روز: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ChuispastonBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز r2.7.1) (ربات افزودن: zh-classical:日(曆法)
Luckas-bot (بحث | مشارکت‌ها)
جز r2.7.1) (ربات: افزودن hsb:Dźeń
خط ۱۰۴: خط ۱۰۴:
[[hif:Din]]
[[hif:Din]]
[[hr:Dan]]
[[hr:Dan]]
[[hsb:Dźeń]]
[[ht:Jou (Tan)]]
[[ht:Jou (Tan)]]
[[hu:Nap (időegység)]]
[[hu:Nap (időegység)]]

نسخهٔ ‏۵ مهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۷:۴۸

برای کاربرد دیگر روز روشن را نگاه کنید.
نمایش اینکه چقدر (به ساعت) زمین روشن است نسبت به عرض جغرافیایی و محل در زمین

یک روز یا شبانه‌روز، یکایی از زمان است که برابر حدود ۲۴ ساعت می‌باشد. هرچند که روز یک یکای متریک نیست، اما برای استفاده با سامانه متریک پذیرفته شده‌است. یکای متریک زمان، ثانیه است.

همچنین واژهٔ روز می‌تواند به قسمتی از روز که شب نیست اشاره داشته باشد، که در اصل روز روشن خوانده می‌شود. همچنین روز می‌تواند به یک روز از هفته یا یک روز از تقویم اشاره داشته باشد.

پیرامون واژه

آنچه در زبان فرانسه امروزه به معنای «روز» به کار می‌رود در واقع ریختی از زبان فارسی است و برگرفته از واژه «روز» فارسی است. این واژه ژور(jour) همان واژه فارسی «روز» است که به مرور زمان حالت اصلی خود را از دست داده‌است. در خود زبان فرانسه علاوه بر کاربرد این واژه پسوند «دی» (di) نیز به معنای «روز» است که در کلمات lundi, mardi, mercredi, jeudi, vendredi, samedi دیده می‌شود که البیته همان معادل day در زبان انگلیسی است. گفتنی است بخش دوم واژه فْرَدا (دا) همانست که امروز در زبان انگلیسی day خوانده میشود. این واژه در زبان پهلوی(پارسی میانه) فْرَتاک بوده است که این گونه (تاگ) نیز در آلمان به جای روز است. یکای زمان است که برابر با ۲۴ ساعت است. بیشتر در گفتگوی رایج به شبانه‌روز، روز گفته می‌شود. مثلاً می‌گویند از فلان تاریخ ده روز گذشت، که منظور ده شبانه‌روز است. شبانه‌روز از یکاهای سیستم SI نیست، اما کاربرد آن همراه با یکاهای SI مجاز است.

در نجوم

شبانه‌روز در سیستم SI برابر است با ۸۶۴۰۰ ثانیه.

در ستاره‌شناسی روز نجومی برای هر سیاره برابر است با یک‌بار گردش سیاره به‌دور خود نسبت به ستارگان ثابت. در مورد زمین طول روز نجومی ۲۳الگو:ممیز۹۳۴ ساعت خورشیدی و ۲۴ ساعت نجومی است.

نام ترتیبی روزها

  • پس‌پسان‌پریروز
  • پسان‌پریروز
  • پس‌پریروز یا پیش‌پریروز (در برخی لهجه‌های فارسی)
  • پریروز
  • دیروز
  • امروز
  • فردا
  • پس‌فردا
  • پسان‌فردایا پس‌ترسبا (در برخی لهجه‌های فارسی افغانستان)
  • پس‌پسان‌فردا

نام ترتیبی شب‌ها

منابع

  • Day، مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیای انگلیسی، برداشت شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۰.

Dictionnaire étymologique des mots français venant de l'arabe du turc et du persan, Georges A. Bertrand, L'Harmattan, Paris ۲۰۰۷.