کاخ نیاوران
مختصات: ۳۵°۴۸′۳۹″ شمالی ۵۱°۲۸′۱۸″ شرقی / ۳۵٫۸۱۰۸۳°شمالی ۵۱٫۴۷۱۶۷°شرقی
| کاخ نیاوران | |
|---|---|
 | |
| نام | کاخ نیاوران |
| کشور |
 ایران |
| استان | تهران |
| شهرستان | شمیرانات |
| اطلاعات اثر | |
| نوع بنا | کاخ |
| کاربری | کاخ |
| کاربری کنونی | موزه |
| دیرینگی | دوره قاجار، دوره پهلوی |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره قاجار، دوره پهلوی |
| مالک فعلی اثر | سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۰۲۵ |
| تاریخ ثبت ملی | ۶ خرداد ۱۳۷۷ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | بله |
| شماره تلفن | ۲۲۲۸۲۰۱۲–۱۵ |
| وبگاه | www.niavaranmu.ir |
  کاخ نیاوران | |
کاخ نیاوران، واقع در گوشه شمال شرقی باغ نیاوران قرار دارد. این کاخ در مجموعه باغ نیاوران در میدان نیاوران تهران واقع شده‌است.
محتویات
وجه تسمیه[ویرایش]
منطقه نیاوران تهران در قدیم‌الایام پر از نیزارهایی بوده که مردم برای جمع‌آوری و استفاده از نی‌های موجود در این مناطق به این محله می‌آمدند، لذا به محلهٔ نی آوران معروف بوده که به مرور به نیاوران تغییر نام پیدا کرد.
پیشینه[ویرایش]
این باغ در کنار روستایی که «گُرده وی» یا «گُرده به» خوانده می‌شد و در نیاوران امروز قرار داشت به جای نیزاری که در همسایگی روستا واقع بود ساخته شد. باغ ییلاقی فتحعلی‌شاه قاجار که در این نیزار ایجاد شد را «نی آوران» نامیدند که بعداً به نام «نیاوران» مشهور شد. محمدشاه نیز در همین باغ بنای کوچک و ساده‌ای بنا کرد و به دنبال او ناصرالدین‌شاه قاجار «کاخ صاحبقرانیه» را در این باغ ساخت. آخرین بنایی که در دوران قاجار در این باغ ساخته شد کوشک احمدشاهی است.
دوران محمد رضا شاه پهلوی[ویرایش]
عملیات احداث این کاخ به دستور محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۳۷آغاز گردید و با وقفه‌ای که در ساخت آن پیش آمد در سال ۱۳۴۶ به اتمام رسید. در زمان فتحعلی شاه قاجار کاخ کوچکتری در محل فعلی کاخ نیاوران قرار داشت که در زمان محمدرضا پهلوی تخریب و کاخ نیاوران به جای آن ساخته شد.
این بنا با مساحتی در حدود ۹۰۰۰ مترمربع در دو طبقه و یک نیم طبقه احداث و در ابتدا به عنوان محلی برای پذیرایی میهمانان خارجی در نظر گرفته شد، اما پس از پایان ساخت به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده‌اش اختصاص یافت.
کاخ نیاوران را مهندس محسن فروغی طراحی کرد.[۱] همچنین گچ‌بری توسط استاد عبداللهی، آینه‌کاری توسط استاد علی‌اصغر و کاشی‌کاری نمای خارجی توسط استاد ابراهیم کاظم‌پور انجام شده‌است.
طبقه همکف این بنا شامل سرسرای بزرگی است که کلیه اتاق‌ها در اطراف آن شکل گرفته‌اند. از آن اتاق‌ها می‌توان به سینمای اختصاصی، اتاق غذاخوری، سالن پذیرایی، اتاق انتظار و راهروهای فرعی و همچنین تالار آبی اشاره کرد. در نیم طبقه این بنا اتاق کار، اتاق کنفرانس و دفتر منشی فرح دیبا و اتاق خواب لیلا و اتاق ندیمه او قرار دارد. در طبقه سوم اتاق خواب و استراحتگاه نیمروزی محمدرضا پهلوی، اتاق آرایش و لباس فرح دیبا وهمچنین اتاق‌های فرزندان شاه و ندیمه هایشان قرار دارد. مجموعهای نفیس از تابلوهای نقاشی هنرمندان ایرانی و خارجی، ظروف چینی کارخانه‌های سور فرانسه و رزنتال آلمان و اشیاء تزیینی و همچنین مجموعه فرشهای نفیس ایرانی زینت بخش این فضاها بوده‌اند.[۲]
پس از انقلاب[ویرایش]
در سال ۱۳۵۷ این کاخ توسط نیروهای انقلابی تسخیر شد و در سال ۱۳۶۰ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل داده شد. در سال ۱۳۶۵ کاخ موزه نیاوران برای اولین بار گشایش یافت. در سال ۱۳۶۸ مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی در محل مدرسه اختصاصی راه‌اندازی شد و یکسال بعد فضاهای جانبی آن به خوابگاه پسران اختصاص یافت. در سالهای بعد موزه جهان نما (۱۳۷۶)، کاخ صاحبقرانیه (۱۳۷۷) و کوشک احمدشاهی (۱۳۷۹) نیز در معرض بازدید عموم قرار گرفت.
موزه[ویرایش]
این بنا امروزه به‌عنوان موزه در معرض دید عموم قرار دارد. ساعت کار این مجموعه همه روزه از ساعت ۹ الی ۱۷ می‌باشد.[۳]
بخش‌ها[ویرایش]
بخش‌های مجموعه نیاوران، عبارتند از:
- کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران
- کوشک احمدشاهی
- کاخ صاحبقرانیه
- موزه جهان نما
- باغ کتیبه‌ها
- موزه حوضخانه
- موزه خودروهای کاخ نیاوران
- مدرسه اختصاصی
نگارخانه[ویرایش]
اتاق استراحت محمد رضا شاه در کاخ نیاوران
اتاق استراحت محمد رضا شاه در کاخ نیاوران
اتاق پذیرایی کاخ اصلی نیاوران
تصویری از کاشی‌کاری بیرونی کاخ نیاوران
اتاق علیرضا پهلوی
اتاق غذاخوری
اتاق غذاخوری
اتاق لباس‌های رسمی محمدرضا شاه
تصویری از یکی از اتاق‌های کاخ نیاوران
خشک‌شویی متروک‌شده، در داخل محوطه کاخ نیاوران
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- موزه‌های ایران/موزه نیاوران
- کاخ موزه نیاوران خانه فرهنگ جاودان
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کاخ نیاوران موجود است. |
| آذربایجان شرقی |    | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| آذربایجان غربی | |||||||||
| اصفهان | |||||||||
| بوشهر | |||||||||
| تهران |
| ||||||||
| خراسان رضوی | |||||||||
| فارس | |||||||||
| قزوین | |||||||||
| کرمان | |||||||||
| کرمانشاه | |||||||||
| گیلان | |||||||||
| مازندران | |||||||||
| هرمزگان | |||||||||
| همدان | |||||||||
| یزد | |||||||||
| سایر استانها | |||||||||
| جستار وابسته | |||||||||
- اقامتگاههای سلطنتی در ایران
- باغهای ایرانی
- باغهای ایرانی در ایران
- باغهای تاریخی تهران
- بناهای تاریخی استان تهران
- جاذبههای گردشگری تهران
- خانهموزههای تاریخی در ایران
- ساختمانها و سازههای کاملشده در ۱۹۶۸ (میلادی)
- کاخ موزه‌های ایران
- کاخ‌ها در تهران
- کاخ‌های دودمان پهلوی
- کاخ‌های ریاستجمهوری
- منطقه ۱ تهران
- موزه‌های تهران
- موزه‌های ملی در ایران
- کاخ‌های تاریخی تهران
- آثار دوره قاجاریان در تهران
- ساختمانهای محسن فروغی
