گیخاتو خان: تفاوت میان نسخه‌ها
Massol1360 (بحث | مشارکتها) ←منابع: ویکی‌انبار برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Massol1360 (بحث | مشارکتها) جز ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار: |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| title = ایلخان مغول |
| title = ایلخان مغول |
||
| image = Geikhatu interrogeant Shingtûr Nuyân.jpeg |
| image = Geikhatu interrogeant Shingtûr Nuyân.jpeg |
||
| reign = [[۶۹۰ (قمری)|۶۹۰]]-[[۶۹۴ (قمری)|۶۹۴ |
| reign = [[۶۹۰ (قمری)|۶۹۰]]-[[۶۹۴ (قمری)|۶۹۴ ه. ق]]{{-}}[[۱۲۹۱ (میلادی)|۱۲۹۱]]-[[۱۲۹۵ (میلادی)|۱۲۹۵ م.]] |
||
| coronation = [[همدان]] |
| coronation = [[همدان]] |
||
| death_date = [[۱۲۹۵ (میلادی)|۱۲۹۵ م.]] |
| death_date = [[۱۲۹۵ (میلادی)|۱۲۹۵ م.]] |
||
| death_place = [[دشت مغان]] |
| death_place = [[دشت مغان]] |
||
| successor = [[بایدوخان]] |
| successor = [[بایدوخان]] |
||
| predecessor = [[ارغون‌خان]] |
| predecessor = [[ارغون‌خان]] |
||
| dynasty = [[ایلخانان مغول|ایلخانان]] |
| dynasty = [[ایلخانان مغول|ایلخانان]] |
||
| father = [[اباقا خان]] |
| father = [[اباقا خان]] |
||
| issue = سه پسر و چهار دختر |
| issue = سه پسر و چهار دختر |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| succession = [[ایلخانان#فهرست شاهان ایلخانی ایران|پنجمین ایلخان ایران]] |
| succession = [[ایلخانان#فهرست شاهان ایلخانی ایران|پنجمین ایلخان ایران]] |
||
}} |
}} |
||
'''گیخاتو خان''' برادر [[ارغون خان]] و پنجمین شاه [[ایلخانان]] مغول در ایران بود. ارغون‌خان هنگام به پادشاهی رسیدن حکومت [[بغداد]] را به [[بایدو خان]] نوادهٔ [[هولاکو]] واگذاشت و حکومت [[روم]] را به برادر خود گیخاتو سپرد، پس از مرگ ارغون‌خان، گیخاتو در رجب ۶۹۰ قمری به سلطنت رسید. در همان آغاز فرمانروایی با شورش ترکمانان روم بر ضد مغولان آنجا مواجه شد و خود برای رفع آن شورش، لشکر به روم برد و آن فتنه را |
'''گیخاتو خان''' برادر [[ارغون خان]] و پنجمین شاه [[ایلخانان]] مغول در ایران بود. ارغون‌خان هنگام به پادشاهی رسیدن حکومت [[بغداد]] را به [[بایدو خان]] نوادهٔ [[هولاکو]] واگذاشت و حکومت [[روم]] را به برادر خود گیخاتو سپرد، پس از مرگ ارغون‌خان، گیخاتو در رجب ۶۹۰ قمری به سلطنت رسید. در همان آغاز فرمانروایی با شورش ترکمانان روم بر ضد مغولان آنجا مواجه شد و خود برای رفع آن شورش، لشکر به روم برد و آن فتنه را فرونشاند. وزارت خود را به [[صدرالدین زنجانی]] داد و او را صدرجهان لقب داد و قدرت فوق‌العاده‌ای به او تفویض کرد؛ حتی در عزل و نصب شاهزادگان و امراء. |
||
گیخاتو بعد از نیل به فرمانروایی اوقات خود را به کلی به عیش و عشرت سپرد. بوالهوسی و ولخرجی او موجب شد که خزانه تهی شود و ناچار به تدبیر و تشویق صدرجهان به نشر و ترویج نوعی پول کاغذی به نام [[چاو (پول)|چاو]] اقدام کرد اما چاو که یک بدعت بود مورد قبول عامه واقع نشد و لاجرم متروک گردید. گیخاتو به سبب افراط در شهوت رانی مورد نفرت شدید ارکان دولت گشت وی درین کار چنان افراط کرد که به زنان و دختران امرای خویش نیز دست‌اندازی کرد. [[بایدوخان]] نوادهٔ هولاکو که به خاطر او از قبول سلطنت که بعد از ارغون به او پیشنهاد شد، خودداری کرده بود چون یک بار در مجلس او در مستی مورد اهانت شدید او واقع شد، در مقابل وی سر به شورش برداشت و امرای گیخاتو هم که از او ناخرسندی داشتند او را در [[صحرای مغان]] فرو گرفتند و به بایدو تسلیم کردند. بایدو هم به قتل او فرمان داد و خود در [[همدان]] به سلطنت نشست.<ref>{{پک|زرین‌کوب|۱۳۹۰|ک=روزگاران|ص=۵۳۰}}</ref> |
گیخاتو بعد از نیل به فرمانروایی اوقات خود را به کلی به عیش و عشرت سپرد. بوالهوسی و ولخرجی او موجب شد که خزانه تهی شود و ناچار به تدبیر و تشویق صدرجهان به نشر و ترویج نوعی پول کاغذی به نام [[چاو (پول)|چاو]] اقدام کرد اما چاو که یک بدعت بود مورد قبول عامه واقع نشد و لاجرم متروک گردید. گیخاتو به سبب افراط در شهوت رانی مورد نفرت شدید ارکان دولت گشت وی درین کار چنان افراط کرد که به زنان و دختران امرای خویش نیز دست‌اندازی کرد. [[بایدوخان]] نوادهٔ هولاکو که به خاطر او از قبول سلطنت که بعد از ارغون به او پیشنهاد شد، خودداری کرده بود چون یک بار در مجلس او در مستی مورد اهانت شدید او واقع شد، در مقابل وی سر به شورش برداشت و امرای گیخاتو هم که از او ناخرسندی داشتند او را در [[صحرای مغان]] فرو گرفتند و به بایدو تسلیم کردند. بایدو هم به قتل او فرمان داد و خود در [[همدان]] به سلطنت نشست.<ref>{{پک|زرین‌کوب|۱۳۹۰|ک=روزگاران|ص=۵۳۰}}</ref> |
||
[[پرونده:سکه گیخاتو.jpg|بندانگشتی|سکه یک دینار گیخاتو ضرب تبریز در سال ۶۹۱ هـ ق؛ روی سکه: لا اله الا الله محمد |
[[پرونده:سکه گیخاتو.jpg|بندانگشتی|سکه یک دینار گیخاتو ضرب تبریز در سال ۶۹۱ هـ ق؛ روی سکه: لا اله الا الله محمد رسول‌الله صلی الله علیه - پشت: بخط مغولی]] |
||
== انتشار نخستین پول کاغذی == |
== انتشار نخستین پول کاغذی == |
||
تهی شدن خزانه |
تهی شدن خزانه به دلیل عدم وجود درایت لازم در زمان گیخاتو، او را واداشت تا برای جبران هزینه‌ها، که ناشی از فساد دربار و افزایش اوراق قرضه برای خرید سلاح بود، دستور انتشار پول کاغذی با نام «چاو» را صادر و چاپ آن را در [[تبریز]] آغاز نماید (۶۹۳ هجری - ۲۹ شهریور ۶۷۳ خورشیدی). اما به دلیل عدم استقبال از جانب بازرگانان و حتی برخی امرا، همچنین نداشتن پشتوانه و ضمانت لازم در پرداخت، در همان زمان رونق نیافت و در زمان [[غازان خان|غازان]] به‌کلی آلات و ادوات چاپ آن از میان رفت (۶۹۴ هجری- بهمن ۶۷۳ خورشیدی).<ref>http://rch.ac.ir/article/Details/7831</ref> |
||
== نگارخانه == |
== نگارخانه == |
||
== جستارهای وابسته == |
== جستارهای وابسته == |
||
* [[ایلخانان]] |
* [[ایلخانان]] |
||
نسخهٔ ۱۸ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۰۷:۱۱
| گیخاتو خان | |
|---|---|
| ایلخان مغول | |
 | |
| پنجمین ایلخان ایران | |
| سلطنت | ۶۹۰-۶۹۴ ه. ق۱۲۹۱-۱۲۹۵ م. |
| تاج‌گذاری | همدان |
| پیشین | ارغون‌خان |
| جانشین | بایدوخان |
| درگذشته | ۱۲۹۵ م. دشت مغان |
| همسر(ان) | پادشاه خاتون و هفت همسر دیگر |
| فرزند(ان) | سه پسر و چهار دختر |
| دودمان | ایلخانان |
| پدر | اباقا خان |
گیخاتو خان برادر ارغون خان و پنجمین شاه ایلخانان مغول در ایران بود. ارغون‌خان هنگام به پادشاهی رسیدن حکومت بغداد را به بایدو خان نوادهٔ هولاکو واگذاشت و حکومت روم را به برادر خود گیخاتو سپرد، پس از مرگ ارغون‌خان، گیخاتو در رجب ۶۹۰ قمری به سلطنت رسید. در همان آغاز فرمانروایی با شورش ترکمانان روم بر ضد مغولان آنجا مواجه شد و خود برای رفع آن شورش، لشکر به روم برد و آن فتنه را فرونشاند. وزارت خود را به صدرالدین زنجانی داد و او را صدرجهان لقب داد و قدرت فوق‌العاده‌ای به او تفویض کرد؛ حتی در عزل و نصب شاهزادگان و امراء.
گیخاتو بعد از نیل به فرمانروایی اوقات خود را به کلی به عیش و عشرت سپرد. بوالهوسی و ولخرجی او موجب شد که خزانه تهی شود و ناچار به تدبیر و تشویق صدرجهان به نشر و ترویج نوعی پول کاغذی به نام چاو اقدام کرد اما چاو که یک بدعت بود مورد قبول عامه واقع نشد و لاجرم متروک گردید. گیخاتو به سبب افراط در شهوت رانی مورد نفرت شدید ارکان دولت گشت وی درین کار چنان افراط کرد که به زنان و دختران امرای خویش نیز دست‌اندازی کرد. بایدوخان نوادهٔ هولاکو که به خاطر او از قبول سلطنت که بعد از ارغون به او پیشنهاد شد، خودداری کرده بود چون یک بار در مجلس او در مستی مورد اهانت شدید او واقع شد، در مقابل وی سر به شورش برداشت و امرای گیخاتو هم که از او ناخرسندی داشتند او را در صحرای مغان فرو گرفتند و به بایدو تسلیم کردند. بایدو هم به قتل او فرمان داد و خود در همدان به سلطنت نشست.[۱]
انتشار نخستین پول کاغذی
تهی شدن خزانه به دلیل عدم وجود درایت لازم در زمان گیخاتو، او را واداشت تا برای جبران هزینه‌ها، که ناشی از فساد دربار و افزایش اوراق قرضه برای خرید سلاح بود، دستور انتشار پول کاغذی با نام «چاو» را صادر و چاپ آن را در تبریز آغاز نماید (۶۹۳ هجری - ۲۹ شهریور ۶۷۳ خورشیدی). اما به دلیل عدم استقبال از جانب بازرگانان و حتی برخی امرا، همچنین نداشتن پشتوانه و ضمانت لازم در پرداخت، در همان زمان رونق نیافت و در زمان غازان به‌کلی آلات و ادوات چاپ آن از میان رفت (۶۹۴ هجری- بهمن ۶۷۳ خورشیدی).[۲]
نگارخانه
جستارهای وابسته
پانویس
منابع
 |
در ویکی‌انبار پروندههایی دربارهٔ گیخاتو خان موجود است. |
- زرین‌کوب، عبدالحسین (۱۳۹۰). روزگاران. تهران: انتشارات سخن. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۹۶۱-۱۱-۱.
 | این مقاله دقیق، کامل و صحیح ترجمه نشده و نیازمند ترجمه به فارسی است. کل یا بخشی از این مقاله به زبانی بهجز زبان فارسی نوشته شدهاست. اگر مقصود ارائهٔ مقاله برای مخاطبان آن زبان است، باید در نسخهای از ویکی‌پدیا به همان زبان نوشته شود (فهرست ویکیپدیاها را ببینید). در غیر این صورت، خواهشمند است ترجمهٔ این مقاله را با توجه به متن اصلی و با رعایت سیاست ویرایش، دستور خط فارسی و برابر سازی به زبان فارسی بهبود دهید و سپس این الگو را از بالای صفحه بردارید. همچنین برای بحثهای مرتبط، مدخل این مقاله در فهرست صفحههای نیازمند ترجمه به فارسی را ببینید. اگر این مقاله به زبان فارسی بازنویسی نشود، تا دو هفتهٔ دیگر نامزد حذف میشود و/یا به نسخهٔ زبانی مرتبط ویکی‌پدیا منتقل خواهد شد. اگر شما اخیراً این مقاله را بهعنوان صفحهٔ نیازمند ترجمه برچسب زدهاید، لطفاً عبارت {{جا:هبک-ترجمه به فارسی|1=گیخاتو خان}} ~~~~را نیز در صفحهٔ بحث نگارنده قرار دهید. |