سرور وب

تصویری از اولین سرور وب دنیا

کارساز وب، سرور وب یا وب سرور (به انگلیسی: web server)، سامانه‌ای است که توانایی پاسخگوئی به مرورگر وب و ارسال صفحه درخواستی مرورگر را داراست. صفحات وب بر پایه یک ساختار مشخص و با یک نام یگانه بر روی سرور وب قرار می‌گیرند. بر روی یک سرور وب امکان قرار گرفتن صفحات متعدد و با ساختارهای جداگانه وجود دارد.

اصلی‌ترین وظیفه یک وب سرور ارائه صفحات وب به کاربران است. این بدان معناست که صفحه‌های اچ‌تی‌ام‌ال همراه با هر نوع مطالب اضافی‌ای چون: تصاویر، شیوه نامه‌ها و جاوا اسکریپت‌ها شامل شود.

کاربر که معمولاً یک مرورگر وب یا خزنده وب ارتباط اولیه را با ارسال درخواست منبع خاصی با استفاده از اچ‌تی‌تی‌پی (به انگلیسی: HTTP) ارسال می‌کند و سرور درخواست کاربر را با محتوای منبع یا پیام خطایی که قادر به انجام دادن آن نیست، پاسخ می‌دهد.

در واقع به دو معنی است:

1. یک برنامه کامپیوتری است که مسئول قبول کردن درخواست‌های http از کارخواهان است که همان مرورگرهای وب هستند و پاسخ‌ها را به همراه یک سری اطلاعات به آن‌ها پست می‌کنند. این پاسخ‌ها همان صفحات HTML هستند. بطور مثال اگر در صفحه مرور گرتان آدرس http://fa.wikipedia.org/index.php را وارد کنید، یک درخواست به دامنه‌ای که نامش fa.wikipedia.org است، فرستاده می‌شود. آنگاه سرور صفحه index.php را برای شما می‌فرستد.
2. یک کامپیوتراست که یک برنامهٔ کامپیوتری را اجرا می‌کند و کارایی‌اش همانند مطالبی است که در بالا گفته شد.

هر کامپیوتری می‌تواند با نصب نرم‌افزار وب‌سرور، به سرور وب تبدیل شود.

سرورها به‌طور کلی به ۲ دسته تقسیم می‌شوند:

سرورهای اشتراکی: بر روی هر یک از این کامپیوترها، معمولاً حدود ۱۵۰۰ سایت میزبانی می‌شوند که نسبت به سرورهای اختصاصی از قدرت بسیار کمتری نیز برخوردارند. فضای این سرور بین مشترکین مختلف تقسیم خواهد شد. این نکته بسیار مهم است که این تعداد سایت، سرور را کند کرده و همچنین چون طراح‌های مختلفی این سایت‌ها را طراحی کرده‌اند ممکن است تعداد زیادی از این وب سایت‌ها غیر بهینه طراحی شده باشند که در نهایت، عملکرد سایت به شدت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

سرورهای اختصاصی: در این نوع سرورها، کامپیوتر به صورت اختصاصی در انحصار یک استفاده‌کننده (شرکت طراح) می‌باشد، بنابراین این سرور توسط طراح‌های مختلف به صورت اشتراکی استفاده نمی‌شود، همچنین چون معمولاً فقط بین ۱ یا چند سایت بر روی این سرور میزبانی می‌شوند و همه سایت‌ها نیز توسط یک تیم طراحی، تولید شده‌اند بنابراین امکان تحت تأثیر قرار گرفتن سایت توسط سایت‌های غیر بهینه طراحی شده توسط دیگران وجود نخواهد داشت و امنیت سایت بالا می‌رود.

ویژگی‌های مشترک

در عمل بسیاری از سرورهای وب، ویژگی‌های زیر را نیز پیاده‌سازی می‌کنند:

• شناسایی: درخواست شناسایی اختیاری قبل از اجازه دسترسی به انواع منابع
• نه تنها مفاهیم استاتیک (مفاهیم فایلی که بر روی سیستم فایلی وجود دارد) بلکه مفاهیم داینامیک را با یک یا چند ساختار نیز مانند SSI, CGI, SCGI,FastCGI,JSP,PHP,ASP,ASP.NET اداره می‌کند.
• پشتیبانی از HTTPS تا به کاربران اجازه دهد اتصالات مطمئنی به سرور را بر روی پورت ۴۴۳ به جای ۸۰ برقرار کنند.
• فشرده سازی مطالب تا بتوان از حجم پاسخها کم کرد. (توسط کدسازی GZIP)
• پشتیبانی از فایلهای بزرگ تا بتواند فایلهای بزرگ‌تر از ۲ گیگا بایت را سرویس دهی کند.
• کنترل کردن پهنای باند: تا سرعت پاسخها را محدود کند و شبکه را پرازدحام نکند و قادر باشد تعداد بیشتری کارخواه را سرویس دهی کند.

سرورهای اینترنتی

آپاچی

مقالهٔ اصلی: کارساز اچ‌تی‌تی‌پی آپاچی

این سرور وب در توسعه و همگانی شدن وب جهانی نقش بسیار مهمی داشته‌است. این سرور وب که به زبان C نوشته شده‌است دارای قابلیت cross- platform بوده و بر روی ماشین‌های مختلف قابل اجرا می‌باشد. دلیل انتخاب این اسم برای این سرور وب را نیز دو مورد ذکر کرده‌اند اول اینکه به یکی از قبایل قدیمی بومی آمریکا که به خاطر مقاومت و مهارت در ساخت ابزار آلات جنگی مشهور می‌باشند احترام گذاشته شود و ثانیاً به این دلیل که (Root)ریشه پروژه به صورت یک سری پچ (Patch)می‌باشد. این سرور وب در یک گروه و به صورت کد باز (open source) گسترش یافت و از سال ۱۹۹۶ به عنوان محبوب‌ترین سرور وب برای HTTP در وب جهانی شناخته شده بود ولی در سال ۲۰۰۵ میدان مبارزه را به IIS مایکروسافت باخت و در حال حاضر نزدیک به ۴۹٪ بازار سرورهای وب جهان را به خود اختصاص داده‌است همچنین MAC OS آن را به عنوان سرور وب اصلی در پشتیبانی از WEB OBJECT خود برگزیده‌است. این سرور وب دارای پودمان‌های امنیتی بسیار خوبی از جمله mod_access, mod_auth, mod_digest می‌باشد. آپاچی برای میزبانی هر دو نوع وب ایستا و وب پویا مناسب است.

IIS (Internet Information Services)

سرور وبی است که ارائه دهنده آن شرکت مایکروسافت می‌باشد و آخرین نسخه آن IIS 7.5 است که برای سیستم عامل‌های Widows Server 2012 و Windows 8 طراحی شده‌است. در واقع IIS مجموعه‌ای از سرویس‌های اینترنتی است که به صورت یکجا نمایش داده شده‌است. طبق آخرین آماری که منتشر شد بعد از سرور وب آپاچی بیشترین محبوبیت را بین کاربران داشته‌است و هم‌اکنون نزدیک به ۳۶٪ بازار سرورهای وب جهان را در اختیار دارد. پلت فرمی که این سرور وب پشتیبانی می‌کند مایکروسافت ویندوز می‌باشد و در محیط‌های دیگر کار نمی‌کند.

NGINX

سرور وبی است که ارائه دهنده آن شرکت NginX می‌باشد.

مقایسه عملکردهای امنیتی سرورهای وبِ آپاچی و IIS

قابلیت	آپاچی	IIS
ورود امن	بله	بله
SSL	بله	بله
Basic Authentication	بله	بله
Digest Authentication	بله	بله
LDAP Authentication	بله	بله
Passport Authentication	بله	نه
Active Directory Authentication	بله	فقط با ماژول‌های third-party

بهترین وب سرور

مدیران سرور و سایت باید از برنامه Web Server (نرم افزار) برای ارائه سرویس های خود استفاده کنند. در این میان تولید کننده های مختلفی وجود دارند. از وب سرورهای معروف می توان Apache، IIS، Nginx، GWS، Lighttpd، LiteSpeed و.. را نام برد که مختصرا آن ها را معرفی می کنیم.

Apache HTTP Server: وب سرور آپاچی محبوب ترین Web Server جهان است. این نرم افزار به صورت منبع باز است و توسط بنیاد نرم افزار Apache توسعه یافته است. تقریبا در تمام سیستم عامل های Linux, UNIX, Windows, FreeBSD, Mac OS X و.. قابل راه اندازی است. Nginx: وب سرور Nginx رایگان، متن باز و کارامد است. این سرویس مصرف منابع کم در کنار بازدهی بالایی دارد که آن بعد از Apache محبوب ترین Web Server کرده است. IIS: وب سرور IIS محصولی از مایکروسافت است که کارایی بالایی دارد و روی اکثر سیستم عامل های ویندوز نصب می شود. مدیریت این برنامه نسبتا آسان است. GWS: برنامه Google Web Server رایگان است و همانطور که از نامش پیدا است، توسط گوگل طراحی شده است و به طور انحصاری در اکوسیستم گوگل برای میزبانی وب استفاده می شود. LiteSpeed: وب سرور لایت اسپید در سال 2003 انتشار اولیه داشت. با توسعه های LiteSpeed Technologies این نرم افزار رشد زیادی داشته است. Sun Java System: برای وبسایت های متوسط و بزرگ مناسب است. در سیستم عامل مختلف نصب می شود و از JSP, Java Servlets, PHP, Perl, Python و Ruby on Rails, ASP and Coldfusion و.. هم پشتیبانی کامل دارد.

ترجمه مسیر

سرور وب می‌توانند کامپوننت مسیر url را نگاشت کنند به:

1. منابع فایل سیستم محلی (برای درخواست‌های ایستا)
2. نام برنامه داخلی یا خارجی (برای درخواست‌های پویا)

برای مثال کاربر آدرس زیر را درخواست می‌کند :http://www.example.com/path/file.html مرورگر وب کاربر آن را به یک اتصال به http://www.example.com با درخواست http 1.1 ترجمه می‌کند: GET/path/file.html.php HTTP/1.1 HOST: www.example.com سرور وب بر روی www.example.com، مسیر درخواستی را به آدرس مسیر اصلی اضافه می‌کند. آنگاه سرور وب اگر فایل وجود داشته باشد آن را خوانده و پاسخ را که مجموعه‌ای از مطالب فایل است به عنوان پاسخ می‌فرستد.

سهم استفاده در بازار

در زیر لیستی از نرم‌افزارهای سرور وب داده شده‌است که در برآورد Netcraft در ژانویه ۲۰۰۹ منتشر شده‌است

فروشنده	محصول	وب سایتهای میزبانی شده	درصد
بنیاد نرم‌افزار آپاچی	وب‌سرور آپاچی	۹۶٬۵۳۱٬۰۳۳	۵۲٫۰۵٪
مایکروسافت	IIS	۶۱٬۰۲۳٬۴۷۴	۳۲٫۹۰٪
گوگل	GWS	۹٬۸۶۴٬۳۰۳	۵٫۳۲٪
انجین‌اکس	انجین‌اکس	۳٬۴۶۲٬۵۵۱	۱٫۸۷٪
lighttpd	lighttpd	۲٬۹۸۹٬۴۱۶	۱٫۶۱٪
Oversee	Oversee	۱٬۸۴۷٬۰۳۹	۱٫۰۰٪
دیگر	-	۹٬۷۵۶٬۶۵۰	۵٫۲۶٪
مجموع	-	۱۸۵٬۴۷۴٬۴۶۶	۱۰۰٫۰۰٪

خطاهای متداول در Web Server

allowDefinition=‘MachineToApplication’ beyond application level

HTTP Error 401.3–Unauthorized

Failed to update database “C:\BEGASPNET\RELEASE\APP_DATA\ASPNETDB.MDF”

HTTP Error 403.14–Forbidden

HTTP Error 404.0–Not Found

- خطای ایجاد اتصال به سرور

-HTTP Error 500.21

- خطای زمان اجرا

منابع

Web server در ویکی‌پدیای انگلیسی منبع قسمت بهترین وب سرور