کارسینوم هپاتوسلولار

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
کارسینوم هپاتوسلولار
نام دیگرهپاتوما
کارسینوم هپاتوسلولار در کالبدگشایی بیمار مبتلا به هپاتیت سی
تخصصسرطان‌شناسی
طبقه‌بندی و منابع بیرونی

کارسینوم هپاتوسلولار یا کارسینوم سلول‌های کبدی (HCC[۱]) شایع‌ترین نوع سرطان کبد اولیه در بزرگسالان است و در حال حاضر شایع‌ترین علت مرگ، در افراد مبتلا به سیروز است.[۲] HCC سومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در سراسر جهان است.[۳]

این بیماری در شرایط التهاب مزمن کبد رخ می‌دهد و بیشترین ارتباط را با عفونت هپاتیت ویروسی مزمن (هپاتیت ب یا سی) یا قرار گرفتن در معرض سمومی مانند الکل، آفلاتوکسین یا آلکالوئیدهای پیرولیزیدین دارد. برخی بیماری‌ها مانند هموکروماتوز و نقص آنتی‌تریپسین آلفا-۱ به‌طور قابل توجهی خطر ابتلا به HCC را افزایش می‌دهند. نشانگان سوخت و سازی و بیماری کبد چرب غیر الکلی نیز به‌طور فزاینده‌ای به‌عنوان عوامل خطر برای HCC شناخته می‌شوند. مانند هر سرطان دیگری، درمان و پیش‌آگهی HCC بسته به ویژگی‌های بافت‌شناسی تومور، میزان متاستاز و سلامت کلی بیمار، متفاوت است.[۴]

اکثریت قریب به اتفاق ابتلا به این بیماری و کم‌ترین میزان بقا پس از درمان در آسیا و آفریقای سیاه و در کشورهایی که هپاتیت ب بومی و شایع است، رخ می‌دهد. بسیاری از ساکنین این مناطق، از بدو تولد، مبتلا به هپاتیت هستند.

بروز HCC در ایالات متحده و سایر کشورهای در حال توسعه به‌دلیل افزایش عفونت‌های ویروس هپاتیت سی در حال افزایش است. این بیماری، به‌دلایل نامشخصی در مردان بیش از چهار برابر زنان شایع است.[۵]

نشانه‌ها[ویرایش]

بیشتر موارد HCC در افرادی رخ می‌دهد که علائم و نشانه‌های بیماری مزمن کبدی را دارند. سرطان ممکن است با بدتر شدن علائم این بیماری ظاهر شود یا ممکن است در زمان تشخیص سرطان، بدون علامت باشد. HCC همچنین ممکن است با علائم غیراختصاصی مانند درد شکم، تهوع، استفراغ یا احساس خستگی ظاهر شود.[۶] برخی از علائمی که بیشتر با بیماری کبد مرتبط هستند عبارت‌اند از: زردی پوست (یرقان)، تورم شکم به‌دلیل آب‌آوردگی شکم، کبود شدن آسان ناشی از اختلالات لخته شدن خون، کاهش اشتها، کاهش وزن ناخواسته، درد شکم، تهوع، استفراغ، یا احساس خستگی.[۶]

عوامل خطر[ویرایش]

از آن‌جایی که HCC بیشتر در افراد مبتلا به سیروز کبدی رخ می‌دهد، عوامل خطر به‌طور کلی شامل عواملی هستند که باعث بیماری مزمن کبدی می‌شوند که ممکن است منجر به سیروز کبدی شوند. با این حال، برخی از عوامل خطر بسیار بیشتر از سایرین با HCC مرتبط هستند. به‌عنوان مثال، در حالی که تخمین زده می‌شود مصرف بیش از حد الکل باعث ۶۰ تا ۷۰ درصد از موارد سیروز می‌شود، اکثریت قریب به اتفاق HCC در سیروز منتسب به هپاتیت ویروسی رخ می‌دهد. (اگرچه ممکن است همپوشانی وجود داشته باشد).[۷] عوامل خطر شناخته‌شده عبارت‌اند از:

تشخیص[ویرایش]

روش‌های تشخیص هپاتوکارسینوم، با پیشرفت تصویربرداری پزشکی تکامل یافته‌است. ارزیابی بیماران بدون علامت و کسانی که علائم بیماری کبدی دارند شامل آزمایش خون و ارزیابی تصویربرداری است. اگرچه از گذشته برای اثبات تشخیص، نیاز به بیوپسی از تومور بود، یافته‌های تصویربرداری (به‌ویژه اِم‌آرآی) ممکن است به اندازهٔ کافی قطعی باشند تا نیازی به انجام تست‌های هیستوپاتولوژیک نباشد.[۱۵]

درمان[ویرایش]

درمان کارسینوم سلول، های کبدی بسته به مرحلهٔ بیماری، احتمال تحمل عمل جراحی و در دسترس بودن پیوند کبد متفاوت است و می‌تواند علاوه بر جراحی و پیوند کبد، شامل حذف با بسامد رادیویی، حذف تومور به‌کمک سرما (Cryoablation)، تزریق پوستی اتانول (Percutaneous ethanol injection)، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، پروتون‌درمانی، هایفوتراپی یا ترکیبی از روش‌های ذکر شده باشد.[۱۶][۱۷]

پیش‌آگهی[ویرایش]

تنها ۱۰ تا ۲۰ درصد از کارسینوم‌های کبدی را می‌توان به‌طور کامل با جراحی برداشت. اگر سرطان را نتوان به‌طور کامل از بین برد، بیماری معمولاً در عرض ۳ تا ۶ ماه کشنده است.[۱۸] این موضوع، تا حدی به‌دلیل تظاهر دیرهنگام تومورها است، اما همچنین فقدان تخصص و امکانات پزشکی در مناطق با شیوع HCC بالا نیز در این مورد دخیل است. با این حال، بقای بیمار می‌تواند متفاوت باشد و گاهی، افراد بسیار بیشتر از ۶ ماه زنده می‌مانند.

همه‌گیرشناسی[ویرایش]

مرگ استانداردسازی‌شده از نظر سنی ناشی از سرطان کبد در هر ۱۰۰٬۰۰۰ نفر در سال ۲۰۰۴.[۱۹]
  فاقد آمار
  کمتر از ۷٫۵
  ۷٫۵ تا ۱۵
  ۱۵ تا ۲۲٫۵
  ۲۲٫۵ تا ۳۰
  ۳۰ تا ۳۷٫۵
  ۳۷٫۵ تا ۴۵
  ۴۵ تا ۵۲٫۵
  ۵۲٫۵ تا ۶۰
  ۶۰ تا ۶۷٫۵
  ۶۷٫۵ تا ۷۵
  ۷۵ تا ۱۱۰
  بیشتر از ۱۱۰
انواع تومور کبد بر اساس بروز نسبی در بزرگسالان در ایالات متحده

HCC یکی از شایع‌ترین تومورها در سراسر جهان است. همه‌گیرشناسی HCC دو الگوی اصلی را نشان می‌دهد، یکی در آمریکای شمالی و اروپای غربی و دیگری در کشورهای غیرغربی، مانند کشورهای جنوب صحرای آفریقا، آسیای مرکزی، جنوب شرق آسیا و حوضه آمازون. معمولاً مردان بیشتر از زنان مبتلا می‌شوند و بیشتر در سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی دیده می‌شود.[۲۰] کارسینوم سلول‌های کبدی باعث ۶۶۲٬۰۰۰ مرگ در سراسر جهان در سال می‌شود[۲۱] که نیمی از آن‌ها در چین هستند.

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ Shetty, Shrimati; Sharma, Nitika; Ghosh, Kanjaksha (2016-03-01). "Epidemiology of hepatocellular carcinoma (HCC) in hemophilia". Critical Reviews in Oncology/Hematology (به انگلیسی). 99: 129–133. doi:10.1016/j.critrevonc.2015.12.009. ISSN 1040-8428. PMID 26754251.
  2. ↑ Forner A, Llovet JM, Bruix J (2012). "Hepatocellular carcinoma". The Lancet. 379 (9822): 1245–1255. doi:10.1016/S0140-6736(11)61347-0. PMID 22353262.
  3. ↑ "Global Cancer Observatory". gco.iarc.fr. Retrieved 2021-06-24.
  4. ↑ Kumar V, Fausto N, Abbas A, eds. (2015). Robbins & Cotran Pathologic Basis of Disease (9th ed.). Saunders. pp. 870–873. ISBN 978-1-4557-2613-4.
  5. ↑ Kumar V, Fausto N, Abbas A, eds. (2015). Robbins & Cotran Pathologic Basis of Disease (9th ed.). Saunders. pp. 870–873. ISBN 978-1-4557-2613-4.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ "Liver cancer overview". Mayo Clinic.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Heidelbaugh, Joel J.; Bruderly, Michael (2006-09-01). "Cirrhosis and chronic liver failure: part I. Diagnosis and evaluation". American Family Physician. 74 (5): 756–762. ISSN 0002-838X. PMID 16970019.
  8. ↑ Alter MJ (2007). "Epidemiology of hepatitis C virus infection". World Journal of Gastroenterology. 13 (17): 2436–41. doi:10.3748/wjg.v13.i17.2436. PMC 4146761. PMID 17552026.
  9. ↑ White DL, Kanwal F, El-Serag HB (2012). "Association between nonalcoholic fatty liver disease and risk for hepatocellular cancer, based on systematic review". Clinical Gastroenterology and Hepatology. 10 (12): 1342–59. doi:10.1016/j.cgh.2012.10.001. PMC 3501546. PMID 23041539.
  10. ↑ "NAFLD vs. NASH". Medicine Specifics (به انگلیسی). 2019-11-11. Retrieved 2021-06-22.
  11. ↑ El–Serag HB; Hampel H; Javadi F (2006). "the association between diabetes and hepatocellular carcinoma: a systematic review of epidemiological evidence". Clinical Gastroenterology and Hepatology. 4 (3): 369–380. doi:10.1016/j.cgh.2005.12.007. PMID 16527702. Diabetes is associated with an increased risk for HCC. However, more research is required to examine issues related to the duration and treatment of diabetes, and confounding by diet and obesity
  12. ↑ Wang XW, Hussain SP, Huo TI, Wu CG, Forgues M, Hofseth LJ, Brechot C, Harris CC (2002). "Molecular pathogenesis of human hepatocellular carcinoma". Toxicology. 181–182: 43–47. doi:10.1016/S0300-483X(02)00253-6. PMID 12505283. Recent studies in our laboratory have identified several potential factors that may contribute to the pathogenesis of HCC...For example, oxyradical overload diseases such as Wilson disease and hemochromatosis result in the generation of oxygen/nitrogen species that can cause mutations in the p53 tumour suppressor gene
  13. ↑ Cheng W, Govindarajan S, Redeker A (1992). "Hepatocellular carcinoma in a case of Wilson's disease". Liver International. 12 (1): 42–45. doi:10.1111/j.1600-0676.1992.tb00553.x. PMID 1314321. The patient described here was the oldest and only the third female patient with hepatocellular carcinoma complicating Wilson's disease to be reported in the literature
  14. ↑ Wilkinson ML, Portmann B, Williams R (1983). "Wilson's disease and hepatocellular carcinoma: possible protective role of copper". Gut. 24 (8): 767–771. doi:10.1136/gut.24.8.767. PMC 1420230. PMID 6307837. As copper has been shown to protect against chemically induced hepatocellular carcinoma in rats, this may be the reason for the extreme rarity of hepatocellular carcinoma in patients with Wilson's disease and possibly in other liver diseases with hepatic copper overload
  15. ↑ Balogh J, Victor D, Asham E, Burroughs S, Boktour M, Saharia A, Li X, Ghobrial M, Monsour H (2016). "Hepatocellular carcinoma: a review". Journal of Hepatocellular Carcinoma. 3: 41–53. doi:10.2147/JHC.S61146. PMC 5063561. PMID 27785449.
  16. ↑ Gbolahan, Olumide B.; Schacht, Michael A.; Beckley, Eric W.; LaRoche, Thomas P.; O'Neil, Bert H.; Pyko, Maximilian (2017-04). "Locoregional and systemic therapy for hepatocellular carcinoma". Journal of Gastrointestinal Oncology. 8 (2): 215–228. doi:10.21037/jgo.2017.03.13. ISSN 2078-6891. PMC 5401862. PMID 28480062. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
  17. ↑ Sanford, Nina N.; Pursley, Jennifer; Noe, Bridget; Yeap, Beow Y.; Goyal, Lipika; Clark, Jeffrey W.; Allen, Jill N.; Blaszkowsky, Lawrence S.; Ryan, David P. (2019-09-01). "Protons versus Photons for Unresectable Hepatocellular Carcinoma: Liver Decompensation and Overall Survival". International Journal of Radiation Oncology, Biology, Physics (به انگلیسی). 105 (1): 64–72. doi:10.1016/j.ijrobp.2019.01.076. ISSN 0360-3016. PMID 30684667.
  18. ↑ Hepatocellular carcinoma MedlinePlus, Medical Encyclopedia
  19. ↑ "WHO Disease and injury country estimates". World Health Organization. 2009. Retrieved November 11, 2009.
  20. ↑ Kumar V, Fausto N, Abbas A (editors) (2015). Robbins & Cotran Pathologic Basis of Disease (9th ed.). Elsevier/Saunders. pp. 821–881. ISBN 978-0-323-26616-1. {{cite book}}: |author= has generic name (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  21. ↑ "Cancer". World Health Organization. February 2006. Retrieved 2007-05-24.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کارسینوم_هپاتوسلولار&oldid=36405890»