کمال سامع

کمال سامع
[[پرونده: کمال سامع |220px]] اجرا در یکی از کنسرتها
زمینه فعالیت	نوازنده
تولد	۲۳ اسفند 1322 اصفهان
مرگ	۲ اردیبهشت 1361(۳۸ سال) تهران
ملیت	ایرانی

کمال سامع (زاده 23 اسفند 1322، اصفهان - درگذشته ۲ اردیبهشت 1361، تهران). وی در محله خواجوی اصفهان متولد شد، موسیقی دان و نوازنده زبردست نی بود.

او در مدرسه پهلوی اصفهان در مقطع ابتدایی تحصیل نمود. در طی این زمان گرایش به نقاشی سیاه قلم پیدا کرد. مقطع دوره متوسطه را در دبیرستان ادب در رشته طبیعی تحصیل کرد و در دبیرستان فرهنگ با مدرک دیپلم فارغ التحصیل شد.

در این دوره بود که به موسیقی علاقه مند شده و در کلاسهای استاد حسین یاوری ( زاده 1285 درگذشته 1357 ) حضور پیدا کرد و سبک و سیاق نی نوازی را از ایشان آموخت.

وی یکی از اساتید و نوازنده نی و هم عصر و دوران اساتیدی همچون تاج اصفهانی ، کسایی ، عباس غازی اصفهانی ، عباس مدینه ای و نکوزاده بود.

وی بعلت صاحب سبک بودن در نوازندگی نی مورد توجه بود. وی از سال ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۷ در ارکستر دانش آموزان مدارس اصفهان همراه با هنرمندان آن زمان آقای دکتر سهیلیان، دکتر نورده، دکتر طلاکش، آقای سعادتی، آقای تابش و دکتر حسین امیدی فعالیت هنری داشت. این ارکستر تحت نام کلوپ هنری مدارس اصفهان فعالیت میکرد.

در همین زمان بود که سه بار رتبه اول نوازندگی را در مسابقات هنری دانش آموزان اصفهان بدست آورد و به اردوی سراسری در رامسر رفت. در آنجا بود که با بسیاری از اساتید موسیقی آشنا شد. رادیو اصفهان نیز قطعاتی از نواختن نی او را تحت نام کمال اصفهانی پخش کرد که متاسفانه اکنون آن نوارها در دسترس نیست.

با تاسیس خانه جوانان اصفهان در سال ۱۳۴۴ به مدیریت آقای حبیب الله اشراقی، کمال سامع به اتفاق دوستان موسیقی خود، آقایان مسعود امیدی ( سنتور)، مروی، ناصر مرتضوی، حسین پورابوطالبی، رضا قربانیان، فرامرز کاظمی، خسرو چناریان، ناصر خیام باشی، جمشید برازنده و مجتبی شجاعی به خانه جوانان رفت و در آنجا در شب های با شکوه فرهنگی کنسرت اجرا میکردند.

کمال سامع در سال ۱۳۴۸ به تهران رفته و فعالیت هنریش را در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی سنتی ایران ادامه داد. این مرکز در سال ۱۳۴۷ به مدیریت دکتر داریوش صفوت تاسیس شده بود که وابسته به سازمان رادیو و تلویزیون بود و تا سال ۱۳۵۹ بعهده ایشان بود. دکتر صفوت با گرد آوردن برخی اساتید بنام موسیقی ایران چون نورعلی خان برومند، سعید هرمزی، عبدالله خان دوامی، محمود کریمی و یوسف فروتن و ... توانست گروهی از هنرجویان نخبه را پرورش دهد و تحویل جامعه موسیقی دهد . در این مرکز دستگاهها ، گوشه ها ، ریزه کاریها و رموز موسیقی سنتی به جوانان شیفته و با استعدادی که در دانشکده هنرهای زیبا تحصیل کرده بودند ، زیرنظر استاد نورعلی خان برومند آموزش داده میشد. کمال سامع در سال ۱۳۴۸ در این مرکز پذیرفته شد و به جمع هنرمندانی مانند داوود گنجه ای ، عبدالمجید کیانی، ناصر فرهنگ فر، جلال ذوالفنون، حسین علیزاده، پرویز مشکاتیان، داریوش طلایی، رضا شفیعیان، محمدرضا شجریان، محمدرضا لطفی، مارتا مانی زاده و... پیوست.

محمدرضا لطفی در گفتگویی تحت عنوان "ناگفته های محمد رضا لطفی از مرکز حفظ و اشاعه موسیقی" که در تاریخ ۱٣ اردیبهشت ۱٣٩٣ در سایت مرکز پژوهشهای ایرانی و اسلامی منتشر شده است، در رابطه با این مرکز و اجرای برنامه موسیقی در ششمین جشن هنر شیراز می گوید:

ما هم در فاصله 6 تا 8 ماه با استاد برومند در قالب دو گروه كار كردیم. سرپرستی یك گروه را من برعهده داشتم و خانم مانی‌زاده، ناصر فرهنگفر، حسین علیزاده، محمد مقدسی و حسن ( کمال ) سامع با ما بودند و سرپرستی گروه دیگر را ذوالفنون برعهده داشت كه مجید كیانی، داریوش طلایی و ناصرفرهنگفر و... او را همراهی می‌كردند. ما كارهای درویش‌خان را تمرین می‌كردیم و این آثار را برومند به من یاد می‌داد و من با گروه كار می‌كردم و نهایتا برومند كنترل می‌كرد. رضوی سروستانی با گروه ذوالفنون، سه گاه طاهر‌زاده را اجرا می‌كرد و محمدرضا شجریان هم با گروه ما، ماهور را اجرا می‌كرد. من در همان تاریخ با شجریان آشنا شدم. در هر صورت ما به جشن هنر رفتیم و برنامه بسیار خوبی اجرا كردیم. در اصل جوانان فستیوال شیراز، خارجی‌ها و همه و همه برای اولین بار موسیقی‌ای را می‌شنیدند كه بیش از 50 سال از شنیدن آن فاصله گرفته بودند.

کمال سامع در ششمین دوره جشن هنر شیراز در سال ۱۳۵۱ همراه با محمدرضا لطفی، حسین علی زاده، مارتا مانی زاده، محمد مقدسی، ناصر فرهنگ فر و محمدرضا شجریان شرکت کرد و کنسرت (باغبان حرامت باد) با صدای استاد شجریان را اجرا کردند.

کمال سامع در دهه ۵۰ شمسی چندین برنامه برای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اجرا کرد. از جمله کارهای شاخص آلبوم دیلمان با صدای شجریان و نی سامع بود.

وی همچنین یکی از اعضای گروه اصغر زند وکیلی بود که هر هفته در میامی برنامه موسیقی اجرا میکردند . این گروه در تابستان سال ۱۳۵۵ در تلویزیون ملی امشب شب مهتابه را بصورت زنده اجرا کردند .

از جمله کارهای مورد توجه رادیویی فعالیت هایی بود که با مرحوم نادر گلچین بصورت مشترک انجام دادند.

درسال ۱۳۵۴ به اهتمام کامبیز روشن روان، گویندگی نیکو خردمند، خوانندگی محمدرضا شجریان و نی کمال سامع، چندین صفحه گرام درخصوص آموزش دستگاههای موسیقی ضبط و منتشر شد با عنوان دستگاه چهارگاه و نغمه افشاری و و آلبوم آواز در دو کاست. از دیگر اساتیدی که در این مجموعه هنرمندی کردند. سنتور: اسماعیل تهرانی تار: هوشنگ ظریف کمانچه: رحمت‌الله بدیعی عود: محمد دلنوازی سه‌تار: مهربانو توفیق

از شاخص ترین کارهای ایشان آلبوم دیلمان و همکاری با محمدرضا شجریان است.

کمال سامع در حال تک نوازی نی

اجرای کمال سامع در کنسرتی در خانه جوانان اصفهان

منابع: