شهرستان شبستر

شهرستان شبستر
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	آذربایجان شرقی
سال تأسیس	۱۳۶۹
اداره
فرماندار	حسن مستفید
مردم
جمعیت	۱۳۵٬۴۲۱ نفر
مذهب	شیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت	۲۷۵۰ کیلومتر مربع کیلومتر مربع

شهرستان شَبـِستَر از شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی در ایران است. مرکز این شهرستان شهر شبستر است.

شهرستان شبستر در غرب آذربایجان شرقی با وسعت ۲۷۵۰ کیلومتر مربع قرار گرفته و در بین شهرستان‌های مرند، تبریز، ورزقان، اسکو، خوی، سلماس و دریاچه ارومیه قرار گرفته‌است. شهرستان شبستر از شهرستان‌های واقع در جادهٔ ترانزیت تبریز – ارومیه بوده و در مسیر خط آهن ایران - ترکیه واقع شده‌است. کوه میشو با جهت شرقی–غربی با طول بیش از یکصد کیلومتر و عرض سی کیلومتر مانند دیواری سرتاسر شمال منطقه را می‌پوشاند و این شهرستان را از شهرستان مرند و خوی جدا می‌کند. این کوه‌ها در امتداد کوه‌های قره داغ قرار گرفته و بلندترین قله آن علی علمدار می‌باشد.

شبستر، شهرستانی دانشگاهی است که به‌رغم جمعیت اندک مرکزآن، دانشجوی بسیاری در خود جا داده‌است. دانشگاه آزاد اسلامی دارای چهار واحد در شهرهای آن است دانشگاه آزاداسلامی واحد شبستر، دانشگاه آزاداسلامی واحدصوفیان، دانشگاه آزاداسلامی واحدخامنه، دانشگاه آزاداسلامی واحد تسوج، دانشگاه پیام نور مرکزشبستر و دانشگاه پیام نور واحد بنیس و دانشگاه جامع علمی کاربردی شبستر از دانشگاه‌های این شهرستان است.

جمعیت این شهرستان طبق سرشماری سال ۹۵ نفوس و مسکن ۱۳۵٬۴۲۱ نفر بوده‌است

بندر شرفخانه، دریاچه ارومیه، و کوه‌های می‌شو داغ با آبشار سرکندیزج، از مظاهر طبیعی این شهرستان هستند.

از لحاظ کشاورزی تولید صیفی‌جات درسیس وشرفخانه، میوه (هلو) وسبزیجات درشندآباد، گندم وانگوردرصوفیان، پپاز درزیناب و نظرلو، آلبالو درتسوج و سیب ایوند معروف است. کارخانجات سیمان صوفیان، کوره‌های آجرپزی وایقان، کارخانه نساجی خامنه، کارخانه‌های ماکارونی وآرد سازی، شهرک سرمایه‌گذاری خارجی وشهرک مصالح ساختمانی از مشخصه‌های صنعتی این شهرستان هستند. شهر فرهنگی، تاریخی خامنه ودرختان چنار کهنسال آن و همچنین شهر کوزه‌کنان به ساخت سفالینه شهرت دارد و محصولات سفالین آن به اکثر نقاط کشور صادر می‌شود.

از افتخارات شبستر دکتر امین لو می باشد.

تقسیمات کشوری

• مرکز شهرستان: شبستر
• بخش مرکزی شهرستان شبستر
  • مرکزبخش : شبستر
  • دهستان سیس
  • دهستان گونی شرقی
  • دهستان گونی مرکزی

شهرها: بندرشرفخانه،خامنه،دریان ، سیس، شبستر ، شندآباد، علیشاه ، کوزه‌کنان و وایقان .

• بخش صوفیان
  • مرکزبخش : صوفیان
  • دهستان چله خانه
  • دهستان رودقات
  • دهستان میشو جنوبی

شهرها: صوفیان

• بخش تسوج
  • مرکزبخش : تسوج
  • دهستان چهرگان
  • دهستان گونی غربی

شهرها: تسوج

تاریخ و فرهنگ

شبستر زادگاه شاعران و عارفان بسیاری نظیرشیخ محمود شبستری، شیخ محمد خیابانی و میرزا علی معجز شبستری است شیخ محمود شبستری متوفی به سال ۷۲۰ هجری قمری در آن شهر مدفون است و امیر تیمور به سال۷۷۸ ه‍.ق بعد از تسخیر تبریز به زیارت قبر او رفته‌است. میرزا علی معجز شبستری معروف به معجز شبستری در سال ۱۲۵۲ هجری شمسی در شبستر که در آن زمان قصبه‌ای کوچک بود متولد شد. وی فرزند حاجی آقا از تاجران بزرگ شبستر و پدر بزرگش حاجی میرزا بابا حاکم شبستر بود. وی دو برادر بزرگتر از خودش به نام‌های حسن و حسین داشت که به استانبول رفت و آمد داشتند. میرزا علی معجز در شبستر در نزد شخصی به نام آخوند ملا علی با اصول قدیم تحصیل کرده‌است. معجز برای تأسیس یک مدرسه دخترانه با اصول امروزه برای دختران شبستر خیلی تلاش نمود و بالاخره با مساعدتهای رئیس فرهنگ وقت تبریز بنام آقای دکتر محسنی عماد السلطنه، اولین مدرسه دخترانه را در قصبه شبستر ایجاد نمود.

شهرستان شبستر تا عصر قاجاریه جزو املاک قاجاران بوده و بعد از انقراض این سلسله املاک و دارائی شاه جزو املاک دولتی درآمد. تااینکه در سال ۱۳۱۱ این ناحیه ازعرصه دولت درآمده و به مالکین رقبات (ارثی)انتقال داده شده‌است.

آذربایجانی ها ساکنین این منطقه هستند و به زبان ترکی آذربایجانی تکلم میکنند.

ویژگی‌های طبیعی

کوه می‌شو یا (می‌شو داغ) در گذشته از نظر تنوع گونه‌های زیستی منطقه‌ای ارزشمند به حساب می‌رفت و اکنون با تخریب زیستگاه‌ها و کم شدن شمار جانداران روبرو است.

می‌شوداغ در اشل اکوسیستمیک آذربایجان زیستگاهی پیرامونی و پشتوانه‌ای برای بقای بیوتای اندمیک آذربایجان محسوب می‌شود. وجود بیش از ۳۸۵ گونه گیاه شناخته شده و پوشش گیاهی و تنوع گونه‌ای اندمیک مخصوص و منحصر به می‌شو بیانگر ارزش و اهمیت پوشش گیاهی این منطقه‌است.

منطقه می‌شو از لحاظ قرار داشتن در میان مناطق حفاظت شده مرکان و منطقه شکار ممنوع یکانات از سمت شمال و شمال غربی و پارک ملی دریاچه ارومیه از سمت جنوب، و داشتن فون جانوری تنوع زیستی (بیوم) ارزشمند دارای اهمیت فراوانی است.

شیخ محمود شبستری، شیخ محمد خیابانی و حاج مهدی کوزه کنانی (مشهور به ابو المله و از فعالان مشروطه) از مشاهیر این منطقه‌هستند. ضمناً شهر خامنه زادگاه پدری آیت ا… خامنه‌ای و میرحسین موسوی نخست وزیراسبق کشور می‌باشد.

جستارهای وابسته

غلامحسین تبریزی

منابع

کتاب فلور می‌شوداغ نوشته دکتر منافی، دانشگاه تبریز

پیوند به بیرون

سایت گروه زیست‌محیطی یاشیل می‌شو درگاه اینترنتی شهرستان شبستر شبستر از زاویه‌ای دیگر - راهنمای تصویری شبستر