مصطلحالحدیث: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
=== آحاد === |
=== آحاد === |
||
== از لحاظ زنجیره سند == |
|||
=== مسند === |
|||
=== متصل === |
|||
حدیثیاست که سلسله سند آن انقطاع نداشته باشد، هرچند انتهای آن به معصوم نرسد که در این صورت، ''متصل نسبی'' (متصل موقوف) است و اگر به معصوم یا [[صحابه|صحابی]] برسد، ''متصل مطلق'' (متصل مرفوع). مثال از متصل مرفوع: «ابن فلان عن فلان عن رسول الله» و مثال از متصل موقوف: «ابن فلان عن فلان عن ابن بهمان عن بهمان قوله ...».<ref>مدیرشانهچی، «متصل و موصول»</ref><ref>ابن الصلاح، ص ۴۴</ref> |
|||
== پانویس == |
== پانویس == |
نسخهٔ ۲۱ مهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۱۹:۱۳
بخشی از مجموعه مقالههای: |
حدیث |
---|
تاریخ حدیث |
مصطلحالحدیث یا درایه از شاخههای علم حدیث است که در آن از کیفیت نقل حدیث از نظر اتصال و انقطاع زنجیرهٔ آن و سندیت حدیث و جز آن سخن میرود و هدف آن، تشخیص مقبول یا مردودبودن حدیث است. علم حدیث به دو شاخهٔ درایةالحدیث و روایةالحدیث تقسیم میشود و روایةالحدیث، به دو شاخهٔ رجال و مصطلحالحدیث.[۱]
از لحاظ سندیت حدیث
به نوشتهٔ ابن الصلاح، احادیث در بین اهل حدیث بر سه قسماند: صحیح، حَسَن و ضعیف.[۲]
قدمای امامیمذهب احادیث را به صحیح و غیر آن تقسیمبندی میکردند و برای صحیحبرشمردن حدیث معیارهایی داشتند.[۳]
صحیح
طبق مقدمهٔ ابن الصلاح، حدیث صحیح حدیثیاست مسند که شاذ و معلل نباشد و زنجیرهٔ اسناد آن پیوسته باشند و راویان در روایتِ آن عادل ضابط.[۴] با این تفاسیر، احادیث مرسل و منقطع و معضل و شاذ و معلول و غیره نمیتوانند در این دسته راه یابند.[۵]
طبق درایةالحدیث نوشتهٔ مدیرشانهچی، [در علوم حدیث شیعه] حدیث صحیح حدیثیاست که زنجیرهٔ آن توسط رجالی موثق و امامیمذهب به معصوم متصل شود.[۶]
حسن
ابن الصلاح در کتابش احادیث حَسَن را به دو دسته تقسیم میکند:[۷]
- روایتی که زنجیرهٔ سند آن شامل راوی مستور باشد [=متهم به کذب باشد] و در عین حال در روایتکردن کثیرالخطا نباشد؛ مشروط بر اینکه روایت مشابه دیگری از طریق زنجیره سند دیگری موجود باشد.
- روایتی که زنجیرهٔ سند آن شامل راویای باشد که مشهور به صداقت و امانت باشد اما در مقایسه با رجال احادیث صحیح، در حفظ و اتقان به درجهٔ آنها نرسیده باشد.
طبق درایةالحدیث نوشتهٔ مدیرشانهچی، «حدیث حسن [در علوم حدیث شیعه] حدیثیاست متصل که همهٔ زنجیرهٔ سند آن امامیمذهب و ممدوح باشند ولی تنصیص بر عدل هریک نشده باشد یا برخی ممدوح و بقیه ثقه باشند».[۸]
موثق
خبریاست که همهٔ افراد زنجیرهٔ سند آن به تصریح کتب رجال شیعه، ثقه باشند، خواه امامیمذهب یا نه.[۹]
قوی
روایتیاست که همهٔ راویان زنجیرهٔ حدیث امامیمذهب باشند گرچه ممدوح و مذموم نباشند.[۱۰]
ضعیف
حدیث ضعیف آن است که شرایط موارد دیگر را نداشته باشد که خود انواع گوناگونی دارد.[۱۱] طبق مقدمة ابن الصلاح، هر حدیثی که صحیح یا حسن نباشد ضعیف است و انواع آن را چنین ذکر میکند: موضوع، مقلوب، شاذّ، معلل، مضطرب، مرسل، منقطع، و معضل.[۱۲]
موجبات ضعف حدیث:[۱۳]
- کذب راوی (موضوع)
- متهمبودن راوی به کذب (متروک)
- کثیرالخطابودن راوی (منکر)
- غفلت راوی از اتقان در نقل (منکر)
- فسق راوی (موضوع)
- متوهمبودن راوی (معلل)
- مخالفت در نقل روایت به اثقات
- مجهولبودن راوی (مجهول)
- اهل بدعت بودن راوی (متروک)
- کمحافظهبودن راوی (شاذ/مختلط)
از لحاظ تعداد راویان
متواتر
حدیث متواتر حدیثیاست که توسط راویان بسیاری نقل شده باشد، به گونهای که هماهنگی آنان برای جعل ممکن نباشد.[۱۴]
آحاد
از لحاظ زنجیره سند
مسند
متصل
حدیثیاست که سلسله سند آن انقطاع نداشته باشد، هرچند انتهای آن به معصوم نرسد که در این صورت، متصل نسبی (متصل موقوف) است و اگر به معصوم یا صحابی برسد، متصل مطلق (متصل مرفوع). مثال از متصل مرفوع: «ابن فلان عن فلان عن رسول الله» و مثال از متصل موقوف: «ابن فلان عن فلان عن ابن بهمان عن بهمان قوله ...».[۱۵][۱۶]
پانویس
- ↑ مدیرشانهچی، «علم درایه یا مصطلحالحدیث»
- ↑ ابن الصلاح، ص ۱۱
- ↑ مدیرشانهچی، «اقسام چهارگانهٔ حدیث»
- ↑ دربارهٔ عدل و ضبط در روایتکردن ر.ک. ابن الصلاح، صص ۱۰۴ و ۱۰۶ به بعد
- ↑ ابن الصلاح، صص ۱۱–۱۲
- ↑ مدیرشانهچی، «صحیح»
- ↑ ابن الصلاح، صص ۳۱–۳۲
- ↑ مدیرشانهچی، «حسن»
- ↑ مدیرشانهچی، «موثق»
- ↑ مدیرشانهچی، «قوی»
- ↑ مدیرشانهچی، «ضعیف»
- ↑ ابن الصلاح، صص ۴۱–۴۲
- ↑ مدیرشانهچی، «ضعیف»
- ↑ مدیرشانهچی، «متواتر و آحاد»
- ↑ مدیرشانهچی، «متصل و موصول»
- ↑ ابن الصلاح، ص ۴۴
منابع
- مدیرشانهچی، کاظم. درایةالحدیث. بازبینیشده در ۲۱ مهٔ ۲۰۱۱.
- (به [[[ابن الصلاح|ابن الصلاح، الإمام أبو عمرو عثمان بن عبد الرحمن شهروزيري]] (م ۶۴۳). علوم الحديث. تحقيق وشرح نور الدين عتر. دمشق: دار الفكر.] Error: {{Lang-xx}}: متن دارای نشانهگذاری ایتالیک است (راهنما))