چاودار

چاودار
چاودار، Secale cereale
آرایه‌شناسی
فرمانرو:	گیاه
راسته:	گندم‌سانان
تیره:	گندمیان
گونه:	S. cereale
نام علمی
Secale cereale

Secale cereale

چاودار یا روگن با (نام علمی: Secale montanum) گیاهی از خانواده گندمیان است. بیشتر چاودارهای زراعی دیپلوئید بوده و انواع تتراپلوئید و دیپلوئید روزبلندشان نیز موجود می‌باشد. این گیاه دگرگشن بوده و مقاوم‌ترین غله نسبت به سرما است. در فرهنگ لغت دهخدا از این گیاه این گونه نام برده شده‌است: «چودار. چودر. ویبگ. گیاهی هرزه که در غله‌زار روید و دانه آن چون گندمی لاغر و کشیده است.» و نیز در لغت‌نامه معین این‌گونه یاد شده‌است: «گیاهی از نوع غلات که ارتفاعش تا دو متر هم می‌رسد.»

خصوصیات گیاهی

چاودار گیاهی است بسیار خودعقیم و بنابراین دگرگشن. اغلب چاودارهای زراعی دیپلوئید هستند ۲n=۱۴ و زراعت چاودارهای تتراپلوئید نیز در سطح محدودی در اروپا متداول است. چاودار زراعی یک گیاه یکساله دیپلوئید روزبلند می‌باشد.

سنبله

دارای سنبله دراز مرکب از سنبلک‌هاست (بلندتر و باریکتر از گندم) و روی هر سنبله فرعی ۳ گل وجود دارد.

ریشه

سیستم ریشه‌ای چاودار بسیار انبوه و گسترده‌تر از گندم می‌باشد و به همین جهت از آب بهتر استفاده می‌کند.

ریشک

ریشک دراز نازک برسی گرد و زبر است.

ظاهر چاودار

چاودار از نظر شکل مابین گندم و یولاف است. رنگ کدر خاک آلود دارد. فاقد پوسته (هال) می‌باشد.

سازگاری

چاودار مقاومترین غله به سرماست و با شرایط آب و هوایی نامساعد و خاک‌های فقیر غیرحاصلخیز و شنی سازگاری نشان می‌دهد.

حرارت

حداقل دما برای جوانه زنی چاودار ۳ تا ۵ درجه سانتیگراد است.

نیازهای غذایی

ازت آمونیاکی مطلوب‌ترین فرم ازت جهت چاودار است.

تولیدکنندگان

تولیدکنندگان اصلی چاودار	۲۰۱۸ (میلیون تن)	۲۰۱۶ (میلیون تن)	۲۰۱۲ (میلیون تن)
اتحادیه اروپا	| ۶٬۲۶۳٬۵۲۷	۷٬۴۰۲٬۷۲۰	۸٬۷۴۶٬۴۱۴
آلمان	۲٬۲۰۱٬۴۰۰	۳٬۱۷۳٬۸۰۰	۳٬۸۹۳٬۰۰۰
روسیه	۱٬۹۱۶٬۵۰۶	۲٬۵۴۱٬۲۳۹	۲٬۱۳۱٬۵۱۹
لهستان	۲٬۱۶۶٬۸۸۴	۲٬۱۹۹٬۵۷۸	۲٬۸۸۸٬۱۳۷
بلاروس	۵۰۲٬۵۰۵	۶۵۰٬۹۳۴	۱٬۰۸۲٬۴۰۵
دانمارک	۴۸۲٬۱۶۶	۵۷۷٬۲۰۰	۳۸۴٬۴۰۰
چین	۱٬۰۴۴٬۷۷۶	۵۲۵٬۲۷۹	۶۷۸٬۰۰۰
اوکراین	۳۹۳٬۷۸۰	۳۹۱٬۵۶۰	۶۷۶٬۸۰۰
کانادا	۲۳۶٬۴۰۰	۳۸۲٬۰۰۰	۳۳۶٬۶۰۰
ایالات متحده آمریکا	۲۱۴٬۱۸۰	۳۴۱٬۶۷۰
اسپانیا	۳۸۸٬۴۶۷	۳۱۶٬۲۳۶	۲۹۶٬۷۰۰
ترکیه	۳۲۰٬۰۰۰		۳۷۰٬۰۰۰
مجموع تولید جهانی	۱۲٬۳۱۸٬۳۵۵	۱۲٬۹۴۴٬۰۹۶	۱۴٬۶۱۵٬۷۱۹

تولید جهانی چاودار در سال ۲۰۰۵ میلادی

منابع

• لغت‌نامه دهخدا
• فرهنگ لغت محمد معین
• جزوه غلات کرامت. دانشگاه صنعتی اصفهان