ویرانشهر
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (مارس ۲۰۲۲) |
 |
| ادبیات گمانه‌زن |
|---|
 درگاه Portal |
ویرانشهر (به انگلیسی: Dystopia) یک جامعه یا سکونت‌گاه خیالی در داستان‌های علمی–تخیلی است که در آن، ویژگی‌های منفی، برتری و چیرگی کامل دارند و زندگی در آن دلخواهِ هیچ انسانی نیست. این جوامع معمولاً زمانی از یک جامعه را نشان می‌دهند که به نابودی و هرج‌ومرج رسیده‌است. این جوامع در زمان‌هایی بد و شوم ترسیم می‌شوند. با این تعریف، یک «جامعهٔ پاد-آرمانی» نقطهٔ مقابل و وارونهٔ یک جامعهٔ آرمانی (آرمان‌شهر) است. آرمان‌شهرها جوامعی خیالی هستند که در آن‌ها همه‌چیز مثبت و ایدئال است. ترسیم یک جامعهٔ پادآرمان و بدزمانه توسط نویسندگان آینده‌گرا معمولاً به‌منظور هشدار به مردم در مورد ادامه یا افزایش چیرگی برخی معضلات اجتماعی صورت می‌گیرد.
واژه‌گزینی[ویرایش]
معادل‌های متفاوتی برای واژهٔ «dystopian» در فارسی پیشنهاد شده‌اند؛ ویرانشهر (مصوب فرهنگستان زبان)،[۱][۲] پادآرمانشهر[نیازمند منبع]، تباه شهری[نیازمند منبع]، مدینهٔ فاسده (در برابر مدینهٔ فاضله)، مدینهٔ ضاله[نیازمند منبع]، دُش‌شهر (گرته‌برداری از Dystopia در انگلیسی)[نیازمند منبع]، پسارستاخیز
مضمون‌ها[ویرایش]
برخی از موضوعات ویران‌شهری محبوب در داستان‌ها عبارت‌اند از:
- جامعه‌ای که در آن هیچ آزادی‌ای دیگر وجود ندارد (حتی آزادی‌های کوچک شخصی) و حکومتی تمامیت‌خواه بر همه‌چیز انسان‌ها حکم می‌راند.
- جامعه‌ای که توسط رایانه‌ها و ربات‌ها اداره و کنترل می‌شود.
- داستان‌هایی دربارهٔ سرنگونی امپراتوری‌های جهان در آینده.
- جامعه‌ای که در آن همه‌چیز و همه‌کس همانند و یکسان است و در آن ابراز احساسات و نمایاندن جنبه‌های فرهنگی ممنوع است.
- جامعه‌ای که در آن انسان‌ها تنها نقش خوراک برای موجودات دیگر را دارند یا اینکه انسان‌ها را برای برداشت اندام و احشاء آن‌ها پرورش می‌دهند.
- جهانی که در آن در پی جنگ هسته‌ای، بیماری یا فاجعه‌ای دیگر نسل بشر تقریباً برافتاده است.
آثار معروف ویران‌شهری[ویرایش]
کتاب[ویرایش]
- مزرعهٔ حیوانات نوشتهٔ جورج اورول
- دنیای قشنگ نو نوشتهٔ آلدوس هاکسلی
- ۱۹۸۴ نوشتهٔ جورج اورول
- ۴۵۱ درجه فارنهایت نوشتهٔ ری بردبری
- ماشین از کار می‌ایستد نوشتهٔ ای ام فورستر
- ما نوشتهٔ یوگنی زامیاتین
- وی مثل وندتا نوشته آلن مور
- تصادف نوشتهٔ جیمز گراهام بالارد
- این هنگامه بی‌عیب نوشتهٔ آیرا لوین (در سال ۱۳۶۳ در ایران با ترجمه جمشید نرسی بنام یونی‌کامپ چاپ شده‌است[۳])
- سه‌پایه‌ها نوشتهٔ جان کریستوفر؛ «در ابتدا» سه‌گانه‌ای مشهور با عنوانهای کوه‌های سفید، شهر طلا و سرب و برکهٔ آتش و «۲۰ سال بعد از آن کتاب چهارم یا آغاز ماجرا» وقتی سه‌پایه‌ها به زمین آمدند
- اطلس ابر نوشتهٔ دیوید میچل (بخش شهادتنامه سانمی-۴۵۱)
- میرا نوشتهٔ کریستوفر فرانک
- میان ستاره‌ای نوشته کریستوفر نولان ۲۰۱۴
- سرگذشت ندیمه نوشتهٔ مارگارت اتوود
- شهر گاتهام در مجموعه کتاب‌های کمیک دی‌سی
- سندروم ژولیت نوشته ضحی کاظمی[نیازمند منبع]
فیلم[ویرایش]
- پرتقال کوکی (فیلم) به کارگردانی استنلی کوبریک[نیازمند منبع]
- آلفاویل به کارگردانی ژان لوک گدار
- سر وقت به کارگردانی اندرو نیکول
- سریال آینهٔ سیاه از نتفلیکس
- مد مکس: جادهٔ خشم به کارگردانی جرج میلر
- بلید رانر به کارگردانی ریدلی اسکات
- جاده به کارگردانی جان هیلکات
- وی مثل وندتا به کارگردانی جیمز مک تیگو
- بازی‌های عطش به کارگردانی فرانسیس لارنس
- دایورجنت
- دونده مارپیچ
موسیقی[ویرایش]
بازی رایانه‌ای[ویرایش]
- bioshock series[۴]
- The Last of us
- مدارک لطفاً از لوکاس پوپ[۵]
- horizon zero down
- سایبرپانک ۲۰۷۷
- Disco Elysium
پانویس[ویرایش]
- ↑ واژهٔ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی
- ↑ حیدریان شهری، احمدرضا؛ صدیقی، کلثوم (پاییز و زمستان ۱۳۹۰). «نشانه‌هایی از ویرانشهر در شعر خلیل حاوی». پژوهشنامهٔ نقد ادب عربی. علمی-پژوهشی. دانشگاه شهید بهشتی (۲): صص ۸۸–۱۱۴.
- ↑ https://esam.ir/item/19186995/یونی-کامپ-ایرا-لوین-چاپ-1363
- ↑
{{cite journal}}: Empty citation (help) - ↑ en.wikipedia.org/wiki/Papers,_Please
منابع[ویرایش]
- ویکی‌پدیای هلندی.
