سیاره کوتوله: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
حذف چند (به انگلیسی) که نیازی به آنها نیست |
کمی ویرایش، افزودن چند پیوند و تمیزکاری |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
</div> |
</div> |
||
''' |
'''سیارهٔ کوتوله'''{{انگلیسی|Dwarf planet}} در تعریف [[اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی]] (مرجع رسمی برای نوآوردن زبان‌زدها و واژه‌های مربوط به [[اخترشناسی]]) از برخی [[جرم آسمانی|جرم‌های آسمانی]] در [[سامانه خورشیدی]]، جرمی دارای ۴ ویژگی زیر است: |
||
# در مداری به دور [[خورشید]] می‌گردد. |
# در مداری به دور [[خورشید]] می‌گردد. |
||
# آنقدر جرم دارد تا خودگرانی آن بر نیروهای جسم صلب غلبه کرده، جسمی با تعادل هیدرواستاتیک (تقریباً گِرد) به وجود آید. |
# آنقدر جرم دارد تا خودگرانی آن بر نیروهای جسم صلب غلبه کرده، جسمی با تعادل هیدرواستاتیک (تقریباً گِرد) به وجود آید. |
||
# تمام مسیر (مدار) خود را از اجرام ریز و درشت جارو |
# تمام مسیر (مدار) خود را از اجرام ریز و درشت جارو نکرده‌است (آنها جذب یا دفع نکرده) |
||
# [[قمر (نجوم)|قمر]] یک [[سیاره]] نیست. |
# [[قمر (نجوم)|قمر]] یک [[سیاره]] نیست. |
||
حد بالا و |
حد بالا و پایینی برای اندازه و جرم سیاره‌های کوتوله، دقیقاً مشخص نشده‌است. البته حد پایین را [[تعادل هیدرواستاتیک]] تعیین می‌کند، اما اندازه‌ای که در آن، این تعادل را برقرار می‌سازد، ممکن است با توجه به ترکیب و تاریخچه جسم تغییر کند. برآورد می‌شود که در سال‌های پیشِ رو، ۴۰ تا ۵۰ سیارهٔ کوتوله کشف شود. |
||
در حال حاضر پنج سیاره کوتوله در منظومه شمسی وجود |
در حال حاضر پنج سیاره کوتوله در [[منظومه شمسی]] وجود دارد؛ مثلاً سیاره‌های کوتولهٔ [[سرس]]، [[پلوتون]]، [[هائومیا]]، [[ماکی‌ماکی]] و [[اریس]]. سِرس پیش از این یک [[سیارک]] به حساب می‌آمد، پلوتون یک سیاره بود، و اریس که با نام [[زینا]] (Xena) نیز شناخته می‌شود، نخستین جسم فرانپتونی بود که دریافتند از سیارهٔ مادر پلوتون بزرگ‌تر است.<ref>[[کتاب مبانی ستاره‌شناسی]]، صفحهٔ ۱۹۷</ref> |
||
== جستارهای وابسته == |
== جستارهای وابسته == |
||
* [[تعریف سیاره]] |
* [[تعریف سیاره]] |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۲: | ||
* {{یادکرد-ویکی|پیوند=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Dwarf_planet&oldid=657061542|عنوان=Dwarf planet|زبان=انگلیسی|بازیابی=۱۸ آوریل ۲۰۱۵}} |
* {{یادکرد-ویکی|پیوند=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Dwarf_planet&oldid=657061542|عنوان=Dwarf planet|زبان=انگلیسی|بازیابی=۱۸ آوریل ۲۰۱۵}} |
||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=کارتونن|نام=هانو|ترجمه=غلامرضا شاه‌علی|عنوان=[[مبانی ستاره‌شناسی (کتاب)|مبانی ستاره‌شناسی]]|ناشر=انتشارات شاهچراغ|مکان=شیراز|شابک=978-964-2632-74-9}} |
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=کارتونن|نام=هانو|ترجمه=غلامرضا شاه‌علی|عنوان=[[مبانی ستاره‌شناسی (کتاب)|مبانی ستاره‌شناسی]]|ناشر=انتشارات شاهچراغ|مکان=شیراز|شابک=978-964-2632-74-9}} |
||
{{ستاره‌ها}} |
{{ستاره‌ها}} |
||
نسخهٔ ۱۲ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۰:۴۲
 
|
 
|
|
سیارهٔ کوتوله(به انگلیسی: Dwarf planet) در تعریف اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی (مرجع رسمی برای نوآوردن زبان‌زدها و واژه‌های مربوط به اخترشناسی) از برخی جرم‌های آسمانی در سامانه خورشیدی، جرمی دارای ۴ ویژگی زیر است:
- در مداری به دور خورشید می‌گردد.
- آنقدر جرم دارد تا خودگرانی آن بر نیروهای جسم صلب غلبه کرده، جسمی با تعادل هیدرواستاتیک (تقریباً گِرد) به وجود آید.
- تمام مسیر (مدار) خود را از اجرام ریز و درشت جارو نکرده‌است (آنها جذب یا دفع نکرده)
- قمر یک سیاره نیست.
حد بالا و پایینی برای اندازه و جرم سیاره‌های کوتوله، دقیقاً مشخص نشده‌است. البته حد پایین را تعادل هیدرواستاتیک تعیین می‌کند، اما اندازه‌ای که در آن، این تعادل را برقرار می‌سازد، ممکن است با توجه به ترکیب و تاریخچه جسم تغییر کند. برآورد می‌شود که در سال‌های پیشِ رو، ۴۰ تا ۵۰ سیارهٔ کوتوله کشف شود. در حال حاضر پنج سیاره کوتوله در منظومه شمسی وجود دارد؛ مثلاً سیاره‌های کوتولهٔ سرس، پلوتون، هائومیا، ماکی‌ماکی و اریس. سِرس پیش از این یک سیارک به حساب می‌آمد، پلوتون یک سیاره بود، و اریس که با نام زینا (Xena) نیز شناخته می‌شود، نخستین جسم فرانپتونی بود که دریافتند از سیارهٔ مادر پلوتون بزرگ‌تر است.[۱]
جستارهای وابسته
منابع و پانویس
- ↑ کتاب مبانی ستاره‌شناسی، صفحهٔ ۱۹۷
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Dwarf planet». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۵.
- کارتونن، هانو. مبانی ستاره‌شناسی. ترجمهٔ غلامرضا شاه‌علی. شیراز: انتشارات شاهچراغ. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۶۳۲-۷۴-۹.
 | این یک مقالهٔ خرد اخترشناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |