آوند چوبی

آوند چوبی نوعی بافت هادی(همان بافت اوندی و ابکشی) در گیاهان است که وظیفهٔ ترابری آب و مواد محلول در آن را بر عهده دارد. آوند چوبی لولهٔ ممتد عمودی در برخی گیاهان است که از یاخته‌های نسبتاً پیشرفتهٔ نای‌مانند تشکیل شده‌است و شیرهٔ خام در آن جریان دارد. یاختهٔ آوندی در چوب برخی سرخس‌ها و اغلب نهاندانگان که فاقد دیوارهٔ عرضی است و دیوارهٔ ثانویهٔ ضخیم دارد را عنصر چوب‌آوندی می‌گویند.

در متن زیر ، میتوانید مقایسه ای از تراکئید و عنصر آوندی مشاهده کنید .

تراکئید( نایدیس ) : تراکئیدها ، سلول های دراز و دوکی شکل هستند که انتهای مخروطی شکل دارند و دهانه آنها نسبت به عناصر آوندی باریک تر است . هم چنین تراکئید ، دراز تر از یک سلول عنصر آوندی است و هر تراکئید طولی برابر با تقریبا چند عنصر آوندی دارد .

عناصر آوندی : این سلولها ، کوتاهتر میباشند و انتهای گرد دارند ؛ برخلاف تراکئید در عناصر آوندی دیواره عرضی از بین رفته است و لوله پیوسته ای تشکیل شده است .

کارکرد

آوندهای چوبی هدایت آب و مواد معدنی (شیرهٔ خام) را از ریشه‌های گیاه به برگ‌های آن بر عهده دارد. سلول‌های آوندهای چوبی ضخیم هستند و قبل از آن که هدایت آب و مواد معدنی را بر عهده بگیرند، غشای سلولی، هسته و سیتوپلاسم خود را از دست می‌دهند. تنها قسمت باقی‌ماندهٔ این سلول‌ها دیوارهٔ سلولی است.

از انواع آوندهای چوبی می‌توان به نای‌دیس‌ها اشاره کرد که در همهٔ گیاهان آوندی یافت می‌شوند. این نوع از آوندهای چوبی باریک و طویل هستند و در قسمت انتهایی شکل مخروطی پیدا می‌کنند. گیاهان گلدار نوع دیگری از آوندهای چوبی را نیز دارند که عناصر آوندی نامیده می‌شوند. عناصر آوندی گشادتر از نای‌دیس‌ها هستند و در پایانهٔ خود دارای منافذ بزرگی هستند که این منافذ امکان جریان سریع‌تر آب را بین عناصر آوندی فراهم می‌کنند.

منابع

• زیست‌شناسی و آزمایشگاه ۱، سال دوم آموزش متوسطه. ۱۳۸۵.
• دفترهای برابرنهاده‌های فرهنگستان زبان فارسی. واژه‌های مصوّب فرهنگستان تا پایان سال ۱۳۸۹.