علی: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌نشده] |
جز افزودن منبع |
جز اصلاح پیوند |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
|فرزندان = [[حسن بن علی]]{{سخ}} [[حسین بن علی]]{{سخ}} [[محمد حنفیه]]{{سخ}} [[زینب]]{{سخ}} [[ابوالفضل العباس]]{{سخ}} [[ام‌کلثوم]]{{سخ}} [[محسن پسر علی|محسن]] (مورد اختلاف){{سخ}}[[عبدالله پسر علی|عبدالله]]{{سخ}} [[جعفرالاکبر]] |
|فرزندان = [[حسن بن علی]]{{سخ}} [[حسین بن علی]]{{سخ}} [[محمد حنفیه]]{{سخ}} [[زینب]]{{سخ}} [[ابوالفضل العباس]]{{سخ}} [[ام‌کلثوم]]{{سخ}} [[محسن پسر علی|محسن]] (مورد اختلاف){{سخ}}[[عبدالله پسر علی|عبدالله]]{{سخ}} [[جعفرالاکبر]] |
||
}} |
}} |
||
'''علی بن ابیطالب''' (۱۳ رجب ۲۴ پیش از هجرت (۱۷ مهر ۲۲ سال پیش از مبدا خورشیدی) – ۲۱ رمضان ۴۰ هجری قمری (۸ بهمن ۳۹ خورشیدی)) [[امامت|امام]] اول [[شیعه|شیعیان]] و چهارمین [[خلیفه]] مسلمانان است. وی پسرعمو، داماد و از نزدیک‌ترین [[صحابه|صحابی]] [[محمد]] ([[پیامبر]] [[اسلام]]) و از [[اهل بیت]] وی و همسر [[فاطمه زهرا]] بود. پدر او [[ابوطالب]] فرزند [[عبدالمطلب]] بن [[هاشم]] بن [[عبدمناف]] و مادرش هم [[فاطمه بنت اسد|فاطمه]] دختر اسد بن هاشم بود و بنابراین علی از هر دو طرف [[بنی‌هاشم|هاشمی‌نسب]] است. بنابر روایات محمد او را به برادری خود برگزید و با او پیمان برادری بست. همچنین او اولین فردی است که فرمانبردار آیین محمد شد<ref>رجوع کنید |
'''علی بن ابیطالب''' (۱۳ رجب ۲۴ پیش از هجرت (۱۷ مهر ۲۲ سال پیش از مبدا خورشیدی) – ۲۱ رمضان ۴۰ هجری قمری (۸ بهمن ۳۹ خورشیدی)) [[امامت|امام]] اول [[شیعه|شیعیان]] و چهارمین [[خلیفه]] مسلمانان است. وی پسرعمو، داماد و از نزدیک‌ترین [[صحابه|صحابی]] [[محمد]] ([[پیامبر]] [[اسلام]]) و از [[اهل بیت]] وی و همسر [[فاطمه زهرا]] بود. پدر او [[ابوطالب]] فرزند [[عبدالمطلب]] بن [[هاشم]] بن [[عبدمناف]] و مادرش هم [[فاطمه بنت اسد|فاطمه]] دختر اسد بن هاشم بود و بنابراین علی از هر دو طرف [[بنی‌هاشم|هاشمی‌نسب]] است. بنابر روایات محمد او را به برادری خود برگزید و با او پیمان برادری بست. همچنین او اولین فردی است که فرمانبردار آیین محمد شد<ref>رجوع کنید بهاسلام آوردن در همین مقاله] </ref>. محمد در بازگشت از [[حجة الوداع]] عبارت «هر که من [[ولی]] او هستم، این علی ولی اوست.» را فرمود. اما مقصود این عبارت مورد اختلاف شیعه و سنی قرار گرفت. شیعیان بر این اساس معتقد به [[نصب]] [[امامت]] و [[خلافت]] در خصوص علی شدند و اهل سنت آن را به معنای دوستی و محبت علی تفسیر می کنند.<ref name="Britannica">{{cite encyclopedia|last=Nasr |first=Seyyed Hossein | authorlink=Seyyed Hossein Nasr | title=Ali |year=| encyclopedia=Encyclopædia Britannica Online | accessdate=2007-10-12 |location=|publisher= Encyclopædia Britannica, Inc. |url=http://www.britannica.com/eb/article-9005712/Ali}}</ref> |
||
<ref>بنگرید: |
<ref>بنگرید: |
||
*{{Harvnb|Dakake|2008|pp=34–40}} |
*{{Harvnb|Dakake|2008|pp=34–40}} |
||
نسخهٔ ۱۲ آوریل ۲۰۱۱، ساعت ۲۰:۳۷
| شیعه |
|---|
| باورها |
| شخصیت‌ها |
| مکان‌های متبرک |
| روزهای مقدس |
| رویدادها |
| کتاب‌ها |
| شاخه‌ها |
| منابع اجتهاد |
علی بن ابیطالب | |
|---|---|
| عنوان(ها) | امیرالمؤمنین اسداللّه حیدر کرار سید عرب سیدالمسلمین امام‌المتّقین |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | |
| درگذشته | ۲۱ رمضان سال ۴۰ پس از هجرت |
| محل دفن | نجف در  عراق |
| همسر | فاطمه زهرا فاطمه بنت حزام کلابیه (ام‌البنین) |
| فرزندان | حسن بن علی حسین بن علی محمد حنفیه زینب ابوالفضل العباس ام‌کلثوم محسن (مورد اختلاف) عبدالله جعفرالاکبر |
| والدین |
|
علی بن ابیطالب (۱۳ رجب ۲۴ پیش از هجرت (۱۷ مهر ۲۲ سال پیش از مبدا خورشیدی) – ۲۱ رمضان ۴۰ هجری قمری (۸ بهمن ۳۹ خورشیدی)) امام اول شیعیان و چهارمین خلیفه مسلمانان است. وی پسرعمو، داماد و از نزدیک‌ترین صحابی محمد (پیامبر اسلام) و از اهل بیت وی و همسر فاطمه زهرا بود. پدر او ابوطالب فرزند عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف و مادرش هم فاطمه دختر اسد بن هاشم بود و بنابراین علی از هر دو طرف هاشمی‌نسب است. بنابر روایات محمد او را به برادری خود برگزید و با او پیمان برادری بست. همچنین او اولین فردی است که فرمانبردار آیین محمد شد[۱]. محمد در بازگشت از حجة الوداع عبارت «هر که من ولی او هستم، این علی ولی اوست.» را فرمود. اما مقصود این عبارت مورد اختلاف شیعه و سنی قرار گرفت. شیعیان بر این اساس معتقد به نصب امامت و خلافت در خصوص علی شدند و اهل سنت آن را به معنای دوستی و محبت علی تفسیر می کنند.[۲] [۳]
پس از درگذشت پیامبر در ماجرای انتخاب جانشین پیامبر روز وفات پیامبر اسلام، جمعی از انصار در سقیفه بنی‌ساعده گرد آمدند. سرانجام اهل سقیفه تصمیم بر خلافت ابوبکر گرفتند. [۴] علی بن ابیطالب در ابتدا از بیعت با ابوبکر سرباز زد ولی سرانجام پس از شش ماه با ابوبکر بیعت نمود.[۵]
علی در دوران خلافت سه خلیفه اول در جنگها شرکت نمی‌کرد[۵] و جز در انتخاب خلیفه سوم فعالیت سیاسی نداشت و تنها گاهی در امور دینی، قضایی و سیاسی به خلفا مشورت می‌داد.[۶]
او پس از کشته شدن عثمان به عنوان چهارمین خلیفه مسلمانان انتخاب شد. دوران خلافت او مصادف با جنگهای داخلی بین مسلمانان و شورش ایرانیان بود. او سرانجام در مسجد کوفه به ضرب شمشیر یکی از خوارج کشته شد.[۵]
منابع برای تاریخنگاری زندگی علی
درباره زندگانی علی، گزارش‌های فراوانی در متون تاریخی آمده‌است چنانچه پس از محمد، منابع اسلامی بیشترین حجم مطلب را به زندگی او اختصاص داده‌اند.[۷] از این جهت که شخصیت علی برای مسلمانان (اعم از شیعه و سنی) دارای اهمیت مذهبی، سیاسی، فقهی و روحانی می‌باشد، زندگی او به طرق مختلف تحلیل و تفسیر شده، و اسناد تاریخی موجود نیز تحت تاثیر ملاحظات فرقه‌ای قرار گرفته‌اند.[۸] بسیاری از منابع اولیه اسلامی تا حدی نسبت به علی رنگ تعصب -در برخی موارد مثبت و در برخی موارد منفی- گرفته‌اند.[۷]
بخشی از منابع برای تاریخنگاری زندگی علی مشابه منابع برای تاریخنگاری زندگی محمد مانند قرآن، ابن هشام، واقدی و طبری می‌باشد.
دانشمندان غربی پیشین، غالباً متمایل به روایات و گزارش های گرد آمده در دوره های بعد از اسلام بودند که شیعه و سنی با توجه به مواضع مذهبی شان بیشتر متمایل به روایت آنها بوده اند. برخی محققان بر این باورند که این روایات، ساختگی هستند. این دیدگاه سبب شده که بسیاری از روایات قطعی نیز به علت متواتر بودنشان در دوره های بعد از اسلام، جعلی تلقی شوند. لئون کائتانی گزارش های تاریخی منسوب به ابن عباس و عایشه را عمدتاً ساختگی می پندارد؛ در حالی که روایات بدون سند گزارش شده توسط تاریخ نویسان اولیه مانند ابن اسحاق را معتبر می داند. ویلفرد مادلونگ این دیدگاه را که تنها روایت شدن در "منابع اولیه" را ملاک درستی روایات بدانیم و بخش اعظمی از روایات را به بهانه اینکه بعدها توسط شیعه و سنی نقل شده اند، جعلی تلقی کنیم، رد کرده است. به گفته وی، این دیدگاه کائتانی بی اساس است. مادلونگ و برخی از مورخان، روایات نقل شده در دوره های بعد را به خودی خود رد نمی کنند؛ بلکه ملاک آنها برای درستی این روایات، سازگار بودن آنها با دیگر حوادث روایت شده است.[۹]
هنگامی که مقاله و مقاله نویسی بین مسلمانان جا افتاد، جزوه و مقالات متعددی بین سالهای ۷۵۰ و ۹۵۰ میلادی نوشته شد. به گفته رابینسون، حداقل ۲۱ گزارش مجزا درباره ی نبرد صفین تشکیل شده است. ابومخنف، یکی از نویسندگان مشهور این دوره بود که سعی کرد که تمام این گزارشها را جمع آوری کند. مورخان قرن ۹ و ۱۰ میلادی روایات در دسترس را جمع آوری، انتخاب و مرتب کردند. با این حال، بسیاری از این جزوه ها و مقالات وجود ندارد؛ به جز چند تایی که بعداً در آثاری مانند تاریخ الرسل و الملوک محمد بن جریر طبری مورد استفاده قرار گرفته اند.[۱۰]
نام‌ها و عناوین
نام‌ها و عناوین مختلفی در سنت اسلامی به علی نسبت داده شده‌است که برخی از منعکس کننده ویژگی‌های شخصی او و برخی مشتق شده از قسمت‌های خاصی از زندگی او است. عناوین عبارتند از ابوالحسن، ابوتراب، مرتضی، اسدالله («شیر خدا»)، حیدر («شیر»)، و به طور خاص در میان شیعه - امیرالمومنین و مولی المتقین.[۷]
تولد و دودمان
| از سلسله مباحث در مورد |
 |
او در روز جمعه سیزدهم رجب سال سی‌ام عام‌الفیل مطابق با ۵۹۹ میلادی (ده سال قبل از بعثت محمد) در مکه و بنابر روایات در مسجدالحرام و درون کعبه به‌دنیا آمد.∗
عبدالحسین امینی در کتاب الغدیر روایات اسلامی را نقل می‌کند که مادر او فاطمه بنت اسد هنگامی که به علی حامله بود، به طواف خانه خدا اّمد و در آن حال دچار درد زایمان شد. او از پروردگار کعبه یاری خواست. ناگهان دیوار کعبه شکافت و وی به درون خانه خدا داخل شد و در اّن جا «علی بن ابی طالب» را به دنیا آورد.[۱۱]
در مکه
کودکی
زمانی که علی ۶ ساله بود، پدر او ابوطالب، رئیس بنی‌هاشم، دچار مشکل مالی گردید. محمد که خود در کودکی تحت سرپرستی ابوطالب قرار گرفته بود و در این زمان سنش از ۳۰ سال گذشته بود، برای سبک کردن بار عایلهٔ وی به او پیشنهاد کرد که سرپرستی علی را او بر عهده بگیرد. ابوطالب پذیرفت و علی از کودکی در خانه محمد و تحت نظر او قرار گرفت.[۵]
اسلام‌آوردن
_in_honor_of_Imam_%27Ali.jpg)
علی اولین فرد ایمان‌آورده به محمد است [۱۳] [۱۴] [۱۵] [۱۶] [۱۷] .در مورد سن او در زمان بعثت پیامبر ، از حدود ده الی پانزده سال در کتب تاریخی گمانه زنی شده است [۱۸][۵][۱۹] [۲۰]. اما برخی نویسندگان تلاش کرده اند تا اسلام آوردن علی را به دلیل کم سن بودن او مردود بشمارند[۲۱].
مهاجرت به مدینه
شبی که محمد از مکه به مدینه هجرت کرد، علی جان خود را به‌خطر انداخت و در بستر محمد خوابید و همچنین مسئولیت پس دادن اموال و امانت‌های نزد محمد به صاحب‌هایشان در مکه را به‌دوش کشید.[۲۲]
در مدینه
در هنگام حیات محمد
علی یکی از کاتبان قرآن بود. او برای رهبری چندین مأموریت مهم انتخاب شد. پس از هجرت، محمد هنگامی که میان مهاجرین و انصار پیوند برادری می‌بست، علی را به‌عنوان برادر خودش برگزید.[۲۲]
در جنگها
علی تقریبا در تمام لشکرکشی‌های دوران محمد شرکت داشت. او معمولا علم دار سپاه محمد بود و تنها در دو لشکرکشی (فدک در سال ششم هجری و لشکر کشی یمن بسال ده هجرت) فرمانده سپاه اسلام بود.[۵]شجاعت و دلاوری علی در جنگها شهرت یافت. در غزوه بدر علی به‌تنهایی بیش از یک سوم افراد دشمن را کشت. در غزوه احد و حنین از محمد دفاع کرد و در غزوه خیبر از خود رشادت‌ها نشان داد. علی نویسنده متن صلح حدیبیه بود. در هنگامی که ابوبکر حج را رهبری میکرد، محمد سورهٔ «برائت از مشرکان (توبه)» را به وسیلهٔ علی به مکیان ابلاغ کرد. در فتح مکه او کسی بود که برای شکستن بت‌های درون کعبه و دیگر بت‌هایی که توسط قبیله‌های اوس و خزرج و طیء پرستیده می‌شد، انتخاب شد.[۲۲]
در یکی از نبردهای تن‌به‌تن وی، نبرد با عمرو بن عبدود یکی از پهلوانان بزرگ عرب در جنگ احزاب بود که با حیلتی بر او پیروز شد.[۲۳][۲۴]
غدیر خم
هنگامی که محمد از آخرین حج خود در سال ۶۳۲ میلادی باز می‌گشت. خطابه‌ای در مورد علی ایراد نمود که توسط شیعه و سنی بسیار متفاوت تفسیر شده‌است. مطابق با روایت هر دو گروه محمد گفت که علی وارثش و برادرش و کسی است که هر کس پیامبر را به عنوان مولایش (رهبر یا دوست قابل اعتماد) بپذیرد( کلمه مولا مرتبط است با ولایت(با کسر واو) یا وَلایت(با فتح واو) که حکومت، شروع مبادرت، غلبه معنوی و قدرت معنی میدهد)باید او را نیز به عنوان مولایش بپذیرد. شیعیان این بیان را به معنی تعیین علی به جانشینی پیامبر و اولین امام می‌دانند. اهل سنت در مقابل تنها اظهار نزدیکی پیامبر به علی می‌دانند و اظهار خواسته اش که علی به عنوان پسر عمو و فرزند خوانده اش جانشین او در مسئولیت‌های خانوادگی اش پس از مرگ شود. [۷] بنظر می‌رسد که اولین تاریخنگاری که واقعه غدیر خم را ثبت کرده‌است تاریخ نگار شیعه؛ یعقوبی در نیمه دوم قرن سوم هجری بوده‌است. [۲۲]
پس از مرگ محمد تا پیش از خلافت
دوران خلافت ابوبکر
در زمان انتخاب ابوبکر بعنوان جانشین محمد، علی، عباس و دو پسرش فضل و قثم و دو برده آزاد شده پیامبر زید و شغران[۲۵] به همراه طلحه و زبیر و جمعی از صحابه محمد، مشغول خاکسپرای محمد بودند.[۵] هرچند عباس عموی محمد و آنچنان که گفته می‌شود ابوسفیان از علی خواستند تا جامعه اسلامی را در کنترل خاندان بنی هاشم بگیرد او هیچ تلاشی در این زمینه نکرد.[۵] اما بنا بر نقل منابع تاریخی علی بعدا در نامه به معاویه می نگارد علت رد این پیشنهاد بیم پراکندگی امت بوده است.[۲۶] علاوه بر آن طبری در تاریخ خود نقل کرده است که گروهی از مخالفان ابوبکر از جمله زبیر در خانه فاطمه گرد آمدند و عمر با تهدید به آتش زدن خانه آنها را بیرون کشاند. علی بعدا مکرر می گفت که اگر چهل یاور داشت قیام می کرد.[۲۷] هنگامی که این افراد که از اولین مخالفان ابوبکر بودند بتدریج ابوبکر را به رسمیت شناختند، علی تا شش ماه از بیعت با ابوبکر سرباز زد.[۵]
در مورد جانشینی علی، مورخان و دانشوران تاریخ اسلام عموما یا دیدگاه اهل سنت را پذیرفته‌اند و یا اینکه حقیقت موضوع را غیر قابل کشف دانسته و از آن رد شده‌اند. یکی از مورخینی که از این سنت رایج جدا شده‌است ویلفرد مادلونگ می‌باشد.[۲۸] ویلفرد مادلونگ در دانشنامه اسلام اصلی ترین ادعاهای شیعه را دیدگاه خود شخص علی می‌داند زیرا به عقیده او علی خود را شایسته ترین فرد برای خلافت در مقایسه با دیگر صحابه می‌دانست و کل جامعه مسلمانان را بدلیل روی گرداندن از خودش ملامت میکرد، اما در عین حال رفتار ابوبکر و عمر در مسند خلافت را می‌ستود و تخریب شخصیت آنها را نکوهش میکرد.[۲۹] مادلونگ معتقد است که از آنجایی که در رسوم اعراب آن زمان، خصوصا رسوم قریش، جانشینی موروثی معمول بوده و قرآن بر اهمیت پیوند خونی میان پیامبران و خصوصا اهل بیت تاکید ورزیده‌است و اینکه انصار از خلیفه شدن علی حمایت می‌کردند، ابوبکر می‌دانست که تشکیل یک شورا برای انتخاب خلیفه به انتخاب علی می‌انجامد و به همین دلیل به شکل حساب شده‌ای جریان‌های سیاسی را برای خلیفه شدن خودش هدایت کرد.[۳۰] از طرف دیگر لارا وسیا وگلییری در دانشنامه اسلام اینکه علی واقعا امید داشت تا جانشین پیامبر شود را مورد تردید می‌داند زیرا اعراب بعنوان قاعده رئیس خود را از میان ریش سفیدان انتخاب می‌کردند و علی در آن زمان تنها کمی بیش از سی سال سن داشت و اعتبار لازم برای جانشینی محمد را طبق سنن اعراب نداشت. وگلییری معتقد است که شیعه بوسیله ساختن احادیث یا تفسیر مطابق اعتقادات خود برای بعضی کلماتی که گفته می‌شود توسط محمد بکار رفته‌است به این موضوع اصرار دارند که پیامبر قصد داشته‌است تا علی را بعنوان جانشین خود انتخاب کند در حالی که جای شک نیست که در هنگام بیماری محمد سخنی در مورد جانشین خود بیان ننموده‌است.[۵]
دوران خلافت عمر
به نوشته نویسندگان اسلامی علی از مشاوران عمر بود، که مشاوره از علی بیشتر در مورد امور شرعی بود و بخاظر احاطه علی بر قرآن و سنت بوده‌است. هرچند جای تردید است عمر توصیه‌های سیاسی علی را می‌پذیرفت یا نه. در طول زمامداری عمر و عثمان، علی هیچ سمت رسمی اداری، نظامی یا سیاسی‌ای را قبول نکرد؛ به جز سمت نیابت شهر مدینه[۳۱] در زمانی که عمر به سفر فلسطین و سوریه رفته بود. در دوران خلافت عمر و عثمان او در هیچ یک از جنگهای این دو خلیفه حضور نداشته‌است.[۵]
علاوه به خویشاوندی سببی (به سبب ازدواج وی با فاطمه دختر پیامبر و ازدواج پیامبر با حفصه دختر عمر بن خطاب)، وی دخترش ام کلثوم را به عقد عمر بن خطاب در آورد[۳۲]
دوران خلافت عثمان
در دوران خلافت عثمان، علی به همراه صحابه دیگری از محمد از جمله طلحه و زبیر از منتقدان عثمان بودند. او عنوان می‌داشت که عثمان از سنت محمد دچار انحراف شده‌است. مهمترین موارد اختلاف با عثمان بر سر اجرای حدود اسلامی بود. علی اصرار داشت که «حدود الهی» باید اجرا شود. از جمله در قضیه شرب خمر ولید، حاکم کوفه، که گفته می‌شود حد به دست خود علی اجرا شد. او در امور سیاسی حداقل به لحاظ معنوی نیز سرکرده (یا از سرکردگان) مخالف عثمان شناخته می‌شد در قضیه تبعید ابوذر با وجود ممنوعیت تعیین شده توسط عثمان او با فرزندانش ابوذر را بدرقه کرد.[۵]
برگزیده شدن به خلافت
پس از کشته شدن عثمان به دست شورشیانی از مصر و کوفه و بصره، نظرها بر علی و طلحه بود. در این میان اهالی مصر متمایل به طلحه بودند و انصار، بصریان و کوفیان تمایل بر خلافت علی داشتند. سرانجام در ۱۹ ذیحجه سال ۳۵ برابر ۱۸ ژوئن ۶۵۶ علی رسما به خلافت برگزیده شد.[۳۳] علی پس از برگزیده شدن به خلافت از کشندگان عثمان و همچنین از فرقه‌ای که برای او جایگاه فوق بشری قائل بودند دوری جست.[۵]
پس از خلافت بسیاری از قبیله قریش از او روی گرداندند چون او بر حقوق عشیره بنی هاشم که عشیره پیامبر بود دفاع می نمود. او همچنین متهم به این شد که از مجازات کشندگان عثمان خودداری می کند و سمت ها اداری را از طرفداران عثمان پاکسازی می کند. یکی از مهمترین مخالفان علی معاویه بود. معاویه فرماندار شام بود و از خویشان عثمان بود که بدین سبب خونخواهی کشندگان عثمان را حق خود می دانست.[۷]
جنگ جمل
علی مورد حمایت انصار و مردم عراق بود. اما پیش از آنکه فرصت نماید که معاویه را سرکوب کند با شورش طلحه و زبیر مواجه شد. این دو به همراهی عایشه سر به شورش برداشتند و شهر بصره را تصرف کردند. علی با کمک نیروهایی که از کوفه که بعدها پایتخت او شد توانست شورشیان را در جنگ جمل شکست دهد.[۷]
در کوفه
پس از نبرد جمل، علی موفق به تشکیل یک ائتلاف گسترده شد . سیاست مساوات و عدل در توزیع مالیات و غنایم حاصل شده، حمایت اصحاب محمد به خصوص انصار، رهبران قبایل و قاریان قرآن که خواهان رهبری، عامل به احکام اسلام بودند، را به همراه داشت. به نظر می رسد که شکل گیری موفقیت آمیز این ائتلاف به خاطر شخصیت نافذ و خاص علی باشد.[۳۴] [۳۵]
جنگ صفین
علی پس از دفع شورش طلحه و زبیر متوجه شام در شمال شد. سرانجام جنگ صفین به راه افتاد. پس از مدت زیادی جنگ، ستاره معاویه رو به افول بود. با تدبیر عمرو عاص سپاهیان معاویه قران به سرنیزه‌ها آویختند و تقاضا کردند تا حکم قران بین دو سپاه اجرا شود. کار به داوری بر اساس قرآن گذاشته شود. سپاهیان علی با دیدن قرآن های آویخته شده دست از جنگ کشیدند. علی به علت اصرار اکثریت سربازانش به پذیرش حکمیت، مجبور به تن دادن به آن شد.بحث و جدل بر روی انتخاب نماینده علی، به اختلافات علی و مردم کوفه دامن زد. علی، ابن عباس و مالک اشتر را انتخاب کرد؛ در حالی که اشعث بن قیس و بعضی دیگر، ابوموسی اشعری را که چندان با علی سازگاری نداشت و پیش تر مردم کوفه را از یاری علی باز می داشت، قبول داشتند. سرانجام، به علت اصرار مردم کوفه، از جانب علی ابوموسی اشعری و از جانب معاویه، عمرو عاص بعنوان طرفین حکمیت انتخاب شدند که در نهایت حکم داوران به ضرر علی اعلام شد. برخی معتقدند که این، ترفندی حساب شده از سوی معاویه بود.[۳۶] [۷]
حکمیت و خوارج
با وقوع حکمیت، معاویه، به خلافت انتخاب شد و گروهی از سپاهیان علی، که دست از جنگ کشیده، خواستار حکمیت شده بودند، پس از اعلام نتیجه از کار خود پشیمان شدند؛ این گروه از آن پس به صورت گروهی سیاسی و مذهبی، با علی اعلام دشمنی کردند، آنان را کافر خواندند و سعی می نمودند پیروان و یاران وی را بکشند.علی نیز در جنگ نهروان با آنان جنگید.[۳۷]
شورش پارسیان
شورش ایرانیان در زمان خلافت علی در آخرین سال خلافت علی اتفاق افتاد که توسط سپاهیان فرماندار خلیفه، زیاد ابن ابیه فرونشانده شد.[۵]
سال آخر خلافت
پس از قضیه حکمیت، هر چند علی حکم برکناری را نپذیرفت و خود را کماکان خلیفه مسلمانان می‌نامید اما هر روز از وفاداران به او کاسته می‌شد. در زمانی که علی مشغول رفع شورش خوارج بود معاویه کنترل مصر را در دست گرفت. در سال ۴۰ هجری علی حتی کنترلی بر شهرهای مکه و مدینه نداشت. علی عملا به شهر کوفه محدود شده بود و در موضعی تدافعی بود اتا آنجایی اقدامی در برابر لشکرکشی‌های معاویه به قلب عراق، یمن و عربستان نکرد.[۵] در همان سال تعدادی از مسلمانان سرشناس در محلی بنام ادروه گردآمدند. با این ایده که هر دو شخص علی و معاویه را خلع و عبدلله پسر عمر را به خلافت برگزینند. اما این شورا در نهایت به تصمیم نهایی نرسید.[۷]
در سال آخر خلافت علی، مردم کوفه و بصره پس از حملات لشکریان معاویه به شهرهای عراق، ماهیت واقعی معاویه را شناختند و دوباره با علی بر ضد معاویه متحد شدند. با این حال نگرش مردم نسبت به علی در این مقطع زمانی، به شدت متفاوت بود. فقط اقلیت کوچکی از آنها معتقد بودند که علی بهترین شخص پس از محمد برای خلافت است. در حالی که اکثریت مردم او را به علت دشمنی با معاویه مورد حمایت قرار دادند. [۳۸]
کشته‌شدن
.jpg)
تاریخ نویسان مانند ابومخنف و اسماعیل بن راشد می‌نویسند:
گروهی از خوارج در مکّه اجتماع کردند و با هم به گفتگو پرداختند و از زمامداران یاد کردند و رفتار آنها را زشت شمردند و از نهروانیان (که در جنگ با علی به هلاکت رسیده بودند) یاد کردند و اظهار ناراحتی نمودند تا اینکه بعضی از آنان گفتند: خوب است ما جان خود را به خدا بفروشیم و نزد این زمامداران گمراه برویم و در کمین آنان قرار گیریم و آنان را بکشیم ! و مردم شهرها را از دست آنان آسوده کنیم و انتقام خون برادران شهیدمان را که در نهروان کشته شده‌اند بگیریم همه آنان این پیشنهاد را پذیرفتند و هم پیمان شدند که پس از مراسم حجّ، طرح خود را دنبال کنند.∗
این سه نفر با هم پیمان بستند و توافق کردند که شب ۱۹ ماه رمضان، به آن اقدام کنند و سپس از همدیگر جدا شدند و در انتظار اجرای نقشه خود بودند. ابن ملجم که از قبیله کِنده بود با مخفی‌کاری، از مکّه به سوی کوفه رهسپار شد و با یاران خود در کوفه ملاقات کرد و برای اینکه نقشه‌اش فاش نشود، آن را به هیچ کس نگفت.∗ برای رسیدن به این مقصود شوم وی دو هزار دینار صرف شمشیر خود نمود هزار دینار برای زهرآگین کردن و هزار دینار هم برای آنکه شمشیرش برنده ترین باشد.
علی هر روز برای نماز به مسجد می‌آمد. علی وارد مسجد شد و ابن ملجم و یارانش به او حمله کردند و گفتند: حکم دادن خاص خداست نه خاص تو. ابن ملجم ضربتی به پیشانی علی زد و شمشیر شبیب به بازوی در خورد و مشاجع بن وردان فرار کرد. علی گفت: نگذارید که این مرد فرار کند. [۳۹][۴۰]∗[۴۱]
مقبره
به دستور علی، کار غسل و کفن نمودن او را دو پسرش حسن و حسین انجام دادند، سپس جنازه علی را به سوی سرزمین «غری» (نجف) بردند و در آنجا به خاک سپردند و طبق وصیتش، قبرش را پنهان کردند. قبر علی در دوران زمامداری بنی امیه، همچنان مخفی بود تا اینکه با از میان رفتن بنی امیه و رفع خطر خوارج در زمان هارون الرشید خلیفه بنی عباس، قبر او توسط جعفر صادق، امام ششم شیعیان شناسانده شد.∗ مقبره دیگری که منتسب به او است در شهر مزار شریف در افغانستان وجود دارد.
دیدگاهها درباره ی علی
قضاوت در مورد علی و تشخیص واقعیت از میان جعلیات تاریخی در بین منابعی که در مورد علی نوشته شده است آسان نیست. زیرا علی درگیر منازعاتی شد که قرنها ادامه داشت. منابع در مورد او به نفع و یا بر ضد او جهت دار هستند و یا بیشتر در مورد او سکوت کرده‌اند.[۵]
دیدگاه مسلمانان
بین مسلمانان خصوصاً شیعیان مقام عرفانی، علم، شجاعت، عدالت، صبر، کمک به بینوایان و ساده زیستی علی مورد ستایش قرار گرفته‌است. از میان مسلمانان غیر شیعه ابن ابی الحدید به شرح نهج البلاغه پرداخته‌است.
دیدگاه شیعه دوازده امامی
در این دیدگاه، علی بنا به فرمان الهی، جانشین محمد است و به عنوان شخصی عادل و تشریح کننده ی احکام الهی مطرح است. از این رو فردی معصوم و انسانی کامل تلقی می گردد.[۴۲] مهارت او در سخنوری و ادبیات از سوی شیعه مورد تحسین قرار گرفته است. مرتضی مطهری سخن او را شیواترین سخن پس از قرآن می‌دانند.∗ به طوری که وابستگان بنی امیه برخلاف دشنام گفتن به وی، گفتارش را از حفظ می‌کردند، تا بیانشان شیوا شود.∗ بخشی از گفتارها و نوشتارهای وی توسط سید رضی در کتابی به نام نهج البلاغه جمع آوری شده‌است حدود یازده جلد نیز مستدرک نهج البلاغه تدوین شده‌است. علاوه بر آن مجموعه روایات وی در کتاب غرر الحکم جمع شده‌است.
دیدگاه علی اللهی
بعضی فرقه ها، معتقدند که علی، خدایی است که به صورت انسان مجسم شده است. اکثر محققین اسلامی، از این فرقه، با نام غُلاة یاد می کنند. این گروه، به خاطر عقاید خداگونه از علی، اسلام را ترک کردند. در بعضی منابع، آورده شده که علی، افراد را از بالا بردن منزلتش به عنوان خدا و پرستش خود، نهی می کرد.[۴۳]
دیدگاه آکادمیک
لارا وسیا وگلییری معتقد است که دلیلی وجود ندارد که گزارشهایی که در مورد ساده زیستی، زهد و وسواس او در مورد غنایم و در انتقام گیری را قبول نکرد. اصرار او بر اقامه شریعت الاهی نکته‌ای کلیدی در کردار او بود. اما این اصرار او که صورتی خشن می‌یافت سبب شده بود که مخالفانش او را «محدود» بنامند. در نقطه مقابل شخصیت انعطاف پذیر معاویه در حوزه سياست، علی شخصیتی انعطاف ناپذیر داشت. او جنگ علیه مسلمانان خطاکار را در جهت اقامه دین و اجرای حدود می‌دانست. اما برخورد او با شکست خوردگان جنگ جمل و عدم گرفتن زن و خانواده آنها به عنوان برده با وجود اعتراض یاران او، گریه او بر دشمنان کشته شده در جنگ جمل و اقامه نماز بر‌آنها از نکاتی است که در تاریخ ذکر شده‌است.[۵]
سایر دیدگاهها
به گفتهٔ اروینگ، علی شخصی دلیر، سخنور و بخشنده بود.[۴۴] علاوه بر آن بسیاری از شخصیت‌های غیر مسلمان نظیر جرج جرداق مسیحی، نویسنده کتاب «امام علی صدای عدالت انسانی» او را ستوده‌اند و توماس کارلایل، فیلسوف انگلیسی درباره او گفته‌است: «..شهادت او، بر اثر شدت دادگری‌اش بود...»∗ و جبران خلیل جبران دیگر نویسنده و شاعر مسیحی درباره او می‌نویسد: «..عرب حقیقت مقام و قدر و منزلت علی را نشناخت. اما از میان همسایگان ایرانی‌نژاد عرب، مردانی برخاستند، که گوهر و سنگریزه را به خوبی از یکدیگر باز شناختند.»∗
همسران و فرزندان
به نوشته محمد بن جریر طبری، فرزندان علی ۱۴ پسر و ۱۷ دختر بودند[۴۵] وی ۹ زن رسمی داشت[۴۵] که عبارتند از: فاطمه دختر محمد، خوله دختر جعفر، لیلی دختر مسعود، ام البنین دختر حزام، اسماء دختر عمیس، الصهبا ام حبیب دختر ربیعه، امامه دختر ابی العاص، ام سعید دختر عروه، محیاه دختر امری. وی کنیزانی نیز داشت، و چند تن از دختران وی از این کنیزان زاده شده‌اند:[۴۵] ام هانی، میمونه، زینب صغری، رمله صغری، ام کلثوم صغری، فاطمه، امامه، خدیجه، ام کرام، ام سلمه، ام جعفر، جمانه، نفیسه. وی همچنین با پسرش حسن اینگونه وصیت می‌کند:
هر یک از کنیزانم را که با آنان بوده‌ام و از من فرزندی آورده یا آبستن می‌باشد به فرزندش واگذارند و بابت بهره ارث او به شمار آرند، و اگر در زمان حیات کنیز فرزندش بمیرد آن کنیز از قید کنیزی آزاد است، زیرا کنیزی از او برداشته شده و حرّیتِ (فرزند) او را آزاد نموده است[۴۶]
ثروت و تولید
آیت الله طالقانی از املاک و زمین‌هایی نام می‌برد که علی به هنگام مرگ، آنها را وقف کرده‌است : از جمله اراضی ینبع، وادی القراء، اذینه و قصیره[۴۷] ظاهراً عواید اراضی وقفی علی، سالیانه ۲۴ هزار دینار بود[نیازمند منبع][۴۸] علی شریعتی تاکید می‌کند:علی در ینبع یک مرکز کشاورزی می‌سازد و به تولید می‌پردازد.شاید برای اولین بار است که کسی در این منطقه، اساساً کشاورزی را بشکل یک سرمایه گذاری دقیق و یک کار متراکم و برحسته شروع می‌کند[۴۹] .[۵۰]
جستارهای وابسته
- امامت
- پنج‌تن
- فاطمه
- علی در ادبیات فارسی
- غدیر خم
- اهل بیت
- نهج‌البلاغه
- زن در نگاه علی
- نقد علی
- خطبه بدون نقطه علی بن ابیطالب
- خطبه بدون الف علی بن ابیطالب
پانویس
- ^ ر.ک، رسولی محلاتی، زندگانی حضرت محمد(ص) صفحه۲۷۳ و ینابیع الموده ج۱ ص۲۲۶، به نقل از «فروغ ابدیت» جلد اول صفحه ۴۶۰، چاپ۱۶، (ISBN 964-424-544-X (۲vol.set، اثر آیت‌الله جعفر سبحانی
- ^ "من كنت مولاه فهذا علي مولاه"
- ^ ولادت علی
- ^ ر.ک: تاریخ طبری تاریخ اسلام
- ^ نهج البلاغه خطبه ۱۹۲ (خطبه قاصعه) و ر.ک: آیت‌الله سبحانی، جعفر، «فروغ ولایت» ص۱۷ تا ۱۹
- ^ تاریخ طبری ج۲ ص ۶۲ و ۶۳، تاریخ کامل ج۲ ص ۴۰ و ۴۱ و مسند احمد ج۱ ص ۱۱۱ و شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج ۱۳ ص ۲۲۰ و ۲۲۱، به نقل از، سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، چاپ شانزدهم، ج ۱ فصل ۱۳ از ص ۲۳۹ تا ۲۵۲، (ISBN 964-424-544-X (۲vol.set
- ^ http://www.tebyan.com/index.aspx?pid=42771&BiogId=2 و http://www.al-shia.com/html/far/2ahl/sireh/03.htm#link22
- ^ (به عربی: اليوم يوم المرحمة)
- ^ حکیمی، محمدرضا، حماسه غدیر
- ^ Madelung (۱۹۹۶), p.۱۴۱و همچنین رجوع کنید به نهج البلاغه خطبه‌های ۳، ۶۶، ۱۴۳، ۱۷۱ و ۲۱۶
- ^ see>* Holt (۱۹۷۷a), p.۵۷ @Lapidus (۲۰۰۲), p.۳۲ @Madelung (۱۹۹۶), p.۳۸-۴۳
- ^ ر.ک: آیت‌الله سبحانی، جعفر، «فروغ ولایت» ص ۶۴۹ تا ۶۶۰ گزینش داوران (حکمین)
- ^ ر.ک استاد مطهری، مرتضی، «مجموعه آثار» جلد ۱۶، سیری در نهج البلاغه ص ۳۵۵ تا ۳۶۸ چاپ اول، انتشارات صدرا، ISBN 964-5600-06-5
- ^ ر.ک آیت‌الله مطهری، مرتضی، «فلسفه اخلاق» صفحه ۹۴ و ۹۵، انتشارات صدرا، ISBN 964-5600-08-1 چاپ بیست و پنجم
- ^ ر.ک (به عربی: «محمد المثل الاعلي») اثر توماس کاریل، مترجم عربی، محمد سباعی، ص ۳۴، به نقل از کتاب «امام علی صدای عدالت اسلامی» اثر جورج جرداق (جورج سجعان جرداق) ترجمه خسروشاهی، سید هادی، جلد۶ فصل «اروپاییان و امام» ص ۷۳۹، نشر خرم، دوره ۶ جلدی (در پنج مجلد) ISBN 964-90530-2-6 و مجله تخصصی «کلام اسلامی» مقاله امام علی علیه السلام از زبان دیگران اثر فیضی پور، علی اصغر
- ^ ر.ک «امام علی صدای عدالت اسلامی» اثر جورج جرداق (جورج سجعان جرداق) ترجمه خسروشاهی، سید هادی، جلد۶ فصل «معری، جبران و نعیمه» ص ۷۲۷، نشر خرم، دوره ۶ جلدی (در پنج مجلد) ISBN 964-90530-2-6
- ^ ر.ک: آیت‌الله سبحانی، جعفر، «فروغ ولایت» ص ۷۶۹ تا ۷۶۳
- ^ «فروغ ولایت» ص ۷۶۹ تا ۷۶۳
- ^ ابن ابی الحدید، جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۳، محمود مهدوی دامغانی
- ^ ر.ک جعفریان، رسول، تاریخ خلفاء ص ۳۳۳ و آیت‌الله سبحانی، جعفر، «فروغ ولایت» صفحه ۷۷۶، انتشارات امام صادق، چاپ دوم ISBN 964-6243-11-8
- ^ ر.ک، علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۹۷ از صفحه۲۴۶ تا صفحه۲۵۱ روایات ۳۲ تا۴۳.
- ↑ رجوع کنید بهاسلام آوردن در همین مقاله]
- ↑ Nasr, Seyyed Hossein. "Ali". Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica, Inc. Retrieved 2007-10-12.
- ↑ بنگرید:
- (Dakake 2008، صص. 34–40)
- (Tabatabaei 1979، ص. 40)
- Sahih Muslim 031.5920 The Book Pertaining to the Merits of the Companions (Allah Be Pleased With Them) of the Holy Prophet (May Peace Be Upon Him) (Kitab Al-Fada'il Al-Sahabah)
- ↑ جمال کعبه، محمدحسین دانش کیا، ص۳۰و۳۱
- ↑ ۵٫۰۰ ۵٫۰۱ ۵٫۰۲ ۵٫۰۳ ۵٫۰۴ ۵٫۰۵ ۵٫۰۶ ۵٫۰۷ ۵٫۰۸ ۵٫۰۹ ۵٫۱۰ ۵٫۱۱ ۵٫۱۲ ۵٫۱۳ ۵٫۱۴ ۵٫۱۵ ۵٫۱۶ L. VECCIA VAGLIERI، «Vol٫۱»، Encyclopedia of Islam، Brill، ص. ۳۸۱
- ↑ علی لباف، مظلومی گمشده در سقیفه، ج۲، گفتار دوم و سوم، ص۷۷ تا۱۹۰.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ ۷٫۵ ۷٫۶ ۷٫۷ Nasr, Seyyed Hossein. "Ali". Encyclopædia Britannica Online
- ↑ Robert Gleave, ʿALĪ B. ABĪ ṬĀLEB, Encyclopedia of Islam Three
- ↑ (Madelung 1997، ص. xi, 19 and 20)
- ↑ (Robinson 2003، ص. 28 and 34)
- ↑ کتاب الغدیر از علامه امینی
- ↑ کامل ابن اثیر، ج۲، ص۱۰۷
- ↑ ابوبكر احمد بن الحسین البیهقی در السنن الكبری (6/206) چنین آورده است:... و كان اول من آمن به علی بن ابی طالب.و نیز روایت سلمان فارسی و ابوذر غفاری و مقداد بن عمرو كندی و جابر بن عبدالله و ابوسعید خدری و زید بن ارقم و قتاده بن النعمان و سایر صحابه و تابعین (كه علامه امینی در الغدیر 3/220، نام 66 تن از ایشان را برده است) نخستین مردی كه مسلمان شد علی بود. در آن وقت علی پانزده ساله (سنن بیهقی، 6/206؛ ابن عبدالبر در الاستیعاب، 2/458) و به قولی یازده ساله (شرح ابن ابی الحدید بر نهج البلاغه به روایت از امام محمد باقر ، 3/260) یا ده ساله (تاریخ الخلفاء، سیوطی، 166) بود.
- ↑ متقی هندی در كنزالعمال (15/297 به بعد به روایت حسن بن بدر در كتاب ما رواه الخلفاء) و حاكم نیشابوری در الكنی و الالقاب و ابوبكر فارسی شیرازی در القاب الرجال از عمر بن الخطاب چنین آورده است: «... كنت أنا و أبوبكر و ابوعبیده بن الجراح و نعز من اصحاب رسول الله و النبی متكی ء علی علی بن ابی طالب حتی ضرب (فضرب) بیده علی منكبه ثم قال: أنت یا علی اول المؤمنین ایمانا و اولهم اسلاما. ثم قال : أنت منی بمنزله هارون من موسی. و كذب علی من زعم انه یحبنی و یبغضك» یعنی: روزی من (عمر بن الخطاب) و ابوبكر و ابوعبیده جراح و چند تن دیگر از اصحاب نزد رسول الله بودیم و آن حضرت بر علی بن ابی طالب تكیه داشت. پس دست بر شانه علی زد و گفت: تو ای علی نخستین مؤمنی كه ایمان آوردی و نخستین مسلمانی كه اسلام آوردی. سپس گفت: تو برای من به جای هارون برای موسی هستی (برادر و جانشین) و بر من دروغ بسته است آن كه ادعا كند مرا دوست دارد ولی دشمن تو باشد؛
- ↑ حاكم نیشابوری در المستدرك علی الصحیحین (3/136، به روایت از سلمان فارسی از رسول الله چنین آورده است: «اولكم واردا علی الحوض اولكم اسلاما، علی بن ابی طالب» نخستین كس از بین شما كه در كنار حوض بر من وارد می شود همان است كه پیش از شما مسلمان شده و او علی بن ابی طالب است. این حدیث را علاوه بر سلمان، ابن عباس و ابوموسی اشعری نیز روایت كرده اند و با الفاظی مشابه ابن ابی شیبه نیز روایت كرده است (كنز العمال، 15/367؛ اسد الغابه، 4/17؛ استیعاب، 2/457؛ مجمع الزوائد، 9/.102.) .
- ↑ در صحیح ترمذی به روایت زید به ارقم (2/301) و در «الاصابه فی معرفه الصحابه» (4ـ 1/118) به روایت از عمرو بن مره جهنی و عبدالله بن فضاله مزنی و جابر بن عبدالله انصاری آمده است كه: «اول من اسلم علی بن ابی طالب یعنی نخستین كسی كه مسلمان شد علی بن ابی طالب بود. این حدیث را علاوه بر محدثین امامی و عده دیگری كه قبلا ذكر شد، امام نسائی در خصائص (44) و ابن سعد كاتب واقدی در الطبقات الكبیر (3ـ 1/12) و ابن اثیر در اسد الغابه (4/17) و احمد بن حنبل در المسند (4/368 و 371 به دو سند) و محمد بن جریر طبری در تاریخ الامم و الملوك (2/55) نیز روایت كرده اند؛
- ↑ معاذ بن جبل از رسول الله چنین روایت كرده است: «قال رسول الله لعلی: یا علی، أخصمك بالنبوه و لا نبوه بعدی و تخصم بسبع لا یحاجك فیها احد من قریش. انت اولهم ایمانا بالله و أوفاهم بعهد الله و أقومهم بأمر الله و أقسمهم بالسویه و أعدلهم فی الرعیه و أبصرهم بالقضیه و أعظمهم عندالله مزیه» یعنی: «رسول الله به علی بن ابی طالب فرمود: ای علی، من به سبب مقام نبوت از تو برترم و پس از من پیامبری نخواهد بود و تو نیز هفت فضیلت داری كه هیچ یك از قریش در آنها به تو نمی رسند. پیش از همه به خدا ایمان آوردی و در پیمان با خدا از همه وفادارتری و در اجرای اوامر الهی از همه پایدارتری و مساوات را در تقسیم بیشتر از دیگران رعایت می كنی و در امور رعیت از همه عادلتری و هنگام دادرسی از هر قاضی دیگر بیناتری و نزد خدا مزیتی از همه بزرگتر داری. مشايخ فريدني - دايرة المعارف تشيع، ج 6، ص 168 این حدیث را حافظ ابونعیم اصفهانی در حلیه الاولیاء (1/66) و محب طبری در الریاض النضره (2/198) و دیگران روایت كرده اند؛
- ↑ در آن وقت علی پانزده ساله (سنن بیهقی، 6/206؛ ابن عبدالبر در الاستیعاب، 2/458) و به قولی یازده ساله (شرح ابن ابی الحدید بر نهج البلاغه به روایت از امام محمد باقر ، 3/260) یا ده ساله (تاریخ الخلفاء، سیوطی، 166) بود.
- ↑ محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری ۱/۵۳۸
- ↑ (Watt 1953، ص. xii)
- ↑ (Watt 1953، ص. 86)
- ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ ۲۲٫۲ ۲۲٫۳ I. K. Poonawala, E. Kohlberg, ʿALĪ B. ABĪ ṬĀLEB, Encyclopædia Iranica.
- ↑ مجموعه زندگانی چهارده معصوم علیهم السلام، نوشته: عمادالدین حسین اصفهانی (حسین عمادزاده)، برگ ۱۶۴
- ↑ سایت غدیر
- ↑ مادلونگ (1385) ص. 59
- ↑ مادلونگ (1385) ص. 78
- ↑ مادلونگ (1385) ص. 80
- ↑ Keith Lewinstein, Review of The Succession to Muhammad: A study of the Eary Caliphate, Journal of the American Oriental Society, Vol. 121, No. 2 (Apr. - Jun., 2001), pp. 326-327
- ↑ W. Madelung, S̲H̲īa, Encyclopedia of Islam
- ↑ Andrew J. Newman, Review of The Succession to Muhammad: A study of the Eary Caliphate, Iranian Studies, Vol. 32, No. 3 (Summer, 1999), pp. 403-405
- ↑ lieutenancy
- ↑ فروپاشی ساسانی، نوشته امیرحسین خنجی، صفحه ۱۴۲ : عمر ۵۰ ساله با ام کلثوم در حدود سن ۱۰ سالگی در سال ۱۷ هجری قمری ازدواج کرد
- ↑ Wilferd Madelung (۱۹۹۷)، The Succession to Muhammad: A Study of the Early Caliphate، Cambridge University Press، ص. ۱۴۲-۱۴۰
- ↑ "Ali ibn Abitalib"
- ↑ (Shaban 1971، ص. 72)
- ↑ ببینید:
- (Madelung 1997، صص. 241–259)
- (Lapidus 2002، ص. 47)
- (Holt، Lambton و Lewis 1970، صص. 70–72)
- (Tabatabaei 1979، ص. 53 and 54)
- ↑ تاریخ اسلام و دولتهای مسلمان، محمد رضا جزایری پیشه و دیگران، تهران، نشر نگین فرهنگ، چاپ اول1375
- ↑ (Madelung 1997، ص. 309)
- ↑ مروج الذهب مسعودی، جلد1، صفحه 772
- ↑ تاریخ طبری، جلد6، صفحه2683و2684
- ↑ تاریخ یعقوبی، جلد2، صفحه138
- ↑ Nasr, Shi'ite Islam, preface, p. 10
- ↑ ببینید:
- (Peters 2003، صص. 320–321)
- (Halm 2004، صص. 154–159)
- ↑ Washington Irving (2007), Mahomet and His Successors (به انگلیسی), READ BOOKS, p. Vol. 10, Chapter XX.VII, p. 393
- ↑ ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ ۴۵٫۲ تاریخ الرسل و الملوک، نوشته محمد بن جریر طبری، برگردان توسط ابولقاسم پاینده، انتشارات اساطیر ISBN 964-331-199-6، جلد ۶، صفحه ۲۵۹۵ تا ۲۵۹۷
- ↑ سخنان علی بن ابی طالب، گرد آوری توسط سید رضی، ترجمه حسین انصاریان نامه 45
- ↑ اسلام در مالکیت، آیت الله طالقانی، انتشارات مسجد هدایت، تهران،۱۳۳۳ش، ص ۱۶۸
- ↑ تاریخ اجتماعی ایران، مرتضی راوندی، انتشارات امیرکبیر، تهران،۱۳۵۶ش، جلد۲، صفحه۷۷
- ↑ قرن ما در جستجوی علی، علی شریعتی، انتشارات الهام،۱۳۶۱ش، صفحه ۹۰
- ↑ اسلام شناسی۲، علی میرفطروس، چاپ سوم، نشر نیما، صفحه‌های ۹۰ تا ۹۹
منابع
- ابن ابی الحدید، جلوه‌های تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ترجمه محمود مهدوی دامغانی (معروف‌ترین شرح نهج البلاغه)
- ابن اثیر، تاریخ کامل
- جرداق، جرج، امام علی صدای عدالت انسانی، ترجمه سی هادی خسروشاهی، نشر خرم، دوره ۶ جلدی (در پنج مجلد)
- جعفریان، رسول، تاریخ خلفا [۱]
- حکیمی، محمدرضا (۱۳۸۲) حماسه غدیر، قم:انتشارات دلیل ما، ISBN 964-7990-76-6
- حلی، جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهّر، نگاهی بر زندگی دوازده امام، ترجمه محمد محمدی اشتهاردی
- سبحانی، جعفر، فروغ ولایت، انتشارات امام صادق، ISBN 964-6243-11-8
- رسولی محلاتی، زندگانی حضرت محمد(ص)
- طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، ناشر: دفتر انتشارات اسلامی[۲]
- طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان[۳]
- محمد بن جریر، تاریخ طبری(تاریخ پیامبران و پادشاهان)
- علی بن ابیطالب، نهج البلاغه، گردآوری سید رضی [۴]
- فیضی پور، علی اصغر، امام علی علیه السلام از زبان دیگران، مجله کلام اسلامی، شماره ؟ [۵]
- قندوزی، سلیمان، ینابیع الموده
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ترجمه ؟؟؟؟
- مطهری، مرتضی، سیری در نهج البلاغه، «مجموعه آثار» جلد ۱۶، چاپ اول، انتشارات صدرا، ISBN 964-5600-06-5
- مطهری، مرتضی، «فلسفه اخلاق»، انتشارات صدرا، ISBN 964-5600-08-1 چاپ بیست و پنجم
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه[۶]
- Dakake, Maria Massi (2008). The Charismatic Community: Shi'ite Identity in Early Islam. SUNY Press. ISBN 0791470334.
- Tabatabaei, Sayyid Mohammad Hosayn (1979). Shi'ite Islam. Suny press. ISBN 0-87395-272-3.| مترجم به انگلیسی سید حسین نصر.
- Holt, P.M. and Bernard Lewis (1977). Cambridge History of Islam, Vol. ۱. Cambridge University Press. ISBN 0-521-29136-4
- Lapidus, Ira. (2002). A History of Islamic Societies. Cambridge University Press. ۲nd edition. ISBN 978-0-521-77933-3
- Madelung, Wilferd. (1997). The Succession to Muhammad: A Study of the Early Caliphate. Cambridge University Press. ISBN 0-521-64696-0
- Peters, F. E. (2003). The Monotheists: Jews, Christians, and Muslims in Conflict and Competition. Princeton University Press. ISBN 0691114617.
- Halm, Halm (2004). Shi'ism. Edinburgh University Press. ISBN 0748618880.
- Watt, William Montgomery (1953). Muhammad at Mecca. Oxford University Press.
- Shaban, Muḥammad ʻAbd al-Ḥayy (1971). Islamic History. Cambridge University Press. ISBN 0521291313.
- Encyclopædia Iranica. Center for Iranian Studies, Columbia University. ISBN 1568590504.
{{cite encyclopedia}}: Missing or empty|title=(help)
- Robinson, Chase F. (2003). Islamic Historiography. Cambridge University Press. ISBN 0521629365.
منابع برای مطالعه بیشتر
- مادلونگ، ویلفرد، جانشینی حضرت محمد؛ پژوهشی پیرامون خلافت نخستین؛ ترجمه احمد نمایی... [و دیگران]، ویرایش و توضیحات احمد نمایی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی، ۱۳۸۵ شابک ۹۶۴-۴۴۴-۹۶۰-۶ متن انگلیسی
- ابن اثیر، الکامل فی التاریخ
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الرسل و الملوک
- ابن اعثم کوفی، الفتوح
پیوند به بیرون
 |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به علی در ویکیگفتاورد موجود است. |
| تاریخ |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| عقاید |
| ||||||||||
| معارف | |||||||||||
| کسان | |||||||||||
| فرهنگ | |||||||||||
| رسانه | |||||||||||
| مؤسسات و احزاب | |||||||||||
| میراث |
| ||||||||||
