خودکشی در ایران

برای اطلاع از روش‌های جلوگیری از خودکشی، پیشگیری از خودکشی را ببینید.

نگاره اسپهبد خورشید. وی آخرین اسپهبد سلسله دابویگان طبرستان بود که پس از شکست در برابر عرب‌ها، در سال ۷۶۱ میلادی و در سن ۲۷ سالگی، خودکشی کرد.

خودکشی در ایران، پدیده‌ای رو به رشد دانسته شده‌است. ایران در میان کشورهای اسلامی در جایگاه سوم از نظر رواج خودکشی قرار دارد. برپایهٔ آمارها روزانه بیش از ۲۷۳ نفر در ایران خودکشی می‌کنند. بیشتر خودکشی‌ها در میان افراد ۱۵ تا ۳۵ ساله روی می‌دهد. طبق اعلام وزارت بهداشت، در سال ۱۳۹۷ خورشیدی، ۱۰۰ هزار نفر خودکشی کردند. به‌طور متوسط از هر ۱۰۰ هزار تن ایرانی، ۱۲۵ نفر اقدام به خودکشی می‌کنند. برای مقایسه در آمریکا از هر ۱۰۰ هزار نفر، ۱۶ نفر دست به خودکشی می‌زنند.

مشکلات اقتصادی، بیماری‌های روانی، جبر فرهنگی، مسائل سیاسی و فشارهای اجتماعی برخی از سبب‌های اصلی خودکشی در کشور ایران به‌شمار می‌آیند. تقریباً نیمی از افرادی که خودکشی‌ می‌کنند متأهل هستند. میزان خودکشی در غرب کشور بیشتر بوده و اغلب خودکشی‌ها با دارو انجام می‌شود.

بازشناسی

خودکشی در فرهنگ‌های فارسی چون معین، دهخدا، و عمید، به صورت «خود را به وسیله‌ای کشتن»، «انتحار»، و «خودکشی کردن» معنا شده‌است. مفهوم خودکشی در فرهنگ معاصر به صورت: «خاتمه دادن عمدی به زندگی به میل خود و به دست خود» آمده‌است. تاریخ دقیق نخستین مورد استفاده از واژهٔ خودکشی مشخص نیست. واژه‌نامهٔ انگلیسی آکسفورد نخستین مورد استفاده از این واژه را به وسیلهٔ والتر چارلتن در ۱۶۵۱ میلادی دانسته‌است. ظاهراً واژهٔ خودکشی نخستین بار در ۱۷۳۷ میلادی توسط دفونتن در زبان فرانسه استفاده شده‌است. بعدها در ۱۷۶۲ میلادی آکادمی علوم فرانسه این اصطلاح را پذیرفته‌است. اسلامی‌نسب خودکشی را ترجمهٔ مناسبی برای این واژه می‌داند چرا که suicide از دو واژهٔ لاتین sui به معنای خود و cide به معنای کشتن تشکیل شده‌است.

نخستین تحلیل مشهور جامعه‌شناختی از خودکشی توسط امیل دورکیم، جامعه‌شناس فرانسوی ارائه شده‌است. تعریفی که دورکیم در ۱۸۹۷ میلادی در کتاب خودکشی خود ارائه کرده چنین است: «هر نوع مرگی که نتیجهٔ مستقیم یا غیرمستقیم کردار مثبت یا منفی خود قربانی باشد که پیشاپیش از نتیجهٔ عمل خود آگاه بوده‌است». دورکیم در بررسی سبب‌های خودکشی چهار نوع خودکشی را بیان کرده که هر چهار مورد به نوعی به رابطهٔ فرد با جامعه مربوطند: ۱- خودکشی خودخواهانه، که در شرایط فردگرایانه و جدایی از جامعه روی می‌دهد. ۲- خودکشی دگرخواهانه، که زمانی روی می‌دهد که شخص وابستگی زیادی به جامعه داشته باشد. ۳- خودکشی هرج‌ومرج‌گرایانه، که ناشی از نابسامانی، آشفتگی، و بی‌قانونی جامعه است (دورکیم از اصطلاح آنومی برای بیان این وضعیت جامعه استفاده می‌کند). ۴- خودکشی تقدیرگرایانه، که زمانی روی می‌دهد که اراده‌ها، عواطف، و انگیزه‌های اعضای جامعه زیر کنترل شدید جامعه باشند.

در اواخر سدهٔ نوزدهم میلادی، زیگموند فروید نخستین دیدگاه روان‌شناختی را دربارهٔ خودکشی ارائه کرد. او خودکشی را «نهایت خشم معطوف به خود، ناشی از ناخودآگاه فردی» دانست. فروید غریزه‌ها را به دو دستهٔ مرگ (تاناتوس) و زندگی (اروس) تقسیم کرد. به باور او غریزهٔ مرگ بلافاصله پس از زایش آغاز می‌شود و تمایل به بازگشت دارد. این غریزه موجب نیستی، کینه، و انهدام نسل می‌شود، برعکس غریزهٔ زندگی که موجب دوستی، عشق، و تولید نسل می‌گردد. فروید به تدریج نظریهٔ غریزهٔ مرگ خود را که در تضاد با لیبیدو بود، کامل کرد.

استنگل نخستین کسی است که میان خودکشی و قصد خودکشی از نظر روانشناسی تفاوت قائل می‌شود. او پس از پژوهش‌هایی، در ۱۹۶۰ میلادی یک واحد روان‌شناسی مستقل را به تمایل به خودکشی اختصاص داده‌است. پژوهش‌های روان‌شناسان نشان داده‌است که برخلاف خودکشی، قصد خودکشی، دارای هدف‌هایی به‌جز «نابودی خویش» است. کیرال، چهار هدف را برای قصد خودکشی ارائه کرده‌است: ۱- دعوت و خطاب یا تقاضای کمک و حمایت؛ ۲- واکنش در مقابل یک مصیبت، فاجعه، و بلای ناگهانی؛ ۳- سوء استفاده و تهدید شخصی دیگر و ۴- فرار و گریز از موقعیت دشوار. اسلامی‌نسب، پنج مورد افکار خودکشی، تهدید به خودکشی، ژست خودکشانه (آسیب به خود)، اقدام به خودکشی (خودکشی ناموفق)، و خودکشی موفق را زیر عنوان رفتار خودکشانه جای داده‌است.

در دههٔ ۱۹۶۰ میلادی واژهٔ خودکشی‌شناسی معرفی شد و رواج یافت. این واژه پیشتر در سال ۱۹۲۹ میلادی توسط دانشمند هلندی به نام بونگر استفاده شده بود. خودکشی‌شناسی به معنای مطالعهٔ علمی پدیدهٔ خودکشی است.

آمارها

نمودار روش‌های خودکشی مرسوم در ایران.

خودکشی در ایران پدیده‌ای رو به رشد دانسته شده‌است. ریاضی و نجفیان در پژوهش خود در سال ۱۳۹۴ خورشیدی، ایران را با نرخ خودکشی ۶ نفر در صد هزار نفر، در رتبهٔ ۵۸ جهانی جای داده‌اند. برپایهٔ گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۴ میلادی، نرخ خودکشی در ایران ۵٫۳ در میان ۱۰۰٬۰۰۰ نفر بوده‌است. این نرخ در میان زنان ۳٫۶ و در میان مردان ۷٫۰ می‌باشد. بالاترین نرخ فصلی خودکشی، ۳۵٫۲٪ و مربوط به تابستان است که ۱۳٪ بالاتر از فصل‌های دیگر است. برپایهٔ یک مطالعهٔ فراتحلیل، میزان اقدام به خودکشی و خودکشی موفق در میان زوج‌های ازدواج‌کرده در ایران بیشتر از سایر افراد است. آمار سازمان پزشکی قانونی ایران نشان می‌دهد که ۵۴ درصد خودکشی‌های منجر به مرگ در میان جوانان زیر ۳۰ سال روی داده‌است. همچنین میزان اقدام به خودکشی در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی است.

در میان سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۸ خورشیدی در استان‌های غربی کشور، میزان خودکشی زنان بیشتر از مردان گزارش شده‌است. این تفاوت به‌ویژه در استان‌های لر و کردنشین بیشتر است. پدیدهٔ چند همسری و خشونت علیه زنان در این استان‌ها بیشتر از دیگر استان‌ها است. در سال ۱۳۸۰ خورشیدی حدود ۳۰۰۰ خودکشی کامل در ایران انجام شده‌است (یک درصد کل مرگ و میرها در کشور) که حدود ۶۵ درصد آن از سوی مردان و ۳۵ درصد از سوی زنان بوده‌است. در ایران حدوداً مردان دو برابر زنان خودکشی کامل دارند. بالاترین میزان خودکشی موفق در استان ایلام (با نرخ ۲۶ از ۱۰۰ هزار نفر) و استان کرمانشاه (با نرخ ۲۳ از ۱۰۰ هزار نفر) است. پس از این دو استان، با فاصلهٔ زیادی استان‌های لرستان، همدان، گلستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد، آذربایجان غربی، کرمان، و کردستان جای دارند. تهران و سیستان و بلوچستان هم در آخرین رتبه‌ها قرار دارند.

سبب‌ها

جدول شمارهٔ ۱: سبب‌های خودکشی در ۷٬۵۵۳ مورد اقدام به آن در بیمارستان لقمان تهران از ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۲ میلادی

سبب‌ها بازهٔ سنّی	مسائل عشقی	مسائل خانوادگی	مسائل اجتماعی	مسائل مالی
۱۰–۱۴	۶۷	۸۶	۴	۱
۱۵–۱۹	۶۳۲	۱٬۲۶۸	۱۳۴	۱۰۸
۲۰–۲۴	۶۶۹	۱٬۱۲۱	۲۷۲	۱۵۵
۲۵–۳۴	۳۷۷	۹۴۴	۱۳۹	۷۵
۳۵–۴۴	۲۶۹	۴۲۳	۱۱۶	۶۷
۴۵–۵۴	۳۶	۱۶۱	۴۴	۱۰
۵۵–۶۴	۲۴	۷۸	۱۱	۵
۶۵ به بالا	۹	۸۷	۲۶	۶
نامشخص	۳۵	۶۱	۱۷	۱۵
کل	۲٬۱۱۸	۴٬۲۲۹	۷۶۳	۴۴۳

بر پایهٔ پرسش‌نامه‌های تهیه‌شده از مراجعان بیمارستان لقمان تهران از سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۲ میلادی، رایج‌ترین سببِ خودکشی، مسائل خانوادگی با رواج ۵۶ درصد بوده‌است (جدول ۱). در این پژوهش، مسائل خانوادگی، شامل اختلاف‌های زوج‌های ازدواج‌کرده، اختلاف‌های میان یا با خانواده‌هایشان، و همچنین روابط درون خانواده‌ها مانند روابط میان فرزندان و والدین بوده‌است. بیشترین رواج مسائل خانوادگی در بازهٔ سنی ۱۵ تا ۱۹ سال بوده‌است و پس از آن بازهٔ سنی ۲۰ تا ۲۴ سالگان بیشترین فراوانی را شامل بوده‌است. این دو بازهٔ سنی روی هم ۵۶ درصد کل افرادی که مسائل خانوادگی را به عنوان دلیلی برای خودکشی ذکر کرده‌ند، شامل بوده‌است. به‌طور کلی ۸۱ درصد کل افرادی که بخاطر مسائل خانوادگی دست به خودکشی زده بوده‌اند، افراد ۱۰ تا ۳۴ ساله بوده‌اند. مسائل خانوادگی همچنین رایج‌ترین سبب خودکشی در افراد ۱۰ تا ۱۴ ساله بوده‌است (با رواج ۳۳٪).

در پژوهش بیمارستان لقمان (جدول ۱)، مسائل عشقی با فراوانی ۲۸ درصد، دومین سبب خودکشی بوده و بیشترین فراوانی آن (۶۱٪) در افراد ۱۵ تا ۲۴ ساله روی داده‌است. در این پژوهش، مشکل خرید خانه، بیکاری، و شکست تحصیلی، زیر عنوان مسائل اجتماعی بررسی شده‌است که سومین سبب را به خود اختصاص داده و بیشترین شیوع آن در افراد ۲۰ تا ۲۴ ساله بوده‌است. در این پژوهش آخرین سبب خودکشی مسائل مالی با شیوع ۶٪ بوده‌است.

در یک پژوهش که بر روی ۲۶۰ خودکشی موفق ارجاع‌شده به سازمان پزشکی قانونی ایران در نیمهٔ نخست سال ۱۳۸۳ خورشیدی، با جمع‌آوری پرسش‌نامه از خانواده‌های افراد خودکشی‌کرده انجام شده‌است، شایع‌ترین سبب‌های خودکشی در میان مردان به‌ترتیب اختلال‌های روحی (۴۱٪) و مشکل‌های اقتصادی (۳۱٪)، و شایع‌ترین سبب‌ها در میان زنان به‌ترتیب اختلاف‌های خانوادگی (۵۴٪) و اختلال‌های روحی (۳۱٪) بوده‌است. شایع‌ترین اختلال روحی در میان هر دو جنس افسردگی بوده‌است و در ۲۷٪ موردها سابقهٔ بستری شدن‌های متعدد در بیمارستان وجود داشته‌است.

مردم‌نگاری

جدول شمارهٔ ۲: سن و جنسیت افراد اقدام‌کننده به خودکشی با مسمومیت در بیمارستان لقمان تهران از ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۲ میلادی

سال و جنسیت بازهٔ سنّی	۱۹۷۰			۱۹۷۱			۱۹۷۲			کل
	مرد	زن	کل	مرد	زن	کل	مرد	زن	کل
۱۰–۱۴	۲۹	۷۶	۱۰۵	۳۰	۵۰	۸۰	۱۱	۶۱	۷۲	۲۵۷
۱۵–۱۹	۳۶۳	۸۲۴	۱٬۱۸۷	۲۴۳	۲۸۳	۵۲۶	۲۳۷	۴۶۲	۶۹۹	۲٬۴۱۲
۲۰–۲۴	۴۲۳	۵۱۲	۹۳۵	۲۲۳	۳۵۰	۵۷۳	۳۷۲	۴۱۶	۷۸۸	۲٬۲۹۶
۲۵–۳۴	۳۳۸	۴۶۲	۸۰۰	۲۶۰	۳۰۵	۵۶۵	۲۵۱	۴۲۳	۶۷۴	۲٬۰۳۹
۳۵–۴۴	۱۳۶	۲۳۲	۳۶۸	۱۲۰	۱۵۰	۲۷۰	۱۲۵	۳۷۱	۴۹۶	۱٬۱۳۴
۴۵–۵۴	۳۶	۵۵	۹۱	۵۶	۸۳	۱۳۹	۴۷	۳۵	۸۲	۳۱۲
۵۵–۶۴	۲۲	۳۱	۵۳	۳۴	۴۴	۷۸	۱۸	۷	۲۵	۱۵۶
۶۵ به بالا	۴۰	۲۲	۶۲	۲۰	۳۸	۵۸	۵	۳	۸	۱۲۸
نامشخص	۴۸	۲۲	۷۰	۳۰	۴۵	۷۵	۲۳	۲۶	۴۹	۱۹۴
کل	۱٬۴۳۵	۲٬۲۳۶	۳٬۶۷۱	۱٬۰۱۶	۱٬۳۴۸	۲٬۳۶۴	۱٬۰۸۹	۱٬۸۰۴	۲٬۸۹۳	۸٬۹۲۸

جستجوگر گوگل با تایپ واژهٔ «روش‌های»، «روش‌های خودکشی» را به‌عنوان نخستین گزینهٔ محتملِ مورد نظرِ جستجوگر فارسی‌زبان پیشنهاد می‌دهد. این نگاره مربوط به تاریخ ۱۵ فروردین ۱۳۹۵ است.

جنسیت

مقالهٔ اصلی: خودکشی براساس جنسیت

زنان

زنان از گروه‌های آسیب‌پذیر در معرض خودکشی در ایران هستند. در سال ۲۰۰۷ میلادی، ایران سومین کشور جهان بوده که در آن شمار خودکشی زنان در حال پیشی گرفتن از مردان بوده‌است.

بر پایهٔ یک پژوهش که در سال ۱۳۸۷ خورشیدی منتشر شده‌است، میزان خودکشی زنان ایرانی دو برابر مردان بوده‌است. این پژوهش همچنین مصرف بیش از حد دارو را شایع‌ترین روش خودکشی در میان ایرانیان یافته‌است. حلق‌آویز کردن و خودسوزی، به‌ترتیب رایج‌ترین روش‌های خودکشی در میان مردان و زنان بوده‌اند.

سن

کودکان و نوجوانان

برپایهٔ آمارهای ایران، میان سال‌های ۱۳۶۳ تا ۱۳۷۲ خورشیدی، هر سال حدود ۱۵۰۰ تا ۲۷۰۰ مورد مرگ مشکوک به خودکشی در کودکان و نوجوانان ثبت شده‌است. بیشترین شیوع سنی خودکشی میان ۱۳ تا ۱۷ سالگی بوده‌است و از نظر شیوع جنسی، میزان خودکشی میان پسرها چهار برابر دخترها بوده‌است. شمار کل موارد خودکشی میان سال‌های ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۰ خورشیدی حدود ۴۲۵۰ مورد بوده‌است که نسبت به آمار پیشین افزایش داشته‌است. جلیلی با کنار گذاشتن موارد استثنایی، کل موارد خودکشی کودکان و نوجوانان میان سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۰ خورشیدی را حدود ۳۲۲۵ مورد بدست آورده‌است. در این بازهٔ زمانی، شیوع جنسی خودکشی ۳٫۷ پسر به ۱ دختر بوده‌است. رایج‌ترین شیوه‌های خودکشی به‌ترتیب مسمومیت با دارو، حلق‌آویزی، پریدن از ارتفاع، و به ندرت اسلحهٔ گرم بوده‌است. رایج‌ترین روش‌های خودکشی به تفکیک جنسیت، اسلحه گرم و مواد انفجاری، دارآویختگی و خفه کردن در پسران، و استفاده از سم و دارو در میان دخترها بوده‌است. شایع‌ترین روش‌های خودکشی در سال‌های پیش از نوجوانی، پریدن از ارتفاع، مسمومیت، دارآویختگی، چاقو زدن، و پریدن وسط جاده بوده‌است.

در مهر ماه ۱۳۹۴ خورشیدی، فاطمه دانشور رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران اعلام کرد که طی سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۳ خورشیدی ۱۱۱ کودک در تهران خودکشی کرده‌اند. این آمار از بیمارستان لقمان تهران و مربوط به خودکشی به روش مسمومیت بوده‌است و کودکان خودکشی‌کرده ۸ تا ۱۳ سال سن داشته‌اند. مجید محمدی، جامعه‌شناس، پنج دلیل را برای خودکشی کودکان و نوجوانان ایرانی نام برده‌است که عبارتند از: ۱) تعارض هویت جنسی که موجب خودکشی دگرباشان جنسی می‌شود. ۲) افسردگی معالجه نشده و رها شده. ۳) فشار گروه همسالان و قلدری در مدرسه. ۴) تقلید از تلویزیون و اعدام‌های خیابانی. ۵) ازدواج‌های اجباری در برخی از استان‌های ایران.

یافته‌های پژوهشی که با تهیهٔ پرسش‌نامه از ۳۲۳ (۱۵۹ پسر و ۱۶۴ دختر) دانش‌آموز ۱۴ تا ۱۷ سالهٔ شهر اصفهان انجام و در سال ۱۳۸۰ خورشیدی منتشر شده‌است، نشان می‌دهد که رواج افسردگی بالینی در میان نوجوانان حدود ۴۳٫۴٪ و رواج افکار خودکشی در میان آن‌ها ۳۲٫۷٪ بوده‌است. در این پژوهش مشخص شده‌است که ۵۵٫۵٪ دختران و ۳۰٫۸٪ پسران به افسردگی متوسط یا بالاتر مبتلا بوده‌اند. این پژوهش همچنین نشان داده‌است که بیش‌ترین رواج افکار خودکشی (۵۸٫۳٪) در میان نوجوانانی وجود داشته که رفتار والدینشان را سختگیرانه (کم‌عاطفه و پرکنترل) توصیف کرده‌اند، و کم‌ترین رواج افکار خودکشی (۱۱٫۶٪) در میان نوجوانانی وجود داشته‌است که رفتار والدینشان را دموکراتیک (پرعاطفه و کم‌کنترل) ارزیابی کرده‌اند. رواج افکار خودکشی در میان دختران بیشتر از پسران بوده‌است (۳۷٫۷٪ در مقابلِ ۲۷٫۵٪).

جوانان

برپایهٔ آمارِ میزان خودکشی در سال ۱۳۹۲ خورشیدی که به روزترین آمار تا شهریور ۱۳۹۴ خورشیدی بوده‌است، ۵۴ درصد کل خودکشی‌ها مربوط به جوانان زیر ۳۰ سال بوده‌است.

یک پژوهش که بر روی خودکشی دانشجویان در سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۷ خورشیدی انجام شده نشان داده‌است که حلق‌آویزی بیشترین و بریدن رگ‌های دست کم‌ترین فراوانی را در میان شیوه‌های خودکشی افراد مورد مطالعه داشته‌است. برپایهٔ این پژوهش، دانشجویان مرد ۲۲ ساله مجرد مشغول به تحصیل در رشتهٔ علوم انسانی در دانشگاه آزاد اسلامی، بیشتر از دیگران اقدام به خودکشی کرده‌اند. این پژوهش همچنین نشان داده‌است که بیشتر خودکشی‌ها در ایام امتحانات و در تعطیلات میان دو ترم تحصیلی روی داده‌است.

روش‌ها

مقالهٔ اصلی: روش‌های خودکشی

جدول شمارهٔ ۳: آمار روش‌های خودکشی در خودکشی‌های موفق در تهران از ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۴ میلادی، بر پایهٔ آمار پزشکی قانونی

سال	حلق‌آویزی	شلیک گلوله	بریدن رگ	آتش زدن	پرش از ارتفاع	سم	شوک الکتریکی	نوشیدن بنزین	کل
۱۹۷۴	۱۲	۸	۱	–	۱	–	–	۱	۲۳
۱۹۷۳	۱۸	۳	۲	۵	–	–	–	–	۲۸
۱۹۷۲	۲۰	۸	۶	۱	–	۱	–	–	۳۶
۱۹۷۱	۲۲	۸	۲	۳	–	۳	–	–	۳۸
۱۹۷۰	۱۶	۱۴	–	۲	–	–	–	–	۳۲
۱۹۶۹	۱۷	۱۳	۵	۲	–	۳	–	–	۴۰
۱۹۶۸	۱۲	۱۰	۵	–	۳	–	۱	–	۳۱
۱۹۶۷	۲۰	۹	۶	۴	۱	–	۲	–	۴۲
۱۹۶۶	۲۱	۱۲	۲	۲	۳	۱	–	–	۴۱
۱۹۶۵	۱۹	۸	۹	–	۱	۱	–	–	۳۸
۱۹۶۴	۱۳	۱۵	۱	–	۱	–	–	–	۳۰
کل	۱۹۰	۱۰۸	۳۹	۱۹	۱۰	۹	۳	۱	۳۷۹

مسمومیت

خودکشی با دارو شایع‌ترین روش خودکشی در ایران است (نگاره تزئینی است).

پژوهش قریشی و موسوی‌نسب در سال ۱۳۸۵ خورشیدی که ۳٬۴۷۷ نفر را پوشش داده، نشان می‌دهد که بیش‌ترین روش بکار برده شده برای خودکشی مسمومیت دارویی با متوسط ۵۵٫۸٪ بوده‌است. مطالعهٔ فراتحلیل بیدل و همکاران که بر روی پژوهش‌های انجام‌شده تا فروردین ۱۳۹۱ خورشیدی صورت گرفته، نشان می‌دهد که در میان روش‌های مسمومیت‌زای خودکشی، شیوع مسمومیت با دارو ۷۵٪ و شیوع مسمومیت با سموم (شامل سموم کشاورزی و آفت‌کش‌های خانگی) ۱۳٪ بوده‌است. برپایهٔ این مطالعه، استان‌های گلستان (۹۰٪)، مرکزی (۸۹٪)، خراسان رضوی (۸۸٪)، و هرمزگان (۸۸٪) به‌ترتیب بیشترین شیوع خودکشی با دارو، و استان‌های ایلام (۲۵٪)، بوشهر (۲۱٪)، و آذربایجان شرقی (۲۰٪) به‌ترتیب بیش‌ترین شیوع خودکشی با سموم را دارا بوده‌اند. بیدل و همکاران، بالا بودن میزان خودکشی با سم در استان ایلام را به دلیل در دسترس بودنِ سم‌های دفع آفت‌های نباتی در آن استان دانسته‌اند.

خودسوزی

برپایهٔ گزارش سازمان پزشکی قانونی ایران در سال ۱۳۸۰ خورشیدی از افراد درگذشته بر اثر خودکشی، خودسوزی مهم‌ترین روش خودکشی در میان زنان بوده‌است (۶۹٫۲۹٪). همین گزارش بالاترین درصد خودکشی مردان با روش خودسوزی را ۴۷٪ در استان یزد و بالاترین درصد خودکشی زنان با این روش را ۹۴٫۴٪ در استان بوشهر اعلام کرده‌است. نظرزاده و همکاران با مطالعهٔ فراتحلیل ۱۹ پژوهشِ انجام‌شده در دو دههٔ قبل از خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی که شامل ۲۲٬۴۹۸ مورد اقدام به خودکشی می‌شده‌است (با کنار گذاشتن پژوهش‌هایی که تنها خودکشی‌های منجر به مرگ را بررسی کرده بوده‌اند)، نتیجه گرفته‌اند که به‌طور کلی در میان روش‌های فیزیکی خودکشی در ایران، خودسوزی با شیوع ۱۳٪ رایج‌ترین روش است. مطالعهٔ آن‌ها نشان داده‌است که بیش‌ترین شیوع خودسوزی به ترتیب در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۴۸٪)، ایلام (۲۸٪)، و خراسان جنوبی (۱۰٪) بوده‌است. به‌گفتهٔ نظرزاده و همکاران، اگرچه خودکشی به‌وسیلهٔ خودسوزی در ایران از کشورهایی مانند هند (۴۰٪)، سریلانکا (۲۴٪)، و مصر (۱۷٪) کم‌تر است؛ ولی شیوع خودسوزی در ایران از کشورهای آفریقایی چون زیمبابوه (۱۱٪) و آفریقای جنوبی و همچنین کشورهای اروپایی چون آلمان بیش‌تر است. پژوهش نظرزاده و همکاران نشان می‌دهد که بدون در نظر گرفتنِ مسمومیت، به‌طور کلی زنان و مردان ایرانی از روش‌های خشنی برای خودکشی استفاده می‌کنند. در این پژوهش مشخص شد که روش‌های خشنی چون خودسوزی، حلق‌آویزی و سلاح گرم دارای شیوع بالایی در استان‌های غربی و جنوب شرقی کشور هستند.

حلق‌آویزی

جدول شمارهٔ ۴: توزیع فراوانی روش‌های انجام خودکشی در خودکشی‌های موفق ارجاع شده به سازمان پزشکی قانونی ایران در شش‌ماههٔ اول سال ۱۳۸۳ خورشیدی

روش	تعداد	درصد
حلق‌آویزی	۱۱۸	۴۵٫۴
دارو	۴۲	۱۶٫۲
خودسوزی	۴۱	۱۵٫۸
سقوط	۱۸	۶٫۹
سموم کشاورزی	۷	۲٫۷
سلاح سرد	۶	۲٫۳
سلاح گرم	۵	۱٫۹
قرص برنج	۵	۱٫۹
تزریق هروئین	۵	۱٫۹
منواکسید کربن	۲	۰٫۸
مواد سوزاننده	۲	۰٫۸
داروی نظافت	۲	۰٫۸
خفگی با نایلون	۲	۰٫۸
سیانور	۲	۰٫۸
برخورد با قطار	۱	۰٫۴
غرق شدگی	۱	۰٫۴
کل	۲۶۰	۱۰۰

برپایهٔ گزارش سازمان پزشکی قانونی ایران در سال ۱۳۸۰ خورشیدی از افراد درگذشته بر اثر خودکشی، حلق‌آویزی مهم‌ترین روش خودکشی در میان مردان بوده‌است (با شیوع ۵۶٫۵٪). داده‌های پزشکی قانونی مربوط به خودکشی‌ها منجر به مرگ در تهران از سال ۱۹۶۴ تا سال ۱۹۷۴ میلادی نشان می‌دهد که ۵۰٫۱٪ کل خودکشی‌ها (۳۷۹ مورد) با روش حلق‌آویزی انجام شده بوده‌است (جدول ۳). برپایهٔ مطالعهٔ فراتحلیل نظرزاده و همکاران بر روی پژوهش‌های انجام‌شده در دو دههٔ پیش از خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی (با کنار گذاشتن پژوهش‌هایی که منحصراً به خودکشی‌های منجر به مرگ پرداخته‌اند)، با ۲۲٬۴۶۸ مورد اقدام به خودکشی، شیوع روش خودکشی با حلق‌آویزی، ۲٪ بوده‌است. برپایهٔ مشاهدهٔ نظرزاده و همکاران، بیش‌ترین شیوع حلق‌آویزی (۱۷٪) مربوط به پژوهشی در استان کرمانشاه در سال ۱۳۸۵ خورشیدی و کم‌ترین شیوع آن (۱٪) مربوط به پژوهشی در استان گلستان در ۱۳۸۲ خورشیدی بوده‌است. به‌گفتهٔ نظرزاده و همکاران، رواج خودکشی در ایران به شیوهٔ حلق‌آویزی، از کشورهای غربی و آسیایی کم‌تر است.

جدول شمارهٔ ۴، توزیع فراوانی روش‌های انجام خودکشی در خودکشی‌های موفق ارجاع شده به سازمان پزشکی قانونی ایران در شش‌ماههٔ اول سال ۱۳۸۳ خورشیدی را نشان می‌دهد که برپایهٔ آن، شایع‌ترین روش خودکشی در میان هر دو جنس زن و مرد حلق‌آویزی بوده‌است (در میان ۱۸۰ مرد و ۸۰ زن). شایع‌ترین روش‌های خودکشی برای مردان، حلق‌آویزی (۵۷٪) و مصرف سم (۱۷٪)، و شایع‌ترین روش‌ها برای زنان، مصرف سم و خودسوزی بوده‌است (هر دو به تقریب به یک نسبت).

سلاح گرم

نمودار رواج خودکشی با سلاح گرم در ایران و سایر کشورهایی که داده‌هایشان در دسترس بوده‌است (تعداد در هر صد هزار نفر)

داده‌های پزشکی قانونی از خودکشی‌های موفق در تهران از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۴ میلادی نشان می‌دهد که ۲۵٫۵٪ کل خودکشی‌ها در آن بازهٔ زمانی با سلاح گرم انجام شده‌است که دومین فراوانی را پس از حلق‌آویزی نشان می‌دهد (جدول ۳). به‌گفتهٔ خادمی و همکاران، به دلیل وجود محدودیت در استفاده از سلاح گرم در ایران، میزان خودکشی‌ها با این روش نسبت به مسمومیت، خودسوزی، و حلق‌آویزی کم‌تر است. برپایهٔ داده‌های سازمان پزشکی قانونی ایران، در سال ۱۳۸۱ خورشیدی، هشت درصدِ خودکشی‌های منجر به مرگ با سلاح گرم انجام شده (۲۶۹ نفر)، و نرخ خودکشی با سلاح گرم ۰٫۴۲ به ازای هر صد هزار نفر بوده‌است. در همان سال، ۹۱٫۴٪ خودکشی‌ها با این روش در میان مردان و ۸٫۶٪ در میان زنان روی داده‌است. همچنین ۶۲٪ خودکشی‌ها با سلاح گرم در مکان‌های نظامی و نگهبانی بوده‌است. به‌گفتهٔ خادمی و همکاران، موضوع خودکشی با اسلحه در میان سربازان وظیفه یک معضل است و نیازمند توجه بیشتری است.

برپایهٔ آمار سال ۱۳۸۱ خورشیدی، استان‌های کرمانشاه، ایلام، و لرستان (به ترتیب با ۱٫۷۱، ۱٫۶۷، و ۱٫۶۳ خودکشی در میان صد هزار نفر)، بیشترین میزان خودکشی با سلاح گرم و استان‌های قم، زنجان، و مازندران (به ترتیب با ۰، ۰، و ۰٫۰۷ خودکشی در میان صد هزار نفر)، کم‌ترین میزان خودکشی را با این روش داشته‌اند. خادمی و همکاران، بالا بودن نرخ خودکشی با سلاح گرم در استان‌های غربی و شرقی ایران را به دلیل قاچاق اسلحه و دسترسی راحت‌تر مردم به سلاح گرم در آن مناطق دانسته‌اند.

مکان‌ها

مقالهٔ اصلی: فهرست مکان‌های خودکشی

متروی تهران

در ایران نیز همچون دیگر نقاط جهان، خودکشی با پریدن روی ریل قطار یا مترو صورت می‌گیرد. به گفته مسوولان به‌طور متوسط هر ماه یک خودکشی موفق در مترو تهران اتفاق می‌افتد. به‌طور مثال در ۲۴ اردیبهشت سال ۱۳۹۴ یک مرد ۳۵ ساله پس از اقدام به خودکشی در ایستگاه منیریه مصدوم و تحویل عوامل اورژانس تهران داده شد. در ۲۶ دی ماه همان سال نیز یک خانم جوان در ایستگاه دروازه دولت اقدام به خودکشی کرد. به این صورت که هنگام ورود قطار از خط چهار مترو به ایستگاه، نامبرده بدون دخالت عامل خارجی، خود را بر روی ریل قطار پرتاب کرد و بر اثر برخورد با قطار جان خود را از دست داد.

برج میلاد

پرش از ارتفاع نیز یکی از شیوه‌های مرسوم خودکش‌ها است و اثبات شده که ناهمگنی فضای شهری در بعضی افراد تمایل به خودکشی ایجاد می‌کند. پیش از انقلاب ۱۳۵۷ مکان‌هایی همچون ساختمان پلاسکو و ساختمان آلومینیوم در تهران از جمله مکان‌های مرتفع مورد علاقه خودکش‌ها بوده‌اند و حتی مشاهیری همچون صادق هدایت و نصرت رحمانی قصد خودکشی از فراز این ساختمان‌ها را داشته‌اند. پس از انقلاب برج میلاد به سبب ارتفاع بیش‌تر مورد توجه افرادی که قصد خودکشی دارند، قرار گرفت. تا کنون ۳ مورد خودکشی موفق از فراز این برج در اخبار اعلام شده‌است.

ابعاد

قانونی

مقالهٔ اصلی: خودکشی در قانون

خودکشی در قانون مجازات اسلامی جرم‌انگاری نشده‌است. با این وجود کسی نمی‌تواند از دیگری تقاضای قتل خود را بکند. تهدید به انجام خودکشی هم در قوانین جزایی جرم نیست. مگر آن‌که توسط زندانی و در زندان انجام شود که در آن صورت تخلف انضباطی از آیین‌نامهٔ زندان تلقی شده و با آن برخورد قضایی خواهد شد.

برپایهٔ مادهٔ ۸۳۶ قانون مدنی ایران، هرگاه کسی به قصد خودکشی، اقدامی انجام دهد و پس از آن وصیتی را تنظیم نماید، در صورتی که بمیرد، وصیت او باطل خواهد بود و چنانچه زنده بماند وصیتش نافذ خواهد بود.

برپایهٔ نظریهٔ مجرمیت استعاره‌ای، از آن‌جایی که خودکشی قانوناً جرم و قابل مجازات نیست، معاونت در خودکشی هم جرم تلقی نشده و بدون کیفر است. معاونت در خودکشی زمانی جرم دانسته می‌شود که به حد «سببیت» برسد (مثلاً فرد از ناآگاهی کسی سوء استفاده کند و موجب مرگ او به دست خودش شود)، در این حالت معاونت در خودکشی، قتل عمد دانسته می‌شود. معاونت در خودکشی همچنین در بند دوم مادهٔ ۱۵ قانون جرایم رایانه‌ای، مصوب ۲۵ خرداد ۱۳۸۸ خورشیدی، جرم دانسته شده‌است. این ماده به ترغیب، تحریک، دعوت، تسهیل شیوهٔ ارتکاب، و آموزش خودکشی از طریق سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی اشاره دارد و برای این اعمال، محکومیت ۹۱ روزه تا یک ساله، یا جزای نقدی ۵ میلیون ریالی تا ۲۰ میلیون ریالی، یا هر دو را معین کرده‌است.

هنری

صادق هدایت، نویسندهٔ معاصر ایرانی در برخی کارهای خود مانند «زنده‌به‌گور»، پروین دختر ساسان، و «تاریک‌خانه» به موضوع خودکشی پرداخته‌است. در داستان کوتاه «زنده‌به‌گور» راوی داستان دوست دارد از انسان‌ها دور باشد. او زندگی را بیهوده یافته، هیچ امیدی به ادامهٔ آن نداشته و به روش‌های گوناگون به دنبال خودکشی است. برای او، مرگ وسیلهٔ رسیدن به آرامش است. در نمایش‌نامهٔ پروین دختر ساسان پروین عاشق پرویز است که به جنگ اعراب رفته‌است تا از رسیدن آن‌ها به ری جلوگیری کند. سرانجام پرویز کشته می‌شود و پروین که مورد توجه یک سردار عرب قرار گرفته‌است، از ناامدیدی به زندگی خود پایان می‌دهد. در داستان کوتاه «تاریک‌خانه»، راوی با شخص مرموزی همسفر می‌شود که نمی‌خواهد با انسان‌های دیگر ارتباطی داشته و در لذت‌های آن‌ها شریک باشد. او در عوض قصد دارد به درون زهدان مادر بازگردد. در پایان داستان، راوی جسد مردِ منزوی را در اتاق بیضی شکل خود که مانند رحم مادر، عنابی است می‌یابد در حالی که مانند جنینی پاهایش را به درون شکم خود جمع کرده‌است.

فیلم طعم گیلاس به کارگردانی عباس کیارستمی محصول ۱۳۷۶ خورشیدی، دربارهٔ مردی به نام بدیعی است که قصد خودکشی با دارو را دارد و به دنبال فردی می‌گردد که پس از مرگش بر روی او که در قبری دراز خواهد کشید، خاک بریزد. این فیلم در سال ۱۹۹۷ میلادی برندهٔ نخل طلای جشنوارهٔ کن شد.

مقایسه

یک پژوهش که در سال ۲۰۰۵ میلادی با تهیهٔ پرسشنامه‌هایی از ۱۵۶ دانش‌آموز ایرانی با میانگین سنی ۱۶٫۵، و ۱۶۷ دانش‌آموز سوئدی با میانگین سنی ۱۷ انجام شده‌است نشان داده‌است که دانش‌آموزان سوئدی در مقایسه با دانش‌آموزان ایرانی، نگرش آزادی‌خواهانه‌تری نسبت به خودکشی داشته‌اند. به‌عنوان نمونه آن‌ها معتقد بوده‌اند که خودکشی مانند یک حق برای فرد است. در عوض دانش‌آموزان ایرانی معتقد بوده‌اند که انسان مجاز به کشتن خود نبوده، و افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند باید تنبیه شوند. در مقایسه با نوجوانان ایرانی، نوجوانان سوئدی برای دوستی که خودکشی ناموفق داشته‌است پذیرش بیشتری داشته‌اند. همچنین نسبت نوجوانان ایرانی که معتقد به زندگی پس از مرگ و نیز معتقد به تنبیه پس از مرگ بوده‌اند از نسبت نوجوانان سوئدی که چنین دیدگاه‌هایی داشته‌اند بیشتر بوده‌است.

نتیجهٔ پژوهش ریاضی و نجفیان‌پور بر روی ۶۰ زن ایرانی و تاجیکی (۳۰ زن از استان ایلام و ۳۰ زن از توابع شهر دوشنبه) که خودکشی ناموفق داشته‌اند نشان داده‌است که عوامل اجتماعی مؤثر بر خودکشی آن‌ها عبارتند از: احساس فقر نسبی، القای فرهنگی، تعصبات نامعقول و ناموس پرستی (عوامل بیرونی)، نبودِ ارتباط مناسب میان نسل‌ها، خشونت خانوادگی، نبودِ حریم خصوصی در محل زندگی، روابط سرد خانوادگی، ازدواج اجباری، تجربهٔ عشقی ناموفق و چندهمسری (عوامل درونی). از تفاوت‌های یافت‌شده در میان دو کشور می‌توان به خشونت خانگی اشاره کرد که در تاجیکستان به دلیل آن‌که مردان از خانه دور هستند به وسیلهٔ مادرشوهر تشدید می‌شود. مورد دیگر هم چندهمسری است که در ایران بیشتر به‌صورت پنهانی و با صیغه انجام می‌شود اما در تاجیکستان با وجود منع قانونی، مردان اقدام به ازدواج مجدد می‌کنند و گاهی همسرانشان زندگی مشترک دارند.

نمونه‌ها

مشاهیر

صادق هدایت

علی‌رضا پهلوی

• اسپهبد خورشید، (۱۱۳—۱۴۰)؛ واپسین اسپهبد سلسله گاوبارگان در طبرستان. وی پس از آنکه متوجه شد عباسیان طبرستان را تسخیر کرده‌اند و خانواده‌اش اسیر شده‌اند، در دیلمان با خوردن سم به زندگی خود پایان داد.
• بابک قربانی، (۱۳۶۷—۱۳۹۳)؛ کشتی‌گیر. وی که به سبب قتل در زندان به سر می‌برد، با خوردن قرص خودکشی کرد.
• رضا کمال، (۱۲۷۷—۱۳۱۶)؛ نمایش‌نامه‌نویس و مترجم. او پس از خودکشی سه دوست نزدیکش دست به خودکشی زد؛ که این اتفاق یک خودکشی توافقی دانسته می‌شود.
• سیامک پورزند، (۱۳۱۰—۱۳۹۰)؛ روزنامه‌نگار. خود را از بالکن آپارتمانش در طبقهٔ ششم به زمین پرتاب کرد.
• صادق هدایت، (۱۲۸۱—۱۳۳۰)؛ نویسنده، رمان‌نویس، مترجم، و روشن‌فکر. در آپارتمانش در پاریس با گاز خودکشی کرد.
• عباس نعلبندیان، (۱۳۲۶—۱۳۶۸)؛ نمایشنامه‌نویس. پس از تحمل حبس و بیکاری پس از آن، با خوردن قرص خودکشی کرد.
• علی‌اکبر داور، (۱۲۶۴–۱۳۱۵)؛ بنیان‌گذار نظام قضایی نوین ایران. او به‌وسیلهٔ تریاک خودکشی کرد.
• علیرضا پهلوی، (۱۳۴۵—۱۳۸۹)؛ جوان‌ترین پسر محمدرضا شاه پهلوی. پس از مدت‌ها دست‌وپنجه نرم کردن با افسردگی، در خانه‌اش واقع در شهر بوستون با شلیک گلوله به زندگی خود پایان داد.
• غزاله علیزاده، (۱۳۲۵—۱۳۷۵)؛ رمان‌نویس و نویسندهٔ داستان‌های کوتاه. او که از سرطان رنج می‌برد، خود را از درختی حلق‌آویز کرد.
• لیلا پهلوی، (۱۳۴۹—۱۳۸۰)؛ کوچک‌ترین فرزند محمدرضا پهلوی و فرح دیبا. با مصرف بیش از حد قرص خواب به زندگی خود پایان داد.
• محمدولی تنکابنی، (۱۲۲۵—۱۳۰۵)؛ سیاستمدار و سه دوره نخست‌وزیر ایران. وی با اسلحهٔ کمری خود خودکشی کرد.
• منصور خاکسار، (۱۳۱۸—۱۳۸۸)؛ شاعر، نویسنده، و کنش‌گر سیاسی. او در ارواین، کالیفرنیا به زندگی خود پایان داد.
• ناصر یگانه، (۱۳۰۲—۱۳۷۷)؛ حقوقدان و سیاستمدار. در ایالات متحده آمریکا خودکشی کرد.
• هادی پاکزاد، (۱۳۶۱—۱۳۹۵)؛ آهنگ‌ساز، ترانه‌سرا و خوانندهٔ سبک راک آلترناتیو. در ۳۴ سالگی خودکشی کرد.
• هما دارابی، (۱۳۱۸—۱۳۷۲)؛ روان‌پزشک و استاد دانشگاه. او با برداشتن حجاب از سر، در میدان تجریش خودسوزی کرد.

در اخبار

جدول شماره ۵: خودکشی‌های مورد توجه رسانه‌های ایران

تاریخ	خبر
۳/۱۱/۱۳۹۲	خودکشی یک دانش‌آموز نوجوان در دبیرستان دخترانه شهر سوق.

جستارهای وابسته

• بحران خودکشی
• فهرست میزان خودکشی کشورها

منابع

کتاب‌ها

• آذر، ماهیار؛ نوحی، سیما (۱۳۸۹). شفیعی، علیرضا، ویراستار. خودکشی. تهران: ارجمند. ص. ۲۱۱. شابک ۹۶۴-۴۹۶-۰۳۴-۳.
• اسلامی‌نسب، علی (۱۳۷۱). تقوائی، زهرا، ویراستار. بحران خودکشی. تهران: فردوس و مجید. ص. ۳۶۴.
• فولادی، عزت‌الله (۱۳۸۱). استراتژی‌ها و برنامه‌های پیشگیری از خودکشی با تمرکز بر جوانان و نوجوانان. تهران: فجر اندیشه. ص. ۲۳۶. شابک ۹۶۴-۹۳۹۶۳-۳-۰.

• Headley, L.A. (1983). Suicide in Asia and the Near East. University of California Press. ISBN 978-0-520-04811-9. Retrieved 2016-07-06.
• Shneidman, E.S.; Leenaars, A.A. (1999). Lives and Deaths: Selections from the Works of Edwin S. Shneidman. Series in death, dying, and bereavement. Brunner/Mazel. ISBN 978-1-58391-011-5. Retrieved 2016-07-06.

مقاله‌ها

• بیدل، زینب؛ نظرزاده، میلاد؛ ایوبی، عرفان؛ سایه‌میری، کوروش (بهار ۱۳۹۲). «برآورد شیوع مهم‌ترین روش‌های مسمویت‌زای مورد استفاده در خودکشی در ایران: مطالعه مرور منظم و متاآنالیز». فصلنامه کومش. مگ‌ایران (۳): ۲۵۷–۲۶۴. شاپا 1608-7046. دریافت‌شده در ۲۷ مه ۲۰۱۶.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده) (نیازمند آبونمان)
• جلیلی، بهروز (بهار ۱۳۸۲). «خودکشی اورژانس‌ترین، اورژانس روانپزشکی اطفال». رفاه اجتماعی. پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (۷): ۱۱۹–۱۳۰. شاپا 1735-8191. دریافت‌شده در ۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۶.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده)
• خادمی، علی؛ مرادی، سعدالله؛ سلیمانی، قاسم (تابستان ۱۳۸۳). «بررسی تحلیلی خودکشی با سلاح گرم در ایران». مجلهٔ علمی پزشکی قانونی. پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (۳۴): ۸۰–۸۷. شاپا 1027-1457. دریافت‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۶.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده)
• رضاییان، محسن؛ شریفی‌راد، غلامرضا (پاییز ۱۳۸۵). «خودسوزی مهم‌ترین روش خودکشی در استان ایلام». روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (۴۶): ۱–۲. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۱۶.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده)
• ریاضی، سید ابوالحسن؛ نجفیان‌پور، بانودخت (زمستان ۱۳۹۴). «مقایسه عوامل مؤثر فرهنگی - اجتماعی و روانشناختی در خودکشی زنان ایران و تاجیکستان». تحقیقات فرهنگی ایران. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (۴): ۱۴۳–۱۶۷. دریافت‌شده در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۶.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده)
• شیرزاد، جلال؛ قره‌داغی، جابر (پاییز ۱۳۸۶). «بررسی روش‌ها و علل خودکشی‌های منجر به فوت ارجاع شده به سازمان پزشکی قانونی کشور در شش‌ماهه اول ۱۳۸۳». مجلهٔ علمی پزشکی قانونی. پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (۳): ۱۶۳–۱۷۰. شاپا 1027-1457. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۶.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده)
• ضرغام بروجنی، علی؛ یزدانی، محسن؛ یزدان‌نیک، احمدرضا (تابستان ۱۳۸۰). «ارتباط الگوی رفتاری والدین با افسردگی و افکار خودکشی در نوجوانان». مجله دانشکده دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی: ۴۶–۵۴. دریافت‌شده در ۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۶.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده)
• عنبری، موسی؛ بهرامی، اردشیر (تابستان ۱۳۸۹). «بررسی آثار فقر و خشونت بر میزان خودکشی در ایران». بررسی مسائل اجتماعی ایران. مگ‌ایران (۲): ۱–۲۹. شاپا 2008-8973. دریافت‌شده در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۶.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده) (نیازمند آبونمان)
• فیروزمند، لیلا (خرداد و تیر ۱۳۹۱). «پایان خودخواسته (بررسی ابعاد حقوقی و روانشناختی خودکشی در ایران)». مجلهٔ دادگر. مگ‌ایران (۲۷): ۵۵–۵۶. دریافت‌شده در ۵ ژوئن ۲۰۱۶.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده) (نیازمند آبونمان)
• قریشی، سید ابوالفضل؛ موسوی‌نسب، نورالدین (تابستان ۱۳۸۷). «مرور سیستماتیک بررسی‌های انجام شده در زمینه خودکشی و اقدام به خودکشی در ایران». روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (۵۳): ۱۱۵–۱۲۱. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۱۶.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده)
• نذری‌دوست، مسعود؛ بهنوش، مهدی (بهار ۱۳۸۹). «خودکشی در آثار صادق هدایت و گیدو موپسان». زبان و ادبیات فارسی. پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (۱): ۱۵۹–۱۷۳. دریافت‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۶.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده)
• نظرزاده، میلاد؛ بیدل، زینب؛ سایه‌مردی، کوروش (بهار ۱۳۹۲). «تعیین شیوع روش‌های فیزیکی مورد استفاده برای خودکشی در ایران: یک مرور ساختارمند و متاآنالیز». ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها. مگ‌ایران (۱): ۴۴–۵۲. شاپا 2383-1901. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۱۶.نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (رده) (نیازمند آبونمان)

• Sadrolsadat, Seyed Jalal; Shams Esfandabad, Hassan (Summer 2005). "A Comparative Study of the Attitudes Towards Suicide Among Swedish and Persian High School Students". Psychological Research (به انگلیسی). noormags (1): 84–94. ISSN 1019-9616. Retrieved 12 October 2016.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)  – via noormags (نیازمند آبونمان)