نمودار کیسه بیضه. در سمت چپ حفره واژینالیس از غشاء باز شده است.
کیسه بیضه یا کیسه خایه[۱] کیسه‌ای است که در جنس نر همه پستانداران وجود دارد. این کیسه از جنس ماهیچه صاف است که به صورت غیر ارادی دمای خایهها را تنظیم می‌کند. خایهها قبل از تولد در داخل شکم قرار دارند و کمی قبل از تولد وارد کیسه خایه می‌شوند. دمای کیسه خایه ۳ درجه پایین تر از دمای بدن است. یعنی دمای آن در حدود ۳۴ درجه سانتی گراد است. با این حال وقتی دمای محیط سردتر از ۳۴ درجه باشد، ماهیچه‌های کیسه خایه منقبض می‌شوند و خایهها به زیر شکم می‌چسبند و گرم می‌شوند. و برعکس، وقتی هوا گرم تر از ۳۴ درجه باشد ماهیچه‌های کیسه خایه به حالت استراحت در می‌آیند و خایهها از شکم فاصله می‌گیرند و خنک تر می‌شوند و شرایط را برای اسپرمسازی مهیا می‌کنند.
در زنان
در مردان
