فرم (موسیقی): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ ‏۶ مارس ۲۰۱۸، ساعت ۱۷:۳۶

در تئوری موسیقی، قالب یا فرم (انگلیسی: form) اشاره به ساختار یک قطعهٔ موسیقی دارد. قالب یک قطعه موسیقی سعی می‌کند که آن قطعه را با شکستن به اجزایی توصیف کند. به عبارتی دیگر شکل، ساختمان و نظم یک اثر موسیقایی است و مفاهیمی مشابه در تعریف معماری، نقاشی، مجسمه‌سازی و … دارد.^[۱]

تعریف

هر اثر هنری دارای طرح، قالب، یا الگویی است که محتوای کار را در درون آن جای می‌دهد. در واقع فرم در برابر محتوا قرار می‌گیرد و هر اثر هنری در فرم، مجموعه ای است از اجزا که هر یک نسبت به کل پیوند دارد. در بررسی شکل ظاهری یک اثر موسیقی می‌توان سه عنصر را تشخیص داد:

بیان اول یا سوژه اصلی (الف)
بسط و گسترش (ب)
برگشت و یادآوری بیان اول (الف)

وجود فرم در موسیقی بیانگر شکل ظاهری، نظم، آرایش، عدم یکنواختی و دوره زمانی آن اثر می‌شود و در هر دوره معنای متفاوتی داشته‌است.^[۲]

فرم سه تایی متداول ترین فرم در موسیقی است. علاوه بر آن از شیوه های دیگری نیز استفاده می شود مانند:

فرم ساده دو تایی (الف، ب)
فرم روندو (الف، ب، الف، ج، الف، د، الف، و...)
فرم قرینه ای آزاد^[۳]

تاریخچه

گرایش به فرم در موسیقی به صورتهای گوناگون و با رهیافتهای متفاوت مورد توجه قرار گرفته‌است و دارای پیچیدگی‌های فراوان است.^[۴]

نمودار فرم در دوره‌های موسیقی کلاسیک:


دروه قرون وسطی	دوره رنسانس	دوره باروک	دوره کلاسیک	دوره رمانتیک	دوره مدرن	دوره معاصر
		کنسرتو گروسو	سمفونی	سمفونی	سمفونی
		کنسرتو	کنسرتو	کنسرتو	کنسرتو
		سونات	سونات	سونات	سونات
		سونات تریو	کوارتت زهی	کوارتت زهی	کوارتت زهی
	رقص	سوئیت		سوئیت	سوئیت
				پوئم سمفونیک	پوئم سمفونیک
				اورتور	اورتور
		اپرا	اپرا	اپرا	اپرا
	مس	مس	مس	مس	مس
		اوراتوریو	اوراتوریو	اوراتوریو	اوراتوریو
		کانتات	کانتات	کانتات	کانتات
		فوگ
						موسیقی الکترونیک
	مادریگال			سرود تصنیعی	سرود تصنیعی
				قطعه به مناسبت	قطعه به مناسبت
سرودهای گرگوریایی

انواع فرم در موسیقی کلاسیک

کنسرتو گروسو اثر : آرکانجلو کورلی

سمفونی شماره ۴۰ اثر : موزارت

انواع فرم در موسیقی ایرانی

«کنسرتینو برای سنتور و ارکستر»، اثری تلفیقی از فرم و آهنگسازی در موسیقی ایرانی و غربی اثر : فرامرز پایور و حسین دهلوی

پانویس

↑ کریم گوگرد چی. «فرم در موسیقی». سایت موسیقی بیان.
↑ زیگموند اسپات، ترجمه پرویز منصوری (۱۳۵۶). «چگونه از موسیقی لذت ببریم». انتشارات زمان. صص. ۱۱۰.
↑ آرون کوپلند، ترجمه دکتر مهدی فروغ (۱۳۶۴). «موسیقی». تهران: انتشارات نگاه. صص. ۹۴.
↑ حسن زندباف (۱۳۶۴). «فرم در موسیقی». تهران: انتشارات پارت. صص. ۷.

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Musical form». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۶.

پیوند به بیرون

این یک مقالهٔ خرد موسیقی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[1] کریم گوگرد چی. «فرم در موسیقی». سایت موسیقی بیان.

[2] زیگموند اسپات، ترجمه پرویز منصوری (۱۳۵۶). «چگونه از موسیقی لذت ببریم». انتشارات زمان. صص. ۱۱۰.

[3] آرون کوپلند، ترجمه دکتر مهدی فروغ (۱۳۶۴). «موسیقی». تهران: انتشارات نگاه. صص. ۹۴.

[4] حسن زندباف (۱۳۶۴). «فرم در موسیقی». تهران: انتشارات پارت. صص. ۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱۶: / خط ۱۶: @@
 == تاریخچه ==
-[[File:Jupiter finale.png|thumb|left|500px| فینال سمفونی ۴۱ موتزارت (''Jupiter'') [[File:Mozart Symphony 41, finale, fugal passage.wav|thumb]]]]
 گرایش به فرم در موسیقی به صورتهای گوناگون و با رهیافتهای متفاوت مورد توجه قرار گرفته‌است و دارای پیچیدگی‌های فراوان است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=«فرم در موسیقی»|نام خانوادگی=حسن زندباف|نام=|ناشر=انتشارات پارت|سال=۱۳۶۴|شابک=|مکان=تهران|صفحات=۷}}</ref>
 نمودار فرم در دوره‌های [[موسیقی کلاسیک]]:
+[[File:Jupiter finale.png|thumb|left|280px| فینال سمفونی ۴۱ موتزارت (''Jupiter'') [[File:Mozart Symphony 41, finale, fugal passage.wav|thumb]]]]
 {| class="wikitable"
 |+