پاوه

پاوه
پرونده:Paveh city.jpg
کشور	ایران
استان	کرمانشاه
شهرستان	پاوه
بخش	مرکزی
مردم
جمعیت	۲۵٬۷۷۱ نفر
رشد جمعیت	۹٪+ (۵سال)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع	۱۵۳۰ متر
اطلاعات شهری
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۸۳
وبگاه	شهرداری پاوه
شناسهٔ ملی خودرو	۲۹ س ایران
کد آماری	۱۲۶۱
پاوه روی نقشه ایران ۳۵٫۰۴۴۱۱۱°شمالی ۴۶٫۳۶۳۸۸۹°شرقی / 35.044111; 46.363889

پاوه یکی از شهرهای شمالی استان کرمانشاه و مرکز شهرستان پاوه است که در مجاورت مرز ایران و عراق (اقلیم کردستان) قرار دارد. به دلیل ساختار پلکانی، پاوه ملقب به شهر هزارماسوله است.

پاوه از مناطق زیبای استان کرمانشاه و مرکز اورامانات (اورامان)(هورامان) است.

وجه تسمیه

عده‌ای معتقدند که واژه پاوه به معنی پایدار و ثابت (ایستاده در گویش هورامی) است.

شهر پاوه

مرز شوشمی بین ایران و عراق در نزدیکی پاوه است. این مرز حد فاصل بین شهرستان پاوه و استان حلبچه است.

شهر پاوه به فاصله ۱۱۲ کیلومتری از مرکز استان و ۴۵ کیلومتری تا نقطه صفر مرزی قرار دارد. سازه‌ها و منازل مسکونی در این شهر به گونه‌ای طراحی شده‌است که در بیش‌تر موارد پشت‌بام خانه‌ای که در ارتفاع کم‌تری از دامنه کوه ساخته شده‌است حیاط منزلی است که چند متر بالاتر ساخته شده‌است. به همین دلیل پاوه را شهر هزار ماسوله می‌نامند. پاوه در گذشته ۹ محله داشته که ساکنان اصلی شهر در این قسمت‌ها ساکن بوده‌اند و عبارتند از: «میرائاوا»، «شه خه لیان»، «سه ردی»، «قدیم شار»، «ئاسنگران»، «پشته»، «قلاخوان»، «فیض ئاوا»، «سواره یا زواره».

مردم پاوه در گذشته باغدار و دامدار بوده‌اند. این دو حرفه امروزه از رونق خود افتاده‌اند و بخصوص قانون ارث تأثیر بسیاری در قطعه قطعه شدن باغ‌های شهر دارد. امروزه پاوه بیشتر یک شهر توریستی خدماتی می‌باشد.

خیابانها

1. خیابان ۲۶مرداد: این خیابان از ترمینال کرمانشاه شروع تا میدان مولوی امتداد دارد.
2. خیابان مولوی: از میدان مولوی شروع وبه میدان شهداء (فلکه فرمانداری) منهی می‌شود.
3. خیابان مرکزی –سراب هولی کمربندی گردشگری –آرامگاه امام غزالی امام خمینی رسالت تکیه دارد.
4. پاوه یک شهر طولیست طول شهر پاوه که از چورژی تا نوریاب امتداد دارد حدود ۱۲ کیلومتر است. پاوه کلاً سه خیابان اصلی و چندین خیابان فرعی خیابانی که از ترمینال کرمانشاه به سمت شهر امتداد می‌یابد در جنب بیمارستان به دو شاخه تقسیم می‌شود شاخه‌ای به نام خیابان ۲۶ مرداد تا میدان مولوی وسپس با نام خیابان مولوی به فلکه فرمانداری (میدان شهداء) منتهی می‌شود؛ که البته در آنجا نیز انشعاباتی یافته وبه خیابانهای صلاح الدین ایوبی، امام غزالی، مرکزی وآرامگاه منتهی می‌گردد.

مساجد

1. مسجد جامع واقع در خیابان سراب هولی
2. مسجد اما شافعی واقع در جنب مسجد جامع سرده
3. مسجد بلال واقع در خیابان سراب هولی
4. مسجد خضر زنده واقع در خیابان سراب هولی
5. مسجد میرعمر واقع در دره باسام
6. مسجد حاج عثمان واقع در دره باسام
7. مسجد دخان واقع در دره باسام
8. مسجد حضرت عبدالله واقع در دره باسام
9. مسجد حضرت ابوبکر واقع در خیابان
10. مسجد حضرت علی واقع در خیابان آرامگاه (سرپیچ)
11. مسجد صلاح الدین ایوبی واقع در شهرک فرهنگیان
12. مسجد مرحوم فرج دلیری واقع در شهرک ظفر
13. مسجد قبا واقع در برق منطقه‌ای جنب هنرستان
14. مسجد باباخاص واقع در شهرک نهضت
15. مسجد انقلاب واقع در خیابان صلاح الدین ایوبی
16. مسجد شهداء واقع در خیابان مولوی جنب سپاه پاسداران
17. مسجد تکیه واقع در خیابان تکیه
18. مسجد سابقی میدان مولوی
19. مسجدالنبی واقع در خیابان ۲۶ مرداد
20. مسجد ترمینال واقع در ترمینال کرمانشاه
21. مسجد حضرت رسول‌الله ص واقع در محله تصفیه خانه (مخابرات).
22. مسجد دارالاحسان واقع در خیابان کناری مزار شهدای پاوه
23. مسجد نور واقع در محله جهاد

تکایا

در پاوه دو تکیه موجود می‌باشد: تکیه مرحوم حاج شیخ نصرالدین خالصی رهبر طریقت قادری و تکیه و خانقاه نقشبندی که مرکز تجمع دراویش حضرت شیخ حسام الدین نقشبندی است.

فرهنگ

سالن‌های سینما

سینما فرهنگ نخستین سینمای شهر پاوه و تنها سالن سینمایی است که در این شهر فعالیت می‌کند. این سالن سینما تا کنون چند بار افتتاح و دوباره تعطیل شده‌است.

مراکز علمی

• دانشگاه پیام نور
• دارالعلوم اسلامی نجار
• دانشگاه علمی کاربردی
• دانشکده سما

اقتصاد

• صنایع دستی: «چه خورانک مه ره ز»، «کلاش»، «شال»، «فره نجی»، “هه لاوه”۴ و ….
• کشاورزی: که در پاوه بیشتر باغداری است؛ که شامل درخت گِردو و پرورش انار است.
• دامداری: که سابقه طولانی دارد و البته امروزه در پاوه رونق چندانی ندارد.
• صنایع دستی بی‌نظیر مانند: چوخه و رانک (لباس مردانه)، کلاش (گیوه)، نمدمالی، گلیم و جاجیم‌بافی، فرنجی‌سازی و فرش‌بافی.

هم‌چنین از محصولات صادراتی شهرستان پاوه می‌توان به گردو، بادام، انگور، انجیر، فراورده‌های دامی و… اشاره کرد.

کشاورزی و دام داری

بیش‌تر مردم پاوه به علت داشتن آب و هوای مناسب، به کشاورزی و دام‌داری اشتغال دارند. محصولات کشاورزی شهرستان پاوه؛ گردو، آلوچه، روغن، پشم، میوه، توتون، بادام، انگور، انجیر، و سقز است. آب کشاورزی از چشمه (سراب هولی) و رود و آب آشامیدنی شهر از سراب هولی فراهم شده‌است.

جاذبه‌های گردشگری

اگر از بعد صنعت جهانگردی که می‌رود تا رتبه نخست را در انواع تجارت جهانی به خود اختصاص دهد، به پاوه نگاه کنیم و آن را به دو جاذبه صنعت جهانگردی تقسیم کنیم، پاوه این موقعیت‌ها را دارد:

• کوهستان‌ها: مانند «شاهو»، «آتشگاه»، «کریسان»، ” سیمله”، ” ریاوکو و …
• چشمه‌ها و آبشارها: مانند «ئورینج”های “ویمیر»، «هانه برالو»، «هانه ساو» و برای آبشار می‌توان از «شلماو» نام برد.
• یخچال‌های طبیعی: مانند «پیازدول»، «میشیاو»
• جنگل‌ها: سراسر پاوه و هه ورامان پوشیده از جنگل‌های طبیعی با درخت‌هایی است که ارتباط نزدیکی با نوع تغذیه شهر و منطقه دارند. مانند ” مرخیل”

مکان‌های دیدنی و تاریخی

• معماری و سکونت گاه‌های انسانی: خود شهر که بافت پلکانی دارد
• آرامگاه‌ها و مقبره‌ها: مانند آرامگاه کوسه هجیج، آرامگاه “سید محمد اصفهانی ”، زیارتگاه «پیرپرچن»
• اماکن متبرکه: مانند مسجد «حضرت عبدالله»، مسجد «خضر زنده»
• موزه‌ها: موزه مردم‌شناسی فرهنگی
• مکان‌های تاریخی: مانند مجسمه پیر میردوک که البته بر اثر فعالیت سودجویان این مجسمه تخریب شده و تنها مکان این مجسمه تاریخی، با نام پیر میردوک باقی‌مانده‌است.

مواد غذایی

از لحاظ تغذیه باید از غذاهایی نام برد که مخصوص پاوه و هورامان اند؛ «دوینه»، «کلانه»، «شه له مین»، «خورشت هلو»، «خورشت خلال بادام» و …. شیرینی‌های محلی مثل «نیمه فیس»، «نوخورجانه» (کلوچه)، «گیته مژگه»، «شیلکینه»، «شکر له‌می»، «پشیه» و …. محصولات باغی هم غالباً عبارتند از: گردو، گلابی، توت، انجیر، سیب، انار، بادام، انگور و ….

گیاهان

از جمله گل‌های وحشی منطقه می‌توان به: «سوره هراله»، «چنور»، «بوژانه»، «ورکه‌مر»، «شب بو»، «گل سوسن»، «برزه‌لنگ» اشاره کرد. گیاهان وحشی که برای طب یا به صورت خوراک از آنان استفاده می‌شود عبارتند از: «ریواس»، «سوره بنه»، «کنی‌وال»، «گزنه»، «گل گاو زبان»، «به‌ره‌زا»، «پیچک»، و …. درخت‌ها و درخت چه‌های خودرو جنگل‌های پاوه: گلابی، بلوط، ون، تمشک و ….

صنایع دستی

صنایع دستی این منطقه هم عبارتند از: گیوه دوزی، کلاه‌دوزی، چوخا بافی، موج بافی، سجاده بافی و ….

مراسم سنتی اجتماعی- مراسم مذهبی

مراسم مذهبی مانند مراسم عرفانی و ذکر که در تکیه و خانقاه برگزار می‌شوند. مراسم سنت‌های اجتماعی مانند تولد نوزاد، عروسی و … بخصوص در روستاهای اطراف پاوه این مراسم به خوبی حفظ شده‌اند.

جغرافیا

روستا نشینی، شهرنشینی که شکل خاص خود را منطقه دارد و بسیار دیدنی می‌باشد.

آب و هوا

منطقه‌ای که پاوه در آن واقع شده، بسیار خوش آب و هوا بوده و در کنار کوهستان اورامانات (در میان دو کوه شاهو و آتشگاه) بنا گردیده‌است. آب و هوای منطقه نسبتاً سرد، مایل به اعتدال و نیمه مرطوب می‌باشد. هم‌چنین وجود چشمه‌های فراوان، آب‌های روان، همراه با جنگل‌ها، مراتع و باغات سرسبز جلوه خاص و زیبایی به این منطقه بخشیده‌است.

مردم

زبان

مردم پاوه به زبان کردی هورامی سخن می گویند.

مذهب

مردم شهرستان پاوه مسلمان و پیرو مذهب اهل سنت (شافعی مذهب) می‌باشند. هورامیهای منطقه کندوله وشمال ایران شیعه مذهب وهورامیهای منطقه دالاهو وگهواره بر آیین یارسان هستند.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۲۵٬۷۷۱ نفر (۷٬۹۳۲ خانوار) بوده‌است.

جمعیت تاریخی
سال	جمعیت	±%
۱۳۵۵	۵٬۷۴۰	—
۱۳۶۵	۱۳٬۴۸۷	۱۳۵٪+
۱۳۷۵	۱۷٬۵۶۵	۳۰٫۲٪+
۱۳۸۵	۱۹٬۷۷۴	۱۲٫۶٪+
۱۳۹۰	۲۳٬۷۰۴	۱۹٫۹٪+
۱۳۹۵	۲۵٬۷۷۱	۸٫۷٪+

شهرستان پاوه

مقالهٔ اصلی: شهرستان پاوه

مرکز این شهرستان شهر پاوه است که درَ ۲۱°۴۶ طول جغرافیایی وَ ۰۳°۳۵ عرض جغرافیایی و ارتفاع ۱۵۴۰ متری از سطح دریا واقع شده‌است. براساس سرشماری سراسری سال ۱۳۹۰ جمعیت این شهرستان ۵۷۸۱۳نفر برآورد شده‌است. پاوه مرکز شهرستان پاوه در ۱۱۲ کیلومتری راه کرمانشاه – پاوه قرار دارد. پاوه در ۵۶۶ کیلومتری تهران قرار گرفته‌است. شهر پاوه در کنار دره‌های سرسبز قد برافراشته و رود پاوه رود از جنوب شهر می‌گذرد. آب و هوای منطقه نسبتاً سرد و مایل به معتدل مرطوب است.

قابلیت‌های گردشگری شهرستان پاوه

تصویر پانوراما از شهر پاوه

شهرستان پاوه و منطقه هورامان به دلیل داشتن جاذبه‌های فراوان طبیعی و تاریخی، قابلیت جذب گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را داشته و از پتانسیل‌های خوبی در این زمینه برخوردار می‌باشد. از دیدنی‌های این منطقه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کوه‌های سر به فلک کشیده شاهو با ارتفاع ۳۳۹۰ متر و آتشگاه با ارتفاع۲۳۸۹ متر
• غارهای دیدنی و وسیع، مانند غار قوری قلعه (بزرگ‌ترین غار آبی آسیا و جز شکیل‌ترین غارهای جهان)
• رودخانه بزرگ سیروان و دره‌های عمیق امتداد آب این رودخانه.
• چشمه بزرگ آب معدنی بل «منسوب به یکی از خدایان آب بابلی‌ها» که محل خروج این آب جایی زیبا و دیدنی در روستای هجیج است.
• آثار باستانی نظیر باقی‌مانده دومین آتشکدهٔ بزرگ ایران (کوه آتشگاه) در دوره پیامبر زردشت که ۷۵۰ سال قبل از اسلام فعال بوده‌است.
• جاده کمربندی (درنیشه) که نمای پاوه را همچون بوم نقاشی به نمایش می‌کشد.
• پارک زیبا و تفریحی کویمکال.
• تفرجگاه بسیار زیبای (ویمیر) واقع در دامنه کوه شاهو.
• منطقه گردشگری دالانی با طبیعتی زیبا و بکر واقع در بخش نودشه.
• سد زیبای داریان که بر روی رودخانه خروشان سروان بسته شده و مناظر بدیعی را ایجاد نموده‌است.
• آرمگاه سید عبیدالله برادر تنی علی بن موسی الرضا (ع) واقع در روستای هجیج.
• آرامگاه سلطان اسحاق واقع در روستای شیخان.
• قلعه‌های پاسگه واقع در بین راه پاوه به دشه. بقایای این قلعه باستانی بر روی تپه‌ای در کنار جاده پاوه به دشه دیده می‌شود.
• قلعه دژ یا (قه لا دزی) متعلق به دورة ساسانی است که بر بلندای شهر پاوه ساخته شده وبقایای آن موجود است.
• مسجد جامع پاوه که بر بقایای آتشکده‌ای از دوران ساسانی ساخته شده‌است و بنای آن را به عبدالله بن عمر فرزند حضرت عمربن خطاب (رض )نسبت می‌دهند.
• آتشگاه که ویرانه‌های آتشکده‌ای زرتشتی بر بالای کوه آتشگاه در جنوب شهر پاوه است. مقبره امامزاده سیدمحمود اصفهانی متعلق به دورة صفویه واقع در جاده سراب هولی.
• پاوه و هورامان چنان دارای طبیعت بکر و زیباییست که جای جای آن را می‌توان منطقه تفریحی قلمداد کرد مناطقی همچون تفرجگاه‌های سریاس و دالانی و نویجر و سیروان و کوسه هجیج و سلطان اسحاق که هر ساله هزاران نفر را از مناطق دیگر به این شهرستان می‌کشاند.

واما از مناطق دیدنی و تفریحی شهر پاوه می‌توان به مکانهای ذیل اشاره کرد:

1. ییلاق بسیار زیبای ویمیر
2. سراب هولی
3. جاده گردشگری در نیشه
4. ییلاق سردره
5. پارک طبیعی کویمکال
6. دره خانقاه وگلال

تصاویر

• 
• 
• 
• 
• 
• 

منبع تصاویر: https://1x.com/member/arasbabaie

جستارهای وابسته

• ملا محمد زاهد ضیایی پاوه‌ای