کشیدگی (ستاره‌شناسی)
کشیدگی (زاویهٔ کشیدگی) در اخترشناسی، فاصله ظاهری سیارات درونی نسبت به خورشید از نگاه ناظر زمینی یا بعبارتی برابر با زاویه جدایی یک سیارهٔ درونی (که مدارش درون مدار زمین است) با خورشید از ناظر زمینی بعنوان مرجع است. بیشترین [زاویهٔ] کشیدگی سیارهٔ درونی زمانی رخ می‌دهد که سیاره در مسیری از مدارش به دور خورشید باشد که با خط واصل زمین مماس است. وقتی سیاره‌ای به حداکثر کشیدگی می‌رسد، بیشترین فاصله زاویه‌ای و دوری بصری از خورشید دارد و بنابرین در بهترین موقعیت رصدی قرار دارد.
سیارات زهره و عطارد نسبت به زمین دو سیاره درونی هستند که همیشه در اطراف خورشید (قبل یا بعد از آن) رؤیت می‌شوند و به هیچ وجه نیمه‌شب یا در میانهٔ آسمان رؤیت نمی‌شوند. زمانی که سیارهٔ داخلی بعد از غروب خورشید دیده می‌شود در کشیدگی شرقی (در شرق خورشید) و هنگامی که قبل از طلوع خورشید دیده می‌شود در کشیدگی غربی (در غرب خورشید) است.
بیشترین زاویهٔ کشیدگی برای عطارد بین ۱۸ تا ۲۸ درجه و برای زهره بین ۴۵ تا ۴۷ درجه است. این بازهٔ متغیر به علت نسبتاً بیضی بودن مدار سیارات و زمین و شیب مداری آندو (وضعیت‌های مختلف مداری این دو سیاره نسبت به زمین) است.[۱]
در اخترشناسی به بیشینه کشیدگی سیارات درونی (زهره یا عطارد)، اصطلاحاً «اتصال یا پیوستن سیاره[۲]» یا «احتراق یا سوختن سیاره[۲]» (Aspect of Mercury or Venus) می‌گویند. در نزد اخترشناسان اسلامی بویژه اخترگویان و پیشگویان این کشیدگی‌ها عوامل مؤثری در پیشگویی بوده‌است.
کشیدگی‌های اخیر[ویرایش]
حداکثر کشیدگی‌های سال خورشیدی اخیر «۱۴۰۱ (خورشیدی)» سیاره‌های درونی (زهره و عطارد):
- ۲۹ آوریل - حداکثر کشیدگی شرقی (شامگاهی) عطارد
- ۱۶ ژوئن - حداکثر کشیدگی غربی (سحرگاهی) عطارد
- ۲۵ ژوئن - حداکثر کشیدگی شرقی (شامگاهی) زهره
- ۲۴ اوت - حداکثر کشیدگی شرقی (شامگاهی) عطارد
- ۸ اکتبر - حداکثر کشیدگی غربی (سحرگاهی) عطارد
- ۲۲ دسامبر - حداکثر کشیدگی شرقی (شامگاهی) عطارد
- ۲۵ ژانویه - حداکثر کشیدگی غربی (سحرگاهی) عطارد
کشیدگی سیاره‌های بیرونی و ماه[ویرایش]
به اعتباری برای سیاره‌های بیرونی، سیارک‌ها و سیاره‌های کوتوله و ماه زمین، پس از مقارنه؛ کشیدگی به ۹۰ درجه (تربیع) و نهایتاً ۱۸۰ درجه (مقابله) می‌رسد. بهترین زمان برای رصد سیاره‌های بیرونی در هنگام مقابله است زیرا در این زمان علاوه بر اینکه در نزدیکترین فاصله از زمین قرار دارند، در تمام طول شب هم در آسمان هستند.
پی‌نوشت‌ها و منابع[ویرایش]
- کشیدگی و حداکثر کشیدگی پایگاه خبری نجوم و علم اورانوس