سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران

صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

نوع	تلویزیون زمینی رادیو، تلویزیون و وبگاه
دسترس‌پذیری	ملی بین‌المللی
مالک	نظام جمهوری اسلامی ایران
افراد کلیدی	عبدالعلی علی‌عسگری (مدیر کل) سید مرتضی میرباقری (معاون سیما) علی دارابی (معاون امور استان‌ها)
آغازبه‌کار	۱۳۰۵ (رادیو) ۱۳۳۷ (تلویزیون) ۱۳۴۵ (ترکیب شدن)
وبگاه رسمی	http://www.irib.ir/

سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (کوته‌نوشت انگلیسی: IRIB) سازمانی رسانه‌ای است که تنها متولی قانونی پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در جمهوری اسلامی ایران است.

بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رئیس صدا و سیما توسط رهبر ایران انتخاب می‌شود. این سازمان که پیش از انقلاب ۱۳۵۷ سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران نامیده می‌شد، آن‌زمان هم به شکل حکومتی اداره می‌شد. تعداد کارکنان این سازمان در سراسر کشور تا اواخر سال ۱۳۹۵ در حدود ۵۰۰۰۰ نفر تخمین زده شده‌است.

از بسیاری جنبه‌ها، صدا و سیما قدرتمندترین، فراگیرترین و پرنفوذترین رسانه خبری و نهاد آموزشی–فرهنگی در ایران به‌شمار می‌رود. این سازمان علاوه بر تملک و کنترل رادیو و تلویزیون، مالک شرکت فیلم‌سازی سیما فیلم است، جشنواره‌های فیلم، موسیقی و هنری برگزار می‌کند، کتاب، روزنامه و مجله منتشر می‌کند و از دانشگاه صدا و سیما به عنوان یک بازوی آموزشی، بهره می‌گیرد.

فعالیت‌های صدا و سیما به مرزهای ایران محدود نیست و در کشورهای مختلف جهان دارای تشکیلات است.

صدا و سیما آشکارا به حمایت رسانه‌ای از اسلام و حکومت جمهوری اسلامی می‌پردازد؛ عملکرد این سازمان توسط ایرانیان مورد انتقاد واقع شده و برخی آن را «دستگاه تولید دروغ» نامیده‌اند. مسئول بخش ایران و افغانستان در سازمان گزارشگران بدون مرز، اعلام کرد رسانه‌هایی نظیر صدا و سیما تنها در چند کشور دیگر از جمله چین و کره شمالی وجود دارند.

بودجه سازمان صدا و سیما در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ حدود ۴۰۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده، این در حالی است که بنا به گفته دکتر علی‌عسگری، رئیس این سازمان، فقط بودجه شبکه‌ای مانند بی‌بی‌سی به بیش از ۶۰۰۰ میلیارد تومان می‌رسد و سازمان برای اداره ۶۲ شبکه تلویزیونی و ۸۳ شبکه رادیویی، نیاز به بودجهٔ بیشتری دارد.

رئیس کنونی این سازمان عبدالعلی علی‌عسگری است. رئیس سازمان صدا و سیما طی حکمی سید رمضانعلی موسوی مقدم را به سمت قائم مقام سازمان صدا و سیما و همچنین علی دارابی را به عنوان معاون امور استان‌های سازمان صدا و سیما منصوب کرد.

پیشینه

پیش از انقلاب

نشان سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران

در ۴ اردیبهشت ۱۳۱۹، رادیو ایران رسماً توسط محمدرضا پهلوی –ولیعهد وقت ایران– افتتاح گردید و عیسی صدیق نخستین رئیس آن بود. رادیو روزی ۵ ساعت برنامه داشت و برنامه‌هایی نظیر اخبار داخلی و خارجی، موسیقی سنتی ایرانی و غربی، بحث‌های مذهبی و ورزشی و همچنین اقتصادی و سیاسی پخش می‌کرد. بنا بر تخمین مرکز آمار ایران، در سال ۱۳۵۵ حدود ۷۶٪ جمعیت شهری و ۴۵٪ جمعیت روستایی به رادیو دسترسی داشتند.

تلویزیون ملی ایران در روز ۱ فروردین ۱۳۴۶ رسماً افتتاح شد تا بعدتر سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران شکل بگیرد. در آن زمان تجهیزات سخت‌افزاری تلویزیون در اختیار وزارت پست، تلگراف و تلفن بود و محتوای آن توسط اداره تبلیغات و انتشارات تولید می‌شد. در سال‌های بعد گسترش فعالیت‌های رادیوتلویزیونی به سراسر کشور ایجاب می‌کرد تا نهاد یکپارچه‌ای تشکیل شود و از سال ۱۳۵۰ تمامی تأسیسات در اختیار سازمان رادیو و تلویزیون ملی قرار گرفت. شاه شخصاً رضا قطبی را به ریاست سازمان منصوب کرد و زمان پخش برنامه‌ها به سرعت زیاد شد. در اواخر انقلاب دو شبکه تلویزیونی (برنامه اول و برنامه دوم) فعال بودند و با گسترش تأسیسات، بیش از ۹۵٪ جمعیت شهرنشین و چیزی در حدود ۷۵٪ از جمعیت کشور قادر به دریافت امواج تلویزیونی بودند. پیش از انقلاب در حدود ۴۰٪ برنامه‌های تلویزیون خارجی و وارداتی بودند و برنامه‌های ساخت داخل نیز عمدتاً از برنامه‌های خارجی الگوبرداری شده بودند.

در بحبوحهٔ ناآرامی‌های انقلاب ۱۳۵۷ و زمانی که ارتشبد ازهاری نخست‌وزیر ایران شد، تورج فرازمند به ریاست سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران پس از رضا قطبی برگزیده شد.

نشان

نشان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

نشان صدا و سیما شامل نشان جمهوری اسلامی ایران در رأس و دو نوشتهٔ «لا» به عربی است که در طراحی آن از المان‌های شیعی استفاده شده‌است. زمانی که این آرم در اوایل انقلاب طراحی شد، نمادی از «نه گفتن» به شرق و غرب (نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی) و به‌طور خاص ایالات متحدهٔ آمریکا و اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی بود. این دو لا در وسط به شکل یک شبکه به یکدیگر می‌رسند و در محل تلاقی آن‌ها نماد چشم قرار دارد. در زیر نماد، عبارت صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با خط نستعلیق نوشته شده‌است.

مدیریت

بر اساس اصل یکصد و هفتاد و پنجم قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران رئیس صدا و سیمای ایران مستقیماً توسط رهبر جمهوری اسلامی منصوب می‌شود. مدت ریاست این فرد منصوب به‌طور سنتی ۵ ساله است و در پایان هر دوره می‌تواند از سوی رهبر ایران یک بار تمدید شود.

تشتت آراء و گروه‌گرایی سیاسی در سال‌های نخست پس از انقلاب، موجب شده بود که اداره امور از دست مدیران عامل خارج شود.

ردیف	مدیرعامل	آغاز تصدی	پایان تصدی	تعیین‌کننده
سرپرست	صادق قطب‌زاده	۲۳ بهمن ۱۳۵۷	؟	مهدی بازرگان
۱		؟	۱۵ آذر ۱۳۵۸
–	شورای پنج نفره	۱۵ آذر ۱۳۵۸	۱۳ اسفند ۱۳۵۸	شورای انقلاب اسلامی
–	شورای سه نفره	۱۳ اسفند ۱۳۵۸	۲۳ اردیبهشت ۱۳۵۹	سید ابوالحسن بنی‌صدر
۲	تقی فراحی	۲۴ اردیبهشت ۱۳۵۹	تابستان ۱۳۵۹
سرپرست	محمد مبلغی اسلامی	تابستان ۱۳۵۹	۱۶ آبان ۱۳۵۹	؟
سرپرست مـشتـرک	سید علی‌اکبر محتشمی‌پور	۱۶ آبان ۱۳۵۹	پاییز ۱۳۵۹	سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
	عبدالله نوری
۳	علی لاریجانی	۲۵ بهمن ۱۳۵۹	تیر ۱۳۶۰	شورای سرپرستی
۴	محمد هاشمی رفسنجانی	۱۵ مرداد ۱۳۶۰	۲۹ تیر ۱۳۶۲
سرپرست	محمدجواد لاریجانی	۳۰ تیر ۱۳۶۲	۱ مرداد ۱۳۶۲
سرپرست	محمد هاشمی رفسنجانی	۱ مرداد ۱۳۶۲	۱۸ دی ۱۳۶۲	سید روح‌الله خمینی
(۴)		۱۸ دی ۱۳۶۲	۲ شهریور ۱۳۶۸	شورای سرپرستی
ردیف	رئیس	آغاز تصدی	پایان تصدی	تعیین‌کننده
(۴)	محمد هاشمی رفسنجانی	۲ شهریور ۱۳۶۸	۲۴ بهمن ۱۳۷۲	سید علی خامنه‌ای
(۳)	علی لاریجانی	۲۴ بهمن ۱۳۷۲	۳ خرداد ۱۳۸۳
۵	سید عزت‌الله ضرغامی	۳ خرداد ۱۳۸۳	۱۷ آبان ۱۳۹۳
۶	محمد سرافراز	۱۷ آبان ۱۳۹۳	۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵
۷	عبدالعلی علی‌عسگری	۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵	در حال تصدی
۶	محمد سرافراز	۱۷ آبان ۱۳۹۳	۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵ ۱۳۹۳	۲۲ تیر ۱۳۹۸	۸	عادل فردوسی پور	۲۲ تیر ۹۸ ادامه دارد تا خاتمه خاندان فروفی} نظارت شورای نظارت بر صدا و سیما نهادی متشکل از نمایندگان قوای سه‌گانه کشور است که بر فعالیت این سازمان نظارت دارند. مکان ساختمان اداری صدا و سیما در خیابان ولیعصر، تهران. محل ساختمان مرکزی صدا و سیما در خیابان ولی‌عصر تهران نرسیده به چهارراه پارک‌وی و در محدوده‌ای است که اصطلاحاً جام‌جم خوانده می‌شود. اراضی سازمان صدا و سیما در این منطقه جزو مرغوبترین اراضی در شمال شهر «روبروی منطقه امانیه» تهران محسوب می‌شود. با عنایت به اطلاعاتی که از اداره کل ساختمان و تأسیسات این سازمان به دست آمده مساحت زمین محوطه جام جم به بیش از ۱۲۰ هکتار می‌رسد. البته این محوطه عظیم منهای سایر ساختمان‌ها و اراضی سازمان صدا و سیما در دیگر نقاط تهران است. ساختمان شبکه دو سیما در میدان آرژانتین قرار دارد. البته دفاتر و استودیوهای دیگری به صورت ثابت و سیار در مناطق مختلف کشور فعالیت دارند. منابع مالی نیمی از کل هزینهٔ سالانهٔ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران هر سال در قانون بودجه مشخص می‌شود و نیمی دیگر از راه‌هایی دیگر ازجمله راه‌های زیر گفته تأمین می‌شود: فروش زمان پخش رادیو و تلویزیونی به تبلیغات بازرگانی دریافت هزینه آبونمان از تمام مشترکان برق در ایران دریافت مبلغی با عنوان عوارض توسعه شبکه صدا و سیما از فروش هر دستگاه تلویزیون دریافت مبلغ از تیم‌های ورزشی مورد نمایش در اوقات خاص درآمد حاصل از انتشارات سروش درآمد حاصل از انتشار مجلات درآمد حاصل از روزنامه جام جم درآمد حاصل از شرکت صنعتی سیما چوب درآمد حاصل از شرکت صوتی و تصویری سروش بودجه مصوب که هرساله در مجلس تصویب و سپس از خزانه دولت دریافت می‌کند تولید برنامه مشارکتی که با مشارکت مالی ارگان‌ها، موسسات، شرکت‌ها و … ی دولتی و غیردولتی انجام می‌شود. منابع انسانی منابع انسانی صداوسیما غالباً از راه‌های زیر گفته تأمین می‌شود: دانشگاه صداوسیما دانشکده صداوسیما - قم هنرستان صداوسیما فراخوان عمومی نیروهای برنامه‌ای تولیدات بنا بر گزارش سالانه سال ۱۳۸۴، صدا و سیما در این سال ۶۰٬۷۶۴ ساعت برنامه تلویزیونی تولید و ۱۷۵٬۷۵۶ ساعت پخش نموده‌است که ۷۳٪ آن تولید داخلی بوده‌است. در این سال همچنین ۲۰۴٬۶۱۵ ساعت برنامه رادیویی تولید و ۲۶۸٬۳۷۳ ساعت پخش شده‌است که ۸۰٪ آن داخلی بوده‌است. آمار پخش برنامه نسبت به سال پیش خود در تلویزیون ۴٪ و در رادیو ۵٪ افزایش نشان می‌دهد. مراکز صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران دارای مراکز استانی زیر می‌باشد: آبادان آذربایجان شرقی آذربایجان غربی اردبیل اصفهان البرز ایلام بوشهر تهران چهارمحال و بختیاری خراسان جنوبی خراسان رضوی خراسان شمالی خوزستان زنجان سمنان سیستان و بلوچستان فارس قزوین قم کردستان کرمان کیش کرمانشاه کهگیلویه و بویراحمد گلستان گیلان لرستان مازندران مرکزی مهاباد هرمزگان همدان یزد صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران دارای دفتر نمایندگی کشورهای زیر می‌باشد: لندن پاریس برلین مسکو آنکارا سارایوو بیروت باکو دوشنبه دمشق نیویورک کوالالامپور پرتوریا دهلی کابل اسلام‌آباد پکن بروکسل قاهره توکیو دیجیتال پخش دیجیتال شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی با استاندارد DVB-T از آبان ماه سال ۱۳۸۸ فعالیت خود را آغاز کرده‌است و تاکنون ادامه دارد. در اسفند ماه ۱۳۹۴، پخش آزمایشی نسل جدید دیجیتال با استاندارد DVB-T2 در فرکانس ۵۵۴ شهر تهران با پخش شبکه ۴ آغاز شد و سپس در روستاهای کشور ایران به‌ترتیب جمعیت در حال راه‌اندازی است. شبکه‌های تلویزیونی شبکه‌های سراسری شبکه یک (شبکه ملی) شبکه دو (شبکه اجتماعی) شبکه سه (شبکه ورزش، تفریحات و سرگرمی با کیفیت HD) شبکه چهار (شبکه علم و فرهنگ) شبکه پنج (شبکه تهران) در تمام نقاط ایران قابل مشاهده است شبکه خبر (شبکه اخبار ایران و جهان) شبکه آموزش (شبکه آموزش عالی، فنی و حرفه‌ای، عمومی و پایه) شبکه قرآن (شبکه گزارش قرآنی و برنامه‌های دینی) شبکه مستند (شبکه مستند با کیفیت HD) شبکه شما (شبکه ملی استان‌ها و گردشگری) شبکه نمایش (شبکه فیلم سینمایی) شبکه ورزش (شبکه اخبار و پخش زنده مسابقات ورزشی) شبکه کودک و نوجوان (دارای دو کانال ویژه خردسالان شبکه پویا از ۸ صبح تا ۱۴ - ویژه کودکان شبکه نهال از ۱۴ تا ۲۲ شب) شبکه سلامت (شبکه بهداشت و سلامت جامعه) شبکه تماشا (شبکه سریال با کیفیت HD) شبکه نسیم (شبکه نشاط، سرگرمی، یادها و مسابقه) شبکه افق (شبکه فرهنگ و انقلاب اسلامی) شبکه امید (شبکه نوجوانان) شبکه ایران‌کالا (شبکه اقتصاد و معرفی تولیدات داخلی) آی‌فیلم فارسی (شبکه فیلم و سریال به زبان فارسی) شبکه‌های برون‌مرزی شبکه جهانی جام جم (برای ایرانیان مقیم اروپا، آمریکا، آسیا و اقیانوسیه) شبکه سحر ۱ (به زبان ترکی آذربایجانی) شبکه سحر ۲ (به زبان اردو و انگلیسی) شبکه سحر ۳ (به زبان کردی) شبکه سحر ۴ (به زبان فرانسوی و بوسنیایی) شبکه العالم (شبکه خبری عربی) شبکه الکوثر (شبکه معارف به زبان عربی) پرس تی‌وی (شبکه خبری انگلیسی) هیسپان‌تی‌وی (شبکه اسپانیایی) آی‌فیلم عربی (شبکه فیلم و سریال به زبان عربی) آی‌فیلم انگلیسی (شبکه فیلم و سریال به زبان انگلیسی) آی‌فیلم ۲ (شبکه فیلم و سریال به زبان فارسی دری) شبکه‌های استانی و محلی (به ترتیب حروف الفبا) شبکه آبادان (آبادان) شبکه آذربایجان غربی (آذربایجان غربی) شبکه آفتاب (مرکزی) شبکه اترک (خراسان شمالی) شبکه اشراق (زنجان) شبکه اصفهان (اصفهان) شبکه افلاک (لرستان) شبکه البرز (البرز) شبکه ایلام (ایلام) شبکه باران (گیلان) شبکه بوشهر (بوشهر) شبکه تابان (یزد) شبکه تبرستان (مازندران) شبکه جهان‌بین (چهارمحال و بختیاری) شبکه خاوران (خراسان جنوبی) شبکه خراسان رضوی (خراسان رضوی) شبکه خلیج فارس (هرمزگان) شبکه خوزستان (خوزستان) شبکه دنا (کهگیلویه و بویراحمد) شبکه زاگرس (کرمانشاه) شبکه سبز (گلستان) شبکه سبلان (اردبیل) شبکه سمنان (سمنان) شبکه سهند (آذربایجان شرقی) شبکه همدان (همدان) شبکه فارس (فارس) شبکه قزوین (قزوین) شبکه کردستان (کردستان) شبکه کرمان (کرمان) شبکه کیش (کیش) این شبکه فقط در جزیره کیش پخش می‌شود شبکه مهاباد (مهاباد) شبکه نور (قم) شبکه هامون (سیستان و بلوچستان) شبکه‌های اینترنتی (تلویزیونی تلویزیون اینترنتی رضوی (پخش زنده حرم امام رضا)(ع) تلویزیون اینترنتی لبیک (ویژه حج و زیارت) پخش زنده شبکه های تلویزیونی (سراسری)-(استانی) شبکه‌های رادیویی شبکه‌های سراسری رادیو ایران - صدای ملی - (فرکانس ۹۰٫۰) رادیو فرهنگ - مباحث فرهنگی، فکری، ادبیات، هنر - (فرکانس ۱۰۶٫۰) رادیو پیام - اطلاع‌رسانی و آگاهی - (فرکانس ۱۰۴٫۰) رادیو قرآن - فرهنگ قرآنی و تلاوت قرآن - (فرکانس ۱۰۰٫۰) رادیو معارف - معارف و اخبار دینی و قرآنی - (فرکانس ۹۶٫۰) رادیو جوان - جوان و جامعه، اندیشه، فرهنگ، ورزش، دانش - (فرکانس ۸۸٫۰) رادیو ورزش - اخبار و مسابقات ورزشی - (فرکانس ۹۲٫۰) رادیو سلامت - بهداشت و سلامت جامعه - (فرکانس ۱۰۲٫۰) رادیو اقتصاد - آموزش و اطلاع‌رسانی اقتصادی - (فرکانس ۹۸٫۰) رادیو نمایش - مرکز هنرهای نمایشی رادیو - (فرکانس ۱۰۷٫۵) رادیو آوا - موسیقی ایرانی - (فرکانس ۹۳٫۵) رادیو تلاوت - تلاوت‌های قرآنی - (فرکانس ۱۰۱٫۵) رادیو گفتگو - صدای اندیشه‌ها - (فرکانس ۱۰۳٫۵) رادیو صبا - صدای شادی آفرین - (فرکانس ۱۰۵٫۵) رادیو مناسبتی - (فرکانس ۹۵٫۵) رادیو زیارت - صدای مهر و معرفت - (فرکانس ۹۹٫۵) شبکه‌های برون‌مرزی رادیو برون‌مرزی - به زبان‌های عربی، انگلیسی، روسی، ترکی استانبولی، فرانسه، آلمانی، فارسی دری و … شبکه‌های استانی و محلی (به ترتیب حروف الفبا) رادیو آبادان - آبادان (خوزستان) رادیو تبریز - آذربایجان شرقی رادیو ارومیه - آذربایجان غربی رادیو اردبیل - اردبیل رادیو اصفهان - اصفهان رادیو البرز - البرز رادیو ایلام - ایلام رادیو بروجرد - بروجرد (لرستان) رادیو بوشهر - بوشهر رادیو تهران - تهران - فرکانس ۹۴٫۰ مگاهرتز رادیو شهرکرد - چهارمحال و بختیاری رادیو بیرجند - خراسان جنوبی رادیو مشهد - خراسان رضوی رادیو بجنورد - خراسان شمالی رادیو اهواز - خوزستان رادیو دزفول - دزفول (خوزستان) رادیو زنجان - زنجان رادیو سمنان - سمنان رادیو زاهدان - سیستان و بلوچستان رادیو شیراز - فارس رادیو قزوین - قزوین رادیو قم - قم رادیو سنندج - کردستان رادیو کاشان - کاشان (اصفهان) رادیو کرمان - کرمان رادیو کیش - جزیره کیش (هرمزگان) رادیو کرمانشاه - کرمانشاه رادیو یاسوج - کهگیلویه و بویر احمد رادیو گرگان - گلستان رادیو گیلان - گیلان رادیو لرستان - لرستان رادیو ملایر - ملایر (همدان) رادیو ساری - مازندران رادیو مراغه - مراغه (آذربایجان شرقی) رادیو اراک - مرکزی رادیو مهاباد - مهاباد (آذربایجان غربی) رادیو بندرعباس - هرمزگان رادیو همدان - همدان رادیو یزد - یزد شبکه‌های اینترنتی (رادیویی) ایران صدا مؤسسات وابسته انتشارات سروش که در سال ۱۳۵۴ تأسیس شده و نشریات سروش هفتگی، سروش کودکان، سروش نوجوان، سروش جوان و سروش بانوان را منتشر می‌کند. روزنامه جام جم ارگان رسمی صدا و سیما. خبرگزاری صدا و سیما، خبرگزاری وابسته به صدا و سیما که وظیفه تأمین بخش‌های خبری تمام شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی استانی، سراسری و برون مرزی به جز شبکه خبر، شبکه العالم، شبکه الکوثر، شبکه سحر و پرس تی وی را برعهده دارد. سیما فیلم، شرکت تهیه‌کننده فیلم که برخی سریال‌های پرهزینه تلویزیون نیز در آن تولید می‌شود. سیما چوب، شرکت تولیدکننده مبلمان که وظیفه ساخت برخی قطعات دکور برنامه‌ها را بر عهده داشته و محصولات خود را در بازار آزاد نیز به فروش می‌رساند. ایران سیما، آرشیو اینترنتی برنامه‌های تلویزیونی صدا و سیما دانشگاه صدا و سیما که از طریق آزمون داخلی، آزمون سراسری و آزمون دانشگاه جامع در رشته‌های مرتبط و مطلوب صدا و سیما در تهران و قم دانشجو می‌پذیرد. شرکت فرهنگی هنری صبا که به تولید انواع برنامه‌های انیمیشن برای صدا و سیما می‌پردازد. شرکت صوتی و تصویری سروش که به تهیه، پخش و فروش آلبوم‌های موسیقی و نسخه‌های خانگی مجموعه‌ها و فیلم‌های تولید شده در صدا و سیما می‌پردازد. این شرکت در تهران و مراکز استان‌ها دارای تعدادی شعبه فروش بوده و نمایندگی چند شرکت خارجی را نیز بر عهده دارد. مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما یکی از چند مرکز پژوهشی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است و ساختمان آن در شهر قم قرار دارد. نخستین ساختار تشکیلاتی و شرح وظایف این مرکز در سال ۱۳۷۷ تصویب شد و در طول سال‌های اخیر با توجه به گسترش فعالیت‌ها، مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفته‌است. اهداف سازمانی این مرکز عبارتند از: سامان‌دهی پژوهش‌های اسلامی مورد نیاز صدا و سیما؛ تأمین مطلوب نیازهای پژوهشی برنامه‌های رسانه ملی با مضامین معارف اسلامی؛ اعتلای محتوای برنامه‌های اسلامی رسانه ملی. این مرکز از معاونت‌ها و اداره کل‌هایی در همین راستا تشکیل شده‌است. این مرکز دارای دو اداره کل زیر می‌باشد: اداره کل پژوهش اداره کل خدمات رسانه‌ای دانشگاه صدا و سیما پرونده:چهل سالگی دانشگاه صدا و سیما.jpg جشن چهل و هشت سالگی دانشگاه صدا و سیما در سال ۹۷ با حضور دکتر علی عسکری ریاست سازمان صدا و سیما دانشگاه صدا و سیما یک دانشگاه دولتی در تهران و وابسته به سازمان صدا و سیمای ایران است که در سال ۱۳۴۸ خورشیدی در ایران تأسیس شد. نخستین بار تحت عنوان «مدرسه عالی تلویزیون و سینما» شروع به فعالیت کرد. این دانشگاه به عنوان قطب علمی رشته‌های تحصیلی حوزه رسانه شناخته می‌شود. رسالت این دانشگاه تأمین نیروی انسانی در سازمان صدا و سیما می‌باشد. این دانشگاه از طریق آزمون سراسری دانشجو می‌پذیرد. پردیس اصلی دانشگاه صدا و سیما در خیابان ولیعصر، ابتدای بزرگراه نیایش و جنب پردیس سینمایی پارک ملت واقع است. دانشگاه صدا و سیما - تهران پس از آغاز به کار سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران و گستردگی فعالیت آن در سال ۱۳۳۷ و بعد از فراهم آمدن مقدمات کار در سال ۱۳۴۸ موسسه‌ای به نام «مدرسه عالی تلویزیون و سینما» به منظور تربیت نیروهای مورد نیاز رسانه کشور در آن زمان تشکیل شد که دانش‌آموختگان آن به فعالیت در سازمان رادیو و تلویزیون و حوزه سینما مشغول شدند. در سال ۱۳۴۸ این مؤسسه کار خود را با یک دوره کوتاه مدت یک ساله آغاز کرد. بعدها این دوره به دو دوره دو ساله ارتقا یافت؛ و بعد دوره‌های کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی، تحقیق در ارتباطات جمعی و مهندسی الکترونیک نیز قبل از انقلاب در آن اجرا شدند. پس از انقلاب اسلامی ایران، این مؤسسه فقط به تربیت نیروی انسانی مورد نیاز سازمان صدا و سیما پرداخت و تاکنون فارغ التحصیلان دوره‌های روزانه آن در سازمان صدا و سیما و هم چنین در مراکز استانی صدا و سیما مشغول به کار هستند. در ۱۵ مهر ۱۳۹۱ از سوی شورای گسترش آموزش عالی از دانشکده صداوسیما علی‌رغم رسالت خاص تربیت دانشجو و آمار دانشجویی محدود ولی به دانشگاه صداوسیما ارتقاء درجه یافت. رشته‌ها و مقاطع تحصیلی دانشگاه صدا و سیما رشته‌های تحصیلی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه صدا و سیما مدیریت رسانه تهیه‌کنندگی تلویزیونی مهندسی صدا مهندسی برق مخابرات سیستم تهیه‌کنندگی رادیو نویسندگی رادیو تحقیق در ارتباطات روزنامه‌نگاری ادبیات نمایشی (دانشکده صداوسیما-قم ویژه طلاب) دین و رسانه (دانشکده صداوسیما-قم ویژه طلاب) رشته‌های تحصیلی مقطع کارشناسی دانشگاه صدا و سیما کارگردانی تلویزیون (پذیرش از کنکور سراسری هنر) تلویزیون و هنرهای دیجیتال با دو گرایش:۱-انیمیشن ۲-گرافیک رایانه ای (پذیرش از کنکور سراسری هنر) مهندسی برق مخابرات (پذیرش از کنکور سراسری ریاضی و فیزیک) روزنامه‌نگاری (پذیرش از کنکور سراسری علوم انسانی) مقطع کاردانی کاردانی برق با سه گرایش: ۱-فرستنده ۲-صدابرداری ۳-صدا و تصویر انتقادات عملکرد صداو سیمای ایران با انتقادات فراوانی روبه‌رو بوده‌است. مجید محمدی در کتاب «سیمای اقتدارگرایی، تلویزیون دولتی ایران» به شرح موارد متعددی از انتقادات وارده بر صداوسیما می‌پردازد، از جمله؛ نقض گستردهٔ حقوق پدیدآورندگان، حضور بسیار کمرنگ ایرانیان اهل سنت در برنامه‌های تلویزیون، نادیده گرفتن فرهنگ مردم حاشیه کشور و محدود شدن حوزه فرهنگی این رسانه به فرهنگ مناطق مرکزی کشور، تحریک پاره‌فرهنگ‌های موجود در کشور با عنوان مقابله با تهاجم فرهنگی، دخالت گرایش سیاسی مدیریت صدا و سیما در برنامه‌ها به‌طوری‌که آن را به رسانهٔ حزبی و ستاد انتخاباتی یک جناح سیاسی خاص تبدیل کرده‌است، حضور در انواع مجامع و فیلمبرداری و پخش تصاویر افراد بدون رضایت آن‌ها. سانسور برخی از اخبار مهم کشور؛ مانند قتل‌های زنجیره‌ای، حضور دوربین تلویزیون در همه جا و تصویربرداری کامل از رخدادها و مراسمی که تقریباً هیچ تصویری از آن‌ها پخش نمی‌شود؛ مانند فیلمبرداری کامل دادگاه روزنامه خرداد و ماجرای کوی دانشگاه. که مورد آخر شائبه فعالیت اطلاعاتی و استفادهٔ شخصی مدیران تلویزیون از منابع این سازمان را مطرح می‌کند. مصاحبه گرفتن از زنان دارای آرایش غلیط در تأیید انقلاب و نظام تلویزیون دولتی ایران در ایامی مانند روزهای انتخابات، ۲۲ بهمن و روز قدس از زنانی که دارای آرایش‌های غلیظ هستند در تأیید انقلاب و نظام مصاحبه پخش می‌کند که این موضوع مورد نقد منتقدان بوده‌است. وضعیت موسیقی صدا و سیما سال‌هاست در حوزه موسیقی مورد نقد فراوان قرار دارد و هر دو گروه موسیقی سنتی و جهانی فعال در کشور معتقدند صدا و سیما بهایی به موسیقی در شبکه‌های تلویزیونی نمی‌دهد و تلویزیون ایران هم تنها مجموعه تلویزیونی در میان همه کشورهاست که شبکه مستقل موسیقی نداشته و فقط به یک برنامه موسیقایی یک ساعته در زمان خواب مردم (شبکوک) اکتفا کرده‌است. مشاور عالی رئیس‌جمهور هم چندی پیش اعلام کرد هنوز در صدا و سیما جای یک برنامه خوب دربارهٔ کتاب خالی است، همان‌طور که جای یک برنامه خوب دربارهٔ موسیقی نیز خالی است، بخشی از این مسئله به دلیل تفاوت نگاه دوستان ما در صداوسیما و دوستان ما در وزارت فرهنگ و ارشاد است همچنین مدیر خانه موسیقی نیز از بی مسئولیتی صدا و سیما دربارهٔ وضعیت موسیقی انتقاد کرد. مسولان صدا وسیما معتقدند موسیقی در کشور با مشکلات خاصی مواجه است که باید در رسانه ملی روی مبانی آن بحث و گفتگو شود تا به راه‌حل درستی در این زمینه برسیم. مسئولیتی-صدا-و-سیما 1 ۲ هرچند افتتاح شبکه (آوا و نوا) که در سال ۹۱ توسط ریاست وقت صدا و سیما دنبال شد کم‌کم از دستور کار صدا و سیما خارج شد اما اخیراً زمزمه‌هایی برای افتتاح شبکه‌ای موسوم به (شبکه هنر) به گوش می‌رسد که قرار است علاوه بر پخش آثار فاخر موسیقایی به پخش فعالیت کاری هنرمندان سایر رشته‌ها نظیر خوشنویسی، معرق، سفال و … تحت کلیپهای چند دقیقه‌ای و همراه با قطعات موسیقی بپردازد، از زمان دقیق شروع بکار این شبکه اطلاع دقیقی در دسترس نیست، این موضوع از زمانی قوت گرفت که نظرسنجیها علاقه زیاد مردم به افتتاح شبکه مستقل موسیقی در سیما را نشان می‌داد.3 4 سانسور صدا و سیمای ایران سابقه سانسور در مسابقات ورزشی داخلی و خارجی را دارد. بگونه‌ای که موقع بازی تیم ملی والیبال ایران و آمریکا از سری مسابقات لیگ جهانی به هنگام پخش سرود ملی ایالات متحده، سرود این کشور سانسور و پخش زنده برنامه قطع شد. پیشینه سانسور صدا و سیما با استفاده از ترفندهای جدید به مسابقات فوتبال در اسپانیا نیز کشیده شده‌است که با توجه به اسپانسری کشور آذربایجان از باشگاه آتلتیکومادرید در مسابقات فوتبال، این سازمان تبلیغات حاشیه‌ای را که با نام آذربایجان پوشش داده می‌شود را عوض کرده و نام شرکتی ایرانی را در حوزه اینترنت تبلیغ می‌کند. اما مسئولین صدا و سیما منکر هرگونه سانسور در این زمینه شده‌اند. در سال ۱۳۹۷ و در جریان یک برنامهٔ ورزشی، صدا و سیما اقدام به سانسور لوگوی یک باشگاه فوتبال کرد؛ این سازمان پستان گرگ ماده‌ای را که در لوگوی باشگاه فوتبال آ.اس. رم وجود داشت را سانسور کرد و هیچ‌گونه عذرخواهی برای این کار ارائه نداد. این اتفاق، باعث واکنش منفی گسترده در رسانه‌های ایتالیایی شد. باشگاه آ.اس. رم نیز در چند پست توئیتری، به این سانسور واکنش نشان داد. این سانسور، توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی به تمسخر گرفته شد و برخی کاربران گرگ موجود در لوگو را محجبه و اسلامی می‌کردند. تحریم کنگره آمریکا در تاریخ فوریه ۲۰۱۳ (میلادی)، صدا و سیمای ایران را به دلیل ارسال امواج پارازیت بر روی امواج ماهواره، مشمول تحریم اعلام کرد. به موجب لغو ارسال پارازیت از سوی ایران بر روی امواج ماهواره به صورت کلی، کنگره آمریکا، این مصوبه را در فوریه ۲۰۱۴ (میلادی) به حالت تعلیق درآورد. تهدید به قطع همکاری صدا و سیما موظف شده همکاری خود را با چهره‌های سرشناسی که به زعم خود در شبکه‌های اجتماعی به هنجارشکنی مشغول هستند را قطع کند. در توضیحات تعریف خاصی از «هنجارشکنی» نیامده اما اظهار شده که مخاطبش آن دسته از چهره هاییست که اقدام به نشر تصاویر و نوشته‌های مخالف قوانین جمهوری اسلامی می‌کنند. منبع وضعیت حقوقی اصل ۱۷۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به سازمان صداوسیما اختصاص یافته. در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، آزادی بیان و نشر افکار با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور باید تأمین گردد. نصب و عزل رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با مقام رهبری است و شورایی مرکب از نمایندگان رئیس‌جمهور و رئیس قوه قضاییه و مجلس شورای اسلامی (هر کدام دو نفر) نظارت بر این سازمان خواهند داشت. خط مشی و ترتیب اداره سازمان و نظارت بر آن را قانون معین می‌کند. اساسنامه سازمان صداو سیما در ۲۷ مهر ۱۳۶۲ به تصویب مجلس رسید. یکی از مقررات این اساسنامه ماده ۷ آن است که این سازمان را رادیو و تلویزیون انحصاری ایران ساخته‌است: تاسیس فرستنده و پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در هر نقطه کشور در انحصار این سازمان بوده و چنانچه اشخاص حقیقی یا حقوقی اقدام به تأسیس یا بهره‌برداری از چنین رسانه‌هایی کنند از ادامه کار آنان جلوگیری به عمل آمده و تحت تعقیب قانونی قرار خواهد گرفت. ذکر چنین اصلی با عرف اساسنامه‌های سازمان‌های رسانه‌ای سازگار نیست و چنین انحصارهایی فقط در اساسنامه سازمان‌های امنیتی و نظامی به چشم می‌خورد. محدودیت‌ها و حقوق رسانه‌ای صدا و سیما نیز نامشخص است. در مطبوعات مسئولیت مطالب منتشر شده با مدیر مسئول است و در حوزه کتاب، فیلم و دیگر کالاهای صوتی و تصویری نیز با دولت است که مجوز انتشار آن‌ها را صادر می‌کند. اما به وضعیت حقوق و حدود اختیارات صدا و سیما نه در قانون اساسی و نه در اساسنامه سازمان اشاره نشده‌است. شاید به همین دلیل این سازمان هیچگاه به دادگاه کشیده نشده‌است. مجلس ششم در همین زمینه برای تغییر اساسنامه صدا و سیما تلاش ناموفقی داشت. مصوبه این مجلس صدا و سیما را ملزم می‌کرد که در صورت توهین، افتراء و پخش مطالب غیرواقع، پاسخ شخص ذی‌نفع را پخش کند (مشابه قاعده‌ای که در مطبوعات رعایت می‌شود). اما این قانون با مخالفت شورای نگهبان روبرو شد. مجمع تشخیص مصلحت نظام در ۲۳ خرداد ۱۳۸۸ یک روز پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم این تغییر را در اساسنامه صدا و سیما ایجاد کرد و مراحلی را نیز برای شکایت از سازمان در صورت استنکاف از پخش جوابیه پیش‌بینی کرد. جستارهای وابسته فهرست شبکه‌های تلویزیونی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران فهرست شبکه‌های صدای جمهوری اسلامی ایران معاونت برون مرزی صدا و سیما مرکز آموزش صدا و سیما سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران فهرست سریال‌های تلویزیونی ایران سانسور در ایران شستشوی مغزی توضیحات پانویس منابع فارسی محمدی، مجید (۱۳۷۹)، سیمای اقتدارگرایی، تلویزیون دولتی ایران، تهران: جامعه ایرانیان، شابک ۹۶۴-۵۹۲۵-۳۲-۰ انگلیسی Structure of Iran's State-Run TV IRIB (PDF) (به انگلیسی), به کوشش Open Source Center, Media Aid., Federation of American Scientists, December 16, 2009, retrieved February 27, 2014{{citation}}: نگهداری CS1: سایر موارد (link) Sreberny-Mohammadi, Annabelle; Mohammadi, ʿAlī (December 15, 1992), "COMMUNICATIONS in Persia", Vol. VI, Fasc. 1 (به انگلیسی) (online ed.), Encyclopædia Iranica, p. 89-95 Mehdi Semati (2008), "Broadcasting", Iran Today: Life in the Islamic Republic (به انگلیسی), Mehran Kamrava & Manochehr Dorraj, Westport, CT: Greenwood, p. ۷۸–۸۳ Yahya Kamalipour (2008), "Historical Evolution of Broadcasting", Iran Today: Life in the Islamic Republic (به انگلیسی), Mehran Kamrava & Manochehr Dorraj, Westport, CT: Greenwood, p. ۸۳–۸۶ پیوند به بیرون وبگاه رسمی سازمان صدا وسیما وبگاه مرکز آموزش صدا و سیما وبگاه معاونت اداری و مالی صدا و سیما تاریخچهٔ صداوسیما در کتاب اول کتابخانه مرکز تحقیقات صداوسیما وبگاه رسمی پیام‌های بازرگانی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش زنده از طریق اینترنت پخش زنده تمام شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی