کولوسئوم

کولوسئوم
نمای بیرونی کولوسئوم
اطلاعات کلی
گونه	آمفی‌تئاتر
موقعیت	ایتالیا، رم
آغاز ساخت	۶۹ میلادی
پایان	۸۰ میلادی

نمای بیرونی در شب

کولوسئوم یا کلوسیوم (نام باستانی: Amphitheatrum Novum یا Amphitheatrum Flavium، به ایتالیایی: Colosseo، به لاتین: Colosseum) یک تماشاخانه در شهر رم در ایتالیا است. کولوسئوم بزرگترین تماشاخانه در امپراتوری روم بوده‌است. کولوسئوم ظرفیتی میان ۵۰۰۰۰ تا ۸۰۰۰۰ نفر و ۸۰ در ورودی داشته‌است. ساخت کولوسئوم توسط وسپاسیان بین سالهای ۶۹ تا ۷۰ میلادی پایه‌گذاری شد. پس از آن پسرش تیتوس در سال ۸۰ میلادی کار ساخت آن را در زمین‌های باتلاقی میان تپه‌های اسکوئیلین و کائلین تمام کرد. البته پس از او دومیتیان (برادر تیتوس) در کولوسئوم تغییراتی اعمال کرد. به عنوان اولین آمفی تئاتر دائمی در روم کامل کرد.

امروزه بیش‌تر کولوسئوم را با تاریخ خونین نبرد گلادیاتورها در آن می‌شناسند. در کولوسئوم گلادیاتور با یکدیگر یا با حیوانات وحشی می‌جنگیدند و اسباب سرگرمی تماشاچیان خود را (که اغلب از اشراف بودند) فراهم می‌کردند. برخی اعدام‌ها (مانند اعدام با رهاسازی حیوانات وحشی) نیز در کولوسئوم انجام می‌شده‌است.مراسم افتتاحیه کولوسیوم با کشتار ۹ هزار حیوان غیر اهلی برگزار شد. در کولسیوم زنان و مردان از هم جدا بودند. جایگاه زنان درطبقه پنجم بود، که دید بسیار بدی به میدان داشت. جایگاه مخصوص زنان درکولوسیوم بسیار ناامن و خطرناک بود، چرا که سکوهای آنها با طناب‌هایی نگه داشته می‌شد که هر از چندی پاره می‌شدند و زنان از ارتفاع ۵۰ متری به پایین سقوطی مرگبار می‌کردند اما جایگاه مردان بسیار امن بود، آنها بر روی سکوهای سنگی می‌نشستند. کولوسیوم محل برگزاری جشنهای امپراتور و مردم رم بود. در طی این جشنها، که هر بار ۱۰۰ روز به درازا می‌کشید حیوانات درنده را به جان بردگان و گلادیاتورها می‌انداختند و یا گلادیاتورها، که برده بودند و امید به زندگی آنها به سختی به ۲۲ سالگی می‌رسید، را مجبور به کشتن یکدیگر می‌کردند. امپراتور و مردم رم نیز شاهد این کشتار بودند و از آن لذت می‌بردند. در طی هر دوره از این جشن‌ها حدود ۵ هزار برده وگلادیوتور به قتل می‌رسیدند. در روزهایی که جشن برقرار نبود، محکومان به مرگ را جلوی حیوانات درنده می‌انداختند تا زنده زنده خورده شوند. امپراتور و مردم رم نیز شاهد زنده زنده خورده شدن این آدمیانِ تیره بخت بودند. در کل، بیش از یک میلیون نفر، از جمله ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار گلادیاتور، در صحن کلوسیوم به طرز وحشیانه ای کشته شدند. این میدان چهار هزار متر مربعی، بزرگترین قتلگاه تاریخ بشریت بوده‌است. امروزه، کولوسیوم محبوبترین بنای ایتالیا، نماد شهر روم و تمدن رومی است. همه رومیان، ایتالیاییها و حتی اروپاییها به این تمدن افتخار می‌کنند. در سال ۲۰۰۷، در طی یک نظرسنجی با شرکت بیش از یکصد میلیون نفر، کولوسیوم جزو ۷ اثر برتر و محبوب جهان برگزیده شد. در سال ۲۰۱۱، مبلغ ۲۵ میلیون یورو، تنها برای تمیز کردن دیوارهای کولوسیوم و چند کار بسیار جزیی دیگر در درون آن، هزینه شد.

سنت بید پیشگویی کرده بود که: “تا زمانی که کولوسئوم استوار است رم نیز استوار است، آن‌گاه که کولوسئوم سقوط کند روم نیز سقوط خواهد کرد، آن‌گاه که روم سقوط کند، دنیا هم سقوط خواهد کرد“.

سازه

پلان این مجموعه به شکل بیضی با قطرهای ۱۸۸ متر و ۱۵۶ متر و زیر بنای ۶ جریب می‌باشد. ارتفاع آن حدود ۴۸ متر است. کف صحنه چوبی است و در زیر آن مجموعه‌ای از اتاق‌ها و گذرگاه‌ها برای عبور حیوانات وحشی و سایر تدارکات لازم جهت راه‌اندازی و اجرای نمایش قرار گرفته‌است. تعداد ۸۰ دیوار به عنوان تکیه‌گاه برای طاق‌های گنبدی شکل، گذرگاه‌ها، پلکان و ردیف‌های صندلی، روی صحنه قرار گرفته‌است. لبه بیرونی طاق‌های متوالی باعث اتصال طبقات مختلف و پلکان بین آن‌ها به یکدیگر شده‌است.

نمای داخلی کولوسئوم از بالا سه ردیف طاق‌های گنبدی شکل رو در روی ستون‌ها و سر ستون‌ها قرار گرفته‌اند، در ستون‌های طبقه اول سبک معماری سبک دوریکا، در طبقه دوم سبک ایونیک، و در طبقه سوم سبک قرنتی که نزدیک به سبک کلاسیک یونان بود، به کار رفته‌است. این بنا به دلیل عبور و مرور آسان جمعیت به داخل و خارج میدان یکی از شاهکارهای مهندسی است در بالای این سه طبقه اصلی، طبقه زیرشیروانی شامل ستون‌های مستطیل شکل سبک قرنتی قرار دارد، فضای بین ستون‌ها با ۴۰ عدد پنجره کوچک مستطیل شکل پر شده‌است. در قسمت بالا، دیوارکوب‌ها و بندگاه‌هایی وجود دارد که تیرک‌هایی را که سایه بان‌ها به آن‌ها آویزان است، نگه داشته‌اند.

در ساخت عمارت با دقت بسیاری از انواع ترکیبات ساختمانی استفاده شده، برای فونداسیون از بتون و برای ستون‌ها و طاق‌ها از سنگ آهک (تراورتن) استفاده شده، در ستون‌های به کار رفته برای دیوار دو طبقه زیرین، از نوعی سنگ متخلخل به نام توفا استفاده شده‌است. برای طبقات فوقانی و اکثر طاق‌ها از آجر بتونی استفاده شده‌است.

این اثر هم‌اکنون به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جدید به‌شمار می‌رود.

نمایی از داخل کولوسئوم

جستارهای وابسته

• تماشاخانه ورونا
• تماشاخانه آرل
• تماشاخانه نیم