۳۵۲
ویرایش
اقوام ساکن ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
اضافه نمودن توضیحات درباره اقوام
جزبدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه پیوندهای ابهام‌زدایی |
Skybehzad10 (بحث | مشارکتها) (اضافه نمودن توضیحات درباره اقوام) برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری پیوندبیرونی به ویکی‌پدیای فارسی پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
|
'''گروه‌های قومی ساکن ایران''' به گروه‌هایی که هم‌اکنون در کشور [[ایران]] زندگی می‌کنند، گفته میشود. این تبارها، همچنین دارای همانندهایی در بیرون مرزهای ایران هستند. این اقوام، با وجود گوناگونی‌های فرهنگی، همگی از هویت و درون‌مایهٔ ایرانی، پشتیبانی می‌کنند و در طول تاریخ، روابط دوستانه میان یکدیگر را حفظ کرده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=احمدی، کامیل. از مرز تا مرز (پژوهشی جامع در باب هویت و قومیت در ایران). لندن، انتشارات مهری. چاپ اول. (۱۴۰۰). ص ۸۲.}}</ref><ref>قاسمی، علی اصغر؛ خورشیدی، مجید و حیدری، حسین. همسازی هویت ملی و قومی در ایران و رویکرد اقوام ایرانی به وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره ۱۸ (۵۵)، ص ۵۷ - ۹۹. </ref>▼
▲'''گروه‌های قومی ساکن ایران''' به گروه‌هایی که هم‌اکنون در کشور [[ایران]] زندگی می‌کنند، گفته میشود. این تبارها، همچنین دارای همانندهایی در بیرون مرزهای ایران هستند. این اقوام، با وجود گوناگونی‌های فرهنگی، همگی از هویت و درون‌مایهٔ ایرانی، پشتیبانی می‌کنند و در طول تاریخ، روابط دوستانه میان یکدیگر را حفظ کرده‌اند.
== فرهنگ ==
* [[ایرانیان آفریقایی‌تبار|آفریقایی‌تبار]]
* [[کولی]]}}
=== قوم فارس ===
فارس‌ها بزرگترین قومیت در داخل ایران‌اند که درحال حاضر، به عنوان قوم مسلط و غالب از نظر جمعیتی شناخته می‌شوند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://archive.md/f8J3s|عنوان=Library of Congress (2020-05-03).}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.loc.gov/rr/frd/cs/pdf/CS_Iran.pdf#27|عنوان=اقوام ایرانی از نگاه کتابخانه کنگره آمریکا}}</ref> زبان فارسی زبان مشترک این قوم است که بیشترین گویشوران را در ایران دارد و به باور برخی از پژوهشگران، عامل تقویت کننده و پیوند دهنده سایر اقوام ایرانی است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=«فلاح، مرتضی. نقش زبان فارسی در گسترش هویت ملی و فرهنگی ایران، مطالعات ملی تابستان ۱۳۸۷، شماره ۳۴، ص ۳ - ۳۰».}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کدی، نیکی. ایران دوران قاجار و برآمدن رضاخان، تهران، انتشارات ققنوس، (۱۳۸۱)، ص ۱۰۲۲.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.irna.ir/news/81983832/%D8%A7%D8%B3-%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D8%B3-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%D8%AF-%D8%AA%D8%B5%D9%88%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|عنوان=«اس. بی. اس: زبان فارسی بیش از حد تصور در جهان گسترده است». ایرنا. ۱۰ اسفند ۱۳۹۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ethnologue.com/country/IR/languages|عنوان=گزارش اتنولوگ از وضعیت زبان فارسی در ایران.}}</ref> برخی بر این عقیده‌اند که هویت ملی ایرانی در سایه وجود زبان فارسی شکل گرفته است و این زبان مورد توافق و قبول سایر اقوام ساکن در ایران است، با این باید توجه داشت که وجود فارسی‌زبانان خارج از مرزهای ایران (در افغانستان و تاجیکستان) و احساس هویت مشترک حول زبان فارسی بیانگر وجود نوعی هویت منطقه‌ای بین فارسی‌زبانان می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=احمدی، کامیل. از مرز تا مرز (پژوهشی جامع در باب هویت و قومیت در ایران). لندن، انتشارات مهری. چاپ اول. (۱۴۰۰). ص ۸۶ و ۸۷.}}</ref>
=== قوم آذری ===
'''آذری‌های ایرانی''' (به [[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی آذربایجانی]]: ایران آذربایجانلیلاری، ایران آذریلَری)، جمعیت [[مردم آذری|آذری]] بومی [[ایران]]، دومین گروه [[اقوام ایران|قومی ایران]] پس از [[فارسی‌زبانان]]، بزرگترین گروه قومی با فرهنگ ایرانی هستند(بین ۱۵ - ۱۷ تخمین زده میشود)<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/20060517091025/http://www.bartleby.com/65/az/Azerbaij.html|عنوان=web.archive.org.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/46833/Azerbaijani|عنوان="Azerbaijani (people)". Encyclopædia Britannica.}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86|عنوان="Iran". The World Factbook. Archived from the original on 3 February 2012. Retrieved 26 August 2013.}}</ref> که غالباً در جهت شمال غربی کشور در حد فاصل غرب [[دریای خزر]] تا [[دریاچه ارومیه]] جمعیت حداکثری را تشکیل می‌دهند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html|عنوان=Iran Azarbaijanis}}</ref> زبان مادری آذربایجانی‌ها [[ترکی آذربایجانی]] که ترکی، آذری و آذربایجانی نیز نامیده میشود و ساختاری شبیه به [[ترکی استانبولی]] اما با دستور زبانی نسبتاً متفاوت دارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html|عنوان=گزارش کتابخانه کنگره آمریکا از وضعیت زبان ترکی آذری در ایران}}</ref> نیمی از آذری‌ها شهرنشین هستند که بزرگترین شهرهای این تبار ایرانی به ترتیب [[تبریز]]، [[ارومیه]]، [[اردبیل]]، [[زنجان]]، [[خوی]] و [[مراغه]] است، علاوه بر این حدود یک سوم از جمعیت [[تهران]] را نیز شامل می‌شوند، آذری‌ها به صورت اقلیت‌های قابل توجهی در شهرهایی نظیر [[همدان]]، [[قزوین]] و [[کرج]] نیز سکونت دارند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html|عنوان=کتابخانه کنگره آمریکا}}</ref> بیشتر جمعیت آذری‌ها مسلمان [[شیعه]] با [[فرهنگ ایرانی]] هستند<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/46833/Azerbaijani|عنوان=گزارش دانشنامه برانیکا از دین آذری های ایران}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://books.google.com/books?id=ye1oAAAAMAAJ|عنوان=Robertson, Lawrence R. (2002). Russia & Eurasia Facts & Figures Annual. Academic International Press. p. 210. ISBN 0-87569-199-4.}}</ref> و اسلام شیعی توسط این تبار ایرانی در سراسر ایران در زمان [[دودمان صفویان|صفویان]] بنیان گذاشته شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.photius.com/countries/iran/society/iran_society_azarbaijanis.html|عنوان=کتابخانه کنگره آمریکا}}</ref> [[اتنولوگ]] جمعیت گویشوران [[زبان ترکی آذربایجانی]] در ایران را در سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۰٬۹۰۰٬۰۰۰ نفر برشمرده است و گسترش آن را در شمال غربی و مرکز ایران می‌داند. <ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ethnologue.com/country/IR/languages|عنوان=گزارش اتنولوگ از جمعیت گویشوران زبان ترکی آذربایجانی در ایران در سال ۲۰۱۶}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ethnologue.com/language/azb|عنوان=گزارش اتنولوگ از جمعیت گویشوران زبان ترکی آذربایجانی در ایران در سال ۲۰۱۶}}</ref>
=== قوم بلوچ ===
[[مردم بلوچ|بلوچ‌ها]] یکی از اقوام ایرانی ساکن جنوب شرقی ایران کنونی و دارای ریشۀ آریایی هستند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Field, H. , Contributions to the Anthropology of Iran. Chicago: Natural History Museum, 1939, 138, 142}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Curzon, G.N, Persia and the Persian Question. London: 1966, 11/258}}</ref> اکثریت قریب به اتفاق بلوچ‌ها، تا اواخر سدۀ نوزدهم، در داخل مرزهای سرزمین ایران می‌زیستند، ولی با تشدید رقابت بین [[انگلستان]] و [[روسیه تزاری|روسیه]] بر سر افزایش دامنۀ قدرت و نفوذ خود در منطقۀ خاورمیانه و ایجاد اختلافات و برخوردهای قومی و تغییر مرزها، محلّ سکونتشان بین کشورهای ایران، [[هند]] (بعدها [[پاکستان]] و [[افغانستان]]) تقسیم شد. امروزه بیش از ۱٫۳ میلیون نفر از بلوچ‌های ایرانی در استان [[استان سیستان و بلوچستان|سیستان و بلوچستان]] و بقیه در سایر استان‌های ایران به سر می‌برند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=احمدی، کامیل. از مرز تا مرز (پژوهشی جامع در باب هویت و قومیت در ایران). لندن، انتشارات مهری. چاپ اول. (۱۴۰۰). ص ۸۳.}}</ref><ref>عبداللهی، محمد و حسین بر، محمد عثمان. گرایش دانشجویان بلوچ به هویت ملی در ایران. مجله جامعه شناسی ایران، شماره ۴ ، ص ۱۰۱ - ۱۲۶.</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://iranprimer.usip.org/blog/2013/sep/03/iran-minorities-2-ethnic-diversity|عنوان="Iran Minorities 2: Ethnic Diversity". iranprimer.usip.org. Retrieved 2021-02-24.}}</ref>
== گروه‌های دینی ==
| |||