شوش (شهر باستانی): تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
== شوش پایتخت == |
== شوش پایتخت == |
||
[[پرونده:Offering-IMG 6468-black.jpg|thumb|left| |
[[پرونده:Offering-IMG 6468-black.jpg|thumb|left|265px|[[تندیس|تندیسی]] از یک زن برهنه، از آثار متعلق به شهر باستانی شوش.{{سخ}}این تندیس اکنون در [[موزه باستان‌شناسی مدیترانه‌ای]] در [[مارسی]] نگه‌داری می‌شود.]] |
||
در حدود ۲٬۷۰۰ پیش از میلاد پادشاهی [[ایلام (تمدن)|ایلام]] به پایتختی شوش تشکیل شد.<ref name="iranicaonline.org">[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref> |
در حدود ۲٬۷۰۰ پیش از میلاد پادشاهی [[ایلام (تمدن)|ایلام]] به پایتختی شوش تشکیل شد.<ref name="iranicaonline.org">[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref> |
||
نسخهٔ ۲۱ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۱۸:۲۹
| میراث جهانی یونسکو | |
|---|---|
.JPG) | |
| مکان |  ایران، استان خوزستان |
| معیار ثبت | فرهنگی: i, ii, iii, iv |
| شمارهٔ ثبت | ۱۴۵۵ |
| تاریخ ثبت | ۲۰۱۵ (طی نشست سی‌ونهم) |
| اطلاعات ثبت ملی | |
| شماره ثبت ملی | ۵۱ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ |
| شوش (شهر باستانی) | |
|---|---|
 | |
 | |
| نام | شوش (شهر باستانی) |
| کشور | ایران |
| استان | استان خوزستان |
| شهرستان | شوش |
| اطلاعات اثر | |
| کاربری | شهر باستانی، تپه |
| دیرینگی | عیلامی، هخامنشیان |
| مالک فعلی اثر | سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۵۱ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | دارد |
  شوش (شهر باستانی) | |
شوش واقع در استان خوزستان یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های شناخته‌شدهٔ جهان است، احتمالاً به سال ۴۰۰۰ پیش از میلاد پایه‌گذاری شده، با وجود این‌که نخستین آثار یک دهکدهٔ مسکونی در آن مربوط به ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد هستند. طبق اسناد باستانی شوش از مهم‌ترین و باشکوه‌ترین شهرهای باستانی ایران و جهان بوده‌است و فعالیت‌های باستان‌شناسی در آن ادامه دارد.[۱]
این شهر باستانی به همراه آرامگاه دانیال نبی و تحت نام بقعه دانیال نبی/ شهرشوش و تپه‌های مجاور در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۵۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۲]
محوطه باستانی شوش
پرونده محوطه تاریخی شوش در سی و نهمین نشست کمیته میراث جهانی سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) که در ژوئیه ۲۰۱۵ در شهر بن آلمان برگزاری شد با موافقت اعضا به ثبت جهانی رسید. این پرونده توسط متخصصان ایرانی و با مدیریت و ریاست محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی ارائه و دفاع شد و به عنوان هجدهمین اثر میراث جهانی در فهرست یونسکو به ثبت رسید. پرونده میراث فرهنگی شوش شامل کاخ شاپور، کاخ آپادانا، دروازه شرقی، کاخ هدیش، شهر پانزدهم، روستای هخامنشی، مسجد جامع شوش و مجموعه بناهای دوره اسلامی، تپه‌های آکروپول و قلعه فرانسوی‌هاست.
شهر باستانی شوش روزگاری مرکز برخورد دو تمدن مهم بوده، که هریک به سهم خود در دیگری تأثیر داشته‌است، یکی تمدن میان‌رودان و دیگری تمدن عیلام. قرار گرفتن این منطقه در شمال خلیج فارس و نیز همسایگی با میان‌رودان در پیدایش این وضع ویژه تأثیر بسیاری داشته‌است.
شوش پایتخت
این تندیس اکنون در موزه باستان‌شناسی مدیترانه‌ای در مارسی نگه‌داری می‌شود.
در حدود ۲٬۷۰۰ پیش از میلاد پادشاهی ایلام به پایتختی شوش تشکیل شد.[۳] شوش در دوره ایلامی‌ها هزاران سال مرکز این تمدن مهم و در دوره هخامنشیان شوش پایتخت سیاسی این امپراتوری پهناور بوده‌است.[۴] پس از آن نیز متأثر از رویدادهای تاریخی دستخوش تحولات بوده و پس از حمله اسکندر به‌تدریج مرکزیت خود را از دست داد. در دوره ساسانیان شوش به‌همراه شوشتر و جندی‌شاپور به عنوان مراکز اقتصادی تولید و صادرات ابریشم به اقصی نقاط جهان مطرح بودند. شوش در سال ۱۷ قمری به تصرف مسلمانان درآمد. در دوره اسلامی نیز مدت‌ها از شهرهای پرجمعیت و پررونق بود. هنگامی که مرکز خوزستان به اهواز منتقل شد، شوش اهمیت خود را از دست داد.[۱][۵] شوش در دوره هخامنشیان شکوه گذشته خویش را بازیافته و چهارراه شرق و غرب شد. با توجه به اهمیت و موقعیت جغرافیایی و سیاسی خاص شوش بود که راه‌های بسیاری و به‌ویژه راه بزرگ موسوم به «راه شاهی» ارتباط این شهر را به نقاط گوناگون جهان برقرار کرد.
راه شاهی
راه شاهی که در دوره هخامنشیان و به دستور داریوش بزرگ ساخته شد، شهر شوش، پایتخت سیاسی دولت هخامنشیان را به پاسارگاد، تخت جمشید و دیگر شهرهای امپراتوری، از جمله شهر نامی سارد پایتخت کشور لیدی پیوند می‌داد. می‌توان گفت اداره سرزمین پهناور ایران و حفظ امنیت آن و انتقال سریع یگانهای نظامی و گسترش بازرگانی و ترابری و تسهیل در امر مسافرت از مهم‌ترین عوامل ساخت و گسترش شبکه راه‌ها در این دوره بوده‌است.
از سوی دیگر ایجاد راه‌ها و برقراری امنیت و تسهیل و بازرگانی، خود موجب پیوند و آشنایی ملت‌های گوناگون شد که این امر به انتقال فرهنگ‌ها و باورهای گونه‌گون منجر شد و بسیاری از نظرات فلسفی و باورهای دینی از این راه به ملت‌های دیگر هم رسید. برطبق تاریخ فتح الفتوح و همچنین تاریخ طبری، اعراب به هنگام فتح شهر شوش بیش از ۳۰ هزار نفر را به قتل رساندند و تعداد ۲۰ هزار گاو - اسب، زن و دختر را به غنیمت بردند. این شهر تا قرن‌ها بعد از رونق افتاد.
به گواه نگاشته‌های تاریخ معاصر ایران باستان‌شناسان فرانسوی حجم عظیمی از آثار باستانی شوش را از ایران خارج کردند و برای این منظور از راه‌آهن و تعداد زیادی کشتی و کار شبانه‌روزی هزاران برده و کارگران ایرانی استفاده می‌کردند.[۶] آثار به‌جامانده از شهر شوش حتی پس از حمله اسکندر و فرسایش طبیعی به حدی بوده که در تمام سفرنامه‌های مربوط به آن منطقه موجب بهت و شگفتی بوده و مطالب زیادی دربارهٔ آن نوشته شده‌است، درحالی‌که غارت فرانسویها به حدی بوده که امروزه چیز زیادی از آثار قابل رؤیت شوش به‌جز آثار مدفون در زیر خاک باقی نمانده‌است و این در حالی است که امروز تقریباً موزه‌ای در گوشه‌ای از جهان نیست که آثار متعددی از شوش در آن نباشد و این نشان‌دهنده ابعاد وسیع غارتگری آثار شوش باستان طی چند دهه است.[۷][۸][۹]
زیگورات چغازنبیل
زیگورات چُغازنبیل در حدود چهل‌کیلومتری ویرانه‌های کاخ آپادانای شوش قرار دارد.
به‌سبب اخلاص مسلمانان شیعه و یهودیان ایران به حضرت دانیال، شوش یک دهکده مسکونی است. امروزه شهر شوش در شمال استان خوزستان از یادمان‌های تاریخی کهن، دیگر آن شکوه و اهمیت دیرین خود را دارا نیست. نام‌هایی مانند سوس - شوشا- سوسه - سویس و سویز که در بعضی مناطق شمال آفریقا وجود دارد نیز مرتبط با نام شهر شوش است. مهاجران ایرانی و عرب که از این منطقه به شمال آفریقا مهاجرت کرده‌اند این نام‌ها را در دوره اسلامی رایج کرده‌اند. شهر شوش در دوره قبل از اسلام شهرت بین‌المللی داشته و به همان اندازه شهرت داشته که بابل، کلده، لیدی، نیل و لیبیه و… [نیازمند منبع]
بنا به دانشنامه ایرانیکا در حدود ۴٬۲۰۰ پیش از میلاد شهر شوش در جنوب غربی ایران بنیان‌گذاری شد.[۳] سفالینه‌های نقاشی‌شده متعلق به حدود ۳٬۵۰۰ پیش از میلاد در شوش واقع در ایلام بیانگر دوره‌ای پیش‌رفته از طرح‌های هندسی، ایجاد سبک خاص از انسان و شکل‌هایی از جانوران در آنهاست.[۳]
در سال ۵۵۸ پیش از میلاد پادشاهی کوروش بزرگ (کوروش دوم) در انشان (فارس) و خوزستان آغاز شد و پایتخت هخامنشیان به شوش منتقل شد.[۳]
کاخ آپادانا در شوش
کاخ آپادانای شوش کاخ زمستانی شاهان هخامنشی و کاخ اصلی داریوش یکم بوده‌است. این کاخ به دستور داریوش بزرگ پادشاه هخامنشی در حدود سال‌های ۵۱۵_۵۲۱ پیش از میلاد در شوش روی آثار و بقایای عیلامی بنا نهاد شد. دیوارهای کاخ از خشت و ستون‌های آن از جنس سنگ است. این کاخ در حفاری‌های بین سال‌های ۱۳۱۱ تا ۱۳۱۴ از زیر خاک بیرون آورده‌شد و پس از ۷۰ سال در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران به شمارهٔ ۳۹۸۱ به ثبت رسید.[۱۰]
نگارخانه
-
قلعه فرانسویها در محوطه کاخ آپادانا که با استفاده از خشت‌های باستانی بنا شده‌است -
-
نقش برجسته‌ای از گارد جاویدان کاخ داریوش اول در شوش (موزه لوور) -
-
-
-
یکی از سرستون‌های کاخ آپادانای شوش (موزه لوور) -
قانون حمورابی با قدمتی نزدیک به چهارهزار سال (موزه لوور) -
شیر بالدار از کاخ داریوش بزرگ در شوش (موزه لوور) -
نبرد خونین آشور بانیپال ضد شوش در این نقش برجسته ثبت شده‌است که غارت شهر شوش را در ۶۴۷ پیش از میلاد نشان می‌دهد. در این‌جا آتش از شهر زبانه می‌کشد، درحالی‌که سربازان آشوری شهر را با کلنگ و دیلم واژگون می‌کنند و غنایم را به خارج از شهر می‌برند (موزه بریتانیا) -
وزنه به شکل شیر، قرن ششم تا چهارم پیش از میلاد از جنس برنز، دوره هخامنشیان، کشف شده در آکروپل شوش.
.jpg)
جستارهای وابسته
- گاه‌شمار تاریخ ایران از غارنشینی تا ظهور هخامنشیان
- یافته‌های باستان‌شناسی شوش در موزه لوور
- قلعه شوش
- مارسل اوگوست دیولافوا
- ژان دیولافوا
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ http://www.susacity.ir/shush_history.htm
- ↑ «سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. دریافت‌شده در ۲۰۱۱-۰۵-۱۹.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
- ↑ http://www.heritageinstitute.com/zoroastrianism/susa/
- ↑ http://mcadams.posc.mu.edu/txt/ah/persia/susa.html
- ↑ http://inn.ir/NSite/FullStory/News/?Serv=0&Id=71817&Rate=0
- ↑ http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=67456&Serv=3&SGr=22
- ↑ http://www.farhangnews.ir/content/10977
- ↑ http://anthropology.ir/node/11767
- ↑ خبرگزاری میراث فرهنگی
منابع
- دیاکونوف، ایگور میخائیلوویچ (۱۳۸۶). تاریخ ماد. ترجمهٔ کریم کشاورز. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۰۶-۵.
http://inn.ir/NSite/FullStory/News/?Serv=0&Id=71817&Rate=0 http://www.farhangnews.ir/content/10977 http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=67456&Serv=3&SGr=22
پیوند به بیرون
| دوران تکوین |
| ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| سکنه ماننا |
| ||||||||||||||||
| سکنه ماد |
| ||||||||||||||||
| القاب |
| ||||||||||||||||
| منابع کهن |
|  | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| سه مرکز اصلی |
|  | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| راه اکباتان به شوش |
| ||||||
| راه اکباتان به سارد |
| ||||||
|   _(14594614317).jpg) | ||||||||||||||
