کیلومترشمار: تفاوت میان نسخهها
جز پاکسازی فاصلههای مجازی زائد |
جز |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[تصویر:wiki.png]] |
|||
{{ترجمه}} |
{{ترجمه}} |
||
[[پرونده:Odometer2.jpg|thumb|مسافت سنج مکانیکی همراه با گردش شمار در پائین]] |
[[پرونده:Odometer2.jpg|thumb|مسافت سنج مکانیکی همراه با گردش شمار در پائین]] |
نسخهٔ ۱۶ مهٔ ۲۰۱۰، ساعت ۱۱:۰۳
این مقاله دقیق، کامل و صحیح ترجمه نشده و نیازمند ترجمه به فارسی است. کل یا بخشی از این مقاله به زبانی بهجز زبان فارسی نوشته شدهاست. اگر مقصود ارائهٔ مقاله برای مخاطبان آن زبان است، باید در نسخهای از ویکیپدیا به همان زبان نوشته شود (فهرست ویکیپدیاها را ببینید). در غیر این صورت، خواهشمند است ترجمهٔ این مقاله را با توجه به متن اصلی و با رعایت سیاست ویرایش، دستور خط فارسی و برابر سازی به زبان فارسی بهبود دهید و سپس این الگو را از بالای صفحه بردارید. همچنین برای بحثهای مرتبط، مدخل این مقاله در فهرست صفحههای نیازمند ترجمه به فارسی را ببینید. اگر این مقاله به زبان فارسی بازنویسی نشود، تا دو هفتهٔ دیگر نامزد حذف میشود و/یا به نسخهٔ زبانی مرتبط ویکیپدیا منتقل خواهد شد. اگر شما اخیراً این مقاله را بهعنوان صفحهٔ نیازمند ترجمه برچسب زدهاید، لطفاً عبارت {{جا:هبک-ترجمه به فارسی|1=کیلومترشمار}} ~~~~ را نیز در صفحهٔ بحث نگارنده قرار دهید. |
اودومتر (کیلومتر شمار یا مایلومتر) مسافتی را که یک خودرو حرکت کرده است نشان می دهد. این وسیله ممکن است الکتریکی ، مکانیکی یا ترکیبی از هر دوی این ها باشد. لغت اودومتر از واژه های یونانی "hodos" به معنای راه یا دروازه و "metron" به معنای اندازه مشتق شده است.
عملکرد کیلومترشمار
در خودرو های ابتدایی حداکثر عدد 99999 کافی بود، ولی با پیشرفت خودرو ها به یک رقم بیش تر اختیاج بود. وقتی که عدد نشان داده شده به بیشترین مقدار خود می رسد ادومتر دوباره از صفر شروع به کار می کند. در اکثر خودرو های امروزی یک مسافت سنج نیز موجود است. بر خلاف ادومتر، مسافت سنج در هر لحظه قابل صفر کردن است و بنابراین این امکان را می دهد تا مسافت طی شده در یک سفر یا در قسمتی از سفر را اندازه گیری کرد. در گذشته اودومتر ها کاملا مکانیکی بوده اند اما در اکثر خودرو های امروزی به صورت الکتریکی هستند. خودرو های لوکس معمولا چند مسافت سنج دارند. اکثر مسافت سنج ها حداکثر مقدار 999.9 را می تواند نشان دهند.با استفاده از مشافت سنج می توان مسافتی را که با هر باک بنزین خودرو میتواند طی کند اندازه گرفت. بدین ترتیب به راحتی می توان بازدهی انرژی خودرو را با دقت خوبی تحت نطر داست. یک استفاده رایج دیگر مسافت سنج این است که با صرفنطر کردن ان در هر مرحله از سفر می توان فهمید که چه موقع باید پیچید.
تاریخچه
دنیای غرب
احتمالا اولین شواهد استفاده از اودومتر را می توان در کار هایپلینی واسترابون یافت ، هر دو نویسنده فاصله راه هایی را که اسکندر مقدونی طی کرده است و توسط دو نفر از فاصله سنج های او "دیوگنتوس" و "بائتون" اندازه گرفته اند ، در کتاب های خود نوشته اند. اما دقت اندازه گیری های این دو فاصله سنج نشان می دهد که انها از یک ابزار مکانیکی استفاده کرده اند. برای مثال فاصله بین دو شهر "هیکاتومپیلوس" و "الکسانریا آریون" که بعد ها به قسمتی از راه ابریشم تبدیل شد توسط فاصله سنج های اسکندر 529 مایل انگلیسی اندازه گیری شده است که با اندازه واقعی واقعی ان ، 530 مایل انگلیسی ، فقط 0.4% اختلاف دارد. از 9 اندازه گیری که توسط فاصله سنج ها اندازه گرفته اند و در کتاب تاریخ طبیعی پلینی باقی مانده است، 8تا کمتر از 5% وقتی سه تای ان ها کمتر از 1% با مقدار واقعی خود اختلاف دارند. از ان جایی که این تفاوت های کم با توجه تغییراتی که در جاده ها در 2300 سال گذشته رخ داده اند قابل توجیه است، دقت کلی این اندازه گیری ها ایجاب می کند که این فاصله سنج ها از یک ابزار پیچیده استفاده می کرده اند، هر چند به استفاده از چنین ابزاری به طور مستقیم اشاره ای نشده است. ادومتر ویتروویوس بر مبنای چرخ کالسکه ای به قطر 4 فوت (1.2 متر) که در هر مایل رومی 400 دور می چرخید ساخته شده است. در هر دور چرخش سوزنی روی محور به یک چرخ دنده با 400 دندانه گیر می کرد و بنابراین این چرخدنده در هر مایل دور کامل می چرخید. هر دور چرخش این چرخ دنده چرخ دیگری که در محیط خود سوراخهایی داشت درگیرمی شد. بر روی محیط این چرخ سنگ ریزههایی بود (calculus) که دانه به دانه با چرخش چرخ درون جعبهای ریخته میشد. بنابر این با شمردن تعداد این سنگ ریزهها به راحتی میشد مسافت طی شده را اندازه گیری کرد. این مساله که این وسیله اصلا در آن زمان ساخته شده است یا نه هنوز مورد بحث است. لئوناردو داوینچی سعی کرد تا مطابق این توصیفات این دستگاه را بسازد اما نتوانست. بعدها بنجامین فرانکلین نمونه ی خود را ساخت. او هنگامی که با کالسکه به مسافرت می رفت یک اودو متر ساده را ساخت. او میخواست بداند چه مقدار و با چه سرعتی حرکت کرده است. اودو متر به صورتی که در سیستمهای جدید استفاده میشود که در آن برای کنترل هر رقم یک چرخ دنده ی جدا وجود دارد در سال ۱۸۴۷ توسط ویلیام کلایتون با کمک اوسون پرات ساخته شده است. او اودو متر را برای شمارش تعداد چرخشهای چرخهای واگنهای اولیه ساخت.اودو متر حداقل دو چرخ دنده داشت ، یکی که هر یک چهارم مایل میچرخید و دیگری که هر ۱۰ مایل میچرخید.
چین
اودو متر هم چنین بعدها در چین قدیم احتمالاً توسط ژانگ هنگ(۷۸-۱۳۹ بعد از میلاد مسیح)، مخترع و دانشمند از سلسله ی هان(۲۰۲ قبل از میلاد-۲۲۰ بعد از میلاد) ساخته شد. ژانگ هنگ معمولاً به خاطر ساختن اودومتر شناخته میشود، افتخاری که او را در کنار هم عصران قبلی خود ارشمیدس و هرون از اسکندریه قرار میدهد. تا قرن سوم (در مدت پادشاهی ۳ پادشاه) چینیها این وسیله را(jì lĭ gŭ chē' (記里鼓車' یا لی شمار کالسکه نامگذاری کرده بودند. لی واحد طولی است که برابر ۵۰۰m یا ۱۶۴۰ فوت است. در کتابهای چینی قرن سوم طرز کار این وسیله آماده است. هنگامی که کالسکه یک لی را طی میکرد یک مجسمه ی چوبی با بازوی مکانیکی خود طبلی را به صدا در میآورد و هنگامی که ۱۰ الی طی میشد یک مجسمه چوبی دیگر یک زنگ را به صدا در میآورد. علی رقم این که اختراع اودومتر به ژانگ هنگ یا حتی به ما جون(۲۰۰-۲۶۵)نسبت داده میشود. شواهدی موجود است که نشان میدهد اختراع اودومتر یک فرایند تدریجی بوده است که در سلسله ی هان و در راس آن مردم دربار هوانگ هن(یعنی خواجه ها، مقامات کاخ، آشنایان و مهمان ها، بازیگران و آکروبات ها و ...) که دسته موسیقی به کالسکه طبل شاهی را دنبال می کردند قرار داشته اند. تاریخدان جوزف نیدهام می گوید جای تعجب نیست که این گروه اجتماعی سازنده چنین ابزاری بوده اند، چرا که شواهد دیگری از صنعت گری آنها در ساخت وسایل مکانیکی دیگری برای خشنود کردن امپراتور و درباریان وجود دارد. خدس زده می شود زمانی در قرن اول قبل از میلاد مسیح ( در سلسله هان غربی) ضربه های طبل ها و گنگ ها به طور خودکار به صورت مکانیکی به وسیله چرخیدن چرخ ها ایجاد می شد. این ممکن است طراحی لوکسیا هنگ (110 ق. م.) باشد، اما در سال 125 بعد از میلاد مسیح قطعا اودومتر مکانیکی در کالسکه در چین شناخته شده بود (همان طور که در یک نقاشی روی دیوار مقبره ژیاو تانک شان دیده می شود). اودومتر هم چنین در دوره های بعدی تاریخ چین مورد استفاده قرار گرفت. در کتاب تاریخی جین شو (645 ب. م.) در قدیمی ترین قسمت کتاب گرد آوری شده است که به نام کوی باو (300 ب.م.) شناخته می شود، استفاده از اودومتر به همراه توصیفات کافی (و به طرز جالبی نسبت دادن آن به دوره هان غربی (202 ق.م. – 9 ب.م.) آمده است. در نوشته های کتاب جین شو آمده است که اودومتر بعد ها به جنوب نما، وسیله ای مکانیکی که توسط ما جون (200-265 ، هم چنین چرخ دنده تفاضلی را ببینید) اختراع شده است شبیه شد. آن گونه که در کتاب سونگ شی از سلسله سونگ آمده است(960 ب.م. – 1279ب.م.) اودومتر و جنوب نما توسط مهندسان قرن نهم، یازدهم و دوازدهم در یک وسیله چرخ دار با هم ترکیب شدند. در کتاب سان تزو سوان چینگ که به قرن 3 تا 5 باز می گردد، مساله ای ریاضی برای دانش آموزان وجود دارد که در مورد اودومتر است. در این مساله فاصله دو شهر و هم چنین فاصله ای که با هر بار چرخیدن چرخ کالسکه طی می شود داده شده است و سوال شده است که اگر کالسکه بخواهد این فاصله را طی کند چرخ ها چند بار خواهند چرخید.
عصر جدید
در عصر جدید آندره اسلیسویک توانست یک اودومتر با استفاده از چرخ دنده نه به صورت سنتی بلکه با استفاده از مکانیسمی شبیه آنتی کیترا بسازد.
به عقب برگرداندن و شرایط قانونی
یک تقلب رایج در مورد اودومتر تغییر دادن عدد نشان داده شده توسط آناست که معمولا به آن کلاکینگ می گویند. این کار برای کم تر جلوه دادن مقدار مسافت طی شده توسط خودرو انجام می شود و در نتیجه می توان قیمت ظاهری خودرو را افزایش داد.اکثر خودروهای امروزی اودومترهای دیجیتال دارند که مسافت طی شده را در ماجول کنترل موتور ذخیره می کند. بدین ترتیب دستکاری مسافت طی سده سخت ( ولی نه غیر ممکن) می شود. در مورد اودومار های مکانیکی می توان آن ها را از خودرو جدا کرد و ارقام را به عقب برگرداند یا می توان سیم متصل به آن را جدا ساخت و به یک زوج اودومتر/ سرعت سنج دیگر متصل کردو در اودومتر های امروزی مسافتی را که خودرو به سمت عقب حرکت می کند نیز به مقدار اودومتر اضافه می کنند تا مقدار نشان داده شده به طور دقیق مقدار استفاده و استهلاک خودرو را نشان دهد ( در خودروهای قدیمی تر می توان با حرکت به سمت عقب مقدار عدد نشان داده شده را کاهش داد). قیمت فروش یک خودرو معمولا بسیار تحت تاثیر عدد نشان داده شده توسط اودومتر می باشد اما از آن جایی که اودومتر ها تحت کنترل مالک خودرو هستند ذاتا غیر ایمن هستند. بسیاری از قانون گزاران قولنینی تصویب کرده اند که افرادی را که اعداد اودومتر را تغییر می دهند جریمه کنند. در آمریکا و بسیاری از کشور های دیگر از مکانیک ها خواسته می شود تا هر موقع خودرویی تعمیر شد مقدار کیلومتر سمار آن را ثبت کنند. پس از آن شرکت هایی مثل کار فکس از این اطلاعات استفاده می کنند تا به خریداران خودرو برای فهمیدن این که آیا اودومتر به عقب برگردانده شده است یا نه کمک کنند.
استفاده از GPS به عنوان اودومتر
اخیرا ورزشکاران به این نتیجه رسیده اند که با استفاده از اودومتر هایی که از یک گیرنده GPS (GPSr) استفاده می کنند می توان به طور بسیار دقیقی مسافت های طی شده در فعالیت های ورزشی را اندازه گیری کرد. در حالی که این وسیله در واقع قدم ها را نمی شمارد ( از هیچ پاندولی استفاده نشده است) یک اودومتر پیشرفته می تواند مسافت طی شده را به طور دقیق تا حد 100/1 مایل (بر حسب مدل این عدد ممکن است به 1000/1 مایل نیز برسد) محاسبه کند. 1000/1 مایل تقریبا مسافت طی شده در دو قدم است (1.609 متر). اودومتر های متریک دقیق دقتی تا حدود 100/1 یا 1000/1 کیلومتر یعنی به ترتیب 10 یا 1 متر دارند. هم جنین با استفاده از اودومتر های GPS می توان با هزینه بسیار پایینی در یافت که آیا سرعت سنج و اودومتر خودرو درست عمل می کنند.
مالیات اودومتر
در واقع یک مالیات جاده است که بر حسب هر واحد مسافت طی شده توسط خودرو محاسبه می شود. این مالیات با به وجود آمدن خودروهای الکتریکی و خودروهای با بازدهی سوخت بسیار بالا اهمیت بیشتری می یابد.