ویکی‌پدیا:داوری/راهنمای داوری

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

داوری آخرین مرحلهٔ حل اختلاف در ویکی‌پدیا است. هیئت داوری به درخواست‌های داوری تازه پاسخ می‌دهد، در عین حال درخواست‌های قبلی را می‌تواند بر اساس سیاست داوری بررسی کند. این گروه که، از تعدادی کاربر با تجربه تشکیل شده‌است، تمامی مدارک را بررسی کرده و به نتیجه‌ای که برای همه مناسب است، می‌رسد.

اگر شما یک درخواست داوری دارید، یا در یکی از آن درگیر هستید، لطفا این صفحه را به درستی بخوانید. داوری یک قدم خاص برای رفع یک دعوا است و متفاوت با دیگر مراحل حل اختلاف دارای نرم خاص خود است. اگر شما با طریقهٔ برخورد هیئت داوری با اختلاف خود آشنایی ندارید، ممکن است پروسهٔ رسیدگی برای شما دردناک یا ناراحت‌کننده باشد. از همین رو خوب است که بدانید که چه اتقافاتی ممکن است برای کسی که درخواست داوری دارد یا در یک درخواست داوری درگیر است، رخ دهد.

ویژگی‌های یک درخواست داوری به صورت زیر است:

  • هدف داوری شکستن کمر یک اختلاف است: یک اختلاف بعد از ماه‌ها، یا حتی سال‌ها ممکن است برای داوری ارجاع داده‌شود. بعضی از اختلاف‌ها مربوط به دعواهای طولانی، یا دعواهای مربوط به زندگی واقعی مربوط است. بسیاری از طرفین دعوا، حتی شما، در این اختلاف خسته و ناراحت شوید. داوران تلاش می‌کنند که موضوع را در بین خود به درستی مطرح کنند و تاریخچهٔ‌ اختلاف را به وجود آورند. سپس روش‌هایی را برای درمان اختلاف پی می‌گیرند که در نهایت به حل آن توسط خود اجتماع ویکی‌پدیا منجر می‌شود. داوری به‌ندرت به حل کامل یک اختلاف می‌انجامد.
  • داوری یک پروسهٔ حقوقی نیست: با توجه به اینکه یک روش خاص برای حل اختلاف وجود ندارد، تمامی کارها، مدارک یا رفتارها می‌توانند برای تصمیم‌گیری لحاظ شوند. رفتار کلی فرد، کارهای قبلی وی و برداشت افراد معقول از آن‌ها، بر تصمیم‌گیری اعضای هیئت داوری در یک مورد خاص مورد توجه هستند.
  • داوری برای خدمت‌رسانی در ویکی‌پدیاست : داوران ریسک‌ها و آیندهٔ ویکی‌پدیا را در نظر می‌گیرند و نه مسائل گذشته. داوری تلاش می‌کند که کاربران را به بهترین نحو ممکن به بیرون از اختلاف‌ها سوق دهد. بر همین اساس، هیئت، این نکته را که کاربر ممکن است تغییر کند یا اینکه چه محدودیت‌هایی به پروژه کمک می‌کند، را در نظر می‌گیرد تا صحبت‌های فرد در گذشته.

اگر درخواست داوری در (ویکی‌پدیا:هیئت داوری/تابلو اعلانات) مطرح شد یا هر درخواست حل اختلاف دیگر، اعضای هیئت داوری درخواست را برای رسیدگی به رای می‌گذارند. اگر درخواست مورد قبول واقع شد، افراد درگیر و اعضای جامعه این امکان را دارند که نظر و مدارک خود را با توجه به درخواست مطرح کنند. بعد از بررسی مدارک، داوران به یک تصمیم‌گیری می‌رسند، که شامل درمان‌های مختلف، از تذکرهای کوچک تا طرد می‌باشد. اگر درخواست مورد قبول واقع نشد،‌ داوران ذکر می‌کنند که درخواست را به روشی به جز داوری حل کنند، و این یک موضوع مهم و قابل توجه است. در بسیاری از موارد هم ممکن است که داوران ذکر کنند، که داوری در آینده شاید مورد نیاز باشد.

پروسه ممکن است، پر از استرس، طولانی و خسته کننده باشد، اما این را باید بدانید که داوران به میزان اندکی یا هرگز در یک اختلاف نقش داشته یا از آن اطلاع دارند و علاقهٔ آن‌ها چیزی جز پروژه به صورت کلی نیست.

راه‌کارهای غیر از داوری[ویرایش]

به صورت کلی، هیئت داوری آخرین دستاویز است، در شرایطی که امکان حل یک مشکل با روش‌های آسان‌تر از داوری انجام پذیر است، باید آن روش‌ها مورد بررسی قرار بگیرند. روش‌های دیگر حل اختلاف در کنار داوری موارد زیر هستند:

  • در دست گرفتن روش حرفه‌ای و دوستانه برای حل اختلاف‌های گوناگون. با ایجاد یک بحث جدی ولی محترمانه از هرگونه میانجیگری و داوری جلوگیری کنید. در بسیاری از موارد رسیدن به یک توافق بدون دخالت هیچ کس و توسط افراد درگیر در اختلاف به دست می‌آید. در دیگر شرایط یا دخالت دیگر کاربران و مدیران ممکن است اختلاف حل شود.
  • برای به دست آوردن راهنمایی در مورد حل اختلاف به این صغحه رجوع شود.
  • برای به دست آوردن نظر شخص سوم در مورد یک موضوع به وپ:نظر سوم رجوع کنید.
  • برای اختلاف های گسترده می توانید از ویکی‌پدیا:درخواست برای نظر یا ویکی‌پدیا:میانجی‌گری رجوع کنید.
  • در مواردی خاص (مانند بدرقتاری یک یا چند ویرایش‌گر) می‌تواند از مدیران برای رفع درگیری از طریق وپ:تام اقدام کنید.

شما خود را باید با مراحل حل اختلاف آشنا کنید، اگر در ویکی‌پدیا در یک یا چند مورد با دیگر کاربران درگیری پیدا کردید.

استثنا[ویرایش]

در بعضی موارد خاص شکایت یا درخواست می‌تواند به صورت مستقیم و بودن طی کردن مراحل حل اختلاف در هیئت داوری مطرح شود. درخواست‌هایی که به صورت زیر هستند.

  1. بررسی اعمال اروژانسی برای حذف دسترسی مدیریت یا
  2. حل اختلاف گسترده میان مدیران در مورد خاص یا
  3. درخواست‌هایی که جیمبو ولز به صورت شخصی به هیئت داوری ارائه داده‌است

در شرایط زیر با هیئت داوری به صورت خصوصی مکاتبه کرده و از آن‌ها راه چاره بخواهید:

  1. زاپاس‌بازی مدیران به صورت واضح یا مخقی
  2. اختلافات که زندگی واقعی فرد را تحت شعاع قرار می‌دهند
  3. موضوعاتی که حریم خصوصی کاربر یا کاربران را تحت شعاع قرار می‌دهند.

برای تماس با اعضای هیئت داوری وپ:داوری را بازدید کنید.

هیئت داوری[ویرایش]

هیئت داوری گروهی از ویرایشگران هستند، که وظیفهٔ انجام پروسه داوری در ویکی‌پدیا را دارند. آن‌ها اختیار تام در به اجرا گذاشتن راهکارهای نهایی خود برای حل اختلاف میان کاربران دارند. سیاست داوری وظایف و نقش هیئت داوری را بیان می‌کند.

داوران نه کارمند بنیاد ویکی‌مدیا هستند و نه توسط بنیاد مامور شده‌اند. آن‌ها مانند دیگر ویرایشگران ویکی‌پدیا در پروژه به صورت داوطلبانه مشارکت می‌کنند. بیشتر آن‌ها کاربران با تجربه یا مدیرانی هستند که توسط اعضای اجتماع ویکی‌پدیا برای حل اختلاف بزرگ در پروژه و نظارت بر جاهایی که دسترسی به اطلاعات شخصی کاربران ممکن است، انتخاب شده‌اند.

تخصص[ویرایش]

دفتردار[ویرایش]

درخواست داوری[ویرایش]

درخواست‌های داوری در زیرصفحهٔ «پرونده» ایجاد می‌شوند. درخواست‌های دیگر، که معمولاً در رابطه با پرونده‌های بسته هستند، در زیرصفحهٔ «شفاف‌سازی و الحاقیه‌ها» باید مطرح شوند.

انواع درخواست‌ها[ویرایش]

نام زیرصفحه کاربرد زیرصفحه
/پرونده برای درخواست داوری در اختلافاتی که نیازمند تشکیل یک پرونده جدید کامل هستند. معمولاً:
  1. اختلاف جدیدی که قبلاً مورد داوری قرار نگرفته‌است؛ یا
  2. اختلافی که موضوع پرونده‌ای قدیمی بوده ولی از جوانب دیگری بهتر است بررسی شود (یا بررسی دوباره لازم است) با استماع دادرسی کامل دوباره.
/شفاف‌سازی و الحاقیه Clarification: A request for further guidance or clarification on a past ruling of the committee. The ruling may be ambiguous, some part of the decision may be unclear, or several decisions may be contradictory.
Amendment:
  1. Events since the case demonstrate that the decision needs modification. The case does not require to be re-opened and re-arbitrated, but some amendments are necessary;
  2. Events since the case was closed show that a remedy is no longer appropriate or needed, or was flawed, and should be reconsidered; or
  3. Appeals against sanctions of individual editors, including the appeal of discretionary sanctions. (Editors banned from Wikipedia must e-mail the Ban Appeals Subcommittee directly.)
/پیشنهادات

(فقط داوران)

Arbitrators can propose simple decisions as motions. These are usually matters where the facts are uncontentious, the case relatively straightforward, and a decision is required. Changes to procedure are also proposed by motion, to allow community comment. Typical examples are simple matters for consideration, such as desysopping proposals, and other issues on which the Committee's public vote is required.

پاسخ به درخواست‌ها[ویرایش]

تصمیم‌گیری در مورد درخواست‌ها[ویرایش]

پرونده‌های باز[ویرایش]

اگر درخواستی برای داوری پذیرفته شود، و پروندهٔ داوری باز شود، کاربران خواهند توانست شواهد خود را ارسال، به روز و ویرایش کنند و همچنین ملاحظاتشان را بر نظرهای دیگران ارائه دهند. آنان می‌توانند در کارگاه (i.e. workshop)، که نوعی رسیدگی ساختارمند است که طرفین درگیر و داوران را در بر می‌گیرد و به روی جامعه باز است، هم مشارکت کنند. نهایتاً، آنان می‌توانند در صفحات بحث مرتبط سؤال بپرسند.

به منظور تسهیل رسیدگی کارامد پرونده، هیئت معمولاً داوری را به عنوان منشی پیش نویس (i.e. Drafting Arbitrator or Drafter) تعیین می‌کند. این منشی در زمان مقتضی تصمیم پیشنهاد شده را برای آن پرونده تدوین خواهد کرد. دیگر اعضای هیئت در خصوص پیشنهادها رای خواهند داد و اگر بخواهند، تغییرات یا اضافاتی بر تصمیم پیشنهاد می‌کنند.

منشی پیش نویس نسبت به دیگر داوران شرکت کننده در پرونده از اقتداری همانند دیگر داوران برخوردار است؛ این جایگاه صرفاً برای مدیریت ساده تر حجم کاری ایجاد می‌شود.

شواهد و استدلال‌ها[ویرایش]

تصمیم‌ها[ویرایش]

نتایج و اجرا[ویرایش]

همچنین ببینید[ویرایش]