محمدباقر نیو

محمد باقر نیو
Mohammad Bagher Niv
زادهٔ	۱۲۸۸ تهران
درگذشت	۱۱ فروردین ۱۳۸۰ کلارآباد
محل زندگی	تهران
ملیت	ایرانی
شهروندی	تهران، اصفهان، یزد، کلارآباد
شناخته‌شده برای	اولین دانش‌آموختهٔ مهندسی در ایران
جایزه(ها)	اولین مرد دانش‌آموختهٔ مهندسی ایران اقدامات مؤثر و صادقانه به کشور
پیشینه علمی
شاخه(ها)	ماشین، مکانیک
استاد راهنما	ونمانگ اشترانگ
تأثیر گرفته از	بنیان‌گذار صنعت کاشی،وارد کننده صنعت نساجی مدرن، راه اندازنده ضرابخانه ملی، مروج چایکاری نوین

محمد باقر نیو (زاده ۱۲۸۸ در تهران - ۱۳۸۰ کِلارآباد)، اولین دانش آموخته مهندسی ایران، همچنین بنیان‌گذار صنعت کاشی و چینی‌سازی، وارد کننده صنعت نساجی مدرن، راه اندازنده ضرابخانه ملی و در نهایت مروّج و بانی کشاورزی و چایکاری مدرن در کشور است.

تحصیلات

در سال ۱۳۰۸ در مدرسهٔ صنعتی دولتی (نام پیشین دانشگاه علم و صنعت ایران) زیر نظر ونمانگ اشترانگ و دیگر استادان آلمانی، به تحصیل در رشتهٔ مهندسی ماشین (برق و مکانیک) پرداخت و در سال ۱۳۱۱ به عنوان اولین دانش‌آموختهٔ آموزش عالی مهندسی کشور، موفق به دریافت دانشنامهٔ مهندسی گردید.

خدمات و فعالیت های کاری

پدر مهندسی ماشین ایران در طول سال‌ها تلاش و خدمات علمی نه تنها مسئول راه‌اندازی ضرابخانهٔ ایران و رئیس فنی کارخانه‌های متعلق به وزارت دارایی بود، بلکه اولین کسی بود که توانست پس از طی کردن مقدمات و دوره‌های تعمیر کاری در اروپا، فن تعمیرات مکانیکی صنایع مختلف را وارد کشور کرده، راه را برای تربیت شاگردان و تکنسین‌های ماهر بسیاری هموار نماید. نیو کارش را از ضرابخانهٔ تهران قدیم شروع کرد و چنان در کارش جدی و سخت کوش بود که به سرعت مسئولیت راه‌اندازی بخشی از صنایع کشور را بر عهده گرفت. او در حقیقت اولین تحصیلکردهٔ ایرانی است که توان وارد کردن علوم و فنون جدید مهندسی به داخل کشور را در خود تقویت کرد و پس از آنکه مسئولان وقت دولت به حسن نیت و توان مهندسی او یقین حاصل کردند، وظایف دیگری به او محول کردند و پس از مدتی نیو مسئولیت مهم راه‌اندازی صنایع نساجی و انتقال تکنولوژی آجر سفال به داخل را تقبل کرد و در این راه نیز خوش درخشید. وی بدان اندازه در صنعت نساجی پیش رفت که عضو بین‌المللی نساجان جهان شناخته شد و بسیاری از کارخانه‌ها چون میهن بافت اصفهان توسط او بازسازی و به سوددهی منجر شدند.
نیو اولین رئیس ایرانی ضرابخانهٔ خزانهٔ دولتی بود و متعاقباً به عنوان مشاور در وزارت صنایع خدمت کرد و در راه‌اندازی صنایع نساجی و انتقال تکنولوژی آجر سفال نقش اساسی داشته‌است. پس از اینکه نیو با سمت کارشناس و مشاور به خدمت سازمان برنامه و بودجه درآمد، به عنوان مدیر کل کارخانهٔ چای شمال در ضمن بازرسی با صنعت چای‌کاری آشنا شد و با ارائهٔ طرح تشکیل شرکت چای ایران، خود از طرف سازمان، مامور تشکیل شرکت چای ایران شد. علاقهٔ وافر وی به این صنعت موجب شد تا پس از بازنشستگی فعالیت های تحقیقاتی خود را در زمینه کشاورزی و مخصوصا چایکاری ادامه دهد. وی با کشاورزی و چالش های آن بیشتر آشنا گردیده و در طول دوره جدیدی از زندگی خود تا جایی در این صنعت پیش رفت که از متخصصین کشاورزی و تکنسین های چای ژاپنی دعوت نمود تا از کارخانه چای شمال و همینطور باغ چای خود که دومین مزرعهٔ بزرگ چای در شمال کشور بود و بخش اعظم برگ سبز ورودی به این کارخانه را فراهم می آورد بازدید نماین. در طول این بازدید که مورد توجه و تقدیر مدعوین قرار گرفته بود تبادلات اطلاعات بیشتری انجام گردید که کاربست آنها به افزایش بیشتر میزان تولید در واحد متراژ منتهی گردید. وی شیوه های برداشت با موتور های تک و دو نفره، آبیاری قطره ای و زمانبندی کود دهی را برای محصول چای بهینه، اجرا و اصلاح نموده و با پیگیری و حفظ روابط تنگاتنگ با سازمان چای کشور در گیلان از آن بجهت تبادل دانشِ اطلاعاتی استفاده و همواره سعی در توانمند سازی هر چه بیشتر صنعت چای کشور و توانگری مضاعف کشاورزان داشت.

زندگی شخصی

نیو آنچنان مجذوب رمز و راز جهان هستی بود و از دریچه علم بر جنبه های ذات و ذرات هستی می نگریست که تلاش در تحصیل علم را در کهولت نیز همچنان بی هیچ کاستی ادامه میداد و هیچ گونه محدودیتی بر قلمرو ذهنی فعالیت هایش سایه افکن نبود. خود را با هر اختراع علمی آشنا میکرد و از اولین نسخه از ابزار های مهندسی دیجیتال، نسل های مترجم های همراه و دستیار های هوشمند استفاده میکرد. با ظهور رایانه های شخصی هر پیشرفت کوچک و ابزار جانبی نوینی از درایو های نوری و دیسک های فشرده تا پرینتر ها و اسکنر ها را مورد استفاده قرار میداد. با نرم افزار های متعددی آشنا گردید و کار با رایانه را تا استقاده از نسل اینترنتِ دایل آپ، پی گرفت و همزمان نسل جوان خانواده اش را نیز تشویق و حمایت می نمود تا در تحصیل آن با وی همراه گردند.
محمد باقر نیو که توانسته بود بخش بسیاری از دانش مکتوب زمان خود را در قالب کتب چاپی به زبانهای آلمانی و انگلیسی تهیه و مطالعه کند، همزمان علاقه وافری به ادبیات داشته و پیوسته از گنجینه های منظوم و منثور زبان فارسی بهره می جست. وی تا آخرین روز های حیات نیز نظریات روز علمی همچون فیزیک کوانتم و مسائل اعداد را با دقت مطالعه و تحلیل می نمود.
نیو طی مراسم ویژه‌ای که در سال ۱۳۷۸ به مناسبت هفتادمین سالگرد تاسیس دانشگاه علم و صنعت ایران برگزار شد به عنوان یکی از پیشکسوتان و استادان عالی مقام و اولین مرد دانش‌آموختهٔ مهندسی ایران معرفی شد و مورد قدردانی قرار گرفت. وی چندی بعد لوح تقدیری را به پاس اقدامات مؤثر و صادقانه به کشور در طول زندگی پربارش از دستان رئیس‌جمهور وقت (محمد خاتمی) دریافت نمود.
وی در روز ۱۱ فروردین ۱۳۸۰ در سن ۹۲ سالگی در شهر کلارآباد و منزل شخصی اش درگذشت و در مزار همین شهر، نزدیک به بخشی از مراتع چایِ کلارآباد بالا به خاک سپرده شد. پس از آن دانشگاه علم و صنعت ایران اقدام به بازگشایی کتابخانه این دانشگاه به یاد این مرحوم و به نام ایشان نمود.