بومین خان: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Luckas-bot (بحث | مشارکت‌ها)
جز r2.7.1) (ربات افزودن: az:Bumın xaqan
EmausBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز r2.6.4) (ربات اصلاح: de:Bumın Kagan
خط ۲۸: خط ۲۸:
[[az:Bumın xaqan]]
[[az:Bumın xaqan]]
[[ca:Bumin]]
[[ca:Bumin]]
[[de:Bumin Kaghan]]
[[de:Bumın Kagan]]
[[en:Bumin Qaghan]]
[[en:Bumin Qaghan]]
[[eo:Ĥano Bumin]]
[[eo:Ĥano Bumin]]

نسخهٔ ‏۲۶ فوریهٔ ۲۰۱۱، ساعت ۱۹:۴۹

پرونده:Tumen.jpg
تندیسی از بومین خان.
خاقانات ترک. بین سال‌های ۵۵۲ تا ۵۷۲ میلادی.

بومین خان نخستین خان خاقانات ترک بود. بومیان خان عنوان «ایلخان» داشت. این عنوان پس از سرکوبی دولت رورانها یا ژوژوانها به وی داده شد.[۱]

چین در حدود سدهٔ ششم میلادی، از چهار دولت متخاصم تشکیل شده بود. در آستانهٔ سال ۵۴۵ میلادی دامنهٔ آتش جنگ‌ها در سرزمینهای شمالی چین بالا گرفت. ضعف دولت چینی سبب شد که اقوام کوچ نشین ژوژان و توگون نیرومند شوند. امپراتوری وی شرقی با فرمانروای ژوژوان و شاه توگون اتحادی منعقد کرد و به امپراتوری وی غربی حمله کرد. امپراتوری وی غربی نیز کوشید تا در پیکار با دشمنان، از قبیله‌های کوچ‌نشین ترک یا تورکیوت بهره جوید. بومین، خان بزرگ ترک با امپراتور وی غربی پیمان اتحاد بست و بر این عقیده بود که این اتحاد ترک‌ها را از یوغ اسارت ژاژان‌ها خواهد رهانید. بدین روال ترکان در سال ۵۴۵ میلادی به آهستگی و با احتیاط به عرصهٔ سیاست جهانی گام نهادند. پس از چندی بومین خان از آن هوای فرمانروای ژوژان‌ها خواست که دخترش را به همسری او بدهد ولی با پاسخ منفی او روبرو شد. بومین خان در سال ۵۵۱ میلادی توانست با دختر امپراتور وی غربی ازدواج کند و از این رهگذر اعتبارش در نزد کوچ‌نشینان فزونی گرفت و موقعیتش استحکام بسیار پذیرفت.[۲]

بومین خان در زمستان سال ۵۵۲ میلادی ناگهان بر ژوژوان‌ها حمله برد و آنان را درهم شکست آن هوان فرمانروای ژوژان، پس از این شکست دست به ودکشی زد. او اندکی پس از پیروزی در همان سال ۵۵۲ میلادی درگذشت.[۳]

دولتی که بومین خان تشکیل داد به نام خاقانات ترک معروف شد و در اثر اتحادی دولتی بین قبایل آسیای میانه، در سال ۵۵۲ میلادی، در کشور آلتای بوجود آمد. خاقانات ترک در تاریخ آسیای میانه نقش مهمی ایفا نمود.[۴] پس از مرگ بومین پسرش قراایسیق خان فرمانروای ترکان شد.[۵]

پانویس

  1. رضا، ص ۴۳
  2. رضا، ص ۴۸
  3. رضا، ص ۴۹
  4. تاجیکان، ص ۳۳۴
  5. رضا، ص ۴۹

جستارهای وابسته

منابع

  • رضا، عنایت الله. ایران و ترکان در روزگار ساسانیان. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۵
  • غفوروف، باباجان. تاجیکان. تاریخ قدیم، قرون وسطی، و دورهٔ نوین. دوشنبه: مؤسسهٔ انتشاراتی عرفان، لیتوگرافی چاپ و صحافی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۷