فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ ‏۲۹ دسامبر ۲۰۰۹، ساعت ۲۳:۴۴

ناجا

نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (با به طور مخفف ناجا) پلیس ایران است که در سال ۱۳۷0 خورشیدی از ترکیب شدن شهربانی جمهوری اسلامی ایران و ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران و نیز کمیته انقلاب اسلامی به وجود آمد و در حال حاضر بطور رسمی نیروی اصلی مسئول حفظ امنیت داخلی ایران است. اما در کنار این نیرو، نهادهای دیگری مانند بسیج و سپاه پاسداران نیز عملا در کار امنیت اجتماعی دخیل هستند.

تاریخچه

در سال ۱۸۸۷(میلادی)، ناصرالدین شاه از امپراتور اتریش درخواست مستشار نظامی نمود. امپراطور چهار نفر مستشار نظامی را به ایران فرستاد که یکی از آنان کنت دومونت فرت بود. کنت موفق شد یک سال بعد نظامنامه نظمیه ایران را به تصویب شاه برساند.

سیر تشکیل و قانون نیروی انتظامی

قبل از انقلاب دو نهاد برای تامین امنیت داخلی کشور وجود داشت. شهربانی که مسئول امور انتظامی داخل شهرها بود و ژاندارمری که امنیت خارج شهرها را تامین می‌کرد. پس از انقلاب ایجاد کمیته‌های انقلابی و فعالیتهای نظامی که داشتند مشکلاتی و تداخلاتی را بین این سه نهاد ایجاد می‌کرد. موازی کاری بین ۳ نهاد انتظامی کشور که موجب اتلاف منابع و مداخله در امور یکدیگر می‌شد و برخی دلایل دیگر سبب تلاش مقامات وقت برای ادغام سازمانهای انتظامی کشور در یکدیگر شد.^[۱] «قانون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران» در سال ۷۰ در مجلس تصویب شد و طی آن ۱ سال به دولت برای تشکیل نیروی انتظامی فرصت داده شد. این قانون نیروی انتظامی را سازمانی مسلح در تابعیت فرماندهی کل قوا و وابسته به وزارت کشور معرفی کرده‌است. دربازنگری قانون اساسی که قبل از تشکیل نیروی انتظامی انجام شد اختیارات رهبر در برخی از موارد از جمله قوای مسلح افزایش یافت و قید «مطلقه» به ولایت فقیه اضافه شد. از جمله انتصاب فرماندهان عالی نیروهای نظامی و انتظامی در اصل ۱۱۰ قانون اساسی به اختیارات رهبر اضافه گردید. در عین حال ماده آخر قانون تشکیل نیروی انتظامی اختیارات رهبر در فرماندهی قوای مسلح را محدود به این قانون ندانسته‌است. به این ترتیب وزارت کشور تنها مسئول تدارک و تامین نیروی انتظامی است و انتصاب فرمانده نیرو و فرماندهان بخش‌های مختلف آن بر عهده رهبر ایران است. ^[۲]^{^{[پیوند مرده]}}

تنش پیرامون اختیارات رهبر

در بازنگری قانون اساسی اختیار کامل نیروی های نظامی و انتظامی به رهبر داده شد. به جز تعیین فرمانده نیروی های انتظامی انتصاب فرماندهان سایر رده‌ها نیز با وی می‌باشد.عدم اختیار دولت و وزارت کشور در تعیین فرماندهان و سیاست های نیروی انتظامی در دورانی که دولت از کنترل هواداران علی خامنه‌ای خارج شده بود (دولت اول و دوم خاتمی ۷۶-۸۴ ) تنش های فراوانی را ایجاد کرد. تابستان ۷۶ دستگیری کرباسچی شهردار تهران و معاونان وی که توسط حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی انجام شد اولین آن بود. پس از محاکمه جنجالی کرباسچی و معاونان وی سردار نقدی رییس حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی با شکایت شهرداران مبنی بر شکنجه آنان در بازداتشگاه وصال پلیس برای گرفتن اعترافات ساختگی محاکمه و به زندان محکوم گردید. ^[۳] عدم قبول مسئولیت امنیت کشور توسط عبدالله نوری وزیر کشور اول خاتمی بدلیل نداشتن اختیار پلیس کشور در جریان برگزاری اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی در تهران نیز یک بار دیگر عوارض این وضعیت بر مدیریت کشور را نشان داد. نهایتا اجلاس تحت کنترل حفاظتی سپاه برگزار گردید . حمله پلیس و نیروهای لباس شخصی به خوابگاه دانشجویان در کوی دانشگاه در ۱۸ تیر ۱۳۷۸ که به کشته شدن ۱ دانشجو و زخمی شدن دهها تن و تظاهراتهای گسترده در تهران انجامید و بیانیه پلیس در حمایت از ورود ماموران به خوابگاه(وزیر فرهنگ در اعتراض به ورود نیروی انتظامی به کوی استعفا داد روزنامه همشهری ۲۰ تیر ماه ۱۳۷۸) ، اجرای حدود ( شلاق زدن و...) در ملا عام با همکاری قوه قضائیه ،همکاری اداره اماکن نیروی انتظامی با قاضی مرتضوی و در اختیار قرار دادن بازداشتگاه میدان نیلوفر تهران در اختیار وی برای دستگیری روشنفکران و رزونامه نگاران و... از جمله انتقادات میان دولت خاتمی و نیروی انتظامی تحت امر علی خامنه‌ای بود .^∗

طرح ارتقای امنیت اجتماعی که از اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۶ آغاز شده از بارزترین و جنجال برانگیز ترین اقدامات نیروی انتظامی بوده است.

فرماندهان

سرتیپ محمد سهرابی(دوران انجام ادغام): ۱۳۷۱- ۱۳۷۰
سرتیپ رضا سیف اللهی:۱۳۷۵- ۱۳۷۱
سرتیپ هدایت لطیفیان:۱۳۷۹-۱۳۷۵
سرتیپ پاسدار خلبان محمدباقر قالیباف:۱۳۸۴-۱۳۷۹
سرتیپ پاسدار اسماعیل احمدی مقدم: ۱۳۸۴ تا کنون

فرماندهان سپاهی

قبل از ادغام نیروی انتظامی کلیه فرماندهان شهربانی از افسران باقیمانده از ر‍‍ژیم شاهنشاهی بودند از این میان می‌توان به سرهنگ هوشنگ وحید دستجردی اشاره کرد اما پس از جنگ ایران و عراق باتوجه به نفوذ سپاه پاسداران در اکثر ارگان های حکومتی و حمایت علی خامنه ای از سپاه, اکثر فرماندهان از پاسداران می‌باشند، در حالیکه فرماندهان سپاهی هیچ یک از دوره‌های تخصصی لازم مانند دانشکده پلیس و غیره را نگذرانده اند. ^[۴]

بسیج و نیروی انتظامی

طبق قانون «حمایت قضایی از بسیج» که در سال ۷۱ تصویب گردید، بسیج به‌عنوان ضابط قضایی (همچون پلیس) قرار گرفته و در صورت عدم وجود پلیس یا عدم اقدام به موقع آن می‌تواند در صورت مشاهده جرایم مشهود وارد عمل شود. با توجه به مبهم بودن عنوان «جرم مشهود» این قانون تنش‌هایی را در جامعه ایجاد کرد.^[۵] طبق این قانون پلیس موظف به همکاری با بسیج و تحویل گرفتن افرادی که توسط بسیجیان دستگیر شده‌اند می‌باشد. در عین حال بسیج اقدام به ساخت بازداشتگاه اختصاصی در بسیاری از نواحی کشور کرده‌است.^[۶]

بخش‌ها و رده‌ها

ناجا دارای سه بخش کلی است, فرماندهی, حفاظت و اطلاعات و یخش عقیدتی سیاسی. بیشتر بخش‌های نیروی انتظامی وظیفه امنیتی و نظامی دارند و دارای نیروهای مسلح هستند اما برخی بخش‌ها نیز بیشتر جنبه خدمات اجتماعی و دولتی دارد مانند صدور گذرنامه.

پلیس امنیت
پلیس مبارزه با مواد مخدر که وظیفه آن مبارزه با مواد مخدر در کشور و خرید و فروش آن و کشف باندهای بزرگ تا خرده فروشان مواد مخدر است.
پلیس پیشگیریاین پلیس مسئول ایجاد امنیت در فرودگاه ها ، راه آهن ، صدا و سیما و جنگلبانی است.
پلیس راهور که همان پلیس راهنمایی و رانندگی است.
معاونت نظام وظیفه وظیفه تقسیم نیروهای وظیفه بین نیروهای مسلح ایران را بر عهده دارد.
معاونت صدور گذرنامه
پلیس بزرگراهها
پلیس آگاهی
پلیس حفاظت از شخصیت ها
اینتر پل
یگان حفاظت برا حفاظت از اماکان مثل بانکا و موسسات آثار تاریخی
جنگلبانی
هنگ مرزی
پلیس ساحلی
یگان ضربت
یگان رهاسازی گروگان
یگان ضد شورش
گارد ویژه
یگان واکنش سریع

لباس

لباس نیروی انتظامی بطور عمده سبز رنگ است اما اخیرا بنابر کارکرد هر واحد لباسهایی با رنگ و مدل‌های مختلف در این نیرو به کار گرفته می‌شود.

سلسله مراتب

فرماندهان ارشد نیروی انتظامی توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌شوند اما عملکرد نیروی انتظامی زیر نظر وزیر کشور است. نیروی انتظامی از چندین معاونت مختلف تشکیل شده‌است. هریک از استان‌های کشور یک ناحیه انتظامی به حساب می‌آیند و شهرستانهای تابعه هر استان مناطق انتظامی آن ناحیه به شمار می‌آیند.

تخلفات

در سال ۲۰۰۸ اسماعیل احمدی مقدم فرمانده وقت نیروی انتظامی ایران اعلام کرد که سالانه ۱۵۰۰ نفر به دلیل تخلفاتی همچون فرار از خدمت، تمرد از دستور، سهل انگاری، خسارت به بیت المال، ترک پست، دریافت رشوه و مسائل انضباطی از نیروی انتظامی اخراج و یا رها می‌شوند.که این رقم کمتر از ۵٪ کل پرسنل نیروی انتظامی را تشکیل می‌دهد.^[۷]

زیر گرفتن مردم با خودرو در عاشورای ۱۳۸۸

شبکه جنبش سبز نوشت که در حالی که احمدرضا رادان فرمانده نیروی انتظامی تهران در تلوزیون مدعی شد کشته شدن دو نفر در عاشورای ۱۳۸۸ در اثر تصادف با خودروی ناشناس بود این خودروها متعلق به پلیس بوده و زیر گرفتن مردم معترض در خیابانها نه حادثه‌ای تصادفی بلکه اقدامی عمدی بوده است. ^[۸]

جستارهای وابسته

مراجع

↑ MehrNews.com - Iran, Iranian, Nuclear, political, world, sport, Cultural, economic, SocialAndOccations news and headlines
↑ [۱]
↑ روزنامه همشهری ،۱شنبه ۸اسفند ۷۸
↑ http://www.police.ir/about%20police/tarikhche-naja.htm
↑ gooya news :: politics : خودکشی دکتر زهرا ساختگی است، تناقض گويی مسئولان ستاد امر به معروف، اداره آگاهی و پزشکی قانونی همدان، کانون زنان
↑ http://www.police.ir/Rules/Rules05-6.htm
↑ «اخراج ۱۵۰۰مامور نیروی انتظامی به خاطر تخلف». ویگاه بی بی سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۸۷.
↑ شبکه خبری جنبش راه سبز. «به رغم ادعاهای سردار رادان / فیلمی از زیر گرفتن مردم توسط خودروهای نیروی انتظامی در عاشورای تهران ‬». شبکه خبری جنبش راه سبز. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۰۹.

[1] MehrNews.com - Iran, Iranian, Nuclear, political, world, sport, Cultural, economic, SocialAndOccations news and headlines

[2] [۱]

[3] روزنامه همشهری ،۱شنبه ۸اسفند ۷۸

[4] ttp://www.police.ir/about%20police/tarikhche-naja.htm

[5] ya news :: politics : خودکشی دکتر زهرا ساختگی است، تناقض گويی مسئولان ستاد امر به معروف، اداره آگاهی و پزشکی قانونی همدان، کانون زنان

[6] ttp://www.police.ir/Rules/Rules05-6.htm

[7] «اخراج ۱۵۰۰مامور نیروی انتظامی به خاطر تخلف». ویگاه بی بی سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۸۷.

[8] شبکه خبری جنبش راه سبز. «به رغم ادعاهای سردار رادان / فیلمی از زیر گرفتن مردم توسط خودروهای نیروی انتظامی در عاشورای تهران ‬». شبکه خبری جنبش راه سبز. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۰۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۷۱: / خط ۷۱: @@
 == زیر گرفتن مردم با خودرو در عاشورای ۱۳۸۸ ==
-شبکه [[جنبش سبز]] نوشت که در حالی [[احمدرضا رادان]] فرمانده نیروی انتظامی تهران در تلوزیون مدعی شد کشته شدن دو نفر در اثر تصادف با خودروی ناشناس بود این خودروها متعلق به پلیس بوده و زیر گرفتن مردم معترض در خیابانها نه حادثه‌ای تصادفی بلکه اقدامی عمدی بوده است. <ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.rahesabz.net/story/6668| عنوان = به رغم ادعاهای سردار رادان / فیلمی از زیر گرفتن مردم توسط خودروهای نیروی انتظامی در عاشورای تهران ‬| نویسنده = شبکه خبری جنبش راه سبز | تاریخ بازدید = ۲۹ دسامبر ۲۰۰۹| تاریخ = | ناشر = شبکه خبری جنبش راه سبز| صفحه = | زبان = فارسی}}</ref>
+شبکه [[جنبش سبز]] نوشت که در حالی که [[احمدرضا رادان]] فرمانده نیروی انتظامی تهران در تلوزیون مدعی شد کشته شدن دو نفر  در عاشورای ۱۳۸۸ در اثر تصادف با خودروی ناشناس بود این خودروها متعلق به پلیس بوده و زیر گرفتن مردم معترض در خیابانها نه حادثه‌ای تصادفی بلکه اقدامی عمدی بوده است. <ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.rahesabz.net/story/6668| عنوان = به رغم ادعاهای سردار رادان / فیلمی از زیر گرفتن مردم توسط خودروهای نیروی انتظامی در عاشورای تهران ‬| نویسنده = شبکه خبری جنبش راه سبز | تاریخ بازدید = ۲۹ دسامبر ۲۰۰۹| تاریخ = | ناشر = شبکه خبری جنبش راه سبز| صفحه = | زبان = فارسی}}</ref>
 == جستارهای وابسته ==