برش‌نگاری با گسیل پوزیترون: تفاوت میان نسخه‌ها
جز ←جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: بیمارستان دکتر شریعتی⟸بیمارستان دکتر شریعتی (تهران)|بیمارستان دکتر شریعتی، تششع⟸تشعشع، فانتوم⟸فانتوم (فیزیک پزشکی)|فانتوم |
|||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| MeshID = D049268 |
| MeshID = D049268 |
||
| MedlinePlus = ۰۰۳۸۲۷ |
| MedlinePlus = ۰۰۳۸۲۷ |
||
| OPS301 = {{OPS301| |
| OPS301 = {{OPS301|۳–۷۴}} |
||
| OtherCodes = |
| OtherCodes = |
||
}} |
}} |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
[[پرونده:PET-image.jpg|بندانگشتی|تصویری [[متابولیسم|متابولیکی]] از [[مغز]] توسط مقطع نگاری با نشر پوزیترون]] |
[[پرونده:PET-image.jpg|بندانگشتی|تصویری [[متابولیسم|متابولیکی]] از [[مغز]] توسط مقطع نگاری با نشر پوزیترون]] |
||
دستگاه متداولی که این روش را جهت [[تصویر برداری]] به کار می‌برد '''پت اسکن''' نام دارد و متشکل از چند هزار [[ |
دستگاه متداولی که این روش را جهت [[تصویر برداری]] به کار می‌برد '''پت اسکن''' نام دارد و متشکل از چند هزار [[آشکارساز]] کوچک (از نوع Bismuth Germanium و Leutetium Orthosilicate) است که [[شمارش همفرودی|بصورت انطباقی (Coincidence detection)]] پرتوهای [[پرتو گاما|گاما]] ۵۱۱keV تولید شده از نابودی جفتی (pair annihilation) [[الکترون]] و [[پوزیترون]] را از درون بدن بیمار آشکارسازی می‌کند. |
||
در تصویربرداری با روش‌های هسته‌ای همانند |
در تصویربرداری با روش‌های هسته‌ای همانند PET، هر چند رزولوشن در مقایسه با CT بسیار پایینتر است، اما با این وجود فواید و امکانات بی نظیری در اختیارمان قرار می‌دهد: |
||
* ارائه تصویر از عملکرد(function) بخش‌های مختلف بدن و امکان دستیابی به اطلاعات متابولیکی و شیمیایی بدن |
* ارائه تصویر از عملکرد(function) بخش‌های مختلف بدن و امکان دستیابی به اطلاعات متابولیکی و شیمیایی بدن |
||
* امکان تشخیص نواحی سرطانی و بدخیم در بافت‌های سلولی |
* امکان تشخیص نواحی سرطانی و بدخیم در بافت‌های سلولی |
||
* امکان تشخیص و ردیابی ناهنجاری هادر فعالیت‌های سلولی پیش از آنکه تغییراتی در آناتومی اعضا به صورت |
* امکان تشخیص و ردیابی ناهنجاری هادر فعالیت‌های سلولی پیش از آنکه تغییراتی در آناتومی اعضا به صورت محسوس، ایجاد کنند. |
||
قیمت هر دستگاه تا دو میلیون دلار تخمین زده می‌شود<ref name="Paul E. Christian p.۷۷">Paul E. Christian, et al. ''Nuclear Medicine and PET''. Mosby Publishing. |
قیمت هر دستگاه تا دو میلیون دلار تخمین زده می‌شود<ref name="Paul E. Christian p.۷۷">Paul E. Christian, et al. ''Nuclear Medicine and PET''. Mosby Publishing. 2004. p.۷۷</ref> و اخیراً این دستگاه‌ها با [[سی تی اسکن]] به صورت ترکیبی ('''[[پت-سی تی|PET/CT fusion]]''') وارد بازار شده‌اند. |
||
از آنجایی که برای آشکارسازی [[تلاشی جفتی]] احتیاج به [[رادیو ایزوتوپ |
از آنجایی که برای آشکارسازی [[تلاشی جفتی]] احتیاج به [[رادیو ایزوتوپ]]های با [[نیمه عمر]] کمتر از دو ساعت می‌باشد، پت اسکن را اغلب در مجاورت یک دستگاه [[شتاب‌دهنده]] نصب می‌کنند. پر مصرف‌ترین این ایزوتوپها [[فلور-۱۸]] است که نیمه عمر آن حدود ۱۱۰ دقیقه‌است. خرید و نصب این‌گونه شتاب‌دهنده‌ها خود حدود یک میلیون دلار هزینه دربردارد.<ref name="Paul E. Christian p.۷۷" /> |
||
== تاریخچه == |
== تاریخچه == |
||
| ⚫ | پت اسکن اول بار در [[دانشگاه واشینگتن در سنت لوییس]] درسال ۱۹۷۵ توسط [[مایکل فلپس (فیزیک پزشکی)|مایکل فلپس]] اختراع شد.<ref>Simon Cherry, et al. ''Physics in Nuclear Medicine''. Saunders Publishing. 2003. p.۳{{سخ}}مایکل فلپس امروزه استاد دانشگاه UCLA است. مقاله اصلی که ایشان اول بار در این زمینه به چاپ رسانیدند عبارت است از:{{سخ}}Phelps ME, Hoffman EJ, Mullani NA, et al. ''Application of annihilation coincidence detection of transaxial reconstruction tomography''. J Nucl Med 16:210-215, 1975.</ref> در این سیستم یک عنصر [[رادیواکتیو]] با [[نیمه عمر]] کوتاه که با گرفتن [[پوزیترون]] متلاشی می‌شود (که به لحاظ شیمیایی مولکول فعال متابولیک محسوب می‌شود) به بدن بیمار تزریق می‌گردد و پس از وقفه کوتاهی (جهت پخش مواد در سیستم گردش بدن) بیمار جهت تصویرگیری به داخل دستگاه اسکن منتقل می‌شود. مولکولی که بدین منظور استفاده می‌شود فلوئورو دی اکسی گلوکز (FDG-۱۸) می‌باشد. |
||
| ⚫ | پت اسکن اول بار در [[دانشگاه |
||
امروزه دستگاه‌های پت در بیمارستانها در سرتاسر [[ایالات متحده]] و نیز در آشکارسازی و تحقیقات در زمینه‌هایی همچون ناراحتی‌های مغز و اعصاب مثل [[روان‌گسیختگی]]، [[پارکینسون]]، [[آلزایمر]]، و آنکولوژی کاربرد وسیع دارند. |
امروزه دستگاه‌های پت در بیمارستانها در سرتاسر [[ایالات متحده]] و نیز در آشکارسازی و تحقیقات در زمینه‌هایی همچون ناراحتی‌های مغز و اعصاب مثل [[روان‌گسیختگی]]، [[پارکینسون]]، [[آلزایمر]]، و آنکولوژی کاربرد وسیع دارند. |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۳: | ||
== نگارخانه == |
== نگارخانه == |
||
{{وسط‌چین}} |
|||
<center> |
|||
<gallery> |
<gallery> |
||
Image:PET-schema.png|شماتیک نحوهٔ عملکرد سیستم پت اسکن از زمان تلاشی جفتی تا زمان نمایش بر صفحه رایانه |
Image:PET-schema.png|شماتیک نحوهٔ عملکرد سیستم پت اسکن از زمان تلاشی جفتی تا زمان نمایش بر صفحه رایانه |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۰: | ||
Image:Positron Emission Tomograph Coincidence-de.svg|شماتیک چگونگی [[شمارش همفرودی|آشکارسازی تصادفی]] در PET |
Image:Positron Emission Tomograph Coincidence-de.svg|شماتیک چگونگی [[شمارش همفرودی|آشکارسازی تصادفی]] در PET |
||
</gallery> |
</gallery> |
||
{{پایان}} |
|||
</center> |
|||
== کاربردها == |
== کاربردها == |
||
| خط ۶۸: | خط ۶۷: | ||
* [http://www.petscan.org/ Imaging for hope] |
* [http://www.petscan.org/ Imaging for hope] |
||
* [http://www.iums.ac.ir/files/edc/books/derakhshan.pdf نگاهی گذرا بر سیستم تصویربرداری پت/سی‌تی] (فارسی) |
* [http://www.iums.ac.ir/files/edc/books/derakhshan.pdf نگاهی گذرا بر سیستم تصویربرداری پت/سی‌تی] (فارسی) |
||
* [http://www.petscaninfo.com Positron Emission Tomography] |
* [http://www.petscaninfo.com/ Positron Emission Tomography] |
||
{{فناوری هسته‌ای}} |
{{فناوری هسته‌ای}} |
||
نسخهٔ ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۱:۰۲
| برش‌نگاری با گسیل پوزیترون | |
|---|---|
 تصویری از یک دستگاه پت اسکن | |
| ICD-10-PCS | C?۳ |
| ICD-9-CM | 92.0-92.1 |
| سرعنوان‌های موضوعی پزشکی | D049268 |
| OPS-301 code | ۳–۷۴ |
| مدلاین پلاس | ۰۰۳۸۲۷ |
برش‌نگاری با گسیل پوزیترون[۱] (به انگلیسی: Positron Emission Tomography) که به اختصار پِت اسکن (انگلیسی: PET scan) گفته می‌شود، روشی نوین است که در علوم تشخیصی در فیزیک پزشکی به ویژه پزشکی هسته‌ای کاربرد پژوهشی و همه‌روزه فراوانی دارد.
روش کار
دستگاه متداولی که این روش را جهت تصویر برداری به کار می‌برد پت اسکن نام دارد و متشکل از چند هزار آشکارساز کوچک (از نوع Bismuth Germanium و Leutetium Orthosilicate) است که بصورت انطباقی (Coincidence detection) پرتوهای گاما ۵۱۱keV تولید شده از نابودی جفتی (pair annihilation) الکترون و پوزیترون را از درون بدن بیمار آشکارسازی می‌کند.
در تصویربرداری با روش‌های هسته‌ای همانند PET، هر چند رزولوشن در مقایسه با CT بسیار پایینتر است، اما با این وجود فواید و امکانات بی نظیری در اختیارمان قرار می‌دهد:
- ارائه تصویر از عملکرد(function) بخش‌های مختلف بدن و امکان دستیابی به اطلاعات متابولیکی و شیمیایی بدن
- امکان تشخیص نواحی سرطانی و بدخیم در بافت‌های سلولی
- امکان تشخیص و ردیابی ناهنجاری هادر فعالیت‌های سلولی پیش از آنکه تغییراتی در آناتومی اعضا به صورت محسوس، ایجاد کنند.
قیمت هر دستگاه تا دو میلیون دلار تخمین زده می‌شود[۲] و اخیراً این دستگاه‌ها با سی تی اسکن به صورت ترکیبی (PET/CT fusion) وارد بازار شده‌اند.
از آنجایی که برای آشکارسازی تلاشی جفتی احتیاج به رادیو ایزوتوپ‌های با نیمه عمر کمتر از دو ساعت می‌باشد، پت اسکن را اغلب در مجاورت یک دستگاه شتاب‌دهنده نصب می‌کنند. پر مصرف‌ترین این ایزوتوپها فلور-۱۸ است که نیمه عمر آن حدود ۱۱۰ دقیقه‌است. خرید و نصب این‌گونه شتاب‌دهنده‌ها خود حدود یک میلیون دلار هزینه دربردارد.[۲]
تاریخچه
پت اسکن اول بار در دانشگاه واشینگتن در سنت لوییس درسال ۱۹۷۵ توسط مایکل فلپس اختراع شد.[۳] در این سیستم یک عنصر رادیواکتیو با نیمه عمر کوتاه که با گرفتن پوزیترون متلاشی می‌شود (که به لحاظ شیمیایی مولکول فعال متابولیک محسوب می‌شود) به بدن بیمار تزریق می‌گردد و پس از وقفه کوتاهی (جهت پخش مواد در سیستم گردش بدن) بیمار جهت تصویرگیری به داخل دستگاه اسکن منتقل می‌شود. مولکولی که بدین منظور استفاده می‌شود فلوئورو دی اکسی گلوکز (FDG-۱۸) می‌باشد.
امروزه دستگاه‌های پت در بیمارستانها در سرتاسر ایالات متحده و نیز در آشکارسازی و تحقیقات در زمینه‌هایی همچون ناراحتی‌های مغز و اعصاب مثل روان‌گسیختگی، پارکینسون، آلزایمر، و آنکولوژی کاربرد وسیع دارند.
در سال ۲۰۱۳ ایران دو دستگاه پت اسکن مشغول به کار داشت، که یکی در بیمارستان مسیح دانشوری، و دیگری در بیمارستان دکتر شریعتی قرار داشتند.[۴]
نگارخانه
-
شماتیک نحوهٔ عملکرد سیستم پت اسکن از زمان تلاشی جفتی تا زمان نمایش بر صفحه رایانه -
یک دستگاه پت-سی تی ترکیبی -
نتیجهٔ ترکیب سیستم‌های پت و سی تی اسکن تصویر ساختاری-دگرگشتی بالا می‌باشد. -
شماتیک چگونگی آشکارسازی تصادفی در PET
کاربردها
آزمون استرس هسته‌ای
در آزمون استرس هسته‌ای، که با PET انجام می‌گیرد، پزشکان ماده‌ای رادیواکتیو را به خون تزریق می‌کنند، سپس با استفاده از دوربین اشعه گاما چگونگی حرکت خون در قلب را بررسی می‌کنند. این آزمون مشخص می‌کند که قلب تا چه حد قابلیت رسانیدن خون اکسیژن دار به عضله را دارد.
اغلب این آزمون را دوبار انجام می‌دهند، یک بار برای بررسی کارکرد قلب در حال استراحت، و بار دیگر در حال فعالیت و تحت فشار جسمی. انجام دادن دو اسکن PET ممکن است مدت زیادی (تا ۵ ساعت) بطول بینجامد، گذشته از اینکه این آزمون بیمار را در معرض مقادیر نسبتاً زیادی تشعشع قرار می‌دهد.
کنترل کیفیت
یکی از شیوه‌های کنترل کیفیت این سیستم‌ها استفاده از فانتوم‌هایی همچون فانتوم جیزاک است.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ دکتر محمد حیدری ملایری http://aramis.obspm.fr/~heydari/dictionary فرهنگ ریشه شناختی اخترشناسی-اخترفیزیک
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Paul E. Christian, et al. Nuclear Medicine and PET. Mosby Publishing. 2004. p.۷۷
- ↑ Simon Cherry, et al. Physics in Nuclear Medicine. Saunders Publishing. 2003. p.۳
مایکل فلپس امروزه استاد دانشگاه UCLA است. مقاله اصلی که ایشان اول بار در این زمینه به چاپ رسانیدند عبارت است از:
Phelps ME, Hoffman EJ, Mullani NA, et al. Application of annihilation coincidence detection of transaxial reconstruction tomography. J Nucl Med 16:210-215, 1975. - ↑ :: IRSNM :.: about us .:
پیوند به بیرون
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ برش‌نگاری با گسیل پوزیترون موجود است. |
- What is PET
- Positron Emission Tomography
- Imaging for hope
- نگاهی گذرا بر سیستم تصویربرداری پت/سی‌تی (فارسی)
- Positron Emission Tomography
