حشرهشناسی پزشکی: تفاوت میان نسخهها
جز ربات : جراحی پلاستیک |
جز ربات: اصلاح نیم فاصله مجازی |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
#به طور معمول جثه حشرات کوچک میباشد. |
#به طور معمول جثه حشرات کوچک میباشد. |
||
== مرفولوژی(ریخت شناسی) == |
== مرفولوژی(ریخت شناسی) == |
||
بدن حشرات از 3 قسمت سر،سینه وشکم تشکیل شده استکه هرکدام دارای پیوستهای معینی |
بدن حشرات از 3 قسمت سر،سینه وشکم تشکیل شده استکه هرکدام دارای پیوستهای معینی میباشد. |
||
در سر آنتنها به تعداد یک زوج،چشم ساده یا مرکب،[[ضمائم]] دهانی |
در سر آنتنها به تعداد یک زوج،چشم ساده یا مرکب،[[ضمائم]] دهانی |
||
*تعداد قطعاتی که کنارهم قرار گرفته اند و سر را به وجود |
*تعداد قطعاتی که کنارهم قرار گرفته اند و سر را به وجود میآورد،تاگمای سر نامیده میشود. |
||
*آنتنها به تعداد یک زوج هستند وعضو لمسی بسیار مهم به شمار |
*آنتنها به تعداد یک زوج هستند وعضو لمسی بسیار مهم به شمار میآیند.در برخی به عنوان اندام چشایی،بویایی مورد استفاده قرار میگیرد.وحتی در برخی ممکن است به عنوان اندام شنوایی مورد استفاده قرار بگیرد. |
||
شکل انتن در حشرات متفاوت است و به همین دلیل اینها را به آنتنهای نخی شکل،آنتنهای مویی،گرزی و تسبیحی شکل،زانویی و ورقهای و... تقسیم بندی |
شکل انتن در حشرات متفاوت است و به همین دلیل اینها را به آنتنهای نخی شکل،آنتنهای مویی،گرزی و تسبیحی شکل،زانویی و ورقهای و... تقسیم بندی میکنند. |
||
*آنتنها در 2 بند ابتدایی مشترک هستند و در بقیه بندها متفاوت |
*آنتنها در 2 بند ابتدایی مشترک هستند و در بقیه بندها متفاوت میباشند. |
||
دو بند اسکاپ و پدیکال دارای ماهیچههای مخصوص به خود هستند،بنابراين به این ها بندهای حقیقی آنتن گفته |
دو بند اسکاپ و پدیکال دارای ماهیچههای مخصوص به خود هستند،بنابراين به این ها بندهای حقیقی آنتن گفته میشود و بقیه بندها(فلاژلون) چون دارای ماهیچههای مستقل نیستند بنابراین بندهای مجازی آنتن نامیده میشوند. |
||
== چشم == |
== چشم == |
||
#چشم ساده که در تشخیص نور وشدت آن مؤثر است وتااندازهای ممکن است رنگ را تشخیص دهدولی فاصله و[[ابعاد]] جسم را |
#چشم ساده که در تشخیص نور وشدت آن مؤثر است وتااندازهای ممکن است رنگ را تشخیص دهدولی فاصله و[[ابعاد]] جسم را نمیتواند دقیقاً مشخص کند. |
||
#چشم مرکب که از هزاران واحد بینایی تشکیل شده است که به هر واحد بینایی [[اوماتیدی]] یا [[اوماتیوم]] گفته |
#چشم مرکب که از هزاران واحد بینایی تشکیل شده است که به هر واحد بینایی [[اوماتیدی]] یا [[اوماتیوم]] گفته میشود. |
||
== ضمائم دهانی == |
== ضمائم دهانی == |
||
در حشرات مختلف متفاوت استو تا حدودی به نوع تغذیه حشره بستگی دارد.که نوع ابتدایی آن نوع ساینده در [[ملخ]] |
در حشرات مختلف متفاوت استو تا حدودی به نوع تغذیه حشره بستگی دارد.که نوع ابتدایی آن نوع ساینده در [[ملخ]] میباشد. |
||
== سینه(توراکس) == |
== سینه(توراکس) == |
||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
*[[بال|بالها]] و پاها به سینه متصل است.هر قسمت سینه از 4 صفحه تشکیل شده است. |
*[[بال|بالها]] و پاها به سینه متصل است.هر قسمت سینه از 4 صفحه تشکیل شده است. |
||
*حشرات دارای 6 پا هستند که به آنها شش پایان (Hexapoda) |
*حشرات دارای 6 پا هستند که به آنها شش پایان (Hexapoda) میگویند.وپاهایشان متناسب با نوع فعالیتی است که انجام میدهند. |
||
== شکم == |
== شکم == |
||
در حشرات مختلف تعداد بندها متفاوت است. در ملخ شکم دارای 11 بند |
در حشرات مختلف تعداد بندها متفاوت است. در ملخ شکم دارای 11 بند میباشد. |
||
#بندهای 1 تا 7 بندهای پیش تناسلی هستند. |
#بندهای 1 تا 7 بندهای پیش تناسلی هستند. |
||
#بندهای 8 و 9 بندهای تناسلی هستند. |
#بندهای 8 و 9 بندهای تناسلی هستند. |
||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
== دستگاه گوارش == |
== دستگاه گوارش == |
||
در حشرات کامل است واز دهان شروع وبه مخرج ختم |
در حشرات کامل است واز دهان شروع وبه مخرج ختم میشود.دستگاه اصلی دفع مواد زاید لولههای مالپیگی میباشد. |
||
== دستگاه گردش خون == |
== دستگاه گردش خون == |
||
از نوع باز است ودر سطح پشتی قرار داردواز یک رگ مستقیم به آئورت که در ناحیه سینه قرارگرفته تشکیل شده است. آئورت در شکم ازمجموعه های کوچک تشکیل یافته که به هرکدام اتاقک(chamber) |
از نوع باز است ودر سطح پشتی قرار داردواز یک رگ مستقیم به آئورت که در ناحیه سینه قرارگرفته تشکیل شده است. آئورت در شکم ازمجموعه های کوچک تشکیل یافته که به هرکدام اتاقک(chamber) میگویند ودارای منافذی است به نام استیا(Ostia) که مجموعه این اتاقکها قلب را می سازد.خون ازطریق استیا واردمی شود و توسط انقباضات قلب به آئورت و بعد به سر و به شکم میرود. |
||
== اعمال گردش خون == |
== اعمال گردش خون == |
||
خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
#دفاع( مانند [[فاگوسیتوز]]) |
#دفاع( مانند [[فاگوسیتوز]]) |
||
*خون در رساندن [[اکسیژن]] نقشی ندارد و چون فاقد [[هموگلوبین]] است بنابراين به رنگ قرمز دیده |
*خون در رساندن [[اکسیژن]] نقشی ندارد و چون فاقد [[هموگلوبین]] است بنابراين به رنگ قرمز دیده نمیشود وممکن است به رنگ خاکستری،سبز ویا سایر رنگها دیده شود. |
||
حامد روح الهي |
حامد روح الهي |
||
== دستگاه تنفسی == |
== دستگاه تنفسی == |
||
که سیستم تراشهای نام داردو ارتباط این سیستم با محیط خارج از طریق اسپیراکل |
که سیستم تراشهای نام داردو ارتباط این سیستم با محیط خارج از طریق اسپیراکل میباشد. |
||
== دستگاه عصبی == |
== دستگاه عصبی == |
||
در سطح شکمی قرار داردودارای یک قسمت مرکزی به نام مغز |
در سطح شکمی قرار داردودارای یک قسمت مرکزی به نام مغز میباشدکه توسط کمربند دور مری به غقده زیر مری وصل میشود. |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
* متولیان، سید علی. حشرهشناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین. [[دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران]]-1380 |
* متولیان، سید علی. حشرهشناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین. [[دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران]]-1380 |
نسخهٔ ۲۱ ژوئن ۲۰۰۹، ساعت ۱۸:۳۴
حشره شناسی پزشکی یکی از شاخههای علم حشره شناسی میباشد که به بررسی ومطالعه حشرات زیان آور که برای انسان مضر میباشد، میپردازد.
بزرگترین شاخه جانوری شاخه بندپایان میباشد. همانطور که از نام آنها پیداست دارای پاهای بندبند میباشند. بزرگترین رده آنها حشرات میباشند.
شاخه بند پایان از ۵ رده تشکیل میشود.
- رده حشرات شامل پشهها ، ملخها ، مگسها ، شپشها ، پروانهها ، زنبورها ، سوسکها و... میباشد.
- رده عنکبوتیان که عنکبوتها ، عقربها،رطیلها،کنهها،مایتها،و... را شامل میشود.
- رده سخت پوستان شامل انواع خرچنگها،میگوهاو... را شامل میشود.
- رده صدپایان
- رده هزارپایان
تمام این ردهها شامل موجوداتی هستند که از نظر پزشکی کم وبیش اهمیت دارند.به عنوان مثال پشه آنوفل ناقل عامل بیماری مالاریا،مگسهای تسه تسه و سیمولیوم به ترتیب ناقل عامل بیماریهای مرض خواب وکوری رودخانه،پشه خاکیها ناقل عامل بیماری سالک میباشند.
صفات عمومی حشرات :
- بزرگترین رده در شاخه بندپایان میباشند.
- دارای پراکندگی وسیع میباشند.
- بدن اینها از سه قسمت سر،سینه وشکم تشکیل شدهاست.
- دارای شاخک(آنتن) میباشند.که در شناخت و تقسیم بندی اهمیت دارند.
- دارای اسکلت خارجی میباشند.
- بعضی از آنها دارای بال و بعضی دیگر بدهن بال میباشندکه در شناخت وتقسیم بندی اهمیت دارد.
- همه اینها ۳ زوج پا دارند.به همین دلیل به اینها هگزاپدا گفته میشود.
- دستگاه گردش خون در سطح پشتی قرار گرفته واز نوع باز است.
- در اینها خون دررساندن اکسیژناهمیت چندانی ندارد.
- دستگاه تنفسی در حشرات سیستم تراشهای نام داردکه ارتباط خارجی آن به وسیله منافذ خارجی به نام اسپیراکل میباشد.
- دستگاه دفع مواد زاید لولههای مالپیگی نام دارد.
- به طور معمول جثه حشرات کوچک میباشد.
مرفولوژی(ریخت شناسی)
بدن حشرات از 3 قسمت سر،سینه وشکم تشکیل شده استکه هرکدام دارای پیوستهای معینی میباشد.
در سر آنتنها به تعداد یک زوج،چشم ساده یا مرکب،ضمائم دهانی
- تعداد قطعاتی که کنارهم قرار گرفته اند و سر را به وجود میآورد،تاگمای سر نامیده میشود.
- آنتنها به تعداد یک زوج هستند وعضو لمسی بسیار مهم به شمار میآیند.در برخی به عنوان اندام چشایی،بویایی مورد استفاده قرار میگیرد.وحتی در برخی ممکن است به عنوان اندام شنوایی مورد استفاده قرار بگیرد.
شکل انتن در حشرات متفاوت است و به همین دلیل اینها را به آنتنهای نخی شکل،آنتنهای مویی،گرزی و تسبیحی شکل،زانویی و ورقهای و... تقسیم بندی میکنند.
- آنتنها در 2 بند ابتدایی مشترک هستند و در بقیه بندها متفاوت میباشند.
دو بند اسکاپ و پدیکال دارای ماهیچههای مخصوص به خود هستند،بنابراين به این ها بندهای حقیقی آنتن گفته میشود و بقیه بندها(فلاژلون) چون دارای ماهیچههای مستقل نیستند بنابراین بندهای مجازی آنتن نامیده میشوند.
چشم
- چشم ساده که در تشخیص نور وشدت آن مؤثر است وتااندازهای ممکن است رنگ را تشخیص دهدولی فاصله وابعاد جسم را نمیتواند دقیقاً مشخص کند.
- چشم مرکب که از هزاران واحد بینایی تشکیل شده است که به هر واحد بینایی اوماتیدی یا اوماتیوم گفته میشود.
ضمائم دهانی
در حشرات مختلف متفاوت استو تا حدودی به نوع تغذیه حشره بستگی دارد.که نوع ابتدایی آن نوع ساینده در ملخ میباشد.
سینه(توراکس)
سینه از3 قسمت تشکیل شده است
- پیش سینه (Prothorax)
- میان سینه (Mesothorax)
- پس سینه (Metathorax)
- بالها و پاها به سینه متصل است.هر قسمت سینه از 4 صفحه تشکیل شده است.
- حشرات دارای 6 پا هستند که به آنها شش پایان (Hexapoda) میگویند.وپاهایشان متناسب با نوع فعالیتی است که انجام میدهند.
شکم
در حشرات مختلف تعداد بندها متفاوت است. در ملخ شکم دارای 11 بند میباشد.
- بندهای 1 تا 7 بندهای پیش تناسلی هستند.
- بندهای 8 و 9 بندهای تناسلی هستند.
- بندهای 10و11 بندهای پس تناسلی هستند.
- در ملخ 10 زوج اسپیراکل وجود داردکه از این 10 زوج 2 زوج در ناحیه سینه و 8 زوج دیگر روی بند های 1 تا 8 قرار دارد.
دستگاه گوارش
در حشرات کامل است واز دهان شروع وبه مخرج ختم میشود.دستگاه اصلی دفع مواد زاید لولههای مالپیگی میباشد.
دستگاه گردش خون
از نوع باز است ودر سطح پشتی قرار داردواز یک رگ مستقیم به آئورت که در ناحیه سینه قرارگرفته تشکیل شده است. آئورت در شکم ازمجموعه های کوچک تشکیل یافته که به هرکدام اتاقک(chamber) میگویند ودارای منافذی است به نام استیا(Ostia) که مجموعه این اتاقکها قلب را می سازد.خون ازطریق استیا واردمی شود و توسط انقباضات قلب به آئورت و بعد به سر و به شکم میرود.
اعمال گردش خون
- رساندن مواد غذایی،هورمونها،املاح به بافتهای مورد نظر.
- وظیف تعادل (Balance) بین املاح و پهاش(pH) خون.
- کمک به عمل پوست اندازی.
- جلوگیری از خونریزی.
- محل ذخیره مواد از جمله چربی و گلیکوژن.
- دفاع( مانند فاگوسیتوز)
- خون در رساندن اکسیژن نقشی ندارد و چون فاقد هموگلوبین است بنابراين به رنگ قرمز دیده نمیشود وممکن است به رنگ خاکستری،سبز ویا سایر رنگها دیده شود.
حامد روح الهي
دستگاه تنفسی
که سیستم تراشهای نام داردو ارتباط این سیستم با محیط خارج از طریق اسپیراکل میباشد.
دستگاه عصبی
در سطح شکمی قرار داردودارای یک قسمت مرکزی به نام مغز میباشدکه توسط کمربند دور مری به غقده زیر مری وصل میشود.
منابع
- متولیان، سید علی. حشرهشناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران-1380