چاودار

چاودار
چاودار، Secale cereale
آرایه‌شناسی
فرمانرو:	گیاه
راسته:	گندم‌سانان
تیره:	گندمیان
Species:	S. cereale
نام علمی
Secale cereale

چاودار با (نام علمی: Secale montanum) گیاهی از خانواده گندمیان است. بیشتر چاودارهای زراعی دیپلوئید بوده و انواع تتراپلوئید و دیپلوئید روزبلندشان نیز موجود می‌باشد. این گیاه دگرگشن بوده و مقاوم‌ترین غله نسبت به سرما است. در فرهنگ لغت دهخدا از این گیاه این گونه نام برده شده‌است: «چودار. چودر. ویبگ. گیاهی هرزه که در غله‌زار روید و دانه آن چون گندمی لاغر و کشیده است.» و نیز در لغت‌نامه دکتر معین این‌گونه یاد شده‌است: «گیاهی از نوع غلات که ارتفاعش تا دو متر هم می‌رسد.» معروف به جو دو سر پرک.

خصوصیات گیاهی

چاودار گیاهی است بسیار خودعقیم و بنابراین دگرگشن. اغلب چاودارهای زراعی دیپلوئید هستند ۲n=۱۴ و زراعت چاودارهای تتراپلوئید نیز در سطح محدودی در اروپا متداول است. چاودار زراعی یک گیاه یکساله دیپلوئید روزبلند می‌باشد.

سنبله

دارای سنبله دراز مرکب از سنبلک‌هاست (بلندتر و باریکتر از گندم) و روی هر سنبله فرعی ۳ گل وجود دارد.

ریشه

سیستم ریشه‌ای چاودار بسیار انبوه و گسترده‌تر از گندم می‌باشد و به همین جهت از آب بهتر استفاده می‌کند.

ریشک

ریشک دراز نازک برسی گرد و زبر است.

ظاهر چاودار

چاودار از نظر شکل مابین گندم و یولاف است. رنگ کدر خاک آلود دارد. فاقد پوسته (هال) می‌باشد.

سازگاری

چاودار مقاومترین غله به سرماست و با شرایط آب و هوایی نامساعد و خاک‌های فقیر غیرحاصلخیز و شنی سازگاری نشان می‌دهد.

حرارت

حداقل دما برای جوانه زنی چاودار ۳ تا ۵ درجه سانتیگراد است.

نیازهای غذایی

ازت آمونیاکی مطلوب‌ترین فرم ازت جهت چاودار است.

تولیدکنندگان

یازده تولیدکننده اصلی چاودار — ۲۰۰۵ (میلیون تن)
اتحادیه اروپا	۹٫۲*
روسیه	۳٫۶
لهستان	۳٫۴
آلمان	۲٫۸
بلاروس	۱٫۲
اوکراین	۱٫۱
چین	۰٫۶
کانادا	۰٫۴
ترکیه	۰٫۳
ایالات متحده آمریکا	۰٫۲
اتریش	۰٫۲
مجموع تولید جهانی	۱۳٫۳
EU 2008 figures include Poland, Germany and Austria.
منبع: فائو

تولید جهانی چاودار در سال ۲۰۰۵ میلادی

منابع

• لغت‌نامه دهخدا
• فرهنگ لغت دکتر محمد معین
• جزوه غلات دکتر کرامت. دانشگاه صنعتی اصفهان

پیوند به بیرون

• پرشین‌ژئو
• موبی‌سرچ
• ورنالیزاسیون