ژئوفیزیک
ژئوفیزیک (به انگلیسی: geophysics) یا فیزیک زمین، از مباحث علوم طبیعی است، که به فرایندها و خواص فیزیکی زمین و محیط اطراف آن، با استفاده از روشهای کمی جهت تجزیه و تحلیل این فرایندها، می‌پردازد.
ژئوفیزیک از شاخه‌های اصلی علوم زمین به‌شمار می‌رود، که به دو شاخه ژئوفیزیک محض و ژئوفیزیک کاربردی تقسیم‌بندی می‌شود. بخش محض آن شامل گرایش زلزله‌شناسی می‌باشد. در بخش کاربردی با استفاده از روشهای لرزه‌ای، مغناطیسی، گرانی‌سنجی و الکتریکی به مطالعهٔ کیمّی خواص فیزیکی زمین پرداخته می‌شود. با نتایج کیمّی بدست آمده می‌توان به مطالعهٔ خصوصیات فیزیکی، رفتار پوسته و هسته زمین پرداخت. ژئوفیزیک را می‌توان پُلی میان فیزیک و زمین‌شناسی دانست، که از تکنیک‌ها، تئوری‌های ریاضیات و علوم کامپیوتر نیز بهره می‌گیرد.[۱] امروزه دانش ژئوفیزیک شامل فیزیکِ اوزون (اوزونوگرافی) و فیزیکِ اتمسفر (مترولوژی) نیز می‌شود و به پدیده‌های طبیعی، همچنین رفتار زمین و اطرافش می‌پردازد.
شاخه‌ها و گرایش‌ها[ویرایش]
- زلزله‌شناسی؛ که به مطالعه زلزله و انتشار امواج الاستیک در زمین می‌پردازد.
- لرزه‌شناسی یا لرزه‌نگاری؛ که به مطالعه انتشار امواج در لایه‌های کم‌عمق زمین می‌پردازد و در اکتشافات معدنی، خصوصاً اکتشاف نفت، کاربرد فراوان دارد. نتایج بدست آمده توسط ژئوفیزیست‌ها در زمین‌شناسی مهندسی، کانی‌شناسی و پتروفیزیک سنگ‌ها بکار می‌آید.
- ژئوفیزیک باستان‌شناسی؛ که بیشتر روشهای مغناطیسی، الکترومغناطیسی و رادار را شامل می‌شود.
ژئوفیزیک کاربردی[ویرایش]
ژئوفیزیک کاربردی به دو شاخه ژئوفیزیک اکتشافی[۲] و ژئوفیزیک مهندسی تقسیم می‌شود. زیرشاخه‌های ژئوفیزیک اکتشافی عبارت‌اند از:
- ژئوفیزیک نفت: که بیشتر لرزه‌شناسی را شامل می‌شود.
- ژئوفیزیک معدن: که روشهای گوناگونی چون الکتریکی، مغناطیس سنجی، الکترومغناطیس و گرانی را در بر می‌گیرد.
- ژئوفیزیک آب: که در آن نیز بیشتر از روشهای الکتریکی و الکترومغناطیسی استفاده می‌شود.
ژئوفیزیک آب شامل آب یابی (تعیین محل حفر چاه آب) توسط جدیدترین روشهای علمی و دستگاه‌های ژئوالکتریک روز دنیا می‌باشد.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ژئوفیزیک موجود است. |
- The Solid Earth: An Introduction to Global Geophysics, by C.M.R. Fowler, published by Cambridge University Press
- Geodynamics by Donald L. Turcotte and Gerald Schubert, published by Cambridge University Press
