رسانه

با وجود تعاریف متنوعی که برای رسانه وجود دارد اگر بخواهیم تعریفی کلی ارائه بدهیم می گوییم هر ابزار، روش و وسیله‌ای که برای ارتباط به‌کار برود، رسانه است یا رسانه را به صورت تکنولوژی‌هایی که پیام‌ها را به مخاطبانی در نقاط مختلف ( منطقه، کشور و حتی جهان) منتقل می‌کنند تعریف کنیم.

ریشه ی اسم

اصطلاح رسانه (Media )در کاربرد مدرن خود در رابطه با کانالهای ارتباطی اولین بار توسط مارشال مک لوهان ، نظریه پرداز کانادایی در حوضه ی ارتباطات مورد استفاده قرار گرفت و اما واژهٔ رسانه در زبان فارسی واژهٔ نسبتاً جدیدی محسوب می‌شود. این واژه که گاه به معنای مفرد و گاه به معنای جمع به کار می‌رود، معادلی برای واژه‌ی Medium (رسانه) و نیز Media (رسانه‌ها) است.

اولین رسانه ها

نویسندگانی مانند هاوارد رینگولد اولین رسانه ها را نقاشی در غارها و در ادامه به مواردی مانند فرستادن پیام با دود آتش و ... و در ادامه ی آن نوشتن نامه و فرستادن آنها با پیک ها (برای مثال چاپار در ایران) ابتدای رسانه می دانند. پس می‌توان گفت رسانه از گذشته تا امروز از دود آتش و کبوتر نامه‌بر تا روزنامه، سینما و رادیو، تلویزیون، شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های کامپیوتری گسترش پیدا کرده‌است.

سه مولفه اصلی رسانه

1. )پیام یا محتوا
2. )مخاطب
3. )بستر ارتباطی

تفاوت رسانه با ابزار های رسانه‌ای

معمولاً در گفتگوها و نوشته‌ها، دو اصطلاح رسانه و ابزار رسانه‌ای به صورت مترادف به‌کار می‌روند ؛این کار نادرست نیست و حتی در متن‌های تخصصی هم رواج دارد. اما با این وجود که این دو کلمه را به جای هم به‌کار می‌بریم، مهم است که در ذهن خود، به تفاوت میان آن‌ دو توجه داشته باشیم: روزنامه، شبکه های اجتماعی، رادیو ، تلویزیون و ... همگی ابزارهای رسانه‌ای هستند و می‌توانند نقش بستر ارتباطی را ایفا کننداما رسانه زمانی شکل می‌گیرد که پیام (محتوا) نیز وجود داشته باشد و ضمناً مخاطبانی هم برای دریافت آن پیام باشند. از آن‌جا که در دنیای امروز، ابزارهای رسانه‌ای بسیار ساده‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر از گذشته در اختیار ما قرار می‌گیرند، افراد بسیاری به اشتباه فکر می‌کنند دسترسی به رسانه نیز به همین سادگی مهیا است.در حالی که ساختن رسانه بر پایه‌ی ابزارهای رسانه‌ای، کاری دشوار است و به تلاش ، تجربه و تخصص نیاز دارد. داشتن یک وب‌سایت، یک پیج در شبکه‌های اجتماعی، انتشار پادکست، مجله یا کتاب، به خودی خود به معنای شکل‌گیری یک رسانه نیست.

رسانه های جمعی یا رسانه های گروهی

رسانه انبوه یا رسانه گروهی یا رسانه جمعی (Mass Media) به رسانه‌هایی گفته می‌شوند که فرستنده به وسیله‌ی آن‌ها می‌تواند پیام خود را به حجم وسیعی از مخاطبان برساند. رسانه گروهی دو ویژگی کلیدی دارد: ارتباط One-to-Many یا OMC (یک فرستنده با تعداد زیادی مخاطب) ارتباط یک سویه یا Uni-directional Communication (فقط از سمت فرستنده به گیرنده) نکته : می‌توان گفت که ارتباط یک‌سویه در دنیای فعلی تقریباً وجود ندارد و حتی رادیو و تلویزیون هم با نامه ، پیامک ، ایمیل و... از مخاطبان خود بازخورد می‌گیرند. اگر بخواهیم مثل های برای رسانه گروهی برنیم می توانیم به

1. )روزنامه ، کتاب ، مجلات و..
2. )سینما
3. )رادیو
4. )تلویزیون
5. )اینترنت
6. )و...

رسانه های اجتماعی

با توسعه فناوری اطلاعات شکل دیگری از رسانه های ارتباطی به وجود آمدند که با رسانه های جمعی (Mass Media) تفاوت داشتند: رسانه‌هایی که امروزه به عنوان رسانه های اجتماعی یا (Social Media) شناخته می‌شوند. ویژگی رسانه‌های اجتماعی این است که زمینه‌ی ارتباط دو سویه را میان فرستنده و مخاطب فراهم می‌کنند. در این رسانه‌ها، هم‌چنان یک سمتِ رابطه، قدرت و تسلط بیشتری دارد (فرستنده). اما طرف دوم هم، به علت زیرساخت موجود، خود را در تعامل دو سویه با او می‌بیند.

رسانه ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:

• رسانه (ارتباطات)

• تبلیغات
• پخش همگانی
• رسانه دیجیتال
• ابررسانه
• رسانهٔ گروهی
• چندرسانه‌ای
• رسانه‌های نو
• رسانه‌های خبری
• رسانه‌های اجتماعی

جستارهای وابسته

• مده‌آ (ابهام‌زدایی)
• مدیا (ابهام‌زدایی)