استخوان پس‌سری: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ماني (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
ماني (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۵: خط ۱۵:
| FMA = ۵۲۷۳۵
| FMA = ۵۲۷۳۵
}}
}}
'''استخوان پس‌سری''' یا استخوان اکسیپیتال (به انگلیسی: Occipital bone) استخوان لوزی‌شکل است که در قسمت پسین (خلفی) زیرین کاسه سر قرار گرفته و قاعده [[جمجمه]] را تشکیل می‌دهد. این استخوان سومین استخوان سر به‌شمار می‌آید و در قسمت پشت و بخشی از کف جمجمه قرار دارد و تمام قسمت پس‌سری را ساخته و از سه قسمت اصلی تشکیل شده‌است.
'''استخوان پس‌سری''' یا استخوان اُکسیپیتال (به انگلیسی: Occipital bone) استخوان لوزی‌شکل است که در قسمت پسین (خلفی) زیرین کاسه سر قرار گرفته و قاعده [[جمجمه]] را تشکیل می‌دهد. این استخوان سومین استخوان سر به‌شمار می‌آید و در قسمت پشت و بخشی از کف جمجمه قرار دارد و تمام قسمت پس‌سری را ساخته و از سه قسمت اصلی تشکیل شده‌است.


این استخوان در سر سوراخ بیضی‌شکل را احاطه می‌کند که از طریق آن حفره جمجمه‌ای خلفی با [[مجرای مهره‌ای]] ارتباط دارد. این استخوان دارای یک صدف است که ۴ تا حفره دارد، دو حفره پایینی با نیمکره‌های مخچه مجاور بوده و دو حفره بالایی با نیم‌کره‌های [[مخچه]] مجاور بوده و دو حفره بالایی با نیم‌کره‌های مغز مجاور هستند. در طرفین سوراخ بیضی توده‌های طرفی وجود دارد که دارای کانال زیرزبانی است که [[عصب زیرزبانی]] از آن عبور می‌کند.
این استخوان در سر سوراخ بیضی‌شکل را احاطه می‌کند که از طریق آن حفره جمجمه‌ای خلفی با [[مجرای مهره‌ای]] ارتباط دارد. این استخوان دارای یک صدف است که ۴ تا حفره دارد، دو حفره پایینی با نیمکره‌های مخچه مجاور بوده و دو حفره بالایی با نیم‌کره‌های [[مخچه]] مجاور بوده و دو حفره بالایی با نیم‌کره‌های مغز مجاور هستند. در طرفین سوراخ بیضی توده‌های طرفی وجود دارد که دارای کانال زیرزبانی است که [[عصب زیرزبانی]] از آن عبور می‌کند.
خط ۲۵: خط ۲۵:
== بخش‌ها ==
== بخش‌ها ==
استخوان پس‌سری از سه بخش و یک سوراخ بزرگ تشکیل شده‌است. بخش‌های پس‌سری عبارتند از:
استخوان پس‌سری از سه بخش و یک سوراخ بزرگ تشکیل شده‌است. بخش‌های پس‌سری عبارتند از:
# بخش صدفی <sup>Squamous</sup>: که خود شامل چهار بخش است: برجستگی پس‌سری بیرونی <sup>External occipital protubrance</sup>، ستیغ پس‌سری بیرونی: <sup>External occipital crest</sup>T خط پس‌گردنی بالایی و خط پس‌گردنی پایینی
# [[بخش صدفی استخوان پس‌سری|بخش صدفی]] <sup>Squamous</sup>: که خود شامل چهار بخش است:
## برجستگی پس‌سری بیرونی <sup>External occipital protubrance</sup>
## ستیغ پس‌سری بیرونی: <sup>External occipital crest</sup>
## خط پس‌گردنی بالایی و خط پس‌گردنی پایینی <sup>Nuchal lines</sup>
# بخش پایه‌ای (قاعده‌ای، بازال) که با استخوان پروانه‌ای مفصل می‌شود
# بخش پایه‌ای (قاعده‌ای) <sup>Basilar </sup> که با استخوان پروانه‌ای مفصل می‌شود.
# بخش‌های کناری یا دو توده طرفی: در سطح تحتی این توده‌ها دو برجستگی به نام لقمه‌های پس‌سری (کوندیل‌های اکسیپیتال) وجود دارد که با مهرهٔ اول گردنی مفصل می‌شوند. استخوان پس‌سری دارای یک برجستگی نسبت حجیم بیضی‌شکل است که در سطح برون‌سری تودهٔ طرفی قرار دارد و محور اصلی آن متمایل به طرف جلو و داخل است و به مهرهٔ اطلس متصل می‌شود و به آن لقمه استخوان پس‌سری می‌گویند. بالای لقمه‌های پس‌سری کانال‌های زیر زبانی قرار دارند، از این کانال‌ها عصب مغزی زیرزبانی یا عصب زوج دوازدهم مغزی، مغز را ترک می‌کند.
# بخش‌های کناری <sup>Lateral </sup> یا دو توده طرفی: در سطح تحتی این توده‌ها دو برجستگی به نام لقمه‌های پس‌سری (کوندیل‌های اکسیپیتال) وجود دارد که با مهرهٔ اول گردنی مفصل می‌شوند. استخوان پس‌سری دارای یک برجستگی نسبت حجیم بیضی‌شکل است که در سطح برون‌سری تودهٔ طرفی قرار دارد و محور اصلی آن متمایل به طرف جلو و داخل است و به مهرهٔ اطلس متصل می‌شود و به آن لقمه استخوان پس‌سری می‌گویند. بالای لقمه‌های پس‌سری کانال‌های زیر زبانی قرار دارند، از این کانال‌ها عصب مغزی زیرزبانی یا عصب زوج دوازدهم مغزی، مغز را ترک می‌کند.




خط ۳۴: خط ۳۷:
| align = right
| align = right
| total_width = 620
| total_width = 620
| header = بخش‌های اصلی استخوان پس‌سری



| image1 = Squamous part of occipital bone - animation.gif
| image1 = Squamous part of occipital bone - animation.gif
| alt1 =
| alt1 =
| caption1 = بخش صدفی استخوان پس‌سری
| caption1 = بخش صدفی


| image2 = Lateral parts of occipital bone - animation01.gif
| image2 = Lateral parts of occipital bone - animation01.gif
| alt2 =
| alt2 =
| caption2 = بخش‌های کناری استخوان پس‌سری
| caption2 = بخش‌های کناری


| image3 = Basilar part of occipital bone - animation02.gif
| image3 = Basilar part of occipital bone - animation02.gif
| alt2 =
| alt2 =
| caption3 = بخش پایه‌ای استخوان پس‌سری
| caption3 = بخش پایه‌ای


| footer =
| footer =
خط ۵۱: خط ۵۶:


{{-}}
{{-}}

== سوراخ بزرگ ==
استخوان پس‌سری دارای یک سوراخ بیضی شکل بسیار بزرگ است به نام [[سوراخ بزرگ پس‌سری]] (فورامن مگنوم) که از طریق
آن حفره جمجمه) کرانیال خلفی (با مجرای مهره‌ای در ارتباط است. در واقع این سوراخ ارتباط‌دهندهٔ [[بصل‌النخاع]] و [[نخاع]] به یک دیگر است. در عقب و بالای این سوراخ، یک صفحه استخوانی وسیع و مقعر دیده می‌شود به نام صدف. در جلو سوراخ فوق، یک صفحه استخوانی ضخیم و چهارگوش قرار دارد به نام بخش بازیالر یا قاعده ای. در طرفین سوراخ فوق، قسمت‌های طرفی قرار می‌گیرند.

== نمای درون‌سری ==
بخش صدفی:
در سطح درون‌سری عناصر زیر دیده می‌شوند:
# برجستگی درونی پس‌سری: سطح داخلی صدف پس‌سری توسط یک برجستگی مرکزی نامنظم به نام برجستگی پس سری داخلی به چهار حفره پس‌سری تقسیم می‌شوند؛ دو حفره اکسی پیتال تحتانی چهار گوشند و با نیم کره‌های مخچه مجاورند و دو حفره پس‌سری فوقانی سه گوشند و با لوب‌های پس‌سری نیم‌کره‌های مغزی مجاورت دارند.
# قسمتی از ناودان سینوس پیکانی (سهمی، ساجیتال) فوقانی:
از برجستگی پس‌سری داخلی به سمت زاویه فوقانی یک ناودان عریض با لبه‌های برجسته امتداد دارد به نام ناودان سینوس سهمی فوقانی که قسمت خلفی [[داس مغزی]] به لبه‌های آن می‌چسبد.
# ستیغ پس‌سری درونی:
از برجستگی پس‌سری داخلی یک ستیغ برجسته دیگر به سمت سوراخ بزرگ فرود می‌آید به نام ستیغ پس‌سری داخلی که قبل از رسیدن به سوراه بزرگ دو شاخه می‌شود. روی این ستیغ، [[داس مخچه]] می‌چسبد.
# ناودان سینوسی عرضی:
از طرفین برجستگی پس‌سری درونی، دو ناودان وسیع به صورت عرضی به سمت زوایای طرفی امتداد می‌یابد به نام سینوس ساجیتال عرضی. به لبه‌های این دو ناودان عرضی، [[چادر مخچه]] می‌چسبد.


== نمای برون‌سری ==
== نمای برون‌سری ==
سطح برون‌سری (خارجی) دارای نشانه‌های زیر است:
سطح برون‌سری (خارجی) دارای نشانه‌های زیر است:
# برجستگی بیرونی پس‌سری:
: برجستگی بیرونی پس‌سری:
منطبق بر برجستگی پس‌سری داخلی است. برجستگی آن چندان واضح نیست چون جمجمه رو به بیرون تحدب دارد. برجسته‌ترین نقطه آن [[برجستگی بیرونی پس‌سری|تهِ سر]] <sup>inion</sup> نامیده می‌شود.
منطبق بر برجستگی پس‌سری داخلی است. برجستگی آن چندان واضح نیست چون جمجمه رو به بیرون تحدب دارد. برجسته‌ترین نقطه آن [[برجستگی بیرونی پس‌سری|تهِ سر]] <sup>inion</sup> نامیده می‌شود.
# ستیغ پس‌سری بیرونی:
: ستیغ بیرونی پس‌سری:
از برجستگی پس‌سری خارجی شروع شده و تا لبه خلفی سوراخ بزرگ کشیده می‌شود که محل اتصال رباط پس گردنی می‌باشد.
از برجستگی پس‌سری خارجی شروع شده و تا لبه خلفی سوراخ بزرگ کشیده می‌شود که محل اتصال رباط پس گردنی می‌باشد.
# خطوط پس‌گردنی: در دو سوی ستیغ نام برده شده و کمی بالاتر از برجستگی پس‌سری بیرونی، سه خط در هر طرف دیده می‌شود. به خطی که از بقیه بالاتر است «بالاترین خط پس‌گردنی» گویند و به دوتای باقیمانده که در طرفین ستیغ قرار دارند به ترتیب خطوط پس‌گردنی بالایی و پایینی می‌گویند که این خطوط محل اتصال [[رباط پس‌گردنی]] می‌باشند که از رباط‌های مهم است.
: خطوط پس‌گردنی: در دو سوی ستیغ نام برده شده و کمی بالاتر از برجستگی پس‌سری بیرونی، سه خط در هر طرف دیده می‌شود. به خطی که از بقیه بالاتر است «خط بالایی پس‌گردنی» گویند و به دوتای باقیمانده که در طرفین ستیغ قرار دارند به ترتیب خطوط پس‌گردنی بالایی و پایینی می‌گویند که این خطوط محل اتصال [[رباط پس‌گردنی]] می‌باشند که از رباط‌های مهم است.


{{-}}
{{-}}
خط ۸۰: خط ۷۰:
| total_width = 620
| total_width = 620


| image1 = Squamous part of occipital bone - animation.gif
| image1 = External occipital protuberance - close-up - animation2.gif
| alt1 =
| alt1 =
| caption1 = بخش صدفی استخوان پس‌سری
| caption1 = برجستگی بیرونی پس‌سری ([[برجستگی بیرونی پس‌سری|تهِ سر]])

| image2 = External occipital crest.jpg


| image2 = Occipital condyle - animation09.gif
| alt2 =
| alt2 =
| caption2 = لقمه‌های (کوندیل‌های) پس‌سری
| caption2 = ستیغ بیرونی پس‌سری


| image3 = External occipital protuberance - close-up - animation2.gif
| image3 = Superior nuchal line.PNG
| alt2 =
| alt2 =
| caption3 = خط بالایی پس‌گردنی
| caption3 = برجستگی بیرونی پس‌سری ([[برجستگی بیرونی پس‌سری|تهِ سر]])


| footer =
| footer =
خط ۹۶: خط ۸۷:


{{-}}
{{-}}

== نمای درون‌سری ==
بخش صدفی:
در سطح درون‌سری عناصر زیر دیده می‌شوند:
# برجستگی درونی پس‌سری: سطح داخلی صدف پس‌سری توسط یک برجستگی مرکزی نامنظم به نام برجستگی پس سری داخلی به چهار حفره پس‌سری تقسیم می‌شوند؛ دو حفره اکسی پیتال تحتانی چهار گوشند و با نیم کره‌های مخچه مجاورند و دو حفره پس‌سری فوقانی سه گوشند و با لوب‌های پس‌سری نیم‌کره‌های مغزی مجاورت دارند.
# قسمتی از ناودان سینوس پیکانی (سهمی، ساجیتال) فوقانی:
از برجستگی پس‌سری داخلی به سمت زاویه فوقانی یک ناودان عریض با لبه‌های برجسته امتداد دارد به نام ناودان سینوس سهمی فوقانی که قسمت خلفی [[داس مغزی]] به لبه‌های آن می‌چسبد.
# ستیغ پس‌سری درونی:
از برجستگی پس‌سری داخلی یک ستیغ برجسته دیگر به سمت سوراخ بزرگ فرود می‌آید به نام ستیغ پس‌سری داخلی که قبل از رسیدن به سوراه بزرگ دو شاخه می‌شود. روی این ستیغ، [[داس مخچه]] می‌چسبد.
# ناودان سینوسی عرضی:
از طرفین برجستگی پس‌سری درونی، دو ناودان وسیع به صورت عرضی به سمت زوایای طرفی امتداد می‌یابد به نام سینوس ساجیتال عرضی. به لبه‌های این دو ناودان عرضی، [[چادر مخچه]] می‌چسبد.

== سوراخ بزرگ ==
استخوان پس‌سری دارای یک سوراخ بیضی شکل بسیار بزرگ است به نام [[سوراخ بزرگ پس‌سری]] (فورامن مگنوم) که از طریق
آن حفره جمجمه) کرانیال خلفی (با مجرای مهره‌ای در ارتباط است. در واقع این سوراخ ارتباط‌دهندهٔ [[بصل‌النخاع]] و [[نخاع]] به یک دیگر است. در عقب و بالای این سوراخ، یک صفحه استخوانی وسیع و مقعر دیده می‌شود به نام صدف. در جلو سوراخ فوق، یک صفحه استخوانی ضخیم و چهارگوش قرار دارد به نام بخش بازیالر یا قاعده ای. در طرفین سوراخ فوق، قسمت‌های طرفی قرار می‌گیرند.



== کناره‌ها ==
== کناره‌ها ==

نسخهٔ ‏۶ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۱۸

استخوان پس‌سری
استخوان پس‌سری (به رنگ قرمز) در جمجمه انسان
استخوان پس‌سری
جزئیات
مفصل‌هادو آهیانه، دو گیجگاهی، یک پروانه‌ای، و یک اطلس
شناسه‌ها
لاتینos occipitale
MeSHD009777
TA98A02.1.04.001
TA2552
FMA52735

استخوان پس‌سری یا استخوان اُکسیپیتال (به انگلیسی: Occipital bone) استخوان لوزی‌شکل است که در قسمت پسین (خلفی) زیرین کاسه سر قرار گرفته و قاعده جمجمه را تشکیل می‌دهد. این استخوان سومین استخوان سر به‌شمار می‌آید و در قسمت پشت و بخشی از کف جمجمه قرار دارد و تمام قسمت پس‌سری را ساخته و از سه قسمت اصلی تشکیل شده‌است.

این استخوان در سر سوراخ بیضی‌شکل را احاطه می‌کند که از طریق آن حفره جمجمه‌ای خلفی با مجرای مهره‌ای ارتباط دارد. این استخوان دارای یک صدف است که ۴ تا حفره دارد، دو حفره پایینی با نیمکره‌های مخچه مجاور بوده و دو حفره بالایی با نیم‌کره‌های مخچه مجاور بوده و دو حفره بالایی با نیم‌کره‌های مغز مجاور هستند. در طرفین سوراخ بیضی توده‌های طرفی وجود دارد که دارای کانال زیرزبانی است که عصب زیرزبانی از آن عبور می‌کند.

یک تیغه استخوانی چهارضلعی به نام زائده قاعده‌ای یا پایه‌ای که در پشت آن سوراخ بزرگی به نام سوراخ پس‌سری که طناب نخاعی از آن عبور می‌کند، قرار گرفته‌است.

توده‌های طرفی که سطح زیرین آنها با اولین مهره گردنی مفصل می‌شود در طرفین سوراخ پس‌سری قرار دارند و در پایان، تیغه استخوانی پس‌سری به نام صدف که لوزی شکل است و دارای دو سطح درون‌سری و برون‌سری می‌باشد. در روی سطح درون‌سری قسمت پشتی مخ و مخچه قرار گرفته و در روی سطح بیرونی یک برجستگی به نام برجستگی پس‌سری خارجی وجود دارد که از روی پوست بدن می‌توان آنرا لمس کرد.

بخش‌ها

استخوان پس‌سری از سه بخش و یک سوراخ بزرگ تشکیل شده‌است. بخش‌های پس‌سری عبارتند از:

  1. بخش صدفی Squamous: که خود شامل چهار بخش است:
    1. برجستگی پس‌سری بیرونی External occipital protubrance
    2. ستیغ پس‌سری بیرونی: External occipital crest
    3. خط پس‌گردنی بالایی و خط پس‌گردنی پایینی Nuchal lines
  2. بخش پایه‌ای (قاعده‌ای) Basilar که با استخوان پروانه‌ای مفصل می‌شود.
  3. بخش‌های کناری Lateral یا دو توده طرفی: در سطح تحتی این توده‌ها دو برجستگی به نام لقمه‌های پس‌سری (کوندیل‌های اکسیپیتال) وجود دارد که با مهرهٔ اول گردنی مفصل می‌شوند. استخوان پس‌سری دارای یک برجستگی نسبت حجیم بیضی‌شکل است که در سطح برون‌سری تودهٔ طرفی قرار دارد و محور اصلی آن متمایل به طرف جلو و داخل است و به مهرهٔ اطلس متصل می‌شود و به آن لقمه استخوان پس‌سری می‌گویند. بالای لقمه‌های پس‌سری کانال‌های زیر زبانی قرار دارند، از این کانال‌ها عصب مغزی زیرزبانی یا عصب زوج دوازدهم مغزی، مغز را ترک می‌کند.


بخش‌های اصلی استخوان پس‌سری
بخش صدفی
بخش‌های کناری
بخش پایه‌ای

نمای برون‌سری

سطح برون‌سری (خارجی) دارای نشانه‌های زیر است:

برجستگی بیرونی پس‌سری:

منطبق بر برجستگی پس‌سری داخلی است. برجستگی آن چندان واضح نیست چون جمجمه رو به بیرون تحدب دارد. برجسته‌ترین نقطه آن تهِ سر inion نامیده می‌شود.

ستیغ بیرونی پس‌سری:

از برجستگی پس‌سری خارجی شروع شده و تا لبه خلفی سوراخ بزرگ کشیده می‌شود که محل اتصال رباط پس گردنی می‌باشد.

خطوط پس‌گردنی: در دو سوی ستیغ نام برده شده و کمی بالاتر از برجستگی پس‌سری بیرونی، سه خط در هر طرف دیده می‌شود. به خطی که از بقیه بالاتر است «خط بالایی پس‌گردنی» گویند و به دوتای باقیمانده که در طرفین ستیغ قرار دارند به ترتیب خطوط پس‌گردنی بالایی و پایینی می‌گویند که این خطوط محل اتصال رباط پس‌گردنی می‌باشند که از رباط‌های مهم است.
برجستگی بیرونی پس‌سری (تهِ سر)
ستیغ بیرونی پس‌سری
خط بالایی پس‌گردنی

نمای درون‌سری

بخش صدفی: در سطح درون‌سری عناصر زیر دیده می‌شوند:

  1. برجستگی درونی پس‌سری: سطح داخلی صدف پس‌سری توسط یک برجستگی مرکزی نامنظم به نام برجستگی پس سری داخلی به چهار حفره پس‌سری تقسیم می‌شوند؛ دو حفره اکسی پیتال تحتانی چهار گوشند و با نیم کره‌های مخچه مجاورند و دو حفره پس‌سری فوقانی سه گوشند و با لوب‌های پس‌سری نیم‌کره‌های مغزی مجاورت دارند.
  2. قسمتی از ناودان سینوس پیکانی (سهمی، ساجیتال) فوقانی:

از برجستگی پس‌سری داخلی به سمت زاویه فوقانی یک ناودان عریض با لبه‌های برجسته امتداد دارد به نام ناودان سینوس سهمی فوقانی که قسمت خلفی داس مغزی به لبه‌های آن می‌چسبد.

  1. ستیغ پس‌سری درونی:

از برجستگی پس‌سری داخلی یک ستیغ برجسته دیگر به سمت سوراخ بزرگ فرود می‌آید به نام ستیغ پس‌سری داخلی که قبل از رسیدن به سوراه بزرگ دو شاخه می‌شود. روی این ستیغ، داس مخچه می‌چسبد.

  1. ناودان سینوسی عرضی:

از طرفین برجستگی پس‌سری درونی، دو ناودان وسیع به صورت عرضی به سمت زوایای طرفی امتداد می‌یابد به نام سینوس ساجیتال عرضی. به لبه‌های این دو ناودان عرضی، چادر مخچه می‌چسبد.

سوراخ بزرگ

استخوان پس‌سری دارای یک سوراخ بیضی شکل بسیار بزرگ است به نام سوراخ بزرگ پس‌سری (فورامن مگنوم) که از طریق آن حفره جمجمه) کرانیال خلفی (با مجرای مهره‌ای در ارتباط است. در واقع این سوراخ ارتباط‌دهندهٔ بصل‌النخاع و نخاع به یک دیگر است. در عقب و بالای این سوراخ، یک صفحه استخوانی وسیع و مقعر دیده می‌شود به نام صدف. در جلو سوراخ فوق، یک صفحه استخوانی ضخیم و چهارگوش قرار دارد به نام بخش بازیالر یا قاعده ای. در طرفین سوراخ فوق، قسمت‌های طرفی قرار می‌گیرند.


کناره‌ها

این بخش از استخوان دارای دو کناره فوقانی و تحتانی است که کناره فوقانی این بخش از استخوان با استخوان آهیانه اتصال یافته و درز لامی Lambdoid را می‌سازد. کناره‌های تحتانی صدف با کناره‌های خلفی بخش پستانی (ماستوئیدی) استخوان‌های گیجگاهی (تمپورال) اتصال یافته و درز پس‌سری گیجگاهی یا پس‌سری پستانی را ایجاد می‌کند.

بخش قاعده‌ای: تقریباً به صورت یک تیغه استخوانی چهارگوش ضخیم است که از کنار قدامی سوراخ بزرگ (فورامن مگنوم) تا استخوان پروانه‌ای (اسفنوئید) امتداد دارد و شامل دو سطح) فوقانی و تختانی (و چهار کنار) قدامی، خلفی، طرفی راست و چپ (می‌باشد. این بخش دارای یک وجه اشتراک با استخوان پروانه‌ای می‌باشد.

سطح فوقانی: به صورت یک ناودان وسیع کم‌عمق است به نام نَشیب Clivus. قسمت تحتانی پل مغزی و تمامی بصل النخاع روی نشیب قرار می‌گیرند. در طول کناره‌های طرفی این سطح، ناودان سینوس خاره‌ای (پتروزال) زیرین قرار دارد.

سطح تحتانی: تقریباً یک سانتی‌متر جلوتر از لبه سوراخ بزرگ، یک برآمدگی کوچک است به نام تکمه حلقی که رافه حلق روی آن می‌چسبد.

کناره خلفی: لبه قدامی سوراخ بزرگ را تشکیل می‌دهد
کناره قدامی: با استخوان پروانه‌ای جوش می‌خورد.
کناره‌های طرفی: با قسمت خاره استخوان گیجکاهی مفصل می‌شود.

قسمت‌های طرفی لقمه‌ای (کاندیلار) و قسمت‌های طرفی پس‌سری، در دو سوی فورامن مگنوم قرار گرفته‌اند و شامل سطح فوقانی و سطح تحتانی می‌باشد.

نمای برون‌سری یا زیرین:

  1. مهم‌ترین چیزی که در این نما و در مورد سطوح طرفی وجود دارد بخش‌های لقمه‌ای (کاندیلار) است که آنها را تحت عنوان لقمه سطحی یا لقمه زائده‌ای می‌شناسند که با اولین مهرهٔ گردن (اطلس) مفصل می‌سازد. مجرای عصب زیرزبانی (هیپوگلوسال) بالای کوندیل‌های پس‌سری (اکسی‌پیتال) قرار دارد که از داخل جمجمه شروع شده به طرف خارج و جلو امتداد می‌یابد از این سوراخ، عصب ۱۲ از جمجمه خارج می‌شود.
  2. حفره‌های لقمه‌ای: در دو سو و پشت لقمه پس‌سری حفره‌هایی به نام حفره‌های لقمه‌ای Condylar Fossa جا گرفته‌اند که ممکن است دارای سوراخ باشند و اگر سوراخی وجود داشته باشد در این صورت به آن سوراخ یا مجرای لقمه‌ای می‌گویند که محل عبور سرخرگ با خاستگاه سینوس سینی (سیگموئید) است.
  3. زائده وداجی: زائده‌های وداجی Jugular process برجستگی‌هایی هستند مربعی‌شکل که در عقب و خارج از کوندیل‌ها دیده می‌شوند.
  4. شیار وداجی: شیار وداجی یا شیار ژوگولار Jugular Notch حد قدامی زائده وداجی است که این قسمت صاف نیست و دارای بریدگی است. بخش خاری (پتروز) استخوان گیجگاهی هم دارای شیار ژوگولار است که به همراه شسرا ژوگولار استخوان پس‌سری، سوراخ ژوگولار را تشکیل می‌دهد.
  5. برجستگی وداجی: این برجستگی یعنی تکمگی وداجی Jugular Tubercle در سطح داخل بخش‌های لقمه‌ای قرار گرفته‌است بنابراین موقعیت آن با سه مورد قبلی متفاوت است. سوراخ ژوگولار و نَشیب مستقل نیستند.

نمای درون‌سری یا بالایی:

در این وضعیت تکمگی‌های وداجی بهتر دیده می‌شوند که به صورت برآمدگی‌های بیضی‌شکلی هستند که در بالای سوراخ هایپوگلوس قرار داشته و آن را از بالا می‌پوشاند. در زیر تکمگی وداجی مجرای زیرزبانی Hypoglossal دیده می‌شود که این مجرا در هر دو نما قابل رویت است و محل عبور زوج ۱۲ مغزی است. در عقب تکمگی وداجی یک ناودان کم‌عمق وجود دارد که زوج‌های ۹، ۱۱، ۱۱ و ۱۲ مغزی از آن گذر می‌کنند.

نگارخانه

منابع

  • این مقاله در بردارندهٔ بخش‌هایی از صفحه page 129   چاپ ۲۰ام آناتومی گری (۱۹۱۸) است که در مالکیت عمومی قرار دارد.
  • occipital" A Dictionary of Zoology. Ed. Michael Allaby. Oxford University Press 2009
  • a b Romer, Alfred Sherwood; Parsons, Thomas S. (1977). The Vertebrate Body. Philadelphia, PA: Holt-Saunders International. pp. 221–244. ISBN 0-03-910284-X.
  • "occipital" A Dictionary of Zoology. Ed. Michael Allaby. Oxford University Press 2009