانشجویان دانشگاه هنر، تجمع اعتراضی برگزار کردند.
• کارکنان مجتمع پتروشیمی بندر خمینی به دلیل پرداخت‌نشدن حقوق و مزایایشان اعتصاب کرده و تجمع اعتراضی برپا کردند.
• بر اساس گزارش شبکه‌های اجتماعی در شامگاه سه‌شنبه، گروهی از شهروندان تهران بر ضد حکومت و سران جمهوری اسلامی شعار دادند.

۶ بهمن

• کنگره آمریکا قطعنامه دوحزبی (جمهوری‌خواه و دموکرات) در محکومیت سرکوب اعتراضات در ایران و حمایت از معترضان ایرانی را به اتفاق آرا یعنی با ۴۲۰ رای موافق و یک رای مخالف تصویب کرد. کلودیا تنی، جمهوری‌خواه از ایالت نیویورک و یکی از دست‌اندرکاران تدوین این قطعنامه گفت: «نقض فاحش حقوق‌بشر توسط حکومت ایران در سرکوب معترضان محکوم شده‌است و این ضروری است که ما در مجلس نمایندگان ایالات متحده یک صدا حمایت خود را از مردم شجاع ایران بیان کنیم و مجلس سنا نیز بایستی به فوریت این طرح را تصویب کند.»
• مجلس شورای اسلامی در صدد برآمد که ماده‌ای به قانون مجازات اسلامی بیفزاید که اگر افراد سرشناس (سلبریتی) در صورت روی‌دادن رخدادی در جامعه، تا زمانی که مراجع رسمی حکومت دربارهٔ آن اظهارنظر نکرده‌اند، نباید دربارهٔ آن اظهارنظر کنند و اگر دیدگاهشان - هرچند درست باشد - با روایت و قرائت رسمی حکومت، تفاوت داشته باشد جرم محسوب شده و باعث مجازات می‌شود.

۸ بهمن

• فاطمه مهاجری، مادر ویدا (وحیده) ربانی، روزنامه‌نگار بازداشت‌شده در جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران، در نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه از «قضاوت‌های سلیقه‌ای» و محکوم شدن فرزندش به «۱۱ سال» حبس انتقاد کرد و گفت که «قلبم به درد، و فریادم به آسمان برآمده است.» او گفت که قاضی، دخترش را با استناد به انتشار شعری از یک شاعر افغانستانی - که «بوسه را به نماز، تشبیه کرده» - مصداق «توهین به مقدسات» دانسته و محاکمه کرده‌است.

۱۰ بهمن

• بازیکنان تیم ملی فوتسال زنان ایران، در فینال بازی‌های آسیایی، از خواندن سرود جمهوری اسلامی امتناع کردند.

۱۱ بهمن

• حسن کرمی، فرمانده یگان‌های ویژه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی (فراجا) ادعا کرد که هیچ انسانی در اعتراضات (خیزش ۱۴۰۱ ایران) بر اثر خطا کشته نشده و اگر کسی بتواند این را اثبات کند جایزه خواهد گرفت. در حالی که در اواخر دی ۱۴۰۱، سازمان دیده‌بان حقوق بشر با انتشار گزارش سالانه خود دربارهٔ وضعیت جهانی حقوق بشر در سال ۲۰۲۲ اعلام کرد که مأموران جمهوری اسلامی برای سرکوب اعتراضات سراسری مردم ایران از «نیروی قهریه کُشنده و بیش از حد» و از شات‌گان، تفنگ جنگی، هفت‌تیر... حتی در اعتراضات مسالمت‌آمیز و در جاهای پرجمعیت استفاده کرده‌اند. در بخش دیگری از گزارش این سازمان آمده‌است: «با سرکوب عمومی، انتخابات ناعادلانه، و فساد و سوءمدیریت آشکار، حکومت خودکامه [جمهوری اسلامی] ایران با تنها چیزی که باقی مانده‌است حکومت می‌کند: نیروی بی‌رحمانه.»

۱۲ بهمن

• پوران ناظمی، فعال حقوق بشر - که به‌تازگی به‌طور موقت از زندان آزاد شده بود - به همراه خواهرش پروانه ناظمی، بدون حکم قاضی، در بیمارستان مهرگان کرمان بازداشت شد.

۱۳ بهمن

اعتراضات در زاهدان و سیستان بلوچستان پس از نماز جمعه در صد و چهل و یکمین روز خیزش سراسری انجام شد و نیز، مردم گالیکش واقع در استان گلستان برای اعتراض به خیابان‌ها آمدند.

۱۴ بهمن

• سازمان حقوق بشر ایران در گزارشی شلیک نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی به صورت و چشم تعداد قابل توجهی از معترضان مأموران را «سیستماتیک» و «هدفمند» اعلام کرد. آمار دقیقی از معترضانی که چشمانشان آسیب دیده، در دست نیست؛ ولی بنا به گزارش روزنامه نیویورک تایمز در ۲ آذر ۱۴۰۱، دست‌کم ۵۸۰ نفر معترض از ناحیه چشم، آسیب دیده‌اند.
• رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی از طرحی خبر داد که افراد بی‌حجاب را از راه سیستم، شناسایی کرده و آنان را از خدمات اجتماعی محروم خواهد کرد و نیز کارت ملی‌شان تا موقع پرداخت جریمه، مسدود خواهد شد. ۱۸ شورای صنفی دانشجویی و برخی از استادان دانشگاه به این شیوه‌نامه اعتراض کرده و آن را «نقض آشکار حقوق انسانی و دانشجویی» خواندند.
• جواز «بنیاد کشوری سندروم داون دیوار ۴۷» به دلیل حمایت از اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، از سوی جمهوری اسلامی لغو شد.

۱۵ بهمن

• بنا به برخی آمار رسمی، رسیدن تعداد کشته‌های خیزش ۱۴۰۱ ایران به ۶۳۲ تن.
• تجمعات شنبه‌های اعتراضی در چندین کشور جهان، همچون: آمریکا، آلمان، بریتانیا، کانادا… در حمایت از اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران انجام شد.
• نزدیک به ۳۸۰ نفر از فعالان حقوق زنان در نامه‌ای با قدردانی از فعالیت‌های فرهاد میثمی در مخالفت با حجاب اجباری و اعدام از او خواستند تا به اعتصاب غذا پایان دهد. سازمان عفو بین‌الملل نیز خواستار «آزادی فوری» و «بدون قید و شرط» او - که در اعتصاب غذا وزن زیادی از دست داده - شد.
• میرحسین موسوی آخرین نخست‌وزیر ایران، خواستار همکاری نیروهای آزادی‌خواه «برای نجات ایران» و نیز تشکیل مجلس مؤسسان شد.

۱۶ بهمن

• صنم کازرونی، نویسنده، فعال مدنی، کنشگر محیط زیست و کشاورز که در آبان ۱۴۰۱ به دست نیروهای امنیتی بازداشت شده و در زندان زنان دولت‌آباد اصفهان زندانی است، با مجموعه‌ای از اتهامات سنگین، از جمله، محاربه روبه‌رو شده‌است. وی به وکیل دسترسی ندارد.
• یک نهاد حقوق بشری درخواست قوه قضاییه از خامنه‌ای برای بخشایش معترضان بازداشت‌شده را «ریاکارانه» و «اقدامی تبلیغاتی» دانست و با تأکید بر اینکه معترضان از «حق خود برای اعتراض» استفاده کرده‌اند، اعلام کرد که بازداشت آنان و احکام کیفری صادر شده برای این شهروندان بی‌اعتبار است و نه تنها، همه معترضان باید «بدون قید و شرط، آزاد» شوند، بلکه برای اجرای عدالت، آمران و عاملان سرکوب مردم باید مجازات شود و مجازاتشان یک «حق همگانی» است.

۱۷ بهمن

• به گزارش روزنامه بریتانیایی گاردین، برخی از معترضان مرد و زن توسط مأموران جمهوری اسلامی، مورد تجاوز جنسی، خشونت جنسی و شکنجه قرار گرفته‌اند.
• بنا به گزارش «کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان»، در پرونده جوانان محلات ارومیه، ۱۶ نفر، از جمله، چند نوجوان دانش‌آموز در محاکمه‌ای «پنج دقیقه‌ای» محاکمه شدند.
• هیئت داوران شصت و پنجمین دوره آکادمی ملی علوم و هنرهای ضبط («گرمی»)، جایزه «آهنگ برای تغییر اجتماعی» را به شروین حاجی‌پور به دلیل ساختن ترانه برای… (یکی از ترانه‌های معروف در دوره خیزش ۱۴۰۱ ایران) داد.

۱۸ بهمن

• در پی مسمومیت سریالی و دسته‌جمعی «دانش‌آموزان دختر» در دست‌کم ۱۲ مدرسه قم، اداره کل آموزش و پرورش در اطلاعیه‌ای، همه مدارس و واحدهای آموزشی قم را تعطیل اعلام کرد. به گزارش برخی از منابع، این مسمومیت با گازهای مسموم‌کننده بوده و رخدادهایی امنیتی دانسته شده‌اند.

جستارهای وابسته

• گاه‌شمار خیزش ۱۴۰۱ ایران (شهریور و مهر
• گاه‌شمار خیزش ۱۴۰۱ ایران (آبان)
• گاه‌شمار خیزش ۱۴۰۱ ایران (آذر)
• گاه‌شمار خیزش ۱۴۰۱ ایران (دی)
• روزشمار اعتراضات ۱۳۹۸ ایران