سیاه‌تلو

برای روستایی به این نام به سیاه‌تلو (روستا) نگاه کنید.

سیاه‌تلو
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
دسته:	گیاهان گلدار
رده:	Magnoliopsida
راسته:	Rosales
تیره:	عنابیان
سرده:	Paliurus
گونه:	P. spina-christi
نام دوبخشی
Paliurus spina-christi Mill.
مترادف
Paliurus aculeatus Lam. P. australis Gaertn. Rhamnus paliurus L.

سیاه‌تلو از درختان بومی ایران است. نام علمي :‍Paliurus spina –

نام انگليسي : Christs thorn، Garland thorn ، Jerusalem thorn

خانواده  : Rhamnaceae

نام عربي : صامور ، الشبه

مشخصات گياه شناسي

درختچه كوچك به ارتفاع 2-3 متر داراي استيپولهاي تغيير شكل يافته به صورت خارهاي قوي نوك تيز مي باشد. برگها بيضوي ، نوك تيز با كناره هاي صاف و يا بطور غير محسوس دندانه دار است. از مشخصات خارهاي گياه آن است كه به وضع متقابل و به نحوي در كناره برگها قرار گرفته اند. كه يكي از آنها حالت نسبتا قائم و ديگري حالت خميده دارد . گلهاي آن زرد رنگ، ميوه آن خشك و بالدار و داراي حالت برجسته در قسمت مركزي است . ميوه آن در آغاز ، رنگ سبز مايل به زرد دارد . ولي تدريجا رنگ زرد مايل به قهوه اي و يا قهوه اي پيدا مي كند. پراكندگي آن به نحوي است. كه در نقاط مختلف مركز اروپا مخصوصا مناطق مديترانه ، جنوب غربي آسيا و بعضي نواحي شمال آفريقا يافت مي گردد. در بعضي نواحي نيز به عنوان زينت ويا به منظور جلوگيري از دخول چهارپايان در مزارع ، در حاشيه اين اماكن كاشته مي شود.

موسم گل : اواسط فروردين – اواخر اردبيهشت است.

انتشار جغرافيايي

اطراف تهران ، نواحي شمال ايران مخصوصا مناطق نيمه كوهستاني تا ارتفاعات 2000 متري آذربايجان ، لرستان ، كردستان : جنگلهاي كرمانشاهان ، سنندج ، فارس ، خراسان : بجنورد ، جنگل گلستان ، دره رودخانه اترك ، نزديك چناران در بعضي از كتب علمي ، انواع خاردار گياه بصورت واريته از گياه فوق به همان نام در نواحي مذكور ذكر شده است.

سياه تلو از جمله گياهان ساحلي به شمار مي رود. ارتفاع آن از لب دريا بالاي 300 – 400 متر است. از گيلان تا نوشهر و مازندران گسترش دارد. اسالم در تالش و منطقه انزلي و منطقه جنوبي استان گيلان در رودبار وجود دارد. در منطقه نيمه خشك رستم آباد بصورت غالب در آمده است.

قسمت مورد استفاده

ريشه ، برگ، ميوه است.

نيازهاي اكولوژيكي

سياه تلو بيشتر در اقليم نيمه خشك يافت مي شود. در تمام شرايط اقليمي قابل رشد است.

روش تكثير

از طريق بذر و قلمه تكثير مي شود.

اسامي محلي

سياه تلو ، سياه تلي در نور و گرگان ، قره تيكان در منطقه وسيعي از گيلان ، بورتيكان ، چنگل ، سيه بور در طوالش و يله بور درفگ ،اسكم تلي در گرگان و مازندران ، گربه بور در رودبار.

گونه هاي ديگر سياه تلو

در تيره Rhamnaceae ، گياهان مفيد ديگري كه هيچ يك از آنها در ايران نمي رويند وجود دارد. كه بعضي از آنها به استفاده هاي درماني به شرح زير در نواحي محل رويش به عمل مي آيد:

1.Ceanothus americanus : درختچه كوچكي است كه در آمريكا شمالي مي رويد. پوست

ساقه آن به رنگ مايل به قرمز و گلهاي آن به رنگ سفيد مايل به آبي است. پوست ساقه آن بصورت چاي و بنام نيوجرسي و پوست ريشه اش به عنوان مقوي ، قابض مصرف مي شود . وجود نوعي آلكالوئيد نيز بنام سئانوتين در آن ذكر شده است. بعلاوه اسيد سئانوتيك است.

اسيد سئانوتيك ( اسيد اموليك ) به فرمولC30 H46 O5 و به وزن مولكولي 67/486 است. استخراج آن توسط Julian و همكارانش صورت گرفته است. همانند بودن آن با اسيد اموليك نيز توسط Mechoulam محقق شده است. اسيد سئانوتيك به حالت متبلور در مخلوطي از متانول و اتر بدست مي آيد. در گرماي 356 – 357 درجه نيز ذوب مي شود.

2. Colletia horrida willd : درختچه كوچكي است . كه شاخه هاي جوان آن بصورت خاردار قوي با ظاهر مخروطي ، تغيير شكل حاصل مي كند. گلهاي آن سفيد و معطر است.

3. Gouania dominaguensis : درختچه اي است كه در نواحي حاره آمريكا و آنتيل مي رويد پوست ساقه و چوب آن به عنوان مقوي و تب بر مصرف مي گردد.

4. Discaria febrrifuga : در مناطق مختلف برزيل مي رو.يد. پوست آن به عنوان تب بر مصرف مي شود.

5. Ventilago maderaspatane : در نواحي مختلف هند مي رويد و براي آن اثر تب بر قوي قائل مي باشند.

ميوه هاي آن را بصورت كياوئي 2500 خريداري مي كنند.

خواص درماني

اين گياه از قديم الايام مورد شناسايي مردم بوده و از آن تحت نام هاي rhamnos ، paliurus استفاده هاي درماني بعمل مي آمده است. سابقا به عنوان قابض ، مقوي ، مدر ، ضد نزله مصرف مي شده است. ريشه و برگ اين گياه جهت رفع بيماريهاي نزله و اسهال به كار مي رفته است. ميوه گياه بطوري كه در كتب علمي و داروئي جديد منعكس است داراي اثر مدر و دفع كننده اسيد اوريك خون و اوره است. و از آن مي توان جهت كاهش كلسترول خون نيز استفاده به عمل آورد. در رفع رسوبات اداري موثر واقع مي شود. بعلاوه مصرف آن باعث پايين آمدن فشار خون مي گردد. براي كاهش قند خون و ديابت معجزه آسا است.

صور داروئي

دم كرده 30 در هزار ميوه خشك در آب به مقدار 3 – 4 فنجان در روز خيسانده ميوه در شراب سفيد – عصاره آبي به مقدار 30 قطره و 3 مرتبه در روز.

آزمايش هاي دقيق شميايي ، هنوز بر روي اعضاي مختلف اين گياه به عمل نيامده است.

منابع

• دوره آموزشی تخصصی ارزیابی اثرات زیست‌محیطی EIA، بازدید: سپتامبر ۲۰۱۱.