کلیشه‌ای

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

یک حالت کلیشه‌ای (به انگلیسی: Stereotypy) یک حرکت، وضعیت یا بیان تکراری یا تشریفات است. کلیشه‌ها ممکن است حرکت ساده‌ای مانند تکان دادن بدن یا پیچیده مانند خودنوازشگری، روی هم زدن و بازکردن پاها و راهپیمایی در محل باشند. آنها به‌ویژه در افراد مبتلا به اختلال‌های طیف اوتیسم و کودکان کم‌بینا یافت می‌شوند، و همچنین در ناتوانی‌های ذهنی، دیسکینزی دیررس و اختلال حرکتی کلیشه‌ای یافت می‌شوند، اما ممکن است در افراد عصبی نیز دیده شوند.[۱] مطالعات کلیشه‌های مرتبط با برخی از انواع اسکیزوفرنی را نشان داده‌اند.[۲] زوال عقل پیشانی-گیجگاهی نیز یکی از علل شایع عصبی رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای است.[۳][۴] چندین متعددی برای کلیشه فرض شده‌است و چندین گزینه درمانی در دسترس است.[۵]

گاهی کلیشه را تحریک در اوتیسم می‌نامند، با این فرضیه که یک یا چند حواس را خود تحریک می‌کند.[۶]

در بین افراد مبتلا به تغییر شکل لوب پیشانی-گیجگاهی، بیش از نیمی (۶۰٪) دارای کلیشه بودند. زمان آغاز رفتار کلیشه‌ای در افراد مبتلا به دژنراسیون لوبار فرونتومپورال ممکن است چندین سال (میانگین ۲٫۱ سال) باشد.[۳]

منابع[ویرایش]

  1. Jankovic J (2001). "Differential diagnosis and etiology of tics". Adv Neurol. 85: 15–29. PMID 11530424.
  2. Pedro BM, Pilowsky LS, Costa DC (May 1994). "Stereotypy, schizophrenia and dopamine D2 receptor binding in the basal ganglia". Psychol Med. 24 (2): 423–9. doi:10.1017/s0033291700027392. PMID 8084937. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (|display-authors= suggested) (help)نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ Mateen FJ, Josephs KA (June 2009). "The clinical spectrum of stereotypies in frontotemporal lobar degeneration". Movement Disorders. 24 (8): 1237–40. doi:10.1002/mds.22555. PMID 19412926.
  4. Mendez MF, Shapira JS (March 2008). "The spectrum of recurrent thoughts and behaviors in frontotemporal dementia". CNS Spectr. 13 (3): 202–8. doi:10.1017/s1092852900028443. PMID 18323753.
  5. Singer HS (2009). "Motor stereotypies" (PDF). Semin Pediatr Neurol. 16 (2): 77–81. doi:10.1016/j.spen.2009.03.008. PMID 19501335. Archived from the original (PDF) on 13 May 2014. Retrieved 23 March 2023.
  6. Nind M, Kellett M (2002). "Responding to individuals with severe learning difficulties and stereotyped behaviour: challenges for an inclusive era". Eur J Spec Needs Educ. 17 (3): 265–82. doi:10.1080/08856250210162167.