مهدی بیانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Amirobot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات: تصحیح جایگذاری کاما، شمارگان هزارگان
Amirobot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات: تصحیح کاما، شمارگان هزارگان
خط ۵۴: خط ۵۴:
* مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال ۱۵، ش ۵ و ۶ (مرداد ۱۳۴۷)
* مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال ۱۵، ش ۵ و ۶ (مرداد ۱۳۴۷)
* [[محمد دبیرسیاقی]] / Encyclopaedia Iranica, s.v. "Baya ni” / by M. Dabirsiâqi
* [[محمد دبیرسیاقی]] / Encyclopaedia Iranica, s.v. "Baya ni” / by M. Dabirsiâqi
* {{یادکرد وب|نویسنده = قلیچ‌خانی٬ حمیدرضا|نشانی = http://khoshnevisi.net/comment.php?comment.news.514 |عنوان = فهرست خوشنویسان دوران قاجار تا معاصر| ناشر = پایگاه اطلاع‌رسانی خوشنویسی ایران |تاریخ = ۲۷ خرداد ۱۳۸۹ |تاریخ بازدید = ۷ دی ۱۳۸۹}}
* {{یادکرد وب|نویسنده = قلیچ‌خانی، حمیدرضا|نشانی = http://khoshnevisi.net/comment.php?comment.news.514 |عنوان = فهرست خوشنویسان دوران قاجار تا معاصر| ناشر = پایگاه اطلاع‌رسانی خوشنویسی ایران |تاریخ = ۲۷ خرداد ۱۳۸۹ |تاریخ بازدید = ۷ دی ۱۳۸۹}}


</small>
</small>

نسخهٔ ‏۲۸ فوریهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۱۱:۳۴

دکتر مهدی بیانی (۱۲۸۵ همدان - بهمن ۱۳۴۶)، بنیانگذار کتابخانه ملی ایران، کارشناس نسخه‌های خطی فارسی، نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه تهران بوده‌است.

زندگی

مهدی بیانی در ۱۲۸۵ ش در همدان متولّد شد. پدرش، میرزا محمدخان مستوفی فراهانی، از خاندان دبیران و مستوفیان فراهان و نیای مادریش میرزا سلیمان بیان السلطنه فراهانی، رئیس بیوتات سلطنتی و صاحبِ رساله قواعد دفاتر و حساب بود [۱]. در دو سالگی او پدرش درگذشت و مادرش با او و دیگر فرزندان به تهران آمد[۲]. او در مدارس ابتدایی اقدسیّه و اشرف به تحصیلات مقدماتی و فراگیری خوشنویسی پرداخت و پس از اتمام دوره متوسطه در دارالفنون، دوره لیسانس علوم ادبی و فلسفی را در دانشسرای عالی (دارالمعلمین عالی سابق) به پایان برد و در ۱۳۲۴ ش به اخذ دکتری در زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران نایل گشت[۲][۳][۴].

بیانی پس از گذراندن دوره تعلیمات دانشکده افسری و خدمت وظیفه، در ۱۳۱۲ ش همزمان با کار در کتابخانه دانشسرای عالی، تدریس زبان و ادبیات فارسی را آغاز کرد و در ۱۳۱۳ ش به مدیریت کتابخانه عمومی معارف منصوب گردید[۲]. او در این مقام به گردآوری کتابها از کتابخانه سلطنتی و کتابخانه معارف برای بنیانگذاری «کتابخانه ملی ایران» پرداخت و پس از تأسیس این کتابخانه در ۱۳۱۶ ش، ریاست آنجا را به عهده گرفت.

در ۱۳۱۹ش، به مدت یک سال از طرف وزارت آموزش و پرورش (وزارت فرهنگ سابق) به ریاست فرهنگ اصفهان اعزام شد و پس از بازگشت و انجام دادن مأموریت آموزشی یکساله در وزارت پیشه و هنر وقت، بار دیگر به ریاست کتابخانه ملی منصوب شد. در ۱۳۳۵ش، ریاست کتابخانه سلطنتی را عهده‌دار شد و این سمت را همراه با استادی دانشگاه تهران و تدریس «تاریخ تکامل خطوط اسلامی» و «کتابشناسی نسخه‌های خطی» تا پایان عمر به عهده داشت[۲]

او همچنین انجمنی برای حمایت و معرفی خوشنویسان و هنر خوشنویسی با نام «انجمن حمایت خط و خطاطان» تأسیس کرد. وی به سبب تبحّر در شناخت خطوط و نسخه‌ها به عنوان کارشناس نسخه‌های خطی و چاپی، با کتابخانه‌های ملی، مجلس شورای ملی و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران همکاری می‌کرد[۵]. او خود خطی خوش داشت[۶][۷][۸] و بویژه در نستعلیق قوی و ماهر بود. او را از شاگردان میرزا حسین‌خان مستوفی معروف به کاتب‌الخاقان ذکر کرده‌اند.[۹] کتاب «احوال و آثار خوشنویسان» که او در ۴ جلد منتشر کرد از آثار پژوهشی ارزشمند در زمینه زندگی‌نامه و معرفی خوشنویسان ایران است که تاکنون ارزش خود را حفظ کرده است.

بیانی از بنیانگذاران انجمن فرهنگی ایران و شوروی و عضو آن بود و نزدیک به ۲۵ سال در راه گسترش و استواری پیوندهای دوستی و فرهنگی دو کشور همسایه تلاش کرد[۱۰]. مأموریتهای فرهنگی بسیاری به کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکا داشت. ایشان در هفدهم بهمن ۱۳۴۶ بر اثر سرطان درگذشت[۲].

آثار

آثار او عبارت است از:[۱۱] [۲]

همچنین مقالات ادبی و هنری و تاریخی متعددی از او در مجلات داخلی و خارجی نشر یافته است[۱۲]



پانویس

  1. بیانی، ج ۲، مقدمة محبوبی اردکانی، ص ۳
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
  3. بیانی، ج ۳، مقدمة محبوبی اردکانی
  4. ایرانیکا، ذیل «بیانی»
  5. بیانی، ج ۳، مقدمة محبوبی اردکانی، ص چهار
  6. افشار، ص ۱۱۵
  7. بیانی، ج ۴
  8. پیشگفتار دانش پژوه، ص ۳۵
  9. قلیچ‌خانی، حمیدرضا. فهرست خوشنویسان دوران قاجار تا معاصر
  10. پیام نوین، ص ۲۱
  11. افشار، ص ۱۱۶-۱۱۷
  12. افشار، ص ۱۱۷

منابع

  • ایرج افشار، «وفات دکتر مهدی بیانی»، راهنمای کتاب، سال ۱۱، ش ۱و۲و۳ (مرداد ۱۳۴۷)
  • مهدی بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، تهران ۱۳۶۳ ش
  • پیام نوین، دوره ۹، ش ۳ (دی و بهمن و اسفند ۱۳۴۶)
  • مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال ۱۵، ش ۵ و ۶ (مرداد ۱۳۴۷)
  • محمد دبیرسیاقی / Encyclopaedia Iranica, s.v. "Baya ni” / by M. Dabirsiâqi
  • قلیچ‌خانی، حمیدرضا (۲۷ خرداد ۱۳۸۹). «فهرست خوشنویسان دوران قاجار تا معاصر». پایگاه اطلاع‌رسانی خوشنویسی ایران. دریافت‌شده در ۷ دی ۱۳۸۹.