بین‌النهرین: تفاوت میان نسخه‌ها
Sialkgraph (بحث | مشارکتها) برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از برنامهٔ همراه ویرایش با برنامهٔ اندروید |
FARHAAD 1992 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: دارای ادبیات عامیانه |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
[[پرونده:Tigr-euph-el.png|230px|بندانگشتی|چپ|[[حوضه آبریز]] رودهای دجله و فرات]] |
[[پرونده:Tigr-euph-el.png|230px|بندانگشتی|چپ|[[حوضه آبریز]] رودهای دجله و فرات]] |
||
'''بِینُ الْنَهرِین''' یا '''میان‌رودان''' یا '''میان‌دورود'''<ref>{{cite book|last=جمع نویسندگان|title=تاریخ ایران و جهان (۱)|publisher=شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران|date=۱۳۸۴|pages=۱۵–۲۲|isbn=964-05-0734-2|language=فارسی}}</ref> نام |
'''بِینُ الْنَهرِین''' یا '''میان‌رودان''' یا '''میان‌دورود'''<ref>{{cite book|last=جمع نویسندگان|title=تاریخ ایران و جهان (۱)|publisher=شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران|date=۱۳۸۴|pages=۱۵–۲۲|isbn=964-05-0734-2|language=فارسی}}</ref> نام یک منطقه جغرافیایی است که میان دو رود [[دجله]] و [[فرات]] جای‌گرفته و بیشتر محدودهٔ آن در کشور [[عراق]] امروزی است. |
||
== نام‌گذاری == |
== نام‌گذاری == |
||
ایرانی‌ها<ref>داریوش اکبرزاده، کتیبه‌های پهلوی، ص32</ref> این منطقه را میان‌رودان می‌نامیدند که همین نام به یونانی ترجمهٔ گرته‌برداری شد و «مزوپوتامیا» نام گرفت{{مدرک}}. نخستین مورخ یونانی که این اصطلاح را به کار برد «[[پلیبیوس|پلی بیوس]]» بود و پس از وی «[[پلینی|پلی نی]]» و «[[استرابون]]» نیز در قرون اولیه میلادی از این اصطلاح استفاده نمودند.<ref>حسن طلایی (1390)، باستان‌شناسی پیش از تاریخ بین‌النهرین، انتشارات سمت، ص5.</ref> |
|||
در دوران معاصر{{مدرک}} این واژه در زبان عربی به «بین‌النهرین» |
در دوران معاصر{{مدرک}} این واژه در زبان عربی به «بین‌النهرین» ترجمه‌شد و [[فارسی]] نیز همان واژهٔ [[عربی]] را به وام گرفت.<ref name="ReferenceA">برای اطلاعات فراگیر در این باره رجوع کنید به کتاب مرتضی راوندی، ''تاریخ اجتماعی ایران''، جلد۱.</ref> |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== گهوارهٔ تمدن == |
== گهوارهٔ تمدن == |
||
| خط ۲۰: | خط ۲۲: | ||
== آکدیان == |
== آکدیان == |
||
ملتی دیگر به سرپرستی [[سارگون یکم |
ملتی دیگر به سرپرستی [[سارگون یکم]] کشور آکد را تأسیس نمود و پایتخت آن را در آگاده در سیصد و بیست کیلومتر شمال باختری شهرهای سومری قرار داد.<ref name="ReferenceB"/> |
||
== بابل == |
== بابل == |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۵: | ||
* ۱۱۷ میلادی: مرگ [[تراژان]]. عقب‌نشینی [[هادریانوس (روم)|هادریانوس]] از [[تاریخ ارمنستان|ارمنستان]] و بین‌النهرین.<ref name="iranicaonline.org"/> |
* ۱۱۷ میلادی: مرگ [[تراژان]]. عقب‌نشینی [[هادریانوس (روم)|هادریانوس]] از [[تاریخ ارمنستان|ارمنستان]] و بین‌النهرین.<ref name="iranicaonline.org"/> |
||
* ۲۸۳ میلادی: [[کاروس]] امپراتور روم بین‌النهرین را فتح می‌کند اما سپاهیانش پس از مرگ او بلافاصله آن سرزمین را ترک می‌کنند.<ref name="iranicaonline.org"/> |
* ۲۸۳ میلادی: [[کاروس]] امپراتور روم بین‌النهرین را فتح می‌کند اما سپاهیانش پس از مرگ او بلافاصله آن سرزمین را ترک می‌کنند.<ref name="iranicaonline.org"/> |
||
* ۲۹۷ میلادی: [[گالریوس]] [[نِرسه]] را شکست می‌دهد. بنا بر [[پیمان‌نامه نصیبین]] نِرسه از [[ |
* ۲۹۷ میلادی: [[گالریوس]] [[نرسه|نِرسه]] را شکست می‌دهد. بنا بر [[پیمان‌نامه نصیبین]] نِرسه از [[ارمنستان]] و بین‌النهرین عقب‌نشینی می‌کند.<ref name="iranicaonline.org"/> ([[تاریخ ارمنستان]]) |
||
== کشورهایی که امروزه بین النهرین میان آن‌ها تقسیم‌شده‌است == |
== کشورهایی که امروزه بین النهرین میان آن‌ها تقسیم‌شده‌است == |
||
نسخهٔ ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۲۳:۲۱
بِینُ الْنَهرِین یا میان‌رودان یا میان‌دورود[۱] نام یک منطقه جغرافیایی است که میان دو رود دجله و فرات جای‌گرفته و بیشتر محدودهٔ آن در کشور عراق امروزی است.
نام‌گذاری
ایرانی‌ها[۲] این منطقه را میان‌رودان می‌نامیدند که همین نام به یونانی ترجمهٔ گرته‌برداری شد و «مزوپوتامیا» نام گرفت[نیازمند منبع]. نخستین مورخ یونانی که این اصطلاح را به کار برد «پلی بیوس» بود و پس از وی «پلی نی» و «استرابون» نیز در قرون اولیه میلادی از این اصطلاح استفاده نمودند.[۳]
در دوران معاصر[نیازمند منبع] این واژه در زبان عربی به «بین‌النهرین» ترجمه‌شد و فارسی نیز همان واژهٔ عربی را به وام گرفت.[۴]
در زبان آرامی این منطقه را بث نهرین می‌نامند.
عربها قسمت شمالی بین النهرین را جزیره و قسمت جنوبی را عراق می‌نامیدند.[۵]
گهوارهٔ تمدن
بین النهرین به سبب تمدن‌های کهن و باستانی‌اش آوازه دارد و نامش همواره با نام و آثار این تمدن‌ها همراه است. تمدن‌های سومر، اکد، بابل، آشور، کلدانی و تمدن‌های ایرانی مانند کاسی و عیلام و ماد، هریک در گوشه‌ای از این سرزمین رونق و تأثیر داشته‌اند و از آن تأثیر نیز پذیرفته‌اند و هریک از این تمدن‌ها کتاب تاریخ را ستبرتر کرده‌اند. ادیان و فرهنگ‌های بسیاری از کشورهای مختلف از میان رودان تأثیر گرفته‌اند. آنچه در گذشته به نام باکوماس در آنجا پرستیده می‌شد همان بتی است که امروزه به نام بافومه در بسیاری از کشورها پرستیده می‌شود. هم چنین منشور (فرمان) کوروش بزرگ پادشاه ایران زمین نیز در این جایگاه یافته شده‌است.[۴]
سومریان
این تمدن از جهات گوناگون بسیار ابتدایی بود. هر شهر برای خود شاه خاصی داشت بنام پاتسی یا کاهن، از همین کلمه آشکار می‌شود که حکومت تا چه حد با دین پیوستگی داشته‌است. سازمان ملوک الطوایفی وسیله حفظ نظام اجتماع بود. سومریان پاره‌ای از موارد استفاده از مس و قلع را می‌دانستند و از مخلوط آن‌ها مفرغ می‌ساختند اما به هر حال فلز برای آن‌ها عنصری تجملی بود. ابزار کار سومریان بیشتر با سنگ چخماق ساخته می‌شد. بیشتر کالاها از راه آب حمل و نقل می‌شدند و چون سنگ در سومر کمیاب بود از خلیج پارس یا قسمت‌های شمالی دو نهر با قایق آورده می‌شد. شگفت انگیزترین چیزی که از سومریان باقی مانده، خط‌نویسی این مردم است. پیدایش خط میخی و مراحل تطور و تکامل آن بزرگترین منتی است که سومریان بر تمدن بشر دارند.[۶]
آکدیان
ملتی دیگر به سرپرستی سارگون یکم کشور آکد را تأسیس نمود و پایتخت آن را در آگاده در سیصد و بیست کیلومتر شمال باختری شهرهای سومری قرار داد.[۶]
بابل
هیچ‌کس نیست که چون امروز بر محل بابل قدیم نظر کند، در خاطرش بگذرد که این سرزمین فقیر و بی‌حاصل و سوزان و ممتد بر ساحل نهر فرات روزگاری مرکز مدنیت نیرومند و پر ثروت بوده‌است. بابل را مردمان سومری تشکیل داده بودند ولی بعد از حمله آکدی ها از بیابان های غربی اکدیان این شهر را به سلطه خود در آوردند. حمورابی دولت‌های کوچک و پراکنده در جنوب بین‌النهرین را یکی کرد و با قانون نامه بزرگ خود نظم نوینی را بر این سرزمین‌ها حاکم ساخت.[۶]
آشور
مردم این سرزمین به دلیل تهدیدات مداوم از ناحیه کوهستان‌های اطراف مجبور به متابعت از زندگی سربازی و پهلوانی سختی بودند و به تدریج بر مهاجمان و دست اندازان غلبه کرده و تمدن درخشان آشور تا مصر نیز گسترش یافت. از اختراعات ایشان به اولین لنز یا همان عدسی تلسکوپ و اختراع قفل و کلید و تأسیس اولین کتابخانه جهان به دست آشور بانبیپال می توان اشاره کرد.[۶]
سالشمار
- در سال ۱۴۱ پیش از میلاد مهرداد یکم وارد بین‌النهرین می‌گردد و شهر سلوکیه را آزاد می‌نماید.[۷]
- ۱۱۵ میلادی: اشغال آشوریه، میان رودان (بین‌النهرین) و تیسفون توسط تراژان.[۷]
- ۱۱۷ میلادی: مرگ تراژان. عقب‌نشینی هادریانوس از ارمنستان و بین‌النهرین.[۷]
- ۲۸۳ میلادی: کاروس امپراتور روم بین‌النهرین را فتح می‌کند اما سپاهیانش پس از مرگ او بلافاصله آن سرزمین را ترک می‌کنند.[۷]
- ۲۹۷ میلادی: گالریوس نِرسه را شکست می‌دهد. بنا بر پیمان‌نامه نصیبین نِرسه از ارمنستان و بین‌النهرین عقب‌نشینی می‌کند.[۷] (تاریخ ارمنستان)
کشورهایی که امروزه بین النهرین میان آن‌ها تقسیم‌شده‌است
پانویس
- ↑ جمع نویسندگان (۱۳۸۴). تاریخ ایران و جهان (۱). شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. pp. ۱۵–۲۲. ISBN 964-05-0734-2.
- ↑ داریوش اکبرزاده، کتیبه‌های پهلوی، ص32
- ↑ حسن طلایی (1390)، باستان‌شناسی پیش از تاریخ بین‌النهرین، انتشارات سمت، ص5.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ برای اطلاعات فراگیر در این باره رجوع کنید به کتاب مرتضی راوندی، تاریخ اجتماعی ایران، جلد۱.
- ↑ گای لسترینج، جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی، انتشارات علمی و فرهنگی، ص ۲۶.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ویلیام جیمز دورانت، مشرق زمین گاهواره تمدن.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
منابع
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ بین‌النهرین موجود است. |
- Mesopotamia
- Ancient Mesopotamia
- مرتضی راوندی، تاریخ اجتماعی ایران، جلد ۱، ۱۶۴–۱۶۸.
| پنج شهر اصلی اولیه | .svg) | |
|---|---|---|
| دیگر شهرهای اصلی | ||
| شهرهای کوچکتر | ||
نام‌های امروزی در پرانتز آمده است. | ||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| سایر | |
