ویکی‌پدیا:معیارهای محتوای غیرآزاد

همچنین ببینید: ویکی‌پدیا:بررسی محتوای غیرآزاد

برای اطلاعات بیشتر ویکی‌پدیا:اصول استفاده از منابع غیرآزاد را مطالعه کنید.

دلایل

• برای حمایت از هدف ویکی‌پدیا جهت تولید محتوای همواره آزاد که قابل توزیع، تغییر و استفادهٔ غیرمحدود توسط همهٔ کاربران و در تمامی رسانه‌هاست.
• برای به حداقل رساندن پیگردهای قانونی به وسیلهٔ محدود کردن تعداد محتواهای غیرآزاد با استفاده از دقیق‌تر تعریف کردن معیارهای استفاده منصفانه.
• برای تسهیل کردن استفادهٔ خردمندانه از محتوای غیرآزاد جهت حمایت از توسعهٔ دانشنامه‌ای باکیفیت.

سیاست‌ها

هیچ حق از پیش تعریف شده‌ای برای استفاده از محتوای غیرآزاد در یک مقاله یا جایی دیگر در ویکی‌پدیا وجود ندارد.
بنا بر رهنمودها، می‌توان در مقالات و سایر صفحات ویکی‌پدیا از بخش‌های کوچکی از متونِ دارای حق تکثیر به صورت کلمه به کلمه استفادهٔ مختصری کرد به شرطی که به درستی به منبع اصلی یا پدیدآورنده ارجاع داده شوند و همچنین با علائم نقل قول، <blockquote>، یا روش‌های مشابه به صورت نقل قول مستقیم نشان داده شوند. می‌توان از سایر محتواهای غیرآزاد (شامل تمام تصاویر، پرونده‌های صوتی و تصویری دارای حق تکثیر و سایر پرونده‌های رسانه‌ای که مجوز محتوای آزاد ندارند) در ویکی‌پدیا استفاده کرد به شرطی که هر ۱۰ معیار زیر در مورد آن‌ها صدق کند:

1. نبودن معادل آزاد: از محتوای غیرآزاد تنها در صورتی می‌توان استفاده کرد که اثر معادل آزادی که مناسب اهداف دانشنامه‌ای باشد موجود یا قابل تهیه کردن نباشد. اگر محتوای آزاد، قابل تهیه کردن باشد باید جایگزین محتوای غیرآزاد با استفادهٔ منصفانه شود یا اگر جایگزین آزادتری با «کیفیت قابل قبول» موجود بود باز هم باید جایگزین آن محتوای غیرآزاد گردد. «کیفیت قابل قبول» به معنی کیفیتی است که برای اهداف دانشنامه‌ای کفایت کند. (به عنوان یک آزمون سریع، قبل از افزودن محتوان غیرآزاد، از خود بپرسید: «آیا این محتوای غیرآزاد می‌تواند با یک محتوای آزاد که همان تأثیر را داراست، جایگزین شود؟» و «آیا می‌توان مطلب را به خوبی و به قدر کافی فقط با متن و بدون استفاده از محتوای غیرآزاد به خواننده رساند؟» اگر پاسخ هر کدام مثبت است، احتمالاً محتوای غیرآزاد در این شرط صدق نمی‌کند)
2. احترام به فرصت‌های تجاری: محتوای غیرآزاد نباید به نحوی استفاده شود که احتمال رود بازار رسانهٔ اصلی دارای حق تکثیر را به خطر اندازد.
3. میزان استفاده:
   1. استفادهٔ حداقلی: هنگامی که استفاده از یک محتوای غیرآزاد می‌تواند اهمیت اطلاعات را به خوبی برساند، نباید از چندین محتوای غیرآزاد استفاده کرد.
   2. کمترین میزان استفاده: اگر تنها بخشی از اثر کفایت می‌کند نباید از کل آن استفاده کرد. باید از وضوح/کیفیت/سرعت انتقال کم -به جای زیاد- استفاده شود (به ویژه اگر بتوان از محتوای غیرآزاد برای تخلف عمدی در حق تکثیر استفاده کرد). این قانون هم‌چنین در فضای نام پرونده: معتبر است.
4. انتشار قبلی: محتوای غیرآزاد باید قبلاً در جای دیگر، بیرون از ویکی‌پدیا منتشر شده باشد یا در معرض دید عموم قرار گرفته باشد.
5. محتویات: محتوای غیرآزاد باید با استانداردهای مطالب ویکی‌پدیا سازگار باشد و دانشنامه‌ای باشد.
6. سیاست مختص نوع رسانه: محتوای غیرآزاد باید با سیاست‌های مختص به نوع خود در ویکی‌پدیا سازگار باشد. مثلاً تصاویر باید با ویکی‌پدیا:سیاست استفاده از تصاویر سازگار باشند.
7. حداقل یک مقاله: محتوای غیرآزاد باید حداقل در یک مقاله استفاده شود.
8. اهمیت مفهومی: محتوای غیرآزاد تنها باید در صورتی استفاده شود که حضورش به‌طور قابل ملاحظه‌ای درک خواننده از مطلب را افزایش دهد و حذف آن مخل فهمیدن مطلب باشد.
9. محدودیت در مکان‌: استفاده از محتوای غیرآزاد تنها در مقالات (نه در صفحات ابهام‌زدایی) و تنها در فضای نام اصلی مجاز است؛ استثناهایی هم وجود دارد. (برای جلوگیری از نمایش تصاویر بندانگشتی در یک ردهٔ تصویری __بی‌نگارخانه__ را به آن رده بیفزایید. در صفحه‌های بحث، هنگامی که بحث بر سر یک تصویر باشد باید تنها پیوندی به آن تصویر برقرار کرد و خود تصویر را نباید نمایش داد)
10. صفحهٔ توصیف عکس: صفحهٔ توصیف تصویر یا رسانه باید شامل موارد زیر باشد:
    1. شناساندن منبع: منبع اصلی اثر باید ذکر بشود و تا حد ممکن باید اطلاعاتی راجع به هنرمند، ناشر و دارندهٔ حق تکثیر نیز ذکر شود، تا به مشخص شدن ارزش بازاری احتمالی آن اثر کمک کند. ویکی‌پدیا:شیوه ارجاع به منابع را ببینید.
    2. برچسب حق تکثیر: برچسب حق تکثیر باید مشخص کند کدام یک از سیاست‌های ویکی‌پدیا اجازهٔ استفاده از تصویر را داده‌است. ویکی‌پدیا:برچسب‌های حق تکثیر#دارای حق تکثیر را ببینید.
    3. نام مقاله و دلیل استفاده: باید نام هر مقاله‌ای که اثر غیرآزاد، تحت استفادهٔ منصفانه در آن به کار رفته (برقراری پیوند به مقاله نیز توصیه می‌شود) و همچنین دلیلی مجزا و مختص برای هر موردِ استفاده با توجه به ویکی‌پدیا:اصول استفاده از منابع غیرآزاد ذکر شود. دلایل باید واضح و ساده بیان شوند و برای هر بار استفاده از تصویر باید دلیل مربوطه بیان گردد.

مثال

استفاده از تصویر برنامه‌های تلویزیونی فقط زمانی ممکن است که استفاده از آن نگاره دربارهٔ خود برنامه (خود کانال تلویزیون یا برنامه مورد نظر) باشد نه دربارهٔ شخص صاحب نگاره که در آن برنامه شرکت کرده یا تصویرش پخش شده‌است.

اعمال این قانون

• پرونده‌ای که برای کاربردش در بعضی مقالات (ولی نه همهٔ آن‌ها) دلیل معتبری جهت عدم استفادهٔ آزاد ارائه نشده‌است حذف نخواهد شد. در عوض پرونده از مقالاتی که در آن‌ها بدون ذکر دلیل برای عدم استفادهٔ آزاد به کار رفته باید زدوده شود یا دلیلی مناسب ارائه شود.
• می‌توان پروندهٔ غیرآزادی که در هیچ مقاله‌ای استفاده نشده‌است (معیار ۷) را هفت روز پس از اخطار حذف کرد.
• پرونده‌ای که در مقاله‌ای به کار رفته و بعد از ۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۰۶ بارگذاری شده‌است ولی با سیاست‌های فوق منطبق نیست ۴۸ ساعت بعد از آگاه کردن بارگذار حذف خواهد شد. بارگذار یا سایر ویکی‌نویس‌ها برای جلوگیری از حذف آن پرونده باید دلیل متقاعدکننده‌ای برای عدم استفادهٔ آزاد ارائه دهند به گونه‌ای که در هر ۱۰ معیار صدق کند. برای پرونده‌های به کار رفته در مقالات که قبل از ۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۰۶ بارگذاری شده‌اند، مدت ۴۸ ساعت به هفت روز تبدیل می‌شود.
  • توجه کنید که ارائه دلیل معتبر وظیفهٔ کاربرانی است که برای نگه داشتن محتوا تلاش می‌کنند و کاربرانی که خواهان حذف یا پاک شدن آن پرونده هستند نیازی نیست که نشان دهند دلیل قانع کننده‌ای نمی‌توان ارائه داد.

معیارهای حذف برای محتوای غیرآزاد در ویکی‌پدیا:معیارهای حذف سریع مشخص شده‌است.