ماندالا

ماندالا (मण्डल;به معنی دایره در سانسکریت) یا دوایر کیهان‌نما، جدولی است هندسی مورد استفاده در ادیان بودا و هندو که به عنوان نمادی برای جهان هستی به کار می‌رود. اصل ماندالا از دین هندو است ولی در آیین بودا هم کاربرد زیادی پیدا کرده‌است.

ماندالاها دایره‌هایی نمادین برای تمرکز بر خویشتن و جستجو در درون انسان هستند. مرکز دایره جدول ماندالا برای تمرکز در حین مراقبه دینی بکار می‌رود. اشکال متقارن هندسی ماندالا خودبخود توجه شخص را به مرکز دایره جذب می‌کنند.

البته گستره کاربرد ماندالا بسیار وسیعتر از آیین‌های یادشده‌است. مثلاً در معماری فرهنگ‌های اسلامی و مسیحی هم طرح‌های ماندالا دیده می‌شود (نک: حس وحدت تألیف نادر اردلان و لاله بختیاری). این واژه در فارسی و عربی به صورت مَندَل بکار می‌رود و مورد استفاده جن‎گیران در مراسم احضار روح است. نمونه ای از ان را ادوارد براون از زبان یک ایرانی که خود آن را تجربه کرده، توضیح داده‌است. کتابی نیز منسوب به ابوحامد غزالی با عنوان «المندل و الخاتم السلیمانی و العلم الروحانی» (عبدالفتاح السید الطوخی، بیروت: مکتبه الثقافیه، [بی‌تا]) در ترسیم طلسمات و علوم غریبه منتشر شده‌است.

کارل یونگ ماندالا را کهن‌الگوی خویشتن می‌داند، نماد تمامیت و نظم و کار ویژهٔ آن سازماندهی و دربرگیری تمامیت روان و ساماندهی و تنظیم دوباره وضعیت‌های هرج‌ومرج آلود است و در کتاب خاطرات، رویاها و اندیشه‌ها می‌گوید : ماندالاهای من رمزنگاری‌های مربوط به وضعیت خودم بود که هر روز یک طرح جدید از آن به من الهام می‌شد. من آن‌ها را مثل مروارید گرانبها محافظت کردم. به‌طور فزاینده ای برای من روشن شد که ماندالا "مرکز" است، شاخص تمام مسیرهاست، و مسیری است به مرکز، به فردیت . نمونه‌های ماندالاها در فرهنگ باستان وجود دارد. می‌توان آن را در نقاشی‌های دیواری مسیحیت به همراه نقش حیوانات برای به تصویر کشیدن فرستادگان اولوهیت و نیز در نقوش منطقه البروج یافت. (منطقه البروج) نجومی و نسخه‌های آن نمونه‌هایی از ماندالا هستند. همچنین، در آیین هندوئیسم، نمونه‌هایی جذاب از ماندالا با نمادهای پانتئون محلی پیدا می‌کنیم.

نگارخانه

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• پرونده:KalachakraSera.jpg
• 
• 
• 
• 

منابع

• ویکی‌پدیای انگلیسی.
• (Jung in Memories, Dreams, Reflections, pp. 186–197)