سایپا: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۲۰۴: خط ۲۰۴:
# سیتروئن زانتیا (1380 تا 1389)
# سیتروئن زانتیا (1380 تا 1389)
# کیا ریو (1384 تا 1391)
# کیا ریو (1384 تا 1391)
# سیتروئن C5 (1385 تا 1391)
# پراید 141 (1385 تا 1393)
# پراید 141 (1385 تا 1393)
# پراید 132 (1387 تا ادامه دارد)
# پراید 132 (1387 تا ادامه دارد)
خط ۲۲۰: خط ۲۲۱:
# برلیانس H220 (1395 تا ادامه دارد)
# برلیانس H220 (1395 تا ادامه دارد)
# برلیانس H230 (1395 تا ادامه دارد)
# برلیانس H230 (1395 تا ادامه دارد)
# برلیانس H2L ون (1396 تا ادامه دارد)
# برلیانس کراس (1396 تا ادامه دارد)
# سیتروئن C3 (1397 تا ادامه دارد)
# کوییک (1397 تا ادامه دارد)
# کوییک (1397 تا ادامه دارد)



نسخهٔ ‏۷ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۳۴

سایپا
نوعسهامی عام
بنا نهاده۱۳۴۴ (۵۷ سال پیش)
بنیانگذارانآنتوان آیسه
کریستین اودس
دفتر مرکزیکرج، ایران
مدیر عامل اجراییمیر جواد سلیمانی
رئیس هیئت مدیرهمعصوم نجفیان
محصولاتخودرو
مینی بوس
کامیون
وبگاه
شرکت سایپا در بزرگراه شهید لشکری

سایپا، که سرنام گروه اسمی شرکت سهامی ایرانی تولید خودرو (به فرانسوی: Société Anonyme Iranienne de Production Automobile) است،[۱][۲] شرکت خودروسازی ایرانی می‌باشد، که در سال ۱۳۹۱ با تولید شمار ۴۷۷٫۸۹۰ دستگاه اتومبیل، معادل ۴۲٪ درصد از سهم بازار خودروی ایران را به خود اختصاص داد و پس از ایران خودرو (با ۴۵٪) به‌عنوان دومین خودروساز ایران، شناخته شد.

تاریخچه

شرکت سایپا در سال ۱۳۴۴ با سرمایه اولیه ۱۶۰ میلیون ریال با نام «شرکت ایرانی تولید اتومبیل سیتروئن ایران» تأسیس گردید. در تاریخ ۱۵ اسفند ماه ۱۳۴۵ به ثبت و دو سال بعد به مرحله بهره‌برداری رسید.

شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل‌های سیتروئن SAIPAC(Societe Annonyme Iranienne De Production Automobile Citroen در سال ۱۳۴۵ در زمینی به مساحت ۲۴۰ هزار متر مربع و زیربنای ۲۰ هزار متر مربع با سرمایه اولیه ۱۶۰ میلیون ریال تأسیس شد. زمین یاد شده تا چند سال پیش از آن به ارتش تعلق داشت و تحت نام میدان تیر چیتگر، محل تمرین تیراندازی نظامیان بود و چادرهای نظامیان در آن مستقر بود. در سال ۱۳۳۹ یکی از مؤسسان شرکت سیتروئن در منطقه خاورمیانه به نام کریستین اودس به سبب ازدواج با دختر ارتشبد منوچهر آریانا، زمین مزبور را با سرمایه آنتوان آیسه و برای او از ارتش خریداری کرد. اودس که در گذشته همکلاس آلفرد آیسه فرزند آنتوان بود، پدر دوستش را تشویق به سرمایه‌گذاری و تأسیس این کارخانه کرد و آنتوان زمین را به قیمت هر متر سه ریال از ارتش خریداری نمود. این شرکت هم‌اکنون در زمینی به مساحت ۴۱۵ هزار متر مربع (کارخانه مرکزی) در حال فعالیت است.

نام شرکت در اوایل سال ۱۳۵۴ به شرکت سهامی عام ایرانی تولید اتومبیل با نام انحصاری «سایپا» تغییر یافت. از آذر ماه ۱۳۶۰ تحت سرپرستی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت و متعاقب آن بر اساس مصوبه ۱۳۶۵٫۲٫۱ هیئت وزیران، کلیه سهام آن به نمایندگی از سوی دولت به نام سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران منتقل گردید. سهام شرکت در اواخر سال ۷۴ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شد و بعد از آن در دی ماه ۱۳۸۷ به موجب قانون بودجه کشور ۵۱ درصد از سهام آن، در بورس واگذار گردید.

مالک اصلی شرکت آنتوان آیسه یک لبنانی‌الاصل بود که پس از او پسرانش آلفرد، چارلی و امیل تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، اداره شرکت را به عهده گرفتند.

نخستین خودروهای این شرکت وانت آکا و سواری ژیان نام داشتند. پس از سال ۱۳۵۳ خودروهای ژیان مهاری و ژیان پیکاب در مدل‌های معمولی و دولوکس نیز تولید شد.

در سال ۱۳۵۴، نام شرکت، به فرم کنونی؛ سایپا تغییر پیدا کرد، که مختصر شده «شرکت سهامی ایرانی تولید خودرو» بود.

شرکت سایپا در ۱۶ تیرماه ۱۳۵۸ به مالکیت دولت ایران درآمد و از آذر ماه ۱۳۶۰ تحت سرپرستی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت.

سهام شرکت در سال ۱۳۷۴ در بورس اوراق بهادار تهران عرضه شد و بعد از آن در دی ماه ۱۳۸۷ به موجب قانون بودجه کشور ۵۱٪ درصد از سهام آن، در بورس واگذار گردید. در حال حاضر سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با در اختیار داشتن ۱۷٫۳٪ درصد از سهام شرکت سایپا، بزرگترین سهام‌دار آن به‌شمار می‌آید.

سهام‌داران

مقایسه سهامداران عمده سایپا در مهر ۱۳۸۹[۳] و تیر ۱۳۹۷[۴]
سهامدار درصد تغییر سهم
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ۱۳۸۹
  
۳۷٫۱۹٪ ۱۹٫۸۸٪کاهش
۱۳۹۷
  
۱۷٫۳۱٪
گروه صنعتی رنا ۱۳۸۹
  
۱۷٫۵۸٪ ۱٫۲۵٪کاهش
۱۳۹۷
  
۱۶٫۳۳٪
صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد ۱۳۸۹
  
۰٪ ۱۵٫۶۷٪افزایش
۱۳۹۷
  
۱۵٫۶۷٪
شرکت پیشگامان بازرگانی ستاره تابان ۱۳۸۹
  
۱۱٫۹۳٪ ۱٫۷۳٪کاهش
۱۳۹۷
  
۱۰٫۲۰٪
شرکت سرمایه‌گذاری سایپا ۱۳۸۹
  
۳٫۶۱٪ ۶٫۰۴٪افزایش
۱۳۹۷
  
۹٫۶۵٪
شرکت تجارت الکترونیک خودرو تابان ۱۳۸۹
  
۳٫۰۰٪ ۰٫۰۲٪کاهش
۱۳۹۷
  
۲٫۹۸٪
شرکت سرمایه‌گذاری صبا تأمین ۱۳۸۹
  
۰٪ ۲٫۱۸٪افزایش
۱۳۹۷
  
۲٫۱۸٪
شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران ۱۳۸۹
  
۰٪ ۱٫۸۶٪افزایش
۱۳۹۷
  
۱٫۸۶٪
شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه صنعتی نیوان ابتکار ۱۳۸۹
  
۰٫۵۶٪ ۰٫۸۱٪افزایش
۱۳۹۷
  
۱٫۳۷٪
شرکت ایمن‌جوش سایپا ← توسعه سرمایه رادین ۱۳۸۹
  
۵٫۸۵٪ ۴٫۷۵٪کاهش
۱۳۹۷
  
۱٫۱۰٪
شرکت سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا ۱۳۸۹
  
۰٫۲۰٪ ۰٫۲٪کاهش
۱۳۹۷
  
۰٪

سایپا قانوناً یک شرکت سهامی عام بوده و سهام آن در بازار بورس اوراق بهادار تهران معامله می‌شود. هرچند دولت در ظاهر سهم کمی در آن دارد اما در حقیقت بازیگران دولتی و شبه‌دولتی نقش بسیار پررنگی در حاکمیت و مدیریت آن دارند.[۵]

سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران همچنان بیشترین سهم را در میان صاحبان عمده این شرکت دارد.

شرکت سایپا با یک برنامه پیچیده توانسته ظرف چند سال پدیده سهامداری چرخه‌ای را محقق کرده و سهام خود را توسط شرکت‌های زیرمجموعه خودش تحت کنترل بگیرد. مطابق بررسی روزنامه دنیای اقتصاد در دی ۱۳۹۶، در مجموع ۴۲٫۹۵٪ سهام این سایپا در اختیار شش شرکت بود، که عمده سهام خود آن‌ها در مالکیت سایپا و شرکت‌های زیرمجموعه‌اش بوده‌است: در آن زمان سایپا مالک ۵۵٪ گروه صنعتی رنا، ۷۳٪ شرکت سرمایه‌گذاری سایپا و ۹۸٪ سهام شرکت توسعه سرمایه رادین بود، در حالی که حاکمیت مدیریتی شرکت‌های پیشگامان ستاره تابان، تجارت الکترونیک خودرو تابان و سرمایه‌گذاری و توسعه صنعتی نیوان ابتکار را نیز در اختیار داشت.[۵]

سال‌نما

  • ۱۳۴۴: تأسیس شرکت به نام شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران
  • ۱۳۴۷: بهره‌برداری و شروع فعالیت با تولید انواع مدل‌های خودرو ژیان (۱۳۵۹–۱۳۴۷)
  • ۱۳۵۴: تغییر نام شرکت به «شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» و تبدیل شدن به شرکت سهامی عام
  • ۱۳۵۵: تولید رنو ۵ در مدل‌های سه در و ۵ در (۱۳۷۲–۱۳۵۵)
  • ۱۳۶۲: تولید «وانت نیسان» زامیاد
  • ۱۳۷۱: تولید رنو ۲۱
  • ۱۳۷۲: تولید پراید
  • ۱۳۸۰: تولید زانتیا
  • ۱۳۸۳: تولید ریو توقف تولید در سال ۱۳۸۸
  • ۱۳۸۹: تولید تیبا
  • ۱۳۸۹: تولید محصولات پراید با پلتفرم X۱۰۰ (سایپا ۱۴۱٬۱۳۲٬۱۳۱٬۱۱۱)
  • ۱۳۹۱: تولید سایپا ۱۵۱ (کارا)
  • ۱۳۹۳: تولید تیبا ۲
  • ۱۳۹۴: تولید ساینا
  • ۱۳۹۵: تولید CS35
  • ۱۳۹۶: تولید کوییک
  • ۱۳۹۷: تولید رهام

محصولات

پراید، نخستین خودروی تولیدی شرکت سایپا
تیبا
تیبا ۲

محصولات انحصاری

محصولاتی که سایپا به‌ تنهایی و انحصاراً تولید کرده‌است:

دیگر محصولات

سایپا-زوتای اتو

سایپا-کیا

سایپا-سیتروئن

سایپا-چانگان

پارس خودرو

زامیاد

سایپا دیزل

لیست تمامی محصولات (به ترتیب سال)

  1. سیتروئن ژیان (1345 تا 1361)
  2. وانت آکا (1348 تا 1364)
  3. سیتروئن ژیان مهاری (1354 تا 1362)
  4. زامیاد نیسان (1362 تا ادامه دارد)
  5. پراید هاچ بک (نسیم) (1375 تا 1389)
  6. پراید صندوق دار (صبا) (1375 تا 1389)
  7. پراید استیشن (1378 تا 1389)
  8. ون کاروان (1379 تا 1384)
  9. سیتروئن زانتیا (1380 تا 1389)
  10. کیا ریو (1384 تا 1391)
  11. سیتروئن C5 (1385 تا 1391)
  12. پراید 141 (1385 تا 1393)
  13. پراید 132 (1387 تا ادامه دارد)
  14. سایپا تیبا (1389 تا ادامه دارد)
  15. پراید 131 (1389 تا ادامه دارد)
  16. پراید 111 (1389 تا ادامه دارد)
  17. رنو پارس تندر (1389 تا ادامه دارد)
  18. پراید 151 (1393 تا ادامه دارد)
  19. تیبا 2 (1393 تا ادامه دارد)
  20. برلیانس V5 (1393 تا ادامه دارد)
  21. رنو ساندرو (1394 تا ادامه دارد)
  22. کیا سراتو (1394 تا ادامه دارد)
  23. برلیانس H320 (1394 تا ادامه دارد)
  24. برلیانس H330 (1394 تا ادامه دارد)
  25. رنو ساندرو استپ وی (1395 تا ادامه دارد)
  26. برلیانس H220 (1395 تا ادامه دارد)
  27. برلیانس H230 (1395 تا ادامه دارد)
  28. برلیانس H2L ون (1396 تا ادامه دارد)
  29. برلیانس کراس (1396 تا ادامه دارد)
  30. سیتروئن C3 (1397 تا ادامه دارد)
  31. کوییک (1397 تا ادامه دارد)

شرکت‌های تابعه

زیرمجموعه‌های بورسی

شرکتهای بورسی سایپا
شرکت درصد مالکیت
باشگاه ورزشی سایپا ۱۰۰٪
سرمایه‌گذاری سایپا ۷۹٫۲۸٪
پلاسکوکار سایپا ۷۵٫۶۵٪
کمک‌فنر ایندامین ۷۱٫۹٪
سایپا شیشه ۶۱٫۹۹٪
سایپا آذین ۵۹٫۳۵٪
رایان سایپا ۵۴٫۱۳٪
زامیاد ۴۳٫۵۹٪
پارس خودرو ۳۹٫۶۹٪
سایپا دیزل ۳۷٫۱۸٪
تراکتورسازی ایران ۲۴٫۰۹٪
رادیاتور ایران ۱۸٫۰۱٪
فنرسازی زر ۷٫۹۹٪

شرکت‌های زیرمجموعه

همکاران سایپا

ریشه‌یابی واژه سایپا

نام شرکت در سال ۱۳۴۵ «شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران» بود. این شرکت در اوایل سال ۱۳۵۴ به «شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» برگرفته از عبارت Société Anonyme Iranienne de Production Automobile تغییر نام داد. البته در سر در این شرکت به جای واژهSociété واژه Société نقش بسته‌است. در کتاب «آخرین سفر شاه» نوشته ویلیام شوکراس با اشاره به اشرف نوشته شده‌است: «در محافل درباری به او «سایپا» لقب داده بودند که در زبان فرانسه حروف نخست عنوان رسمی او «والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی» -Son Altesse Impériale La Princesse Ashraf- است».[۱۰]

اتهام فساد مالی

در مهرماه ۱۳۹۰ نادر قاضی پور، رئیس هیئت تحقیق و تفحص از گروه خودرو سازی سایپا در مجلس شورای اسلامی، در نامه‌ای به دادستان تهران خواستار ممنوع‌الخروج شدن رئیس و اعضای هیئت مدیره این شرکت شد و اعلام نمود که هیچ نظارت دقیقی بر گردش مالی ۱۰ هزار میلیارد تومانی سایپا وجود ندارد، بنابراین پرونده اختلاس در سایپا اگر مهم‌تر از اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی در ایران نباشد، کمتر نیست.[۱۱]

برند سایپا

برند سایپا در سال ۱۳۹۲ در دهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران به عنوان یکی از ۱۰۰ برند برتر ایران شناخته شد.[۱۲]

منابع

  1. Mohammad (۲۰۱۱-۱۱-۰۳). «مخفف کلمه SAIPA». مرجع کلمات اختصاری. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۶.
  2. «- نام سایپا از کجا آمده‌است؟». عصر خودرو. ۱۹۹۰-۰۱-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۶.
  3. رسول شقاقی (۳۰ مهر ۱۳۸۹سایپا تقریباً خصوصی شد/ تکنوکرات‌های مالی تکنوکرات‌های تولید را جا گذاشتند، خبرآنلاین، دریافت‌شده در ۲۱ خرداد ۱۳۹۱
  4. تصمیمات مجمع عمومی عادی سالیانه صاحبان سهام برای سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۳۹۶ (PDF)، گروه سایپا، ۳۱ تیر ۱۳۹۷
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ دو مسیر خروج خودروسازان از سهامداری، چرا دولت بر ترکیب سهامداری خودروسازان نظارت نکرد؟، ش. ۴۲۲۲، روزنامه دنیای اقتصاد، ۲ دی ۱۳۹۶، ص. ۱۶
  6. سایپا خودروسازی بن رو ساوه را خرید عصر ایران
  7. سازی%20خطوط%20تولید%20بن%20رو%20برای%20افزایش%20تیراژ.html آماده‌سازی خطوط تولید «بن رو» برای افزایش تیراژ وبگاه سایپا آنلاین
  8. «سایپا و محصولات سایپا را بشناسید». دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۴.
  9. [۱])
  10. ویلیام شوکراس درباره اشرف پهلوی و سایپا چه می‌گوید؟؛ ۱۵ مهر ۱۳۸۷؛ عصر ایران
  11. «نماینده مجلس ایران خواستار ممنوع‌الخروجی مدیران سایپا شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۸ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۱۱.
  12. «برندهای ارزشمند ایران معرفی شدند». خبرآنلاین. ۲۱ دی ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۷ مرداد ۱۳۹۴.

پیوند به بیرون