رطوبت‌ساز

عکس بالا نمایان‌گر یک دستگاه بخور گرم خانگی است که درحال تولید بخار است. در داخل دستگاه ۴ لیتر آب ریخته می‌شود و دستگاه با استفاده از برق، آب را داغ کرده و بخار می‌کند؛ محفظهٔ جلوی نازل دستگاه، مخزن دارو می‌باشد تا در صورت نیاز محلول‌های دارویی همچون روغن اوکالیپتوس در آن ریخته و در هوای اتاق پخش شود به این صورت که بخار داغ آب با آن مخلوط شده و درهوا پخش می‌شود.

بخور سرد خانگی که درحال کار کردن است.

یک رطوبت ساز در یک موزه

دستگاه رطوبت‌ساز (به انگلیسی: humidifier) یا دستگاه بخور دستگاهی است که رطوبت هوا را افزایش می‌دهد و استفاده‌های خانگی و صنعتی مانند استفاده در گلخانه‌ها و دامداری‌ها را دارد در استفاده‌های خانگی معمولاً برای ضدعفونی کردن ویا گرم و مرطوب کردن هوای خانه در زمستان جهت درمان سرماخوردگی استفاده می‌شود امروزه بخورها در دو نوع کلی به عنوان بخور گرم و بخور سرد عرضه می‌شوند. از بخورها برای ضد عفونی کردن هوا نیز استفاده می‌شود معمولاً بخورها مخزنی مخصوص برای محلول‌های ضدعفونی‌کننده دارند که آن را در هوا پخش می‌کند ازجملهٔ این محلول‌های قابل استفاده، می‌توان به اوکالیپتوس اشاره کرد.

سالن‌های کشت و پرورش قارچ، گلخانه، سردخانه، مرغداری، دامداری، انواع انکیباتور و آزمایشگاه و کارخانه‌های چای‌سازی و نساجی و البته انواع چاپخانه‌ها و هر جایی که نیاز به رطوبت دقیق و تنظیم شده داشته باشد، از مصرف‌کنندهٔ دستگاه‌های رطوبت ساز به حساب می‌آیند.

دستگاه‌های رطوبت ساز به سه نوع و گروه تقسیم می‌شوند؛ به عبارت بهتر سه نوع رطوبت ساز در دنیا تولید می‌شود:

• رطوبت ساز پروانه‌ای (رطوبت ساز دیسکی)

• رطوبت ساز نازِلی (شیلنگی)

• رطوبت سازالتراسونیک

رطوبت سازهای پروانه‌ای برای تولید رطوبت در مرغداری‌ها، سالن قارچ، سردخانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

موارد مصرف صنعتی

• صنعت دام و طیور
• صنعت پرورش قارچ
• صنعت سردخانه داری
• صنعت دارو سازی
• صنعت چاپ
• صنعت چوب و مبلمان
• صنعت نساجی
• صنعت چای

تفاوت رطوبت سازالتراسونیک با بخورهای تبخیری

۱- اولتراسوندها این قابلیت را دارند که بتوانند بر خلاف بخورهای گرمایی، ایجاد ذرات بسیار ریز کنند.

۲- دستگاه‌های بخور سرد کم صدا تر از نوع گرم هستند و مصرف انرژی برق در آن‌ها کمتر است و از آنجایی که بخار آن‌ها سرد است، خطر سوختگی (به‌ویژه برای خردسالان) ایجاد نمی‌کنند.

۳- در برخی از دستگاه‌های اولتراسوند، آب سرد محل مناسبی برای تکثیر قارچ‌ها و باکتری‌ها می‌شود و از آن جایی که در بخور سرد قطرات آب به هوا پراکنده می‌شوند، این مواد زیان‌آور به همراه آب در فضای اتاق منتشر می‌شوند. رطوبت سازهای تبخیری از این قاعده مستثنا بوده‌اند.

۴- در رطوبت‌سازهای التراسونیک، باید مخزن را با «آب مقطر» پر کرد؛ و نمی‌بایست مواد متفرقهٔ دیگری را در داخل مخزن آب دستگاه آن‌ها ریخت.

خطرات و عوارض احتمالی

دستگاه‌های بخور یک روش عالی برای اضافه کردن رطوبت به هوا هستند اما خطراتی نیز دارند.

دستگاه بخور کثیف

دستگاه‌های بخور ، اب را به ماده تبخیر شده قابل استشمام تبدیل می‌کنند. اگر آب واحد کثیف شود، ماده تبخیر شده می‌تواند باعث اذیت افراد شود. تانک آب کثیف و تیره می‌تواند محیط را از میکروب‌ها و آلودگی‌ها پر کند. در این شرایط به کمک تمیز کردن منظم می‌توانید جلوی چنین مشکلاتی را بگیرید. همیشه دستگاه بخور خود را به‌طور کامل تمیز کنید و از دستورهای ساده تبعیت نمایید. آب نباید برای مدت زمان طولانی در دستگاه بماند. اگر دستگاه شما فیلتر دارد مطمئن شوید که آن را به‌طور مکرر عوض می کنید.

رطوبت زیاد

رطوبت در هوا می‌تواند برای افراد خوب باشد اما سطح بالای رطوبت هم می‌تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند و نشانه‌های حساسیت و آلرژی را بدتر نماید. به عنوان مثال برخی از آلرژن‌ها در محیط‌های مرطوب بهتر رشد می‌کنند.

بر اساس مطالعات انجام شده، سطح رطوبت داخل اتاق باید بین ۳۰ الی ۵۰ درصد باشد. سطح رطوبت بالای ۶۰ درصد بسیار زیاد است.

افرادی که از دستگاه بخور استفاده می‌کنند باید رطوبت سنج هم داشته باشند. برخی از دستگاه‌ها این رطوبت سنج‌ها را در خود دارند و برخی ندارند.

استفاده از آب سخت یا آب شیر

بیشتر سازندگان این دستگاه‌ها توصیه می‌کنند تنها از آب تمیز و خالص در دستگاه بخور استفاده شود. دلایلی برای این توصیه وجود دارد. آب شیر فیلتر نشده حاوی مقادیر بالایی از مواد معدنی و سایر ذرات است. مواد معدنی موجود در شیر آب می‌تواند در دستگاه تجمع یابد و باعث از کار افتادن آن شود. دستگاه بخور می‌تواند این مواد معدنی را وارد هوا کند و فرد آن‌ها را استشمام نماید. ذرات در اتاق نیز باقی می مانند.