طعم گیلاس

طعم گیلاس Taste of Cherry
کارگردان	عباس کیارستمی
تهیه‌کننده	عباس کیارستمی
نویسنده	عباس کیارستمی
بازیگران	همایون ارشادی
موسیقی	انتخابی از لویی آرمسترانگ و احمد ظاهر
فیلم‌بردار	همایون پایور
تدوین‌گر	عباس کیارستمی
توزیع‌کننده	زایتگیتس فیلمز
تاریخ‌های انتشار	مه، ۱۹۹۷ جشنواره کن فرانسه
مدت زمان	۹۵ دقیقه
کشور	ایران
زبان	فارسی

طعم گیلاس فیلم ایرانی در سبک مینیمالیستی به کارگردانی و نویسندگی عباس کیارستمی در سال ۱۳۷۶ است.

فیلم دربارهٔ مردی است که در حومهٔ شهر تهران، با اتوموبیلش دنبال کسی می‌گردد که تقاضای پردردسر او را در ازای دریافت ۲۰۰ هزار تومان پول انجام دهد. کیارستمی برای طعم گیلاس جایزهٔ نخل طلا جشنواره فیلم کن ۱۹۹۷ را به دست آورد. این دست‌آورد یکی از مهم‌ترین جوایز تاریخ سینمای ایران است. کیارستمی در مورد این فیلم گفت: «تفاوت و شباهت کار ما کارگردان‌ها با روان‌شناسان در این است که کارگردان، در سطح جامعه معضلات را می‌بیند و نقطهٔ درد را نشان می‌دهد ولی همان‌جا رها می‌کند و از اینجا به‌بعد، حیطهٔ او نیست. این جامعهٔ روانپزشکی است که پس از تشخیص، به درمان درد هم می‌پردازد.»

بازیگران

بازیگر	نقش
همایون ارشادی	آقای بدیعی
عبدالحسین باقری	کارگر موزهٔ تاریخ طبیعی
افشین خورشید باختری	پلاستیک جمع کن
صفرعلی مرادی	سرباز
میرحسین نوری	طلبه
احمد انصاری
حمید معصومی
الهام ایمانی

داستان

آقای بدیعی (با بازی همایون ارشادی) مردی میانسال، قصد خودکشی دارد و قبرش را در کنار درختی کنده است. او می‌خواهد قرص‌های خوابش را یک جا بخورد و شب در این قبر بخوابد. بدیعی دنبال کسی است که پس از مرگش، صبح فردا روی جسد او خاک بریزد. در مسیری که برای یافتن چنین کسی پیش می‌گیرد با افراد مختلفی مانند یک سرباز، طلبهٔ افغان و مردی که کارگر موزهٔ تاریخ طبیعی است روبه‌رو می‌شود و از آن‌ها می‌خواهد فردا صبح سراغ او بیایند و «بیست بیل خاک» روی او بریزند و پاکتی را با ۲۰۰ هزار تومان پول که در داشبورد ماشین است به عنوان دستمزد بردارند. سرباز پیشنهاد را رد و به سمت پادگانش فرار می‌کند، طلبهٔ افغان شروع به موعظهٔ بدیعی می‌کند و خودکشی را برخلاف تعالیم اسلام و دستورهای قرآن می‌داند اما کارگر موزه که بعداً معلوم می‌شود پرندگانی مثل بلدرچین و کبک را برای تاکسیدرمی در موزه شکار می‌کرده، با تعریف ماجرایی از روز خودکشی خودش و این که چطور «طعم یک توت مانع خودکشی او شده» پیشنهاد او را قبول می‌کند. در پایان فیلم هنگامی که منتظر دیدن سرنوشت «بدیعی» هستیم، فیلمبرداری تغییر می‌کند و تصاویری از پشت صحنه، کارگردان و گروه فیلمبرداری و همایون ارشادی می‌بینیم که از قبر بیرون آمده است. او در پایان به درک تازه‌ای از معنای زندگی می‌رسد.

تحلیل و نظرها

• در کنار استقبالی که از این فیلم شد، راجر ایبرت منتقد سینما در شیکاگو سان-تایمز، طعم گیلاس را در فهرست فیلم‌های سال ۱۹۹۷ که از آن‌ها گریزان است قرار داده و آن را خسته‌کننده دانسته است. راجر در نقدش اشاره کرده پس از تماشای فیلم، جاناتان روزنبام منتقد شیکاگو ریدر و دیو کِهر منتقد نیویورک دیلی نیوز که هر دو را قبول دارد، در لابی هتلش ملاقات می‌کند که معتقد بوده‌اند فیلم، شاهکار بوده‌است اما ابرت معتقد است پادشاهی بدون لباس دیده است.
• مجله تایم در سال ۲۰۰۹ طعم گیلاس را به عنوان یکی از ۱۰ فیلم برتر تاریخ کن نامید.
• بنیاد فیلم بریتانیا طعم گیلاس را در سال ۲۰۱۲ در فهرست ده فیلم برتر تاریخ معاصر سینما مفهومی قرار داده است.
• سایت‌اندساوند در مقاله در مورد طعم گیلاس نوشت: این فیلم از جمله اثرهای دراماتیک با دیالوگ‌های درخشان است.
• مجموعه کرایتریون در سال ۱۹۹۹ این فیلم را در مجموعه آثار خود معرفی کرده‌است.
• مجله گاردین در سال ۲۰۱۸ در فهرست برترین فیلم‌های برنده نخل طلا در تاریخ جشنواره کن، طعم گیلاس را در جایگاه دوم قرار داد.
• بردشاو سال ۲۰۱۸ در توضیح فیلم طعم گیلاس آورده‌است : بدون شک این فیلم یک شاهکار از عباس کیا رستمی،یکی از بزرگترین شاعران سینماست.فیلمی با داستان عجیب و غریب، زیبا و غم انگیز که حتی اکنون نیز نمی‌توان آن را دقیقاً تفسیر کرد.

جوایز

• برنده نخل طلایی جشنواره کن ۱۹۹۷
• نامزد جایزه شاهرخ نقره‌ای انجمن منتقدان فیلم آرژانتین ۱۹۹۷
• برنده جایزهٔ بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم بوستون ۱۹۹۷
• نامزد بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم تلورید ۱۹۹۷
• برنده جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن ملی منتقدان فیلم ۱۹۹۸
• برنده جایزه ویژه جشنواره بین‌المللی فیلم استانبول ۱۹۹۹

منابع

• طعم گیلاس در وبگاه سوره سینما
• عباس کیارستمی نوشته عباس بهارلو، (غلام حیدری)، انتشارات مؤسسه فرهنگی هنری نوروز هنر

پیوند به بیرون

• نقد منتقدان در وب‌گاه «گوجه فرنگی‌های گندیده»