سیاره کوتوله: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
کمی ویرایش، افزودن چند پیوند و تمیزکاری
بهبود نگاره
خط ۱: خط ۱:
{{distinguish|ریزسیاره}}
<div class="floatleft" style="border: 1px #ccc solid; background-color: #000; width: 342px;">
{{Use mdy dates|date=May 2017}}
{| cellpadding=0 cellspacing=0
{| class="infobox" style="width:300px;"
|+ پنج '''سیارهٔ کوتوله''' شناخته‌شدهٔ منظومهٔ شمسی
|-
|-
|colspan=3|[[File:Ceres - RC3 - Haulani Crater (22381131691) (cropped).jpg|150px|link=Ceres (dwarf planet)]]{{سخ}}{{وسط‌چین}}[[سرس]] (۱۸۰۱){{پایان}}
|[[پرونده:Ceres RC1 single frame by Dawn, 12 February 2015.jpg|x170px|پیوند=سرس]][[پرونده:Pluto-map-hs-2010-06-d270.jpg|x170px|پیوند=پلوتو]]
|colspan=3|[[File:Pluto in True Color - High-Res.jpg|top|150x150px]]{{سخ}}{{وسط‌چین}}[[پلوتون]] (۱۹۳۰){{پایان}}
|-
|-
|colspan=2|[[File:Eris and dysnomia2.jpg|100px|link=Eris (dwarf planet)]]{{سخ}}{{وسط‌چین}}Eris (2005){{پایان}}
|[[پرونده:2003EL61art.jpg|x146px|پیوند=هائومیا]][[پرونده:2005FY9art.jpg|x146px|پیوند=ماکی‌ماکی]]
|colspan=2|[[File:Makemake with moon.JPG|100px|link=Makemake]]{{سخ}}{{وسط‌چین}}Makemake (2005){{پایان}}
|colspan=2|[[File:Inset-kbos13.jpg|100px|link=Haumea]]{{وسط‌چین}}Haumea (2004){{پایان}}
|-
|-
|colspan=6|The five recognized dwarf planets:
| align=left |[[پرونده:Eris and dysnomia2.jpg|x135px|پیوند=اریس]]
* {{dp|Ceres}} as seen from the [[Dawn (spacecraft)|''Dawn'' spacecraft]]. It is the only dwarf planet in the [[asteroid belt]].
* [[Pluto]] as viewed by ''[[New Horizons]]'' space probe on July 13, 2015.
* {{dp|Eris}} and its moon [[Dysnomia (moon)|Dysnomia]] viewed by the Hubble Space Telescope.
* {{dp|Makemake}} and its moon [[S/2015 (136472) 1]] viewed by the [[Hubble Space Telescope]].
* NASA artist's impression of {{dp|Haumea}}.
|}
|}

</div>


'''سیارهٔ کوتوله'''{{انگلیسی|Dwarf planet}} در تعریف [[اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی]] (مرجع رسمی برای نوآوردن زبان‌زدها و واژه‌های مربوط به [[اخترشناسی]]) از برخی [[جرم آسمانی|جرم‌های آسمانی]] در [[سامانه خورشیدی]]، جرمی دارای ۴ ویژگی زیر است:
'''سیارهٔ کوتوله'''{{انگلیسی|Dwarf planet}} در تعریف [[اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی]] (مرجع رسمی برای نوآوردن زبان‌زدها و واژه‌های مربوط به [[اخترشناسی]]) از برخی [[جرم آسمانی|جرم‌های آسمانی]] در [[سامانه خورشیدی]]، جرمی دارای ۴ ویژگی زیر است:

نسخهٔ ‏۱۲ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۶:۴۰

پنج سیارهٔ کوتوله شناخته‌شدهٔ منظومهٔ شمسی

سرس (۱۸۰۱)

پلوتون (۱۹۳۰)

Eris (2005)

Makemake (2005)
Haumea (2004)
The five recognized dwarf planets:

سیارهٔ کوتوله(به انگلیسی: Dwarf planet) در تعریف اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی (مرجع رسمی برای نوآوردن زبان‌زدها و واژه‌های مربوط به اخترشناسی) از برخی جرم‌های آسمانی در سامانه خورشیدی، جرمی دارای ۴ ویژگی زیر است:

  1. در مداری به دور خورشید می‌گردد.
  2. آنقدر جرم دارد تا خودگرانی آن بر نیروهای جسم صلب غلبه کرده، جسمی با تعادل هیدرواستاتیک (تقریباً گِرد) به وجود آید.
  3. تمام مسیر (مدار) خود را از اجرام ریز و درشت جارو نکرده‌است (آن‌ها جذب یا دفع نکرده)
  4. قمر یک سیاره نیست.

حد بالا و پایینی برای اندازه و جرم سیاره‌های کوتوله، دقیقاً مشخص نشده‌است. البته حد پایین را تعادل هیدرواستاتیک تعیین می‌کند، اما اندازه‌ای که در آن، این تعادل را برقرار می‌سازد، ممکن است با توجه به ترکیب و تاریخچه جسم تغییر کند. برآورد می‌شود که در سال‌های پیشِ رو، ۴۰ تا ۵۰ سیارهٔ کوتوله کشف شود. در حال حاضر پنج سیاره کوتوله در منظومه شمسی وجود دارد؛ مثلاً سیاره‌های کوتولهٔ سرس، پلوتون، هائومیا، ماکی‌ماکی و اریس. سِرس پیش از این یک سیارک به حساب می‌آمد، پلوتون یک سیاره بود، و اریس که با نام زینا (Xena) نیز شناخته می‌شود، نخستین جسم فرانپتونی بود که دریافتند از سیارهٔ مادر پلوتون بزرگ‌تر است.[۱]

جستارهای وابسته

منابع و پانویس

  • مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Dwarf planet». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۵.
  • کارتونن، هانو. مبانی ستاره‌شناسی. ترجمهٔ غلامرضا شاه‌علی. شیراز: انتشارات شاهچراغ. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۶۳۲-۷۴-۹.