حزب سوسیالیست ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
== پیدایش و اُفتِ نخستین == |
== پیدایش و اُفتِ نخستین == |
||
اعضای این حزب را [[سوسیالیست]]هایی که قبلاً حامی [[حزب دموکرات (دوران مشروطه)|حزب دموکرات]] بودند و قصد بسیج کردن طبقه‌های [[طبقه متوسط|متوسط]] و پایین‌تر مانند [[طبقه کارگر]] را داشتند تشکیل دادند. در زمانی که اعضای حزب دموکرات و نیز افرادی از اعتدالیون به خاطر [[دولت موقت مهاجرین در کرمانشاه|دولت موقت مهاجرین]] در [[قصر شیرین]] بودند، ائتلافی میان آن‌ها شکل گرفت که با عنوان حزب سوسیالیست ایران نام‌گذاری شد. این حزب در عمل جای حزب دموکرات قدیم را گرفت و در مجلس چهارم در سال ۱۳۰۱-۱۳۰۰ اعلام موجودیت کرد. حزب سوسیالیست در آن مجلس در اقلیت بود و جناح مخالف حزب اصلاح‌طلبان را که اکثریت مجلس را در دست داشتند، به وجود آورد. حزب سوسیالیست متمایل به سیاست‌های سوسیالیستی روسیه بود و حزب اصلاح طلبان متشکل از اعتدالیون قدیم و بقایای دموکرات‌ها تشکیل شده‌بود و حزبی محافظه‌کار به شمار می‌رفت.<ref>سلطانی، محمد علی، ''احزاب سیاسی و انجمن‌های سری در کرمانشاه از فراموش‌خانه تا خانۀ سیاه: دوره‌های ۵-۱ انتخابات مجلس شورای ملی و فریادگران بر نام دیکتاتوری از کرمانشاه'' (۲ جلد)، تهران: مؤسسۀ فرهنگی نشر سها، چاپ اول: ۱۳۷۸؛ ص ۲۳۰.</ref> |
|||
اعضای این حزب را [[سوسیالیست]]هایی که قبلاً حامی [[حزب دموکرات (دوران مشروطه)|حزب دموکرات]] بودند و قصد بسیج کردن طبقه‌های [[طبقه متوسط|متوسط]] و پایین‌تر مانند [[طبقه کارگر]] را داشتند تشکیل دادند. |
|||
حزب سوسیالیست به رهبری [[سلیمان‌میرزا اسکندری]] در [[کرمانشاه]] اعلام موجودیت کرده و بلافاصله پس از آغاز به کار مرام‌نامۀ خود را در چاپخانۀ شرافت احمدی این شهر منتشر کرد که یک جزوۀ ۲۰ صفحه‌ای به قطع جیبی بود که از تغییر سیستم و انقراض سلسلۀ قاجار حمایت می‌کرد. حزب سوسیالیست در این جزوه همچنین به مخالفت با مشی انگلستان پرداخته و همزمان از سیاست‌های [[رضاخان]] نیز پشتیبانی می‌کرد. حزب سوسیالیست علاوه بر [[کرمانشاه]] در [[تهران]]، [[رشت]]، [[قزوین]]، [[بندر انزلی]]، [[تبریز]]، [[مشهد]] و [[کرمان]] نیز شعبه‌هایی تأسیس کرد.<ref>سلطانی، محمد علی، ''احزاب سیاسی و انجمن‌های سری در کرمانشاه از فراموش‌خانه تا خانۀ سیاه: دوره‌های ۵-۱ انتخابات مجلس شورای ملی و فریادگران بر نام دیکتاتوری از کرمانشاه'' (۲ جلد)، تهران: مؤسسۀ فرهنگی نشر سها، چاپ اول: ۱۳۷۸؛ ص ۲۳۱.</ref> |
|||
=== رهبران === |
=== رهبران === |
||
رهبران این حزب [[سلیمان‌میرزا اسکندری]]، [[سید محمدرضا مساوات]] و [[قاسم خان صور]] (مدیر [[مجله صور اسرافیل]] و برادرزاده [[صور اسرافیل]]) بودند |
رهبران این حزب [[سلیمان‌میرزا اسکندری]]، [[سید محمدرضا مساوات]] و [[قاسم خان صور]] (مدیر [[مجله صور اسرافیل]] و برادرزاده [[صور اسرافیل]]) بودند. |
||
=== روزنامه هاو تبلیغات === |
=== روزنامه هاو تبلیغات === |
||
نسخهٔ ۲۶ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۲۰:۲۷
حزبِ سوسیالیست یکی از چهار حزبِ اصلیِ آغازِ دورهٔ حکومتِ رضاخان به عنوانِ سردار سپه بود.[۱] سه حزبِ دیگر شاملِ حزب اصلاح‌طلبان، حزب تجدد و حزب کمونیست بودند.
پیدایش و اُفتِ نخستین
اعضای این حزب را سوسیالیستهایی که قبلاً حامی حزب دموکرات بودند و قصد بسیج کردن طبقه‌های متوسط و پایین‌تر مانند طبقه کارگر را داشتند تشکیل دادند. در زمانی که اعضای حزب دموکرات و نیز افرادی از اعتدالیون به خاطر دولت موقت مهاجرین در قصر شیرین بودند، ائتلافی میان آن‌ها شکل گرفت که با عنوان حزب سوسیالیست ایران نام‌گذاری شد. این حزب در عمل جای حزب دموکرات قدیم را گرفت و در مجلس چهارم در سال ۱۳۰۱-۱۳۰۰ اعلام موجودیت کرد. حزب سوسیالیست در آن مجلس در اقلیت بود و جناح مخالف حزب اصلاح‌طلبان را که اکثریت مجلس را در دست داشتند، به وجود آورد. حزب سوسیالیست متمایل به سیاست‌های سوسیالیستی روسیه بود و حزب اصلاح طلبان متشکل از اعتدالیون قدیم و بقایای دموکرات‌ها تشکیل شده‌بود و حزبی محافظه‌کار به شمار می‌رفت.[۲]
حزب سوسیالیست به رهبری سلیمان‌میرزا اسکندری در کرمانشاه اعلام موجودیت کرده و بلافاصله پس از آغاز به کار مرام‌نامۀ خود را در چاپخانۀ شرافت احمدی این شهر منتشر کرد که یک جزوۀ ۲۰ صفحه‌ای به قطع جیبی بود که از تغییر سیستم و انقراض سلسلۀ قاجار حمایت می‌کرد. حزب سوسیالیست در این جزوه همچنین به مخالفت با مشی انگلستان پرداخته و همزمان از سیاست‌های رضاخان نیز پشتیبانی می‌کرد. حزب سوسیالیست علاوه بر کرمانشاه در تهران، رشت، قزوین، بندر انزلی، تبریز، مشهد و کرمان نیز شعبه‌هایی تأسیس کرد.[۳]
رهبران
رهبران این حزب سلیمان‌میرزا اسکندری، سید محمدرضا مساوات و قاسم خان صور (مدیر مجله صور اسرافیل و برادرزاده صور اسرافیل) بودند.
روزنامه هاو تبلیغات
حزب سوسیالیست چهار روزنامه از جمله روزنامه توفان (ناشر: محمد فرخی یزدی) منتشر می‌کرد و برنامه‌های حزب عبارت بودند از: «ایجاد جامعه‌ای برابر در آینده، ملی کردن ابزار تولید از جمله کشاورزی، طرح‌های آبیاری برای کمک به کشاورزان، تقویت حکومت مرکزی و تشکیل انجمن‌های ایالتی با تأمین عدالت برای کلیه مردم «بدون توجه به نژاد و ملیت»، آزادی بیان، اندیشه، نشر و اجتماع، حق راه انداختن اتحادیه و اعتصاب؛ انتخابات آزاد، عمومی، مخفی و مستقیم؛ آموزش دبستانی اجباری برای همه کودکان، استفاده از زبان مادری در دبستان‌ها، حق تحصیل زنان، ممنوعیت کار کودکان، ساعات کاری روزانه هشت ساعته، پرداخت حقوق برای روزهای جمعه، طرح‌های دولتی برای از بین بردن بیکاری در شهر و روستا. این حزب با حزب کمونیست و جمعیت نسوان وطنخواه ارتباطی نزدیک داشت.[۴]
پیدایش و اُفتِ دوباره
پس از کودتای ۲۸ امردادِ سالِ ۳۲، دکتر محمدعلی خنجی این حزب را به همراهِ سایر مبارزانی که سالها با او در حزبِ نیروی سوم همکاری داشتند از جمله غلامرضا تختی (قائم مقام دبیرکل حزب)، دکتر مسعود حجازی، دکتر یوسف جلالی، دکتر ترابعلی براتعلی، دکتر ایرج وامقی، دکتر عبدالله خنجی، حسین سکاکی، مهدی غضنفری، حسن خرمشاهی، دکتر احمد سپهری و مهندس عباس سنگانی به وجود آورد.
پانویس
- ↑ آبراهامیان، ص. ۱۰۷
- ↑ سلطانی، محمد علی، احزاب سیاسی و انجمن‌های سری در کرمانشاه از فراموش‌خانه تا خانۀ سیاه: دوره‌های ۵-۱ انتخابات مجلس شورای ملی و فریادگران بر نام دیکتاتوری از کرمانشاه (۲ جلد)، تهران: مؤسسۀ فرهنگی نشر سها، چاپ اول: ۱۳۷۸؛ ص ۲۳۰.
- ↑ سلطانی، محمد علی، احزاب سیاسی و انجمن‌های سری در کرمانشاه از فراموش‌خانه تا خانۀ سیاه: دوره‌های ۵-۱ انتخابات مجلس شورای ملی و فریادگران بر نام دیکتاتوری از کرمانشاه (۲ جلد)، تهران: مؤسسۀ فرهنگی نشر سها، چاپ اول: ۱۳۷۸؛ ص ۲۳۱.
- ↑ آبراهامیان، ص. ۱۱۵ تا ۱۱۷
منابع
- آبراهامیان، یرواند (۱۳۷۸)، ایران بین دو انقلاب: از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ترجمهٔ کاظم فیروزمند، حسن شمس آوری، محسن مدیر شانه‌چی، نشر مرکز، ص. ص٫ ۱۰۷ تا ۱۱۷ پارامتر
|چاپ=اضافه است (کمک)
.svg){kind=small} | این یک مقالهٔ خرد ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
 | این یک مقالهٔ خرد تاریخ است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |