فضل‌الله توکل: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
تمیزکاری و ویکی سازی تا حدودی انجام شد.
خط ۲: خط ۲:
| نام = '''فضل‌الله توکل'''
| نام = '''فضل‌الله توکل'''
| تصویر =
| تصویر =
| توضیح_تصویر =
| توضیح_تصویر =
| اندازه_تصویر = 240px
| اندازه_تصویر = 240px
| دورنما =
| دورنما =
| پس‌زمینه =non_performing_personnel
| پس‌زمینه =non_performing_personnel
| نام_اصلی =
| نام_اصلی =
| نام_مستعار =
| نام_مستعار =
| تولد = ۱۴ آبان ۱۳۲۱{{سخ}}[[تهران]]
| تولد = ۱۴ آبان ۱۳۲۱{{سخ}}[[تهران]]
خط ۱۳: خط ۱۳:
| ساز =[[سنتور]]
| ساز =[[سنتور]]
| نوع_صوت =
| نوع_صوت =
| سبک = [[موسیقی کلاسیک ایرانی]]{{سخ}}[[موسیقی ایرانی]]{{سخ}}
| سبک = [[موسیقی کلاسیک ایرانی]]{{سخ}}[[موسیقی ایرانی]]
| فعالیت = [[آهنگساز]]، [[نوازنده]]
| فعالیت = [[آهنگساز]]، [[نوازنده]]
| مدت =
| مدت =
خط ۲۸: خط ۲۸:
| نقش‌های_مرتبط =
| نقش‌های_مرتبط =
| وبگاه =
| وبگاه =
| اعضای_کنونی =
| اعضای_کنونی =
| اعضای_پیشین =
| اعضای_پیشین =
| سازهای_برجسته = [[سنتور]]
| سازهای_برجسته = [[سنتور]]
|گفتاورد =
|گفتاورد =
}}
}}
'''فضل‌الله توکل''' (زادهٔ ۱۴ آبان [[۱۳۲۱]] در [[تهران]])، [[آهنگساز]] و نوازندهٔ [[سنتور]] اهل [[ایران]] است.
'''فضل‌الله توکل''' (زادهٔ ۱۴ آبان [[۱۳۲۱]] در [[تهران]])، [[آهنگساز]] و نوازندهٔ [[سنتور]] اهل [[ایران]] است.


== زندگی‌ هنری ==
== زندگی هنری ==
فضل‌الله توکل در ۱۴ آبان سال ۱۳۲۱ در تهران متولد شد. پدرش افسر [[ارتش شاهنشاهی ایران|ارتش]] و مادرش دبیر ریاضی و [[زبان فرانسوی|زبان فرانسه]] بود. او تحصیلات ابتدایی را در مدرسه ایران طی کرد. پس از آن٬ دوران دبیرستان را در «دبیرستان پهلوی» و سپس در «[[دبیرستان مروی]]» گذراند و در سال تحصیلی ۱۳۳۹ دیپلم [[رشته طبیعی]] را از دبیرستان مروی دریافت کرد. به جهت معاشرت و آشناییِ پدربزرگِ پدرش با هنرمندان٬ در سن ۶ یا ۷ سالگی به کلاس «[[حسین تهرانی]]» راه یافت و نزد وی دوره [[تمبک]] نوازی را سپری نمود. در سن ۹ – ۸ سالگی پدرش برای او یک ساز «سنتور» خرید. پس از آن وی نزد آقای «خائفی» (معلم موسیقی مدرسه) دوره ابتدایی سنتور نوازی را فرا گرفت. سپس بعلت مأموریت پدر در [[شیراز]]٬ به شاگردی «[[بهادر نوذری]]» درآمد و در ادامه دوره‌های مختلف [[ردیف (موسیقی)|ردیف نوازی ایران]] را با «[[علی تجویدی]]» آغاز کرد. او در سال ۱۳۳۵ به دعوت «علی تجویدی» به عنوان نوازنده سنتور در «ارکستر شماره ۲ رادیو» پذیرفته شد و یکسال بعد در «ارکستر شماره ۳ رادیو» به سرپرستی «[[پرویز یاحقی]]» نیز به عنوان نوازنده فعالیت های هنری خود را پی گرفت. وی در سال ۱۳۳۷ به دعوت «[[داوود پیرنیا]]» به «[[برنامه گل‌ها]]» راه یافت. «گل‌های صحرایی شماره ۵» (در [[شور (دستگاه موسیقی)|دستگاه شور]]) و «برگ سبز شماره (۶۵)» به همراهی آواز «[[محمود محمودی خوانساری]]» و تمبک «[[امیرناصر افتتاح]]» از اولین اجراهای تکنوازی او به شمار می آیند. از او به عنوان [[تکنواز]] آثار متعددی در برنامه‌های مختلف گل‌ها ([[گل‌های جاویدان]]، [[برگ سبز]]، [[گل‌های رنگارنگ]] و [[یک شاخه گل]]) به جا مانده‌است. وی پس از اخذ دیپلم به [[کشور انگلستان]] رفت و در [[دانشگاه کمبریج]] موفق به اخذ مدرک [[فوق لیسانس]] در [[اقتصاد|رشته اقتصاد]] گردید. پس از بازگشت به ایران از سال ۱۳۴۵ مجدداً همکاری خود را با رادیو ادامه داد. او در سال ۱۳۴۵ با ساخت آهنگ (قهر و ناز) با صدای [[اکبر گلپایگانی]] به جرگه آهنگسازان پیوست.
فضل‌الله توکل در ۱۴ آبان سال ۱۳۲۱ در تهران متولد شد. پدرش افسر [[ارتش شاهنشاهی ایران|ارتش]] و مادرش دبیر ریاضی و [[زبان فرانسوی|زبان فرانسه]] بود. او تحصیلات ابتدایی را در مدرسه ایران طی کرد. پس از آن، دوران دبیرستان را در «دبیرستان پهلوی» و سپس در «[[دبیرستان مروی]]» گذراند و در سال تحصیلی ۱۳۳۹ دیپلم [[رشته طبیعی]] را از دبیرستان مروی دریافت کرد. به جهت معاشرت و آشناییِ پدربزرگِ پدرش با هنرمندان، در سن ۶ یا ۷ سالگی به کلاس «[[حسین تهرانی]]» راه یافت و نزد وی دوره [[تمبک]] نوازی را سپری نمود. در سن ۹ – ۸ سالگی پدرش برای او یک ساز «سنتور» خرید. پس از آن وی نزد آقای «خائفی» (معلم موسیقی مدرسه) دوره ابتدایی سنتور نوازی را فرا گرفت. سپس بعلت مأموریت پدر در [[شیراز]]، به شاگردی «[[بهادر نوذری]]» درآمد و در ادامه دوره‌های مختلف [[ردیف (موسیقی)|ردیف نوازی ایران]] را با «[[علی تجویدی]]» آغاز کرد. او در سال ۱۳۳۵ به دعوت «علی تجویدی» به عنوان نوازنده سنتور در «ارکستر شماره ۲ رادیو» پذیرفته شد و یکسال بعد در «ارکستر شماره ۳ رادیو» به سرپرستی «[[پرویز یاحقی]]» نیز به عنوان نوازنده فعالیت‌های هنری خود را پی گرفت. وی در سال ۱۳۳۷ به دعوت «[[داوود پیرنیا]]» به «[[برنامه گل‌ها]]» راه یافت. «گل‌های صحرایی شماره ۵» (در [[شور (دستگاه موسیقی)|دستگاه شور]]) و «برگ سبز شماره (۶۵)» به همراهی آواز «[[محمود محمودی خوانساری]]» و تمبک «[[امیرناصر افتتاح]]» از اولین اجراهای تکنوازی او به‌شمار می‌آیند. از او به عنوان [[تکنواز]] آثار متعددی در برنامه‌های مختلف گل‌ها ([[گل‌های جاویدان]]، [[برگ سبز]]، [[گل‌های رنگارنگ]] و [[یک شاخه گل]]) به جا مانده‌است. وی پس از اخذ دیپلم به [[کشور انگلستان]] رفت و در [[دانشگاه کمبریج]] موفق به اخذ مدرک [[فوق لیسانس]] در [[اقتصاد|رشته اقتصاد]] گردید. پس از بازگشت به ایران از سال ۱۳۴۵ مجدداً همکاری خود را با رادیو ادامه داد. او در سال ۱۳۴۵ با ساخت آهنگ (قهر و ناز) با صدای [[اکبر گلپایگانی]] به جرگه آهنگسازان پیوست.


وی در سال‌های بعد با آهنگ‌هایی نظیر «دل بی قرار» ([[ابوعطا]])، «نقش غم» ([[سه‌گاه|سه گاه]])، «آشیانه» (شور) و «مهربونی» با همکاری [[اکبر گلپایگانی]] به آهنگ‌سازی و تکنوازی در رادیو ادامه داد. او همچنین آثار متعددی با صدای «[[حمیرا]]» به صورت صفحه و [[نوار کاست]] منتشر کرده است. (ترسم فراموشم کنی، گذشتم، خواهم که رسوا بشی و یادم نمیره٬ از آن جمله اند)
وی در سال‌های بعد با آهنگ‌هایی نظیر «دل بی‌قرار» ([[ابوعطا]])، «نقش غم» ([[سه‌گاه|سه گاه]])، «آشیانه» (شور) و «مهربونی» با همکاری [[اکبر گلپایگانی]] به آهنگ‌سازی و تکنوازی در رادیو ادامه داد. او همچنین آثار متعددی با صدای «[[حمیرا]]» به صورت صفحه و [[نوار کاست]] منتشر کرده‌است. (ترسم فراموشم کنی، گذشتم، خواهم که رسوا بشی و یادم نمیره، از آن جمله اند)


== آهنگسازی ==
== آهنگسازی ==
پس از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب سال ۱۳۵۷]] همکاری او با رادیو قطع و مجدداً در سال ۱۳۷۲ این همکاری آغاز شد. وی با همکاری «[[اسدالله ملک]]» «ارکستر همنوازان» را در [[صدا و سیما]] بنا نهاد. تکنوازی‌های متعددی حاصل این همکاری است که در آرشیو صدا و سیما موجود است.
پس از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب سال ۱۳۵۷]] همکاری او با رادیو قطع و مجدداً در سال ۱۳۷۲ این همکاری آغاز شد. وی با همکاری «[[اسدالله ملک]]» «ارکستر همنوازان» را در [[صدا و سیما]] بنا نهاد. تکنوازی‌های متعددی حاصل این همکاری است که در آرشیو صدا و سیما موجود است.


در سال ۱۳۷۲ همکاری او با «اکبر گلپایگانی» با آهنگ‌های «عشق» و «آهسته آهسته» از سر گرفته شد. در سال ۱۳۷۴ آلبوم موسیقی «[[آوازه خوان]]» با ۸ ترانه به آهنگسازی و ترانه سرایی فضل‌الله توکل در اختیار عموم قرار گرفت.
در سال ۱۳۷۲ همکاری او با «اکبر گلپایگانی» با آهنگ‌های «عشق» و «آهسته آهسته» از سر گرفته شد. در سال ۱۳۷۴ آلبوم موسیقی «[[آوازه خوان]]» با ۸ ترانه به آهنگسازی و ترانه‌سرایی فضل‌الله توکل در اختیار عموم قرار گرفت.


در سال ۱۳۷۸ ضمن همکاری مجدد با «اکبرگلپایگانی» و ارائه دو آلبوم «مست عشق» و «عقیق» همکاری خود را با «[[علیرضا افتخاری]]» آغاز کرد. حاصل این همکاری آلبوم موسیقی «نسیما» بود.
در سال ۱۳۷۸ ضمن همکاری مجدد با «اکبرگلپایگانی» و ارائه دو آلبوم «مست عشق» و «عقیق» همکاری خود را با «[[علیرضا افتخاری]]» آغاز کرد. حاصل این همکاری آلبوم موسیقی «نسیما» بود.


«غم زمانه» و «[[خاطرات جوانی]]» از دیگر آلبوم های موسیقی وی با صدای «علیرضا افتخاری» است. همسر وی «[[بیتا (خواننده)|بیتا]]» از خوانندگان زن ایران بوده است.
«غم زمانه» و «[[خاطرات جوانی]]» از دیگر آلبوم‌های موسیقی وی با صدای «علیرضا افتخاری» است. همسر وی «[[بیتا (خواننده)|بیتا]]» از خوانندگان زن ایران بوده‌است.


معروف‌ترین ترانه‌های ساخته شده توسط او٬ ترانه «گذشته» (وای نگو نگو نگو دیگه از گذشته) با صدای «[[حمیرا]]» و ترانه «پرنده» با صدای [[ایرج]] است.
معروف‌ترین ترانه‌های ساخته شده توسط او، ترانه «گذشته» (وای نگو نگو نگو دیگه از گذشته) با صدای «[[حمیرا]]» و ترانه «پرنده» با صدای [[ایرج]] است.


== شیوه نوازندگی ==
== شیوه نوازندگی ==
خط ۵۹: خط ۵۹:
اسدالله ملک، جواب‌سازی فضل‌الله توکل و نواختن وی در هنگام همنوازی‌هایش را بسیار تحسین می‌نمود وبارها در محافل هنری وی را برترین نوازنده سنتور دانسته بود.
اسدالله ملک، جواب‌سازی فضل‌الله توکل و نواختن وی در هنگام همنوازی‌هایش را بسیار تحسین می‌نمود وبارها در محافل هنری وی را برترین نوازنده سنتور دانسته بود.


در برنامه تکنوازان و همنوازان٬ او پیوسته با تکنوازان و هنرمندانی نظیر [[حبیب‌الله بدیعی]]٬ پرویز یاحقی٬ [[همایون خرم]] و اسدالله ملک و همکاری داشته‌است.
در برنامه تکنوازان و همنوازان، او پیوسته با تکنوازان و هنرمندانی نظیر [[حبیب‌الله بدیعی]]، پرویز یاحقی، [[همایون خرم]] و اسدالله ملک و همکاری داشته‌است.


== ترانه‌شناسی ==
== ترانه‌شناسی ==
خط ۲۰۰: خط ۲۰۰:
|[[مازیار (خواننده)|مازیار]]
|[[مازیار (خواننده)|مازیار]]
|غربت
|غربت
|رضا عبدالهی
|رضا عبداللهی
|فضل‌الله توکل
|فضل‌الله توکل
|
|
خط ۲۲۳: خط ۲۲۳:


{{ترتیب‌پیش‌فرض:توکل، فضلالله}}
{{ترتیب‌پیش‌فرض:توکل، فضلالله}}

[[رده:افراد زنده]]
[[رده:افراد زنده]]
[[رده:اهالی تهران]]
[[رده:اهالی تهران]]

نسخهٔ ‏۶ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۲۰:۲۳

فضل‌الله توکل
زاده۱۴ آبان ۱۳۲۱
تهران
ژانرموسیقی کلاسیک ایرانی
موسیقی ایرانی
ساز(ها)سنتور
سازهای اصلی
سنتور

فضل‌الله توکل (زادهٔ ۱۴ آبان ۱۳۲۱ در تهرانآهنگساز و نوازندهٔ سنتور اهل ایران است.

زندگی هنری

فضل‌الله توکل در ۱۴ آبان سال ۱۳۲۱ در تهران متولد شد. پدرش افسر ارتش و مادرش دبیر ریاضی و زبان فرانسه بود. او تحصیلات ابتدایی را در مدرسه ایران طی کرد. پس از آن، دوران دبیرستان را در «دبیرستان پهلوی» و سپس در «دبیرستان مروی» گذراند و در سال تحصیلی ۱۳۳۹ دیپلم رشته طبیعی را از دبیرستان مروی دریافت کرد. به جهت معاشرت و آشناییِ پدربزرگِ پدرش با هنرمندان، در سن ۶ یا ۷ سالگی به کلاس «حسین تهرانی» راه یافت و نزد وی دوره تمبک نوازی را سپری نمود. در سن ۹ – ۸ سالگی پدرش برای او یک ساز «سنتور» خرید. پس از آن وی نزد آقای «خائفی» (معلم موسیقی مدرسه) دوره ابتدایی سنتور نوازی را فرا گرفت. سپس بعلت مأموریت پدر در شیراز، به شاگردی «بهادر نوذری» درآمد و در ادامه دوره‌های مختلف ردیف نوازی ایران را با «علی تجویدی» آغاز کرد. او در سال ۱۳۳۵ به دعوت «علی تجویدی» به عنوان نوازنده سنتور در «ارکستر شماره ۲ رادیو» پذیرفته شد و یکسال بعد در «ارکستر شماره ۳ رادیو» به سرپرستی «پرویز یاحقی» نیز به عنوان نوازنده فعالیت‌های هنری خود را پی گرفت. وی در سال ۱۳۳۷ به دعوت «داوود پیرنیا» به «برنامه گل‌ها» راه یافت. «گل‌های صحرایی شماره ۵» (در دستگاه شور) و «برگ سبز شماره (۶۵)» به همراهی آواز «محمود محمودی خوانساری» و تمبک «امیرناصر افتتاح» از اولین اجراهای تکنوازی او به‌شمار می‌آیند. از او به عنوان تکنواز آثار متعددی در برنامه‌های مختلف گل‌ها (گل‌های جاویدان، برگ سبز، گل‌های رنگارنگ و یک شاخه گل) به جا مانده‌است. وی پس از اخذ دیپلم به کشور انگلستان رفت و در دانشگاه کمبریج موفق به اخذ مدرک فوق لیسانس در رشته اقتصاد گردید. پس از بازگشت به ایران از سال ۱۳۴۵ مجدداً همکاری خود را با رادیو ادامه داد. او در سال ۱۳۴۵ با ساخت آهنگ (قهر و ناز) با صدای اکبر گلپایگانی به جرگه آهنگسازان پیوست.

وی در سال‌های بعد با آهنگ‌هایی نظیر «دل بی‌قرار» (ابوعطا)، «نقش غم» (سه گاه)، «آشیانه» (شور) و «مهربونی» با همکاری اکبر گلپایگانی به آهنگ‌سازی و تکنوازی در رادیو ادامه داد. او همچنین آثار متعددی با صدای «حمیرا» به صورت صفحه و نوار کاست منتشر کرده‌است. (ترسم فراموشم کنی، گذشتم، خواهم که رسوا بشی و یادم نمیره، از آن جمله اند)

آهنگسازی

پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ همکاری او با رادیو قطع و مجدداً در سال ۱۳۷۲ این همکاری آغاز شد. وی با همکاری «اسدالله ملک» «ارکستر همنوازان» را در صدا و سیما بنا نهاد. تکنوازی‌های متعددی حاصل این همکاری است که در آرشیو صدا و سیما موجود است.

در سال ۱۳۷۲ همکاری او با «اکبر گلپایگانی» با آهنگ‌های «عشق» و «آهسته آهسته» از سر گرفته شد. در سال ۱۳۷۴ آلبوم موسیقی «آوازه خوان» با ۸ ترانه به آهنگسازی و ترانه‌سرایی فضل‌الله توکل در اختیار عموم قرار گرفت.

در سال ۱۳۷۸ ضمن همکاری مجدد با «اکبرگلپایگانی» و ارائه دو آلبوم «مست عشق» و «عقیق» همکاری خود را با «علیرضا افتخاری» آغاز کرد. حاصل این همکاری آلبوم موسیقی «نسیما» بود.

«غم زمانه» و «خاطرات جوانی» از دیگر آلبوم‌های موسیقی وی با صدای «علیرضا افتخاری» است. همسر وی «بیتا» از خوانندگان زن ایران بوده‌است.

معروف‌ترین ترانه‌های ساخته شده توسط او، ترانه «گذشته» (وای نگو نگو نگو دیگه از گذشته) با صدای «حمیرا» و ترانه «پرنده» با صدای ایرج است.

شیوه نوازندگی

او در نواختن سنتور و همچنین آهنگسازی دارای سبکی مخصوص به خود است.

وی علاوه بر سنتور بر نوازندگی ویلن نیز تسلط دارد. پرویز یاحقی بارها شیوه سنتور نوازی فضل‌الله توکل را منحصربه‌فرد خوانده بود و او را بی‌رقیب می‌دانست.

اسدالله ملک، جواب‌سازی فضل‌الله توکل و نواختن وی در هنگام همنوازی‌هایش را بسیار تحسین می‌نمود وبارها در محافل هنری وی را برترین نوازنده سنتور دانسته بود.

در برنامه تکنوازان و همنوازان، او پیوسته با تکنوازان و هنرمندانی نظیر حبیب‌الله بدیعی، پرویز یاحقی، همایون خرم و اسدالله ملک و همکاری داشته‌است.

ترانه‌شناسی

خواننده نام ترانه ترانه‌سرا آهنگساز تنظیم آلبوم
اکبر گلپایگانی ساقی فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل مجید اخشابی مست عشق
اکبر گلپایگانی عبادت فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل مست عشق
اکبر گلپایگانی باغبان خسته فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل علی تجویدی مست عشق
اکبر گلپایگانی سرنوشت فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل مست عشق
اکبر گلپایگانی مهربان فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل مست عشق
اکبر گلپایگانی عشق پاک فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل مست عشق
اکبر گلپایگانی ساز و آواز فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل مجتبی میرزاده مست عشق
اکبر گلپایگانی قهر و ناز فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل قهر و ناز
اکبر گلپایگانی شب فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل دل ای دل
اکبر گلپایگانی نقش غم فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل چرا عاشق نباشم
اکبر گلپایگانی آوازه خوان خسته آرش سزاوار فضل‌الله توکل آوازه خوان خسته
احمد آزاد دروغه فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل لقمان ادهمی بگو آبادی کجاست
مهستی دل شکسته فضل‌الله توکل انوشیروان روحانی انوشیروان روحانی بی نوا دل
هوشمند عقیلی اولین دیدار فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل دخترک فال بین
معین اای دریغ فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل پیام طونی طلوع
معین شراب فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل آرا طلوع
هایده دل سرده سرده تورج نگهبان فضل‌الله توکل خراباتی
هایده راضی مشو تورج نگهبان فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل خراباتی
مازیار غربت رضا عبداللهی فضل‌الله توکل همسر
شیلا رفتم از یادت فضل‌الله توکل فضل‌الله توکل چشمون من

منابع

  • http://hamshahrionline.ir/details/343204/Culture/Artnews. دریافت‌شده در ۱۵ ژانویه ۲۰۱۷. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  • http://www.mehrnews.com/news/3845543/اعطای-نشان-درجه-یک-هنری-به-فضل-الله-توکل-دو-اثر-استاد-رونمایی. دریافت‌شده در ۱۵ ژانویه ۲۰۱۷. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)