کنکور در ایران
آزمون سراسری پذیرش دانشگاههای کشور که با نام کنکور نیز شناخته میشود، آزمونی است که همه ساله در ایران و بیرون از آن برای پذیرش دانشگاههای کشور برگزار شده و نمره گرفته شده در آن در کنار سوابق تحصیلی و سهمیههایی که به گفته اکثر داوطلبان ناعادلانه و تحمیلی هستند،[۱][۲][۳] مبنای ورود به دانشگاههای ایران است.
برگزار کننده آزمون سراسری
[ویرایش]سازمان سنجش و آموزش کشور که سازمانی تحت نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است، متولّی اصلی برگزاری آزمون سراسری (کنکور) میباشد.
کنکور سراسری بر حسب مقطع مورد نظر توسط نهادهای گوناگون برگزار میگردد، این آزمون در مقطع کارشناسی تمام دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ایران و نیز کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی کلیه دانشگاهها و مراکز آموزش عالی دولتی ایران توسط سازمان سنجش آموزش کشور برگزار میگردد.
رشتههای کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی دانشگاههای آزاد اسلامی توسط مرکز پذیرش دانشگاه آزاد و برای رشتههای کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی علوم پزشکی و دورههای تخصص و فوق تخصص پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی توسط مرکز سنجش وزارت بهداشت برگزار میگردد.
این آزمون هر سال در دو نوبت برگزار میگردد، نوبت اول در نیمه اول اردیبهشت و نوبت دوم در نیمه اول تیر ماه برای پنج گروه آزمایشی «علوم ریاضی و فنی»، «علوم تجربی»، «علوم انسانی» (شامل داوطلبان متقاضی شرکت در آزمون با منابع رشته علوم انسانی یا منابع رشته علوم و معارف اسلامی)، «زبانهای خارجی» و «هنر» بهطور جداگانه برگزار میشود. تا پیشاز سال ۱۳۹۲ کنکور دانشگاههای آزاد توسط مرکز آزمون دانشگاه آزاد اسلامی و به صورت جداگانه از کنکور سراسری برگزار میشد و پس از آن با کنکور سراسری ادغام شد.
طبق مصوبه مجلس کنکور به تدریج حذف نمیشود و معیارهای دیگری برای ورود به دانشگاه در نظر گرفته شود.[۴][۵][۶]
همچنین بر اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و در راستای حذف تدریجی کنکور، سوابق تحصیلی به تدریج سهم بیشتری از پذیرش دانشجو را خواهد داشت. در حال حاضر این میزان برای کنکور سراسری ۱۴۰۴ معادل ۶۰ درصد تأثیر قطعی در نظر گرفته شده است.[۷] منظور از سابقه تحصیلی همان نمرات امتحانات نهایی و تشریحی داوطلب در رشته تحصیلی دوره دوم متوسطه (در نظام آموزشی جدید یا ۶-۳-۳) یا دیپلم و پیشدانشگاهی (در نظام آموزشی قبلی) است.[۸]
تقلب گسترده در امتحانات نهایی مدارس ایران
[ویرایش]تقلب گسترده در امتحانات نهایی مدارس ایران یکی از چالشهای نظام آموزشی ایران در سالهای اخیر است.[۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]
از سال ۱۴۰۲ مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی با موضوع تأثیر قطعی معدل در کنکور سراسری اجرا شد. پیش از این تأثیر معدل در کنکوری سراسری بهصورت مثبت بود یعنی اثری منفی در نتایج کنکور سراسری نداشت.[۲۳]
علیرغم اینکه وزیر علوم در بهمن ۱۳۹۶ اعلام کرد طبق نظرسنجی سازمان سنجش آموزش کشور از داوطلبان حین برگزاری کنکور سراسری ۸۵ درصد داوطلبان تمایل به تأثیرگذاری سوابق تحصیلی در کنکور ندارند[۲۴][۲۵] ولی شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه تأثیر قطعی معدل را در سال ۱۴۰۰ تصویب کرد.[۲۶][۲۷] همچنین طبق نظرسنجی اندیشکده مقابله با فقر و نابرابری آموزشی در مهر ماه ۱۴۰۳ مجدداً هشتاد و پنج درصد از دانش آموزان و اولیا و کادر آموزشی خواستار لغو تأثیر قطعی معدل در کنکور سراسری بودند.[۲۸][۲۹]
طبق اعلام معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۲، ۲۸۰۶ تخلف رسمی در حوزه امتحانات نهایی دبیرستانها رخ داد که شامل ۱۶۷۲ مورد وسیله تقلب، ۳۵۹ استفاده از وسایل و ۱۳ مورد انتشار و افشای سوالات بعد از شروع آزمون نهایی مدارس اتفاق افتاد.[۳۰]
تأثیر قطعی معدل در کنکور سراسری موجب تشدید تقلب در امتحانات نهایی مدارس شده است.[۳۱][۳۲]
مرکز بررسیهای استراتژیک نهاد ریاست جمهوری در تاریخ ۵ تیر ماه ۱۴۰۰ در یک گزارش کارشناسی ۷ ایراد مصوبه تأثیر قطعی معدل شورای عالی انقلاب فرهنگی را اعلام کرد که یکی از آنها بالا رفتن انگیزه برای تقلب و تخلف در برگزاری امتحانات نهایی بوده است.[۳۳][۳۴]
تاریخچه
[ویرایش]
اوّلین کنکور ایران
[ویرایش]اوّلین کنکور ایران در سال ۱۳۴۸ خورشیدی برگزار شد و ۴۷٬۷۰۳ نفر داوطلب در آن شرکت کردند. سؤالات اوّلین دورهٔ کنکور، به صورت سؤالات کوتاه پاسخ طرّاحی شده بود. در آزمون سال ۱۳۹۴ که چهل و ششمین کنکور ایران بود حدود ۸۵۰٬۰۰۰ نفر داوطلب ورود به دانشگاه بودند که ۵۰۰٬۰۰۰ نفر در رشته علوم تجربی ثبت نام کرده بودند.[۳۵]
تحلیل تاریخی کنکور در ایران از پس از انقلاب
[ویرایش]آغاز دوره جدید پس از انقلاب (۱۳۵۸–۱۳۶۲) پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کنکور در ایران دستخوش تغییرات گستردهای شد. نخستین آزمون سراسری در سال ۱۳۵۸، بدون محدودیت سنی و به شکل متمرکز و نیمهمتمرکز برگزار گردید. با آغاز انقلاب فرهنگی، در سالهای ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ کنکوری برگزار نشد؛ اما از سال ۱۳۶۲ به بعد، آزمون سراسری با ساختاری منظمتر و برای تمام رشتهها از سر گرفته شد.
تلاش برای حذف کنکور در ایران و چالشهای اجرایی (۱۳۸۶–اکنون) در سال ۱۳۸۶ قانونی برای حذف کنکور به تصویب رسید؛ با این حال، زمان برگزاری، نحوه اعلام نتایج و شیوه ثبتنام کنکور سراسری همچنان با تغییرات و اصلاحات پیدرپی همراه بود. این بیثباتی موجب شد هر ساله حدود ۴۵ هزار داوطلب با دشواریهای جدی روبهرو شوند. همچنین انجمن کنکور و مراکز آموزشی بارها نسبت به ضعف و ناکارآمدی روند اجرایی آن هشدار دادهاند.
تغییرات ساختاری و تأثیر سوابق تحصیلی (۱۴۰۰–اکنون) مطابق مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، از سال ۱۴۰۰ سوابق تحصیلی بهعنوان بخشی مهم از پذیرش در سایت کنکور سراسری لحاظ شد. در کنکور سراسری ۱۴۰۴، این تأثیر به ۶۰ درصد رسیده و قرار است تا حذف تدریجی آزمون ادامه یابد.
زمان برگزاری
[ویرایش]کنکور در ایران بهطور معمول تنها در تیرماه برگزار میگشت.[۳۶] آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ برای نخستین بار دو مرتبه در سال برگزار شد، نوبت اول آن در دیماه ۱۴۰۱ و نوبت دوم آن در تیر ۱۴۰۲. در سال ۱۴۰۲ مقرر شد تا کنکور از سال ۱۴۰۳ به بعد دو مرتبه در سال، یک نوبت در اردیبهشتماه و یک نوبت در تیرماه برگزار گردد.
در سالهای اخیر برگزاری کنکور سراسری، به خصوص کنکور تیرماه سال ۱۴۰۱، تقلبهای گسترده و فراگیر صورت گرفت که واکنشهای فراوانی به همراه داشت.[۳۷]
تعداد شرکتکنندگان
[ویرایش]بررسیها نشان میدهد که تعداد متقاضیان شرکت در کنکور از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۳۹۷ روندی کاهشی داشته است. با این حال تعداد متقاضیان کنکور در سال ۱۳۹۸ نسبت به ۱۳۹۷ روندی افزایشی داشته است. تعداد شرکتکنندگان در کنکور سراسری سال ۱۳۹۸، ۱۱۱۸۷۹۳ نفر بوده است.
در آمار نهایی ثبتنامکنندگان داوطلبان کنکور سراسری ۹۶ مشخص شد که تعداد ۹۲۹/۷۹۱ نفر در مجموع ثبتنام کردهاند که پیشتازی داوطلبان کنکور تجربی نیز همچون سالهای گذشته ادامهداشت که طبق آن ۵۸۰/۳۰۱ داوطلب در گروه آزمایشی علوم تجربی، ۱۴۸/۴۲۹ نفر در گروه آزمایشی علوم ریاضی، ۱۸۴/۱۲۲ نفر در گروه آزمایشی علوم انسانی، ۱۰/۴۸۵ نفر در گروه آزمایشی هنر و ۶/۴۵۴ داوطلب نیز در گروه آزمایشی زبانهای خارجی ثبتنام کردهاند.[نیازمند منبع]
قبولی در دانشگاههای دولتی دشوار است و بسیاری از داوطلبان به علت استرسهای مربوط به قبولی در کنکور آسیبهای روحی و جسمی میبینند.[۳۸]
طبق گزارش رسمی سازمان سنجش در کنکور سال ۱۳۹۷، تعداد یک میلیون و ۱۱ هزار و ۳۶۰ نفر داوطلب شرکت کردهاند.[۳۹]
از سال ۱۳۹۲ سنجش و پذیرش دانشجو علاوه بر شیوهٔ فراگیر در دانشگاه پیام نور قبولی در دانشگاه در بیشتر رشتههای تحصیلی در هر پنج گروه آزمایشی علوم تجربی، ریاضی و فیزیک، علوم انسانی، هنر و زبان خارجه از طریق قبولی به شیوهٔ سوابق تحصیلی «معدل کتبی سوم دبیرستان» در بیشتر دانشگاه پیام نور و دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه غیرانتفاعی انجام گرفت و در دانشگاه جامع علمی کاربردی به صورت کامل از طریق پذیرش با سوابق تحصیلی انجام گرفت و در سال ۱۳۹۴ بیشتر از ۲۰٪ رشته محلهای دانشگاههای سراسری و بیش از ۷۰٪ دانشگاههای دیگر کشور منحصراً پذیرش از طریق سوابق تحصیلی صورت گرفت.
به علت استرسهای کنکور و همچنین سوءاستفاده موسسات کشور که به مافیای کنکور مشهور است، حذف کنکور مورد بررسی است اما علتی که بسیاری از افراد را دلواپس کرده است، نبود جایگزینی مناسب برای سنجش افراد است.
تعداد داوطلبان کنکور بین سالهای ۹۴ تا ۹۸ به تفکیک جنسیت
[ویرایش]| سال | تعداد کل شرکت کنندگان | شرکتکننده خانم | شرکتکننده آقا |
|---|---|---|---|
| ۱۳۹۳ | ۱٬۰۳۱٬۳۲۲ | ۶۰۸٬۸۵۲ | ۴۲۲٬۴۷۰ |
| ۱۳۹۴ | ۸۸۰٬۷۵۶ | ۵۱۸٬۱۵۷ | ۳۶۲٬۵۹۹ |
| ۱۳۹۵ | ۸۶۰٬۱۰۹ | ۵۰۹٬۰۱۹ | ۳۵۱٬۰۹۰ |
| ۱۳۹۶ | ۹۲۹٬۷۹۱ | ۵۴۸٬۲۲۰ | ۳۸۱٬۵۷۱ |
| ۱۳۹۷ | ۱٬۰۱۱٬۳۶۰ | ۵۹۹٬۱۲۱ | ۴۱۲٬۲۶۳ |
| ۱۳۹۸ | ۱٬۱۱۸٬۲۳۳ | ۶۴۸٬۷۵۴ | ۴۷۰٬۰۳۹ |
| ۱۳۹۹ | ۱٬۱۴۶٬۱۲۸ | ۶۶۸٬۰۰۶ | ۴۷۸٬۱۲۲ |
| ۱۴۰۰ | ۱٬۳۶۷٬۹۳۱ | ۶۶۲٬۱۱۴ | ۴۴۹٬۷۰۴ |
| ۱۴۰۱ | ۱٬۴۴۸٬۹۵۹ | ۹۱۴٬۹۵۴ | ۵۷۴٬۰۰۵ |
| ۱۴۰۲ | ۱٬۱۱۹٬۴۳۶[پانویس ۱] | ۶۸۷٬۴۲۰ | ۴۳۲٬۰۱۶ |
| ۱۴۰۳ | ۹۸۴٬۲۱۴[پانویس ۲] | ۶۲۰٬۵۵۷ | ۳۶۳٬۶۵۷ |
| ۱۴۰۴(نوبت اول - اردیبهشت) | ۹۵۷٬۷۹۸ | ۶۰۸٬۰۱۸ | ۳۴۹٬۷۸۱ |
| ۱۴۰۴(نوبت دوم - تیر) | ۸۲۲٬۹۵۳ | ۵۲۵٬۱۴۶ | ۲۹۷٬۸۰۷ |
در آزمون سراسری سال ۹۴, ۸۸۰ هزار و ۷۵۶ نفر شرکت نمودند، که از این تعداد ۵۱۸ هزار و ۱۵۷ نفر زن و ۳۶۲ هزار و ۵۹۹ نفر مرد بودند یا به عبارت دیگر ۵۸٫۸۳ درصد از داوطلبان زن و ۴۱٫۱۷ درصد از داوطلبان مرد بودند. در آزمون سراسری سال ۹۵ تعداد ۸۶۰ هزار و ۱۰۹ نفر داوطلب ثبت نام کردند، که از این تعداد ۵۰۹ هزار و ۱۹ نفر زن و ۳۵۱ هزار و ۹۰ نفر مرد بودند یا به عبارت دیگر ۵۹٫۱۸ درصد از داوطلبان زن و ۴۰٫۸۲ درصد از داوطلبان مرد بودند. در آزمون سراسری ۹۶ جمعاً تعداد ۹۲۹هزار و ۷۹۱ داوطلب ثبتنام نمودند، که از این تعداد ۵۴۸ هزار و ۲۲۰ نفر زن و ۳۸۱ هزار و ۵۷۱ نفر داوطلبان مرد شرکت کرده بودند.
در آزمون سراسری ۹۸ تعداد داوطلبان کنکور ۹۸ یک میلیون و ۱۱۸ هزار و ۷۹۳ نفر میباشد.
رقابت در کنکور
[ویرایش]در سالهای اخیر، توجه داوطلبان کنکور به رشتهٔ تجربی بیش از پیش شده است. به طوریکه تعداد شرکتکنندگان داوطلبان در کنکور تجربی در سال ۱۳۹۵ به ۵۱۹٫۴۸۸ نفر رسید. این در حالی است که در همین سال تعداد شرکتکنندگان کنکور ریاضی فیزیک به ۱۶۲٫۸۷۹ نفر و تعداد شرکتکنندگان کنکور علوم انسانی به ۱۶۱٫۵۰۰ نفر و تعداد شرکتکنندگان کنکور هنر ۵۴٫۶۹۷ نفر و در کنکور منحصراً زبان به ۱۱۵٫۷۱۰ نفر بود.[نیازمند منبع]
طبق این آمار، تعداد شرکتکنندگان کنکور تجربی در سال ۹۵ بیش از ۳ برابر داوطلبان کنکور علوم ریاضیفیزیک و علوم انسانی میباشد. علّت این امر بازار کار رشتههای تحصیلی تجربی است.
از نکات جالب کنکور، احتمال قبولی متقاضیان با توجه به تعداد داوطلبان و ظرفیت دانشگاهها است که به شرح ذیل است:
تجربی ۲۴٪
ریاضی ۱۱۸٪
انسانی ۹۰٪
هنر ۴۱٪
زبان ۲۷٪[نیازمند منبع]
بومی گزینی
[ویرایش]طبق این سیاست ظرفیت میزان پذیرش بومی برای دانشگاههای ایران حدود ۸۰ درصد است و گزینش حدود ۲۰ درصد دیگر ظرفیت، به صورت آزاد انجام میشود.[۴۰][۴۱] بر اساس مفهوم بومیگزینی در شکل نهاییاش یعنی در قانون سال ۱۳۸۷، هر دانشآموز مجبور است در همان منطقهای بماند که در آن مدرسه رفته و امکان تجربه فضاهای بهتر آموزشی بسیار دور از دسترس میشود.[۴۲]
سیاستهای بومی گزینی که عمدتاً با هدف:
- کاهش مشکلات اقامتی و معیشتی دانشجویان و دانشگاه (نظیر مشکل کمبود خوابگاه، افت تحصیلی ناشی از دوری خانواده و مشکلات اقتصادی).
- کاهش مهاجرتهای درون کشوری اتخاذ خواهد شد.
چند نوع پذیرش برای رشتهها به وجود آورد، از جمله: کشوری، قطبی، استانی و… که براساس محل دریافت مدرک است.[۴۳]
هر چند طبق نظر کارشناسان این سیاست باعث بروز مشکلات زیادی شده است.[۴۴] مشکلاتی نظیر:
- کاهش توزیع عادلانه آموزش در سطح کشور[۴۲]
- افت کیفیت آموزش عالی در کشور
- تضعیف استانهای کمتر توسعه یافته
- شانس کمتر استانهای کمتر توسعه یافته برای پذیرش در دانشگاههای برتر کشور
- کاهش عدالت و از دست رفتن فرصتهای شغلی برای ساکنان مناطق محروم
- دامن زدن به بی عدالتی آموزشی
- بازتولید گسترده محرومیت در مناطق محروم
- گسترش نابرابری توسعه ای در مناطق مختلف کشور
- تشدید فعالیتهای منطقه گرایانه در دانشگاههای آستانه ای مرزی ایران[۴۵]
رضا امیدی، جامعهشناسی که سالها در دانشگاههای علامه و تهران تدریس کرده، در یادداشتی دربارهٔ نتایج بومیگزینی و تکثرزدایی از دانشگاهها نوشته:
«پدیدهای که در سالهای اخیر در دانشگاههای پایتخت بسیار به چشم میآید، روند تکثرزدایی از دانشگاه است. به این معنا که در مقایسه با گذشته کلاسهای درس یکدستتر شده و تنوع و تکثر دانشجویان بهلحاظ قومی و مذهبی و منطقهای و طبقاتی بسیار کاهش یافته است. طبقاتیشدن آموزش و کنکور بخشی از مسئله را توضیح میدهد، اما به نظر میرسد این تکثرزدایی تاحدزیادی پیامد سیاست بومیگزینی است که از سالهای پایانی دههٔ ۱۳۸۰ تشدید شده است. براساس پژوهشهای انجامشده ازجمله در دانشگاههای تهران، دانشجویان بخش زیادی از مهارتهای اجتماعی نظیر رواداری مذهبی و قومی، و حساسیت به مسائل محیطزیستی، عدالت اجتماعی، عدالت جنسیتی و مقولههایی از این دست را در تجربهٔ زیستهٔ خود در فضای متکثر و متنوع دانشگاه میآموزند.»[۴۲]
برگزاری کنکور برای ناتوانان
[ویرایش]کنکور سراسری که برای معلولان برگزار میشود تفاوتی از نظر نوع و شمار سوالات با کنکور دانش آموزان دیگر ندارد و همان سوالات و شرایط را میگذرانند. اما ضوابط و مقرارت دگرگونی وجود دارد که این آزمون برای این دسته از افراد هموار شود. برای مثال زمان پاسخگویی به سؤالات با توجه به نوع ناتوانی داوطلب برای دروسی مانند ریاضیات، فیزیک و شیمی یک و نیم برابر بیشتر از دیگر داوطلبان و برای دروس دیگر یکسوم برابر زمان دیگر داوطلبان تعیین میشود.
سوالات کنکور ناتوانان
[ویرایش]سؤالات دروس عمومی برای نابینایان در تمامی گروههای آزمایشی به خط بریل تهیه میشود و برای کسانی که با خط بریل آشنا نیستند، منشی هم در نظر گرفته میشود.
در دروس فلسفه و منطق، زبان و ادبیات فارسی، روانشناسی، علوم اجتماعی، تاریخ و ریاضی گروه علوم انسانی و درس زبان انگلیسی تخصصی گروه زبانهای خارجی سؤالات به صورت خط بریل تهیه میشود. همچنین برای داوطلبان کم بینا سؤالات به خط درشت تهیه میشود.
برای ناتوانان جسمی حرکتی که از ناحیه دست مشکل داشته باشند، منشی در نظر گرفته میشود و دیگر معلولان جسمی حرکتی دارای صندلی چرخدار نیز با همان صندلی البته در طبقات همکف حوزه امتحانی آزمون میدهند.[۴۶]
تأثیر معدل در کنکور و تغییر در شیوه برگزاری
[ویرایش]براساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ ۱ تیر ۱۴۰۰، از سال ۱۴۰۲ در پذیرش دانشگاهها سهم سوابق تحصیلی ۴۰ درصد و سهم کنکور سراسری ۶۰ درصد خواهد بود. همچنین کنکور سراسری از سال ۱۴۰۲ مختص دروس تخصصی است و دروس عمومی با توجه به سوابق تحصیلی (نمرات کسب شده در پایههای دهم و یازدهم و دوازدهم) ارزیابی میشود همچنین کنکور سراسری دو بار در سال برگزار خواهد شد و نتایج آزمونها تا ۲ سال اعتبار خواهد داشت.[۴۷][۴۸] دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در بهمن ۱۴۰۰، با بیان اینکه تلاش علمی سالهای دهم، یازدهم و دوازدهم دوران دبیرستان در کنکور تأثیر قطعی پیدا میکند، گفت: بر مبنای این مصوبه، معدل کتبی سال دوازدهم و اعمال آن در سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ ; معدل کتبی سال یازدهم و دوازدهم برای پذیرش در سال ۱۴۰۴؛ و معدل کتبی سال دهم و یازدهم و دوازدهم در سال ۱۴۰۵ تأثیر قطعی خواهد داشت. بر اساس این مصوبه سهم ۶۰ درصد ارزیابی توانائی داوطلبان کنکور به دوره تحصیلی دبیرستان منتقل میشود و صرفاً طی ۴ ساعت کنکور، سرنوشت دانشآموزان تعیین نخواهد شد و وزن بیشتر به علم و دانش عمیق دانشآموزان اختصاص پیدا خواهد کرد.[۴۹] در ۲۵ تیر ماه ۱۴۰۱ مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی به همراه اصلاحیه آن توسط سید ابراهیم رئیسی ابلاغ شد و مبنای کنکور ۱۴۰۲ به بعد قرار گرفت به این صورت که تأثیر قطعی معدل برای سال ۱۴۰۲، ۴۰ درصد قطعی برای پایه دوازدهم، ۱۴۰۳، ۵۰ درصد قطعی برای پایه دوازدهم، ۱۴۰۴، ۶۰ درصد قطعی برای یازدهم و دوازدهم و برای ۱۴۰۵، ۶۰ درصد قطعی برای دهم، یازدهم و دوازدهم اعمال شود.[۵۰] در ایران کنکور دکتری در ۲ مرحله برگزار میشود. براساس مصوبه مجلس ۵۰ درصد نمره آزمون دکتری از طریق آزمون دروس تخصصی و ۵۰ درصد بقیه به صورت مصاحبه علمی انجام میشود و نتایج اولیه معمولاً اواخر فروردین و انتخاب رشته بر اساس کارنامه معمولاً نیمه اول اردیبهشت ماه اعلام خواهد شد. جلسات مصاحبه معمولا در بازه زمانی اواسط تیرماه تا مرداد و نتایج نهایی در شهریور ماه از طریق سایت سنجش اطلاعرسانی خواهد شد. این مصوبات از سوی مجلس شورای اسلامی و نیز جمعیت فراوانی از فرهنگیان، دانش آموزان، والدین آنان و کنشگران و فعالان حوزه کنکور مورد مخالفت قرار گرفته است.[۵۱]
پذیرش قهرمانان المپیک
[ویرایش]در خلال برگزاری بازیهای المپیک تابستانی ۲۰۲۴ (تیرماه ۱۴۰۳)، سرپرست سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور اعلام کرد که مدال آوران المپیک میتوانند بدون شرکت در کنکور، در رشته علوم ورزشی ادامه تحصیل دهند.[۵۲] دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه الزهرا اولین دانشگاههایی بودند که آمادگی خود را برای پذیرش مدال آوران المپیک اعلام کردند.[۵۳]
سهمیههای کنکور سراسری
[ویرایش]سه تا از عمده سهمیههای کنکور سراسری به شرح زیل میباشد:
سهمیه شاهد و ایثارگر۲۵درصد
[ویرایش][ویرایش] این سهمیه به جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر و همسر و فرزندان آنها، همسر و فرزندان شهدا و مفقودالاثر و آزادگان و همسر و فرزندان آنها تعلق میگیرد. در مورد نحوه اعمال این سهمیه میتوان گفت که رتبه کشوری داوطلبان دارنده سهمیه ایثارگری ۲۵ درصد، تقسیم بر ۲۰ الی ۴۰ میشود.[۲]اگر ظرفیت در نظر گرفته شده برای داوطلبان ۲۵ درصد توسط این افراد تکمیل نگردد مابقی این سهمیه به افراد دارای سهمیه ۵ درصد تعلق میگیرد. افراد دارای سهمیه ۲۵ درصد در پذیرش در آزمونهای استخدامی کشوری، کنکور کارشناسی ارشد، کنکور مقطع دکتری، کنکور مقطع تخصص و فوق تخصص پزشکی نیز طبق قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران نیز دارای سهمیه هستند.[۱][۲]
افراد مشمول سهمیه شاهد و ایثارگر۲۵درصد: جانبازان و آزادگان، همسران و فرزندان شهیدان، همسران و فرزندان جانبازان (۲۵٪ و بالاتر)، فرزندان و همسران آزادگان (۱ سال و بالای ۱ سال اسارت)، پدر، مادر، خواهر و برادر شهدا[۱]
سهمیه ایثارگران ۵ درصد و رزمندگان
[ویرایش][ویرایش] این سهمیه به جانبازان زیر ۲۵ درصد و همسر و فرزندان آنها و نیز همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه یا داوطلبانی که زمان جنگ به صورت سرباز یا نیروی کادری (پایور) در جبهه حضور داشتند، سه چهارم مدت حضور این دسته از داوطلبان داوطلبانه در نظر گرفته میشود که اگر این مدت مذکور بیش از ۶ ماه باشد، مشمول سهمیه رزمندگان میشود. تأثیر این سهمیه بسیار کمتر از سهمیه ۲۵ درصدی است، به نحوی که رتبه کشوری داوطلبان دارای سهمیه ۵ درصدی تقسیم بر ۱۵میشود.[۱]
اگر ظرفیت در نظر گرفته شده برای داوطلبان ۲۵ درصد توسط این افراد تکمیل نگردد مابقی این سهمیه به افراد دارای سهمیه ۵ درصد تعلق میگیرد. افراد دارای سهمیه ۵ درصد در پذیرش در آزمونهای استخدامی کشوری، کنکور کارشناسی ارشد، مقطع دکتری، کنکور مقطع تخصص و فوق تخصص پزشکی نیزطبق قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران نیز دارای سهمیه هستند.[۲]
افراد مشمول سهمیه ایثارگران ۵ درصد و رزمندگان: رزمندگان (با سابقه حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه)، همسر و فرزندان رزمندگانی که حداقل ۶ ماه در جبهه حضور داوطلبانه داشتند. فرزندان جانبازان زیر ۲۵٪، فرزندان آزادگان کمتر از ۱ سال اسارت[۱]
سهمیه مناطق
[ویرایش]تمامی داوطلبان کنکور سراسری مشمول این سهمیه هستند. کلیه نقاط کشور، براساس رفاه آموزشی و امکان استفاده از این امکانات به ۳ منطقه یک، دو و سه تقسیم میگردد. این سهمیه برای داوطلبان کنکوری بر اساس محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دوره دبیرستان هر داوطلب در نظر گرفته میشود.[۲] در واقع هدف از تقسیم داوطلبان بر اساس مناطق سهگانه این بوده که تأثیر جمعیت شهر، امکانات آموزشی و سایر آیتمها روی نتیجه کنکور داوطلبان تأثیر تعیینکنندهای نداشته باشند و عدالت اجرا شود. پس طبیعتاً فرقی نمیکند سهمیه شما برای کدام منطقه باشد و شانس قبولی در مناطق سهگانه با یکدیگر برابر است. برای مثال در منطقه ۳ رقابت بین داوطلبان کمتر از منطقه ۱ و ۲ است اما از طرفی جمعیت داوطلبان منطقه ۳ بیشتر از سایر مناطق (تعداد داوطلبان منطقه ۳ دو برابر منطقه ۱) است.[۱]
نحوه عملکرد سهمیهها در کنکور
[ویرایش]رتبهبندی جداگانه: داوطلبانی که از سهمیهها استفاده میکنند، ابتدا در ردهبندی سهمیه خود قرار میگیرند و سپس در مقابل ظرفیتهای مخصوص سهمیه، پذیرش میشوند.
اثر روی رتبه کل: اگرچه داوطلبی در رتبه کل پایینتر باشد، اما به دلیل سهمیه ممکن است در پذیرش موفق شود.
کنترل ظرفیت: سهمیهها محدود هستند و تعداد صندلیهای خاص برای هر سهمیه تعیین میشود.
تداخل سهمیهها: اگر داوطلب به چند سهمیه تعلق داشته باشد، سیستم بهطور خودکار سهمیه مؤثر را اعمال میکند.
نقد و چالشهای سهمیه در کنکور
[ویرایش]سهمیهها باعث تفاوت محسوس در رقابت علمی شده و گاهی عدالت آموزشی را زیر سؤال میبرند.
برخی منتقدان معتقدند سهمیهها میتوانند استعدادهای برتر را از دسترسی به دانشگاههای برتر محروم کنند.
مدیریت سهمیهها و شفافیت دادهها همواره یکی از چالشهای سازمان سنجش است.
چالشها
[ویرایش]برگزاری کنکور همه ساله با چالشهای متعددی همراه بوده است. چالشهای همچون تعیین سطح سختی سوالات، جلوگیری از تقلب، تأثیر آموزش مدارس در ارزشیابی و بسیاری دیگر از مشکلات که در نهایت باعث احتمال حذف کنکور برای پذیرش در دانشگاهها شدهاند.
سطح سوالات
[ویرایش]بنا بر گفته مسئولان سازمان سنجش هدف از برگزاری کنکور، جدا کردن ۵٪ اول داوطلبان هر گروه آزمایشی (جهت انتخاب رشته در رشتههای پرطرفدار است) و به همین خاطر مجبور هستند هر سال یک یا چند درس را دشوار طرح کنند.[۵۴] این موضوع در کنکور سراسری سال ۱۳۹۹ موجب اعتراضات شدیدی بخاطر سطح بسیار دشوار درس شیمی و در کنکور سراسری سال ۱۴۰۰ در درس ریاضی شده است. همچنین در سال ۱۴۰۲ به دلیل سختی بیش از حد سوالات در امتحانات نهایی و درس ریاضی در کنکور مورد اعتراض قرار گرفت.[نیازمند منبع]
عدم یادگیری مناسب
[ویرایش]کنکور باعث میشود که مهارت محوری در دانش آموزان نادیده گرفته شود و حتی در برخی موارد حافظه محوری نیز با این شیوهٔ ارزیابی در دانش آموزان عملکرد مناسبی نداشته باشد.[۵۵] در حال حاضر کتابهای کمک آموزشی موسسات دانشآموزان را به سمت و سوی پاسخ سوالات کنکور میبرند، در حقیقت یادگیری که باید هدف اصلی باشد، کاملاً از بین میرود؛ چراکه حافظه تا حد محدودی تقویت میشود و این حافظه کامل و جامع نیست.[۵۵] در واقع با این شیوههای کنکوری مطالب در حافظه بلندمدت دانش آموزان انباشت نمیشود، بلکه به صورت تقطیع شده و بریده بریده در ذهن جای میگیرد.[۵۵] کنکور دانشآموزان را به مطالعه و یادگیری با استفاده از تکرار سوق میدهد که مخالف با یادگیری مفهومی و چالشی است.[۵۶]
عدم برقراری عدالت آموزشی
[ویرایش]در شرایطی که همه دانش آموزان از فرصتهای برابری برای آمادگی جهت شرکت در امتحانات نهایی و کنکور برخوردار نیستند؛ عدالت آموزشی همچنان با سیستم برگزاری کنکور دست نیافتنی است.[۵۷][۵۸]
ایجاد مافیاهای کنکور
[ویرایش]مافیاهای کنکور در واقع مؤسساتی هستند که از طریق کنکور درآمدهای بسیاری کسب میکنند و به گونهای سرنوشت دانشآموزان و کنکور را دستخوش تغییر میکنند.[۵۹] این موضوع باعث ایجاد فسادهای مالی و کلاهبرداریهای بسیاری از طریق کنکور شده است. موسساتی مانند قلم چی و گاج از جمله بزرگترین موسسات مافیایی کنکور هستند که کارشناسان آنها را مقصر و مانع اصلی برای حذف کامل کنکور میدانند[۵۹]
تقلب در کنکور
[ویرایش]هر ساله سازمان سنجش به نتایج تعدادی از داوطلبان مشکوک میشود و برخی خبرگزاریها ادعای تقلب در کنکور را مطرح میکنند.[۶۰]
تقریباً از سال ۹۷ بحث تقلب در کنکور داغ است.[۶۲] بیش از ۳۰۰ نفر متخلف و متقلب در کنکور ۹۸ شناسایی شدند.[۶۳] در کنکور ۱۴۰۰ موسسات و افرادی ادعا کردند که سوالات کنکور همه رشتهها را میفروشند.[۶۴] کنکور ۱۴۰۱ با حواشی زیادی از جمله استفاده از وسایل الکترونیکی و پخش سوالات همراه بود.[۶۵][۶۶] همچنین در سالهای ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ موضوع تقلب در امتحانات نهایی که نمرات این امتحانها در گزینش داوطلبان کنکور تأثیر دارد، مطرح شد.[۶۷][۶۸]
حذف کنکور
[ویرایش]اکنون با نگریستن به افزایش گنجایش پذیرش دانشگاهها در ایران، بحثهایی بر سر حذف کنکور در ایران وجود دارد و برخی نمایندگان مجلس خواهان حذف آن میباشند، ولی دیگر نمایندگان بر این باورند که هنوز زیرساختهای لازم برای حذف کنکور وجود ندارد و برای همین پرونده این حذف بازمانده است.[۶۹][۷۰]
سوالات عمومی و اختصاصی
[ویرایش] |
داوطلبان کنکور در ۵ گروه آزمایشی با یکدیگر رقابت میکنند. هر کدام از این ۵ گروه آزمایشی به تعداد مشخصی سؤال پاسخ میدهند. این سوالات در قالب دو دفترچه سؤال تنظیم شده و در اختیار آنها قرار میگیرد:
باتوجه به حذف دروس عمومی از کنکور ۱۴۰۲، تنها یک دفترچه اختصاصی شامل دروس تخصصی هر رشته ارائه میشود.
دروس عمومی
[ویرایش]تا سال ۱۴۰۲، ۴ درس زبان و ادبیات فارسی، دین و زندگی، زبان انگلیسی و زبان عربی در کلیه آزمونها بهعنوان دروس عمومی مورد سؤال واقع میشدند. دفترچههای راهنمای آزمون ورودی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی بر طبق مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، از تغییرات مهم کنکور ۱۴۰۲ افزایش سهم معدل کتبی نهایی سال دوازدهم در نتایج کنکور بوده است. این تأثیر چیزی به اندازه ۵۰ درصد است که بر اساس سابقه تحصیلی سال دوازدهم و بر مبنای ۱۱ درسی است که امتحانات آن مشترکاً و در مدارس سراسر کشور برگزار شده است و بر اساس این مصوبات از این پس دروس عمومی از کنکور حذف شده و سهم تأثیر آن به سوابق تحصیلی نمرات پایه دوازدهم و آزمون تستی کنکور صرفاً از دروس اختصاصی خواهد بود.[۷۱][۷۲]
سهم معدل امتحانات نهایی که دروس عمومی نقش بسزایی در آن دارند، در کنکور ۱۴۰۳، ۶۰ درصد قطعی و سهم امتحان نهایی پایههای یازدهم و دوازدهم و ۴۰ درصد نمره آزمون سراسری (کنکور) است.[۷۳]
دروس اختصاصی
[ویرایش]دروس اختصاصی گروههای آزمایشی مختلف عبارتاند از:
- علوم ریاضی و فنی:
ریاضیات (شامل: ریاضی ۱، حسابان (۱٬۲)، هندسه (۱، ۲، ۳)، آمار و احتمال و ریاضیات گسسته)، فیزیک (۱، ۲، ۳)و شیمی (۱، ۲، ۳)
- علوم تجربی:
زیستشناسی(۱٬۲٬۳)، زمینشناسی، ریاضی(۱٬۲٬۳)، فیزیک (۱، ۲، ۳)و شیمی (۱، ۲، ۳)
- علوم انسانی:
زبان و ادبیات فارسی (کتابهای علوم و فنون ادبی ۱، ۲ و ۳)، زبان عربی، اقتصاد، جامعهشناسی، روانشناسی، فلسفه و منطق، تاریخ، جغرافیا، ریاضی و آمار.
زبان خارجی تخصّصی (انگلیسی، فرانسه یا آلمانی یا روسی یا ایتالیایی)
- هنر:
درک عمومی هنر، درک عمومی ریاضی-فیزیک، خلاقیت تصویری و تجسمی.
آزمونهای آزمایشی
[ویرایش] |
با توجه به رقابتی تر شدن کنکور سراسری در ایران و فشار روانی جلسه کنکور برای بسیاری از داوطلبان، موسساتی با هدف برگزاری آزمونهای آزمایشی مشابه کنکور شروع به فعالیت کردند. این موسسات طبق برنامه زمانبندی شدهای هر دو تا سه هفته یکبار اقدام به برگزاری آزمونی مشابه با کنکور سراسری کرده تا داوطلبان با شرکت در آن بتوانند مهارتهای آزمونی خود را به چالش بکشند. پایهگذار آزمونهای آزمایشی کاظم قلم چی بود که در سال ۱۳۷۲ اولین آزمون آزمایشی اش را در زیر زمین دبستانی با حدود ۶۰ نفر شرکت کننده برگزار کرد. از آزمونهای آزمایشی که در ایران برگزار میشود میتوان به قلمچی، ماز، گاج، خیلی سبز، گزینه دو و سنجش اشاره کرد.
گروههای آزمایشی و رشتهها
[ویرایش] |
گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی
[ویرایش]گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی از گروههای پنجگانه آزمون سراسری ورود به دانشگاهها (آموزش عالی) است که بهطور مستقل آزمون ورودی برگزار میکند و رشتههایی در مقاطع مختلف تحصیلی دارد. دانشآموزان علاقهمند به رشته ریاضی - فیزیک باید قدرت درک، فهم و تجزیه و تحلیل بالایی در دروس ریاضی، فیزیک و شیمی داشته و پایه درسی آنها در دروس نامبرده قوی باشد. دانشآموزان این رشته میتوانند در مقاطع بالاتر (دانشگاهی) به تحصیلات خود در رشتههای فنی و مهندسی ادامه دهند.
طبق آماری که در سال ۹۶ منوط بر ظرفیت دانشگاهها بر اساس شرکت کنندههای کنکور ریاضی اعلام شده از تقریباً ۲۳۵۰۰۰ نفر ظرفیت با آزمون و بدون آزمون، تقریباً ۶۶۰۰۰ نفر با آزمون به دانشگاه راه پیدا خواهند کرد.[۷۴]
در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، ریاضیات به عنوان مهمترین و اصلیترین ماده امتحانی اهمیت بسیاری دارد.
ضرایب دروس تخصصی کنکور ریاضی
| دروس | ضرایب |
|---|---|
| ریاضی | ۱۲ |
| فیزیک | ۹ |
| شیمی | ۷ |
گروه آزمایشی علوم تجربی
[ویرایش]گروه آزمایشی علوم تجربی از گروههای پنجگانه آزمون سراسری ورود به دانشگاهها (آموزش عالی) است که بهطور مستقل آزمون ورودی برگزار میکند و رشتههایی در مقاطع مختلف تحصیلی دارد.
کنکور تجربی تنوع بسیار بالایی در سوالات خود دارد به گونه ای که داوطلبان در دروس زیستشناسی و زمینشناسی با قالبی حفظی-مفهومی روبرو خواهند شد و این در حالی ست که دروس ریاضی و فیزیک دانش استدلالی و محاسباتی را محک میزند؛ یا درس شیمی که تلفیقی از مهارتهای گفته شده است.
مواد تخصصی امتحانی این گروه برگرفته از دروس تخصصی رشته تحصیلی علوم تجربی از شاخه متوسطه نظری است. این رشتهٔ دبیرستانی دربارهٔ علوم تجربی و طبیعی بحث میکند. از مهمترین دروس این رشته زیستشناسی میباشد که در کنکور نیز بالاترین ضریب را دارد. از مباحث اصلی دروس زیستشناسی میتوان به زیستشناسی و بهداشت محیط، زیست گیاهی، زیست جانوری، زیست سلولی مولکولی و ژنتیک و… اشاره کرد. شرکت کنندگان در گروه آزمایشی علوم تجربی باید پایه و بنیه علمی قوی در درس زیستشناسی داشته و بهراحتی از پس مسائل ریاضی، فیزیک (در حد علوم تجربی) و شیمی برآیند.
درس زیستشناسی در رشته تجربی مهمترین درس است و ضریب ۱۲ را داراست.
| دروس | ضرایب |
|---|---|
| زمینشناسی | ۱ |
| ریاضی | ۷ |
| زیستشناسی | ۱۲ |
| فیزیک | ۷ |
| شیمی | ۹ |
گروه آزمایشی علوم انسانی (و علوم و معارف اسلامی)
[ویرایش]گروه آزمایشی علوم انسانی از گروههای پنجگانه آزمون سراسری آموزش عالی ورود به دانشگاهها (کنکور) است. این گروه آزمایشی بهطور مستقل آزمون ورودی و رشتههایی در سطح کارشناسی و کاردانی دارد.
پذیرش در کنکور علوم انسانی به مراتب از کنکور ریاضی و کنکور تجربی بیشتر و بهتر است و از ۳۱۰۸۶۴ نفر شرکت کننده در سال ۹۶، تعداد ۵۴۴۰۷ نفر در رشتههای انسانی باآزمون پذیرفته شدهاند.[۷۴]
در کنکور انسانی سال ۹۹ تعداد ۳۱۴۴۹۸ نفر ثبت نام کردند. از این تعداد ۴۴۶۲۱ نفر غایب بودند.
مواد تخصصی امتحانی آن از دروس تخصصی رشتهٔ تحصیلی علوم انسانی است که خود از شاخهٔ متوسطهٔ نظری است. رشتهٔ علوم انسانی بیشتر تأکید بر مباحث مرتبط با تفکّر آدمی (دروس فلسفه و منطق و روانشناسی)، جامعه و مسائل مرتبط با آن (جامعهشناسی، تاریخ، جغرافیا و اقتصاد) و مهمتر از همه زبان (ادبیات فارسی و عربی) که وسیلهٔ درک و انتقال پیام میان انسانها است، دارد.
دربارهٔ داوطلبان دیپلمه علوم و معارف اسلامی: داوطلبانی که دارای دیپلم رشته علوم و معارف اسلامی هستند (رشته علوم و معارف اسلامی در اکثر دروس با رشته علوم انسانی مشترک است) نیز میتوانند با شرکت در رشته علوم انسانی و انتخاب گزینهٔ تقاضای آزمون از منابع رشته علوم و معارف اسلامی؛ در منابع عمومی و تخصصی این رشته که با رشته علوم انسانی تفاوت دارند (عربی ۱، ۲ و ۳ [عربی رشته معارف مفصلتر و پیشرفتهتر از سایر رشتهها میباشد]؛ تاریخ (در رشته علوم و معارف اسلامی به جای تاریخ ۱، ۲ و ۳؛ تاریخ اسلام ۱ و ۲ و تاریخ ۳ (ایران معاصر) تدریس و مطالعه میشود؛ و همچنین دین و زندگی (که منبع تخصصی آن در این رشته کتب اصول عقاید ۱، ۲ و ۳ میباشد) به سوالات طرحشده از منابع خودشان پاسخ دهند؛ در ارزیابی با جامعه کل گروه آزمایشی علوم انسانی سنجیده میشوند و در انتخاب رشته هم تفاوتی با داوطلبان علوم انسانی ندارند.
دروس تخصصی زیرگروه علوم انسانی در نظام جدید ریاضی - اقتصاد - علوم و فنون ادبی (ادبیات تخصصی) - زبان عربی - تاریخ (تاریخ ۱ و ۲ و ۳) - جغرافیا - علوم اجتماعی (جامعهشناسی) - فلسفه و منطق - روانشناسی.
ضرایب دروس تخصصی در زیرگروههای علوم انسانی
[ویرایش]| دروس | ضرایب |
|---|---|
| ادبیات فارسی | ۸ |
| زبان عربی | ۵ |
| ریاضی | ۶ |
| اقتصاد | ۲ |
| تاریخ و جغرافیا | ۵ |
| علوم اجتماعی | ۵ |
| فلسفه و منطق | ۵ |
| روانشناسی | ۲ |
تغییرات در کنکور علوم انسانی نظام جدید
[ویرایش]در تاریخ آموزش و پرورش نظامهای آموزشی مختلفی از ابتدا تاکنون وجود داشتند. آخرین نظام آموزشی که در حال حاضر در سیستم آموزش و پرورش در حال اجراست، با نام نظام ۳-۳-۶ میباشد. این نامگذاری اشاره به ۶ سال دوره ابتدایی (۳ سال دوره اول ابتدایی / ۳ سال دوره دوم ابتدایی) و ۳ سال دوره اول دبیرستان یا همان دوره راهنمایی و ۳ سال دوره دوم دبیرستان دارد. رشته علوم انسانی در دوره دوم متوسطه نظام آموزشی جدید قرار دارد. در نظام جدید آموزشی این رشته تغییرات زیادی اتفاق افتاده است. مهمترین آنها را میتوان اینطور گفت:
- کاهش تعداد کتابهای درسی ادبیات فارسی عمومی به ۳ کتاب در هر ۳ سال.
- کاهش قواعد در کتابهای عربی.
- جدا شدن کتاب درسی دین و زندگی رشته علوم انسانی از رشتههای تجربی و ریاضی.
- تغییرات زیادی که در محتوا و اهداف آموزشی کتاب درسی ریاضی و آمار اتفاق افتاده است.
- کم شدن تعداد کتابهای درسی ادبیات اختصاصی با اهداف آموزشی متفاوت از نظام قدیم سالی - واحدی.
- تغییرات بسیار زیاد در کتابهای تاریخ، جغرافیا، جامعهشناسی، روانشناسی، جامعهشناسی و فلسفه.
منابع دروس تخصصی کنکور نظام جدید علوم انسانی
[ویرایش]۱) ریاضی و آمار
[ویرایش]ریاضی و آمار ۱ پایه دهم / ریاضی و آمار ۲ پایه یازدهم / ریاضی و آمار ۳ پایه دوازدهم
۲) اقتصاد
[ویرایش]تنها از کتاب درسی اقتصاد پایه دهم طرح سؤال میشود.
۳) زبان و ادبیات فارسی
[ویرایش]علوم و فنون ادبی ۱ پایه دهم / علوم و فنون ادبی ۲ پایه یازدهم / علوم و فنون ادبی ۳ پایه دوازدهم
۴) زبان عربی اختصاصی
[ویرایش]از کتابهای عربی اختصاصی علوم انسانی پایه دهم و یازدهم و دوازدهم طرح سؤال میشود.
۵) تاریخ و جغرافیا
[ویرایش]برای سوالات تاریخ: تاریخ ایران و جهان باستان ۱ پایه دهم / تاریخ ۲ پایه یازدهم / تاریخ ۳ ایران و جهان معاصر
برای سوالات جغرافیا: جغرافیای ایران پایه دهم / جغرافیا ۲ ناحیه ای / جغرافیا ۳ کاربردی پایه دوازدهم
۶) علوم اجتماعی یا جامعهشناسی
[ویرایش]جامعهشناسی ۱ پایه دهم / جامعهشناسی ۲ پایه یازدهم / جامعهشناسی ۳ پایه دوازدهم
۷) فلسفه و منطق
[ویرایش]منطق پایه دهم
فلسفه ۱ پایه یازدهم / فلسفه ۲ اسلامی پایه دوازدهم
۸) روانشناسی
[ویرایش]فقط یک کتاب درسی روانشناسی برای طرح سؤال در پایه یازدهم است.
گروه آزمایشی هنر
[ویرایش]کنکور هنر یکی از ۵ کنکور ورود به مقطع کارشناسی یا کاردانی دانشگاه در ایران است. این کنکور مختص داوطلبانی است که علاقهمند به ادامه تحصیل در رشتههای هنری در دانشگاه هستند. این کنکور دارای دروس اختصاصی به شرح زیر است:
- درک عمومی هنر ۵۰ تست
- درک عمومی ریاضی و فیزیک ۳۰ تست
- خلاقیت تصویری ۲۰ تست
ضرایب دروس تخصصی هنر
| دروس | ضرایب |
|---|---|
| درک عمومی هنر | ۱۲ |
| درک عمومی ریاضی-فیزیک | ۵ |
| خلاقیت تصویری | ۳ |
رشتههای دانشگاهی
[ویرایش]- طراحی لباس
- طراحی صحنه
- عکاسی
- نقاشی
- ارتباط تصویری(گرافیک)
- چاپ
- صنایع دستی
- طراحی پارچه
- کارشناسی فرش
- کتابت و نگارگری
- مجسمهسازی
- هنرهای تجسمی
- هنرهای اسلامی
- هنرهای صناعی
- طراحی صنعتی
- باستانشناسی
- مرمت و احیای بناهای تاریخی
- راهنمای موزهها و بناهای تاریخی
- موزه داری
- مردمشناسی
- مرمت آثار تاریخی
- سینما (بازیگری)
- سینما (تدوین)
- سینما (فیلمبرداری)
- سینما (کارگردانی)
- سینما (فیلمنامهنویسی)
- تلویزیون و هنرهای دیجیتالی
- تولید سیما
- کاردانی هنرهای نمایشی
- کارگردانی تلویزیون
- نمایش عروسکی
- ادبیات نمایشی
- آهنگسازی
- موسیقی نظامی
- نوازندگی موسیقی ایرانی
- نوازندگی موسیقی جهانی
گروه آزمایشی زبانهای خارجی
[ویرایش]گروه آزمایشی زبانهای خارجی از گروههای آزمون سراسری ورود به دانشگاهها (آموزش عالی) است که بهطور مستقل آزمون ورودی برگزار میکند و رشتههایی در مقاطع مختلف تحصیلی دارد.
کنکور زبان از جمله شاخههای کنکور سراسری است که علاوه بر داوطلبان خاص خود از رشتههای انسانی، تجربی، ریاضی هم شرکت کننده میپذیرد. کنکور زبان در بعد از ظهر یکی از کنکورها و اغلب کنکور تجربی برگزار میشود.
گروه آزمایشی زبانهای خارجی رشتههای زیر را داراست.
- رشتهٔ آموزش زبان انگلیسی
- رشتهٔ مترجمی زبان انگلیسی
- رشتهٔ ادبیات زبان انگلیسی
- رشته زبان آلمانی
- رشته مترجمی زبان آلمانی
- رشته زبان فرانسه (گرایش ادبی)
- رشته زبان فرانسه (گرایش مترجمی)
- رشته زبان روسی
- رشته زبان و ادبیات ارمنی
- رشته زبان و ادبیات اردو
- رشته زبان ژاپنی
- رشته زبان ایتالیایی
- رشته زبان اسپانیایی
- رشته زبان چینی
- رشته زبان ترکی استانبولی
دروس تخصصی عبارتند از:
- زبان تخصصی انگلیسی
- زبان تخصصی آلمانی
- زبان تخصصی فرانسه
- زبان تخصصی روسی
- زبان تخصصی ایتالیایی
- برای باقی زبانها کنکور اختصاصی برگزار نمیشود.
کنکور در دانشگاههای خاص
[ویرایش]دانشگاه فنی و حرفهای
[ویرایش]شامل کلیه رشتههای «فنی و حرفهای» و «کار و دانش» میشود که شامل دروس عمومی مانند ادبیات ۱و۲ , دینی و زندگی ۱و۲و۳ و دروس پایه مانند ریاضی ۱و۲ در بعضی از رشتهها مانند کامپیوتر (مهندسی کامپیوتر) و الکتروتکنیک (مهندسی برق) ریاضی ۳، فیزیک ۱ و دروسهای تخصصی در هر رشته میشوند؛ البته در سال ۹۵ تصمیم بر آن شد که برای ورود به ۳۱ رشته فنّی و حرفهای و کار و دانش نیازی به کنکور نیست.[۷۵]
البته هنرآموزان «کار و دانش» برای ورود به دانشگاههای فنّی و حرفهای باید بعضی از دروس کنکوری رشته خود را خود بخوانند زیرا آن دروس بهطور عادی در هنرستان تدریس نمیشوند.
کنکور دانشگاه آزاد اسلامی
[ویرایش]مرکز آزمون دانشگاه آزاد اسلامی نیز آزمونهای تقریباً مشابهی را برای پذیرش دانشجو برگزار میکرد. دانشگاه آزاد اسلامی، آزمون گروه پزشکی را جداگانه از آزمون علوم تجربی برگزار میکرد. از کنکور سراسری ۱۳۹۲ این آزمون با آزمون سراسری تلفیق شده است و داوطلبان فقط در آزمون سراسری شرکت میکنند.[۷۶]
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ «حق ناحق: نگاهی گذرا به معضل سهمیهها و فساد در آزمون کنکور». sedayemoallem.ir. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۷-۳۱.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ iusnews (۲۰۲۱-۰۱-۱۳). «بساط تمامی سهمیههای ناعادلانه را جمع کنید!». خبرنامه دانشجویان ایران. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۷-۳۱.
- ↑ رادیو فردا. ««بیش از ۶۰ درصد» دانشجویان علوم پزشکی «سهمیهای» هستند». www.radiofarda.com. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۷-۳۱.
- ↑ «حذف تدریجی کنکور». تابناک.
- ↑ «حذف کنکور». خبرگزاری مهر.
- ↑ «حذف کنکور ارشد». خبرگزاری خانه ملت. کاراکتر soft hyphen character در
|نشانی=در موقعیت 83 (کمک)[پیوند مرده] - ↑ Mohammad MOVAFFAGH (4 - 11 - 2024). «سهم سوابق تحصیلی به همراه ضرایب آن برای کنکور ۱۴۰۴». سازمان سنجش. دریافتشده در 2023-10-22. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «کنکور ۱۴۰۳ و سهم ۵۰ درصدی سوابق تحصیلی/نمرات چه پایهای در سابقه تحصیلی کنکور ۱۴۰۳ لحاظ میشود؟». ایسنا. ۲۰۲۳-۰۷-۰۷. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۲.
- ↑ «تقلب گسترده در اولین امتحان نهایی مدارس در ششم خرداد ۱۴۰۳». مشرق نیوز. ۲۰۲۴-۰۵-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ فیلم لو رفتن سوالات امتحان نهایی امروز پیش از شروع امتحان / آموزش و پرورش حاضر به پاسخگویی نیست!, 2025-05-29, retrieved 2025-05-29
- ↑ «نشت 17 دقیقهای سوالات». روزنامه شرق. ۲۰۲۵-۰۱-۰۶. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ خبرگزاری آنا. «لو رفتن سوالات امتحان نهایی؛ پایه دوازدهمیها دوباره نگران! + فیلم». fa. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۵-۲۹.
- ↑ «پسلرزههای یک مصوبه کنکوری پس از گذشت یکسال». خبرگزاری ایسنا. ۲۰۲۳-۰۶-۱۳. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «تقلب، بینظمی و سرگردانی در امتحانات نهایی دبیرستانها». روزنامه اعتماد. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «باز هم امتحانات نهایی؛ باز هم تقلب». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۳-۰۱-۰۲. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۰.
- ↑ «لو رفتن سؤالات امتحانات نهایی همچنان ادامه دارد!». روزنامه کیهان. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۵.
- ↑ «گزارش «شرق» از تخلفات گسترده در امتحان نهایی بزرگسالان». روزنامه شرق. ۲۰۲۵-۰۱-۰۶. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «(ویدئو) لو رفتن سوالات امتحانات نهایی کشور». خبرگزاری فرارو. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «ماجرای تقلب در اولین امتحان نهایی خرداد ۱۴۰۳ + فیلم اثبات». باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران. ۲۰۲۴-۰۵-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۰.
- ↑ «لو رفتن سوالات امتحان زبان دوازدهم؛ بار دیگر دانشآموزان در معرض ناامیدی قرار گرفتند». fa. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۵-۲۹.
- ↑ «انتشار پاسخ سؤالات «امتحان نهایی» این بار 10 دقیقه بعد از شروع آزمون». خبرگزاری فارس. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۲۰.
- ↑ «تقلب آزاد، اینترنت قطع!». روزنامه جام جم. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «نحوه محاسبه و تأثیر معدل در کنکور ۱۴۰۲». خبرگزاری تابناک. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «۸۵ درصد داوطلبان تمایل به تأثیرگذاری سوابق تحصیلی در کنکور ندارند». خبرگزاری مهر. ۲۰۱۸-۰۱-۲۶. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «۸۵ درصد داوطلبان تمایل به تأثیرگذاری سوابق تحصیلی در کنکور ندارند». خبرگزاری دانشجو. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «مصوبه سیاستها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی (پس از پایان متوسطه)». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «مصوبه شماره:3217 (شماره ابلاغ :6792)». وب سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «اعتقاد 85 درصدی به بیعدالتی آموزشی». روزنامه هممیهن. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «تجمع اعتراضی داوطلبان کنکور/ نمرات امتحانات نهایی واقعی نیستند». باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران. ۲۰۲۴-۰۸-۲۸. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۰.
- ↑ «دانش آموزان در امتحان نهایی چقدر تقلب کردند؟ | تعداد تخلفات امتحان نهایی دانش آموزان اعلام شد». وب سایت روزنامه همشهری. ۲۰۲۴-۰۵-۱۵. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «تقلب گسترده در اولین امتحان نهایی مدارس در خرداد ۱۴۰۳ + سند». نمایندگانما. ۲۰۲۴-۰۵-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «قدرتنمایی شبکه گسترده تقلب». خبرگزاری ایسنا. ۲۰۲۳-۰۱-۰۹. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «ملاحظاتی بر مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد ساماندهی نظام سنجش و پذیرش کنکور». جامعه خبری تحلیلی الف. ۲۰۲۱-۰۶-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «هشدار مرکز تحقیقات استراتژیک دربارهٔ تبعات مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی». رسانه خبری تحلیلی پُرسون. ۲۰۲۱-۰۷-۱۷. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۰۶.
- ↑ «خبرآنلاین - آقای کنکور از ۴۰ سال کار در سازمان سنجش میگوید». وبگاه خبری خبرآنلاین. وبگاه خبری خبرآنلاین khabaronline.ir. ۱۶ خرداد ۱۳۹۰. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ آوریل ۲۰۱۲. دریافتشده در ۲۷ آوریل ۲۰۱۲.
- ↑ YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان | (۱۴۰۰/۱۱/۱۱–۰۷:۰۲). «جزئیات برگزاری کنکور سراسری ۱۴۰۱». fa. دریافتشده در 2022-05-22. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ W. «تقلب گسترده در کنکور ۱۴۰۱». Entekhab.
- ↑ «گزارشهای محرمانه از خودکشی داوطلبان کنکور به دلیل شکست در کنکور طی سالهای گذشته». ایسنا.
- ↑ «تعداد داوطلبان کنکور ۹۷ از مرز یک میلیون نفر گذشت». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۸-۰۳-۱۰. دریافتشده در ۲۰۱۸-۰۶-۰۲.
- ↑ www.isna.ir https://www.isna.ir/news/1402060503252/میزان-پذیرش-بومی-در-دوره-روزانه-دانشگاه-ها-چقدر-است. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۹-۲۶. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «بومی گزینی کنکور 1404 + آییننامه جدید سهمیه بومی». ایران تحصیل. ۲۰۲۵-۰۹-۰۷. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۹-۲۶.
- ↑ ۴۲٫۰ ۴۲٫۱ ۴۲٫۲ «سیاستهای بومیگزینی و رشد نابرابری آموزشی». www.radiozamaneh.com. ۲۰۲۲-۰۸-۱۳. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۹-۲۶.
- ↑ «اعلام نحوه بومی پذیری در کنکور 93». مشرق نیوز. ۲۰۱۴-۰۷-۲۷. دریافتشده در ۲۰۱۹-۰۳-۱۵.
- ↑ «پیامدهای ششگانه بومی گزینی در کنکور/ پیشنهاد برای تغییر مصوبه». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۲-۰۴-۰۴. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۹-۲۶.
- ↑ فریدونی، سمیه (۱۳۹۹). «آسیبشناسی سیاستهای بومی گزینی در پذیرش دانشجو» (PDF). مجموعه گزارشهای تخصصی آموزش عالی؛ شماره13.
- ↑ «اعلام تسهیلات برای داوطلبان معلول کنکور».
- ↑ پایگاه اطلاعرسانی شبکه خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی (۲۳ ژوئن ۲۰۲۱). «تغییرات اساسی در کنکور ۱۴۰۲». fa. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۳.[پیوند مرده]
- ↑ جم، جدیدترین اخبار ایران و جهان خبرگزاری جام (۲۳ ژوئن ۲۰۲۱). «کنکور دو بار در سال برگزار میشود/ تغییرات مهم کنکور از سال ۱۴۰۲». fa. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۳.
- ↑ https://www.isna.ir/news/1400110503953/مصوبات-شورای-سنجش-مغایرتی-با-قوانین-مجلس-ندارد-تغییرات-کنکور
- ↑ https://irna.ir/xjJZgZ
- ↑ «زمان برگزاری کنکور دکتری». خبرگزاری آریا. ۲۰۲۳-۱۱-۱۱.
- ↑ «قهرمانان دارای مدال المپیک بدون کنکور در دانشگاه پذیرفته میشوند». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۴-۰۸-۰۸. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۹.
- ↑ «آمادگی سه دانشگاه بزرگ برای پذیرش بدون کنکور مدال آوران المپیک». ایسنا. ۲۰۲۴-۰۸-۰۹. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۹.
- ↑ «اطلاعیه سازمان سنجش آموزش کشور درخصوص آزمون سراسری سال 1400». سازمان سنجش آموزش کشور.[پیوند مرده]
- ↑ ۵۵٫۰ ۵۵٫۱ ۵۵٫۲ 1766 (۲۰۲۰-۰۴-۰۳). «کنکور مانع یادگیری مهارت در دانشآموزان است». ایرنا. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۷.
- ↑ میزان، خبرگزاری (۱۳۹۵/۰۴/۰۲–۰۸:۰۵). «جریان یادگیری سطحی در مدارس حاکم است/ دانشآموز مفاهیم درسی را نمیآموزد». fa. دریافتشده در 2024-08-07. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «آموزش ناعادلانه و آزمونی سخت/ عدم تحقق کامل عدالت آموزشی». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۴-۰۷-۳۰. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۷.
- ↑ «حق ناحق: نگاهی گذرا به معضل سهمیهها و فساد در آزمون کنکور». sedayemoallem.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۹.
- ↑ ۵۹٫۰ ۵۹٫۱ «در مورد مافیای کنکور در ویکی تابناک بیشتر بخوانید». www.tabnak.ir. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۷.
- ↑ «ماجرای تقلب در کنکور و راهیابی رتبههای شبههدار به دانشگاهها واقعیت دارد؟». ایسنا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۱. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۹.
- ↑ «شناسایی گروه سازمانیافته تقلب در کنکور سال 99 / عوامل اصلی در شهرکرد بازداشت شدند - تسنیم». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۷.
- ↑ «تقلب کنکور هنوز تلفات دارد». روزنامه «فرهیختگان». ۱۴۰۲-۰۵-۲۳.
- ↑ «شناسایی ۳۰۰ متخلف در کنکور ۹۸». مشرق نیوز. ۲۰۱۹-۰۸-۰۷. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۹.
- ↑ «فروش سوالات کنکور با یک میلیارد تومان! | شرط فروش چیست؟». www.hamshahrionline.ir. ۲۰۲۱-۰۶-۳۰. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۹.
- ↑ ایسنا. «حواشی کنکور ۱۴۰۱».
- ↑ «صفر تا صد تقلب در کنکور ۱۴۰۱». تابناک. ۱۴۰۱.
- ↑ «پسلرزههای یک مصوبه کنکوری پس از گذشت یکسال». ایسنا. ۲۰۲۳-۰۶-۱۳. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۹.
- ↑ www.alef.ir https://www.alef.ir/news/4020622064.html. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۹. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «حذف کنکور از ۸۵ درصد رشتههای دانشگاهی، راه حل عبور از کنکور نیست». ایسنا. ۲۰۱۹-۰۲-۱۷. دریافتشده در ۲۰۱۹-۰۳-۱۵.
- ↑ «جزئیات طرح حذف کنکور و چگونگی ورود به دانشگاه». همشهری آنلاین. ۲۰۱۹-۰۱-۰۴. دریافتشده در ۲۰۱۹-۰۳-۱۵.
- ↑ شورای عالی انقلاب فرهنگی. «وبگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی ایران».
- ↑ «شرح تغییرات کنکور 1402 در گفتگوی ویژه خبری شبکه دو».
- ↑ «مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی».
- ↑ ۷۴٫۰ ۷۴٫۱ «تمام آمارهای کنکور ۹۶/ پیشی گرفتن ظرفیت از داوطلبان در ۲ گروه». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۷-۰۸-۰۶. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۹.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». www.iribnews.ir. بایگانیشده از اصلی در ۳۰ آوریل ۲۰۱۹. دریافتشده در ۲۰۱۹-۰۳-۱۵.
- ↑ https://jamejamonline.ir (۱۳۹۱/۱۱/۳۰–۱۰:۱۸). «آغاز ثبتنام جاماندگان کنکور 92 از امروز». fa. دریافتشده در 2024-08-06. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک)
