ژئوفیزیک

ژئوفیزیک (به انگلیسی: geophysics) یا فیزیک زمین از شاخه‌های اصلی علوم زمین است، که به دو دسته کلی محض و کاربردی تقسیم می گردد. بخش محض آن شامل گرایش زلزله شناسی می باشد. در بخش کاربردی با استفاده از روشهای لرزه ای، مغناطیسی، گرانی سنجی و الکتریکی به مطالعهٔ کمّی خواص مختلف فیزیکی زمینپرداخته می شود.این نتایج کمی می‌توان به مطالعهٔ خصوصیت‌های فیزیکی و رفتار پوسته و در برخی موارد جبه و هسته زمین پرداخت. لذا می‌توان این علم را پلی بین فیزیک و زمین‌شناسی دانست که از تکنیک‌ها وتئوری‌های ریاضیات و علوم کامپیوتر می‌باشد .

این علم ولی امروزه همچنین شامل فیزیکِ اوزون (اوزونوگرافی) و فیزیک اتمسفر ( مترولوژی) نیز می‌شود. به عبارتی ژئوفیزیک به پدیده‌های طبیعی و همچنین رفتار زمین و اطرافش می‌پردازد. ژئوفیزیک به دو شاخه اصلی تقسیم می‌شود: ‍ژئوفیزیک محض و ژئوفیزیک کاربردی. هر کدام از این شاخه‌ها به زیرشاخه‌های دیگری مرتبط می‌شوند. به‌عنوان مثال لرزه شناسی جزو شاخه‌های کاربردی این رشته‌است.

شاخه‌ها و گرایشهای ژئوفیزیک

زلزله شناسی که به مطالعه زلزله و انتشار امواج الاستیک در زمین می پردازد. لرزه شناسی یا لرزه نگاری (Seismology) که به مطالعه انتشار امواج در لایه های کم عمق زمین می پردازد و در اکتشافات خصوصا اکتشاف نفت کاربرد فراوان دارد.

نتایج بدست آمده توسط ژئوفیزیست در زمین‌شناسی مهندسی (Engineering geology) و کانی‌شناسی و پتروفیزیک (petrophysics) سنگ‌ها بکار می‌آید.

ژئوفیزیک باستانشناسی که بیشتر روشهای مغناطیسی، الکترومغناطیسی و رادار را شامل می‌شود.

ژئوفیزیک کاربردی

ژئوفیزیک کاربردی خود به دو شاخه ژئوفیزیک اکتشافی و مهندسی تقسیم می‌شود. زیرشاخه‌های ژئوفیزیک اکتشافی عبارت‌اند از:

• ژئوفیزیک نفت که بیشتر لرزه شناسی را شامل می‌شود.
• ژئوفیزیک معدن که روش‌های گوناگونی چون الکتریکی، مغناطیس سنجی، الکترومغناطیس و گرانی را در بر می‌گیرد.
• ژئوفیزیک آب که در آن نیز بیشتر از روشهای الکتریکی و الکترومغناطیسی استفاده می‌شود.

منابع

• The Solid Earth: An Introduction to Global Geophysics، by C.M.R. Fowler، published by Cambridge University Press
• Geodynamics by Donald L. Turcotte and Gerald Schubert، published by Cambridge University Press