کونگ‌فو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از کونگ فو)


دو راهب بودایی در حال تمرین کونگ فو (ووشو)


کونگ‌فو (به چینی: 功夫) (به انگلیسی: kung fu/kungfu) یک اصطلاح مشهور چینی است که به معنای مهارت است و برای ماهر بودن در یک کاری استفاده می‌شود. در زنجیره‌ای به هر مطالعه، یادگیری یا تمرین مربوط به صبر، انرژی و زمان برای اتمام اشاره دارد. از طریق سخت کوشی و گرانبها بودن هنرهای رزمی لزوما چینی هنرهای رزمی فانی چین محسوب می‌شود. البته در چند‌ سال اخیر برخی از رشته‌های رزمی نو ظهور همچون کونگ‌فو توتایما، کونگ‌فو جنگاوران، کونگفو خیابانی، کونگ‌فو توآ، نیو کونگ‌فو آزاد (فری کونگ‌فو)، هو کونگ‌فو، نیو کونگ‌فو و … از نام کونگ‌فو برای تبلیغ سبک خود استفاده کرده‌اند. معنای اصلی کونگ‌فو در زبان چینی تا حدی از آنچه که این روزها از این لغت برداشت می‌شود، متفاوت است. کونگ‌فو در واقع به رشته خاصی اشاره ندارد بلکه به تمامی هنرهای رزمی چینی که از گذشته‌های دور در سراسر این سرزمین رواج داشته برمی‌گردد. در هر یک از نقاط چین، اساتید کونگ‌فو شیوه خاصی از مبارزه را به شاگردان خود آموزش می‌دادند و این مهارت‌ها از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شد ولی به خاطر قانون منع آموزش کونگ‌فو به افراد غیر چینی، هنرهای رزمی چین در طی سال‌ها ناشناخته باقی ماند که در اواسط قرن بیستم این قانون توسط بروسلی نادیده گرفته شد و او شروع به آموزش کونگ‌فو به افراد خارجی نمود و اساتید چینی از این کار بروسلی به شدت ناخشنود بودند و برای مجازات بروسلی، فردی به نام وانگ جک من را که در هنرهای رزمی سنتی چینی استاد بود به مبارزه او فرستادند که ملاقات و مبارزه این دو استاد بزرگ بروس لی را از اینکه کونگ‌فو را دست مایه نمایش‌های تلویزیونی کند و مباحث اخلاقی آن را قربانی حرکات مرگبار و مبارزه نماید منصرف نمود و بنیان‌های سبک جیت کان دو را که بعدها توسط استاد بروسلی معرفی شد استوار نمود. در واقع کونگ‌فو فقط برای چینی‌ها یک شیوه مبارزه نبود، بلکه آنان کونگ‌فو را نمادی از هویت و آداب رسوم خود می‌دانستند. کونگ‌فو در چین دارای شاخه‌های شمالی و جنوبی است که رشته‌های شمالی در مناطق شمالی و رشته جنوبی بیشتر در مناطق جنوبی چین رواج دارند، سبک‌های شمالی نیازمند بدنی نرم و انعطاف‌پذیر برای حرکت‌های سریع و ضربات پرشی و برق‌آسا به حریف هستند و رشته‌های جنوبی، نیازمند بدنی پر از عضله و نیرومند برای ضربات مرگبار به حریف می‌باشند. چانگ چوان، نانچوان و خوانچوان جزو سبک‌های شمالی و وینگ چون، چویلی فوت، هونگ جیا و درنای سفید فوجیان جزو سبک‌های جنوبی کونگ‌فو می‌باشد. کونگ‌فو دارای سبک‌هایی نیز می‌باشد که از قدرت درون و نیروی درونی برای مبارزه استفده می‌کند مانند: تای چی چوان، باگوآژانگ می‌شیجی چوان و ... بیشتر رشته‌های کونگ‌فو حرکات خود را از روی جانوران تقلید می‌کنند مانند (کونگفوی پنج حیوان) که روش‌های مبارزه جانورانی مانند: اژدها، مار، میمون، ببر، ملخ و لک‌لک را تقلید می‌کند کونگ‌فوکاران از قدرت انگشتان و سرپنجه‌ها نیز در مبارزه بهره می‌گیرند. امروزه جیت کاندو یکی از رشته‌های مدرن کونگفو می‌باشد که توسط بروسلی پایه‌گذاری شده است.

واژه‌شناسی[ویرایش]

واژه کونگ‌فو از دو بخش «کونگ» (چینی: 功) به معنای کار، فعالیت، شایستگی یا دستاورد و «فو» (چینی: 夫) تشکیل می‌شود. «فو» در زبان چینی هم به معنی انسان است و هم پسوندی با معانی بسیار مختلف. اگر فو را در معنای اول آن در نظر بگیریم معنی کونگ‌فو چیزی شبیه به «دستاورد انسان» خواهد بود و اگر آن را پسوند بدانیم معنای آن «فعالیت و تلاشی که با صرف زمان و انرژی قابل توجه به دست می‌آید» خواهد بود. به این ترتیب «تمرین کونگ‌فو» در اصل به معنی تمرین یک رشته رزمی نبوده‌است بلکه به فرایند کلی تمرینات بدنی و ذهنی یک شخص و آموزش‌ها و تکامل مهارت‌های او اشاره داشته‌است. حالا این مهارت ممکن است در زمینه یک هنر رزمی باشد یا هر مهارت دیگری در رشته‌های هنری، علمی و فنی مختلف.

عکس از شخصی در حال اجرای فرم‌های تالو با نیزه، بهمن ماه ۱۳۸۵
شخصی در حال اجرای فرم‌های تالو با نیزه، ایران، بهمن ماه ۱۳۸۵

کونگ‌فو در کشور چین با دو اسم شناخته می‌شود: در جنوب این کشور که زبان کانتونی موجود است این رشته را همان کونگ‌فو می‌نامند. اما در شمال کشور چین که زبان مندرین رواج دارد این رشته با نام ووشو شناخته می‌شود. کونگ‌فو یا ووشو دارای بیش از ۳۰۰ سبک اصلی و حدود ۱۰۰۰ سبک فرعی می‌باشد که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به سبک‌های چانگ چوان، نان چوان، تای چی چوان و وینگ‌چون اشاره داشت. همه این سبک‌ها در دو بخش تالو و ساندا برگزار می‌شوند. ساندا یک نوع مبارزه فول‌کنتاکت است که اوایل سده‌ بیستم با بهره‌گیری از تکنیک‌های مقدماتی کونگ‌فوی سنتی پایه‌گذاری شد و در مسابقات پیشرفته‌تر آن (سانداوانگ) ضربات آرنج و زانو نیز در آن گنجانده شده‌است. تالو به معنای فرم است، و هنرجویان به اجرای فرم در این بخش می‌پردازند. هر چهار سال یک بار مسابقات جهانی کونگ‌فو نیز زیر نظر فدراسیون بین‌المللی ووشو و در قالب ووشو سنتی برگزار می‌شود. اصطلاح ووشو به معنای هنر جنگیدن است.

منابع[ویرایش]

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Kung fu (term)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۷ آوریل ۲۰۲۰.محمد مهدی خسروی قلعه کنگفوکار

  • دانشنامه هنرهای رزمی، تهران، نگاه بوستان، ۱۳۹۴.