دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا

دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا

پرچم رسمی دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا
نشان دافوس
نام مستعار	دافوس
نوع	نظامی
بنیانگذاری شده	۱۳۱۴
وابستگی	ارتش جمهوری اسلامی ایران
رئیس	سرتیپ دوم حسین ولی‌وند
موقعیت	تهران، ایران
وبگاه	دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا

دانشگاه فرماندهی و ستاد که به اختصار دافوس خوانده می‌شود، در ایران، به ارائه دوره‌های تخصصی آموزش علمی و نظامی می‌پردازد که برای اخذ درجه‌های بالاتر از سرهنگی و فوق لیسانس باید توسط نیروهای نظامی گذارنده شود.

دانشگاه جنگ (ضلع شمالی خیابان امام خمینی، سپه سابق) در زمان رضاشاه پهلوی و به سال ۱۳۱۴ بنیان گذاشته شد. فعالیت آن از سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۲۶ به همزمان با جنگ جهانی دوم و نیز از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۱ هنگام انقلاب و شروع جنگ ایران و عراق متوقف گردید. در سال ۱۳۶۹ با نام جدید کار خود را ادامه داد.

دافوس ارتش ایران مرکز آموزش علمی و از قدیمی‌ترین دانشگاههای ایران می‌باشد. دافوس مجاز به گرفتن دانشجوی میهمان از سایر کشورها است و با دارا بودن توانایی علمی در جهت ارتقاء دانش تخصصی و عمومی افسران فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های ارتش قابلیت حضور در مجامع علمی و نظامی کشورهای منطقه را دارد.

تأسیس

در سال ۱۳۱۴ برای تشکیل دانشگاه، از طریق وزارت امور خارجه با وزارت امورخارجه فرانسه مکاتباتی به عمل آمد تا برای تشکیل چنین دانشگاهی عده‌ای افسر تحصیل کرده و زبده به عنوان مستشار به ایران اعزام نمایند. دولت فرانسه با این تقاضای ایران موافقت نموده و هیأتی را به ایران مأمور نمود تا دانشگاه ستاد و فرماندهی را در ایران تشکیل دهند و ارتقاء افسران از درجه سرهنگی به سرتیپی مشروط به طی این دوره شود. دولت فرانسه یک هیئت هفت نفری به شرح زیر به ایران اعزام نمود:

1. سپهبد فرانسوا ژرژ ژاندر (به فرانسوی: François-Georges Gendre) (رئیس هیئت)
2. سرهنگ روایه (افسر پیاده‌نظام)
3. سرهنگ پشو (افسر مهندس و استحکامات)
4. سرهنگ کنستانت (متخصص توپخانه)
5. سرهنگ برسک (متخصص در امور مالی)
6. سرهنگ شووان یار (متخصص پیاده‌نظام)
7. سرگرد سیمون (مخابرات)

ضمناً سه افسر فرانسوی نیز که قبلاً در ایران استخدام شده بودند، به جمع هیئت سپهبد ژاندر افزوده شدند. این سه نفر عبارت بودند از: سرهنگ کالدور متخصص در سواره‌نظام، سرگرد دولاکور متخصص پیاده‌نظام، سرگرد بودنیا معلم نقشه‌برداری. پس از ورود این هفت نفر، در شمال باغشاه، ساختمانی که قبلاً برای دانشگاه جنگ بنا گردید بود تحویل افسران فرانسوی داده شد و دانشگاه رسماً کار خود را از مهرماه ۱۳۱۴ آغاز کرد. ریاست دانشگاه جنگ ابتدا با سرلشکر جهانبانی بود ولی پس از مدت کوتاهی نامبرده تعویض و سرلشکر ضرغامی رئیس ستاد ارتش به سرپرستی دانشگاه منصوب گردید. سمت سپهبد ژاندر در دانشگاه جنگ مدیریت دروس بود. سرتیپ محسن دیبا رئیس رکن دو ستاد ارتش با حفظ سمت به معاونت دانشگاه جنگ منصوب گردید.

دانشگاه جنگ دارای دو دوره بود: دوره فرماندهی که مدت آن یک سال بود و دوره ستاد که مدت آن را دو سال تعیین کرده بودند. افسرانی که دوره ستاد را طی می‌نمودند، نوار کلاه و لباس آنها به مشکی تبدیل می‌شد و واکسیل ستادی هم بر شانه سمت چپ اضافه می‌شد.

جنگ جهانی دوم

در ۱۳۱۸ که افسران فرانسوی به جبهه دعوت شدند و بلافاصله ایران را ترک کردند و امور دانشگاه در دست ایرانیان قرار گرفت، سازمان به قرار زیر بود: سرلشکر عزیزالله ضرغامی رئیس ستاد ارتش و فرمانده دانشگاه جنگ، سرتیپ محسن دیبا رئیس رکن دو و معاون اداری دانشگاه، سرتیپ حاجعلی رزم‌آرا رئیس اداره جغرافیایی ارتش و معاون علمی دانشگاه جنگ و سرتیپ حسن ارفع رئیس اداره سواره‌نظام و رئیس دبیرخانه دانشگاه. استادان و مدرسین دانشگاه جنگ پس از ترک افسران فرانسوی از میان ایرانیان انتخاب شدند. در سال ۱۳۲۲ به علت مشکلات ناشی از جنگ دوم جهانی، دانشگاه به طور موقت تعطیل شد. دانشگاه جنگ تا شهریور ۱۳۲۰ مجموعاً ۹۶ نفر فارغ‌التحصیل دوره فرماندهی و ۱۶۱ نفر فارغ‌التحصیل دوره ستاد داشت.

بازگشایی

در سال ۱۳۲۶ دانشگاه جنگ پس از تجدید نظر کلی در طول دوره و آموزشها، مجدداً بازگشایی شد و نام آن به دانشگاه فرماندهی و ستاد تغییر یافت. در سال ۱۳۴۰ دانشگاه دیگری بنابر نیاز ذیل عنوان دانشگاه فرماندهی عالی و ستاد مشترک تأسیس شد. مجموعه این دو دانشگاه مجدداً تحت نام دانشگاه جنگ در تابعیت فرماندهی ارتش قرار گرفت. در سال ۱۳۴۴ اما دانشگاه جنگ منحل شده و دو دانشگاه به نامهای دانشگاه فرماندهی و ستاد نیروی زمینی ذیل تابعیت نیروی زمینی و دانشگاه فرماندهی عالی و ستاد مشترک در تابعیت ستاد مشترک ارتش به وجود آمدند.

پس از انقلاب

با شروع جنگ در سال ۱۳۵۸ دانشگاه مجدداً تعطیل شد. این تعطیلی تا سال ۱۳۶۱ ادامه یافت. در سال ۱۳۶۹ پس از تدوین و تصویب قانون ارتش جمهوری اسلامی، دانشگاه‌های فرماندهی و ستاد نیروی زمینی، نیروی هوایی و نیروی دریایی در یکدیگر ادغام شده و با نام دانشگاه‌های فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران (دافوس آجا) تحت فرماندهی واحد ستاد مشترک ارتش قرار گرفتند.

جستارهای وابسته

• دانشگاه افسری امام علی
• دانشگاه هوایی شهید ستاری
• دانشگاه عالی دفاع ملی
• دانشگاه امام حسین

منابع

سایت اینترنتی دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، صفحه تاریخچه

• دکتر باقر عاقلی (۱۳۸۶)، رضاشاه و قشون متحدالشکل، تهران: نشر نامک، شابک ISBN ۹۶۴-۶۸۹۵-۰۵-۰