مفصل: تفاوت میان نسخهها
Fatranslator (بحث | مشارکتها) جز افزودن ناوباکس> {{دررفتگیها، کشیدگیهای رباط و ماهیچه}} (درخواست کاربر:Modern Sciences)+املا+تمیز+ |
Yamaha5Bot (بحث | مشارکتها) تمیزکاری با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}}'''مَفصَل''' یا بندگاه، محل و همچنین وسیله اتصال [[استخوان]] با یک یا چند استخوان است. مفصل مجموعهای از عناصر تشریحی است که دو یا چند استخوان مجاور را باهم متصل میسازد و برای حرکت و پشتیبانی استخوانها ساخته شده است. گاه به این مجموعه عناصر، دستگاه مفصلی {{انگلیسی|Articular system}} هم گفته میشود. مفاصل بر اساس عملکرد و ساختار تقسیمبندی میشوند. |
}}'''مَفصَل''' یا بندگاه، محل و همچنین وسیله اتصال [[استخوان]] با یک یا چند استخوان است. مفصل مجموعهای از عناصر تشریحی است که دو یا چند استخوان مجاور را باهم متصل میسازد و برای حرکت و پشتیبانی استخوانها ساخته شده است. گاه به این مجموعه عناصر، دستگاه مفصلی {{انگلیسی|Articular system}} هم گفته میشود. مفاصل بر اساس عملکرد و ساختار تقسیمبندی میشوند. |
||
تمام حرکاتی که توسط انسان صورت میگیرد بدون وجود مفصل انجامپذیر نیست. مفصل قسمت مهمی از بدن است و اصول بسیار دقیقی در ساختار مفصل به کار رفته است تا توانایی حرکت برای انسان بوجود بیاید. توانایی یک دونده استقامت به هنگام دویدنهای طولانی، توانایی یک بازیکن بسکتبال به هنگام انجام حرکت سه گام |
تمام حرکاتی که توسط انسان صورت میگیرد بدون وجود مفصل انجامپذیر نیست. مفصل قسمت مهمی از بدن است و اصول بسیار دقیقی در ساختار مفصل به کار رفته است تا توانایی حرکت برای انسان بوجود بیاید. توانایی یک دونده استقامت به هنگام دویدنهای طولانی، توانایی یک بازیکن بسکتبال به هنگام انجام حرکت سه گام یا توانایی یک وزنهبردار به هنگام بالا بردن وزنه سنگین، و نیز انجام تمام حرکات ورزشی به دلیل ارتباط محکم بین استخوانها و وضعیت عالی قرار گرفتن ساختار مفصلی و خصوصیات آنها میباشد. |
||
به طور کلی میتوان مفصلها را به دو دسته تقسیم کرد: دسته اول مفصلهایی که حرکت زیاد دارند، یعنی دو استخوان میتوانند در محل اتصال تحرک زیادی داشته باشند، مانند: مفصل آرنج، زانو، مچ دستها، و پاها، دسته دوم مفصلهایی که استخوانهای جمجمه، و پا حرکت بسیار مختصری دارند، مانند: مفصلهای بین مهرهها، ساختمان این دو نوع مفصل با یکدیگر فرق دارد. |
به طور کلی میتوان مفصلها را به دو دسته تقسیم کرد: دسته اول مفصلهایی که حرکت زیاد دارند، یعنی دو استخوان میتوانند در محل اتصال تحرک زیادی داشته باشند، مانند: مفصل آرنج، زانو، مچ دستها، و پاها، دسته دوم مفصلهایی که استخوانهای جمجمه، و پا حرکت بسیار مختصری دارند، مانند: مفصلهای بین مهرهها، ساختمان این دو نوع مفصل با یکدیگر فرق دارد. |
||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
* مفاصل غیرمتحرک (synarthrosis): حرکت کم یا بدون حرکت هستند. بیشتر مفاصل رشتهای غیرمتحرک هستند. (مثل [[جمجمه]]) |
* مفاصل غیرمتحرک (synarthrosis): حرکت کم یا بدون حرکت هستند. بیشتر مفاصل رشتهای غیرمتحرک هستند. (مثل [[جمجمه]]) |
||
* مفاصل نیمهمتحرک (amphiarthrosis): حرکت کمی میسر است. بیشتر مفاصل غضروفی در این دستهاند. (مثل [[مهره]]ها) |
* مفاصل نیمهمتحرک (amphiarthrosis): حرکت کمی میسر است. بیشتر مفاصل غضروفی در این دستهاند. (مثل [[مهره]]ها) |
||
* مفاصل متحرک (diarthrosis): حرکات گوناگون میسر است. همه مفاصل متحرک، زلالهای (سینوویال) هستند. |
* مفاصل متحرک (diarthrosis): حرکات گوناگون میسر است. همه مفاصل متحرک، زلالهای (سینوویال) هستند. |
||
=== بر پایه محور حرکت === |
=== بر پایه محور حرکت === |
||
[[پرونده:Gelenke Zeichnung01.jpg|بندانگشتی|330px|گونههای مفصل در بدن: ۱-توپی ۲-لقمهای ۳-زینی ۴-لولایی ۵-پاشنهای]] |
[[پرونده:Gelenke Zeichnung01.jpg|بندانگشتی|330px|گونههای مفصل در بدن: ۱-توپی ۲-لقمهای ۳-زینی ۴-لولایی ۵-پاشنهای]] |
||
مفاصل زلالهای را به نوبه خود بنا بر نوع حرکت به چهار گونه دستهبندی میکنند. این حرکات بر حسب شکل سطوح مفصلی است که به مفصل اجازه میدهد دور یک آسه (محور) یا دو آسه |
مفاصل زلالهای را به نوبه خود بنا بر نوع حرکت به چهار گونه دستهبندی میکنند. این حرکات بر حسب شکل سطوح مفصلی است که به مفصل اجازه میدهد دور یک آسه (محور) یا دو آسه یا چند آسه لغزش یا حرکت نمایند. گونههای مفصل در این تقسیمبندی عبارتند از<ref>Platzer, Werner (2008) Color Atlas of Human Anatomy, Volume 1, p.28</ref>: |
||
۱ - [[درجه آزادی (مکانیک)|یکآسهای]] ([[مفصل لولایی|لولایی]]{{•}} [[مفصل پاشنهای|پاشنهای]]). ۲ - [[درجه آزادی (مکانیک)|دوآسهای]] ([[مفصل لقمهای|لقمهای]]{{•}} [[مفصل زینی|زینی]]) و ۳- [[درجه آزادی (مکانیک)|چندآسهای]] ([[مفصل توپی|توپی]]) ۴ - [[مفصل لغزنده|لغزنده]] یا مسطح.<ref>Henry Gray (1887) Anatomy, descriptive and surgical p.220</ref> |
۱ - [[درجه آزادی (مکانیک)|یکآسهای]] ([[مفصل لولایی|لولایی]]{{•}} [[مفصل پاشنهای|پاشنهای]]). ۲ - [[درجه آزادی (مکانیک)|دوآسهای]] ([[مفصل لقمهای|لقمهای]]{{•}} [[مفصل زینی|زینی]]) و ۳- [[درجه آزادی (مکانیک)|چندآسهای]] ([[مفصل توپی|توپی]]) ۴ - [[مفصل لغزنده|لغزنده]] یا مسطح.<ref>Henry Gray (1887) Anatomy, descriptive and surgical p.220</ref> |
||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
۳- مفصلهای چندآسهای: |
۳- مفصلهای چندآسهای: |
||
در این مفصلها حرکت دور چند آسه انجام میگیرد یعنی علاوه بر حرکتهای خم شدن و بازشدن و نزدیک شدن و دور شدن حرکت چرخشی آسه نیز وجود دارد. |
در این مفصلها حرکت دور چند آسه انجام میگیرد یعنی علاوه بر حرکتهای خم شدن و بازشدن و نزدیک شدن و دور شدن حرکت چرخشی آسه نیز وجود دارد. |
||
نمونه آن مفصلهای توپی هستند که در آن یک سطح کروی شکل در داخل گودی استخوان دیگر حرکت نمیکند. مانند مفصل [[ران]] |
نمونه آن مفصلهای توپی هستند که در آن یک سطح کروی شکل در داخل گودی استخوان دیگر حرکت نمیکند. مانند مفصل [[ران]] یا شانه. |
||
۴- مفصلهای لغزنده (مسطح یا صاف): |
۴- مفصلهای لغزنده (مسطح یا صاف): |
||
در این مفصلها سطوح مفصلی متقابل تقریباً مسطح میباشند. حرکت در این مفصلها بصورت لغزیدن |
در این مفصلها سطوح مفصلی متقابل تقریباً مسطح میباشند. حرکت در این مفصلها بصورت لغزیدن یا سریدن یک سطح روی سطح دیگر انجام میگیرد. حرکت این مفصلها اغلب بعلت وجود پوشینه تنگ مفصلی یا رباطها یا زائدههای مختلف محدود میباشند. این نوع مفصل را در مفصل بین استخوانچههای مچ دست یا بین زائدههای مفصلی مهرهها میتوان دید. |
||
== آسیبشناسی مفاصل == |
== آسیبشناسی مفاصل == |
نسخهٔ ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷، ساعت ۰۲:۱۱
مفصل | |
---|---|
جزئیات | |
دستگاه | دستگاه ماهیچهایاستخوانی دستگاه مفصلی |
شناسهها | |
لاتین | Articulus Junctura Articulatio |
MeSH | D007596 |
TA98 | A03.0.00.000 |
TA2 | 1515 |
FMA | 73023 |
مَفصَل یا بندگاه، محل و همچنین وسیله اتصال استخوان با یک یا چند استخوان است. مفصل مجموعهای از عناصر تشریحی است که دو یا چند استخوان مجاور را باهم متصل میسازد و برای حرکت و پشتیبانی استخوانها ساخته شده است. گاه به این مجموعه عناصر، دستگاه مفصلی (به انگلیسی: Articular system) هم گفته میشود. مفاصل بر اساس عملکرد و ساختار تقسیمبندی میشوند.
تمام حرکاتی که توسط انسان صورت میگیرد بدون وجود مفصل انجامپذیر نیست. مفصل قسمت مهمی از بدن است و اصول بسیار دقیقی در ساختار مفصل به کار رفته است تا توانایی حرکت برای انسان بوجود بیاید. توانایی یک دونده استقامت به هنگام دویدنهای طولانی، توانایی یک بازیکن بسکتبال به هنگام انجام حرکت سه گام یا توانایی یک وزنهبردار به هنگام بالا بردن وزنه سنگین، و نیز انجام تمام حرکات ورزشی به دلیل ارتباط محکم بین استخوانها و وضعیت عالی قرار گرفتن ساختار مفصلی و خصوصیات آنها میباشد.
به طور کلی میتوان مفصلها را به دو دسته تقسیم کرد: دسته اول مفصلهایی که حرکت زیاد دارند، یعنی دو استخوان میتوانند در محل اتصال تحرک زیادی داشته باشند، مانند: مفصل آرنج، زانو، مچ دستها، و پاها، دسته دوم مفصلهایی که استخوانهای جمجمه، و پا حرکت بسیار مختصری دارند، مانند: مفصلهای بین مهرهها، ساختمان این دو نوع مفصل با یکدیگر فرق دارد.
دستهبندی ساختاری
این دستهبندی بر پایه گونه بافت پیونددهندهای انجام میشود که استخوانها را به هم پیوند میدهد. در دستهبندی ساختاری سه گونه مفصل شناخته میشود:
- مفصل رشتهای (لیفی)، که با بافت همبند معمولی متراکمی که الیاف کولاژن زیادی دارد پیوند یافتهاند. مانند درز بین استخوانهای جمجمه.[۱]
- مفصل غضروفی، که با غضروف به هم پیوستهاند.
- مفصل زلالهای (سینوویال)، که مستقیماً پیوند ندارند. این مفصلها دارای حرکت بوده و از این رو فاصله اندکی بین دو استخوان موجود میباشد که فضایی بنام حفره مفصلی را تشکیل میدهد. این حفره با مایع لغزنده و چسبناکی بنام مایع زلالهای پرشده است.
دستهبندی کارکردی
مفصلها را همچنین میتوان بر پایه میزان آزادی حرکت آنها دستهبندی کرد:
- مفاصل غیرمتحرک (synarthrosis): حرکت کم یا بدون حرکت هستند. بیشتر مفاصل رشتهای غیرمتحرک هستند. (مثل جمجمه)
- مفاصل نیمهمتحرک (amphiarthrosis): حرکت کمی میسر است. بیشتر مفاصل غضروفی در این دستهاند. (مثل مهرهها)
- مفاصل متحرک (diarthrosis): حرکات گوناگون میسر است. همه مفاصل متحرک، زلالهای (سینوویال) هستند.
بر پایه محور حرکت
مفاصل زلالهای را به نوبه خود بنا بر نوع حرکت به چهار گونه دستهبندی میکنند. این حرکات بر حسب شکل سطوح مفصلی است که به مفصل اجازه میدهد دور یک آسه (محور) یا دو آسه یا چند آسه لغزش یا حرکت نمایند. گونههای مفصل در این تقسیمبندی عبارتند از[۲]:
۱ - یکآسهای (لولایی • پاشنهای). ۲ - دوآسهای (لقمهای • زینی) و ۳- چندآسهای (توپی) ۴ - لغزنده یا مسطح.[۳]
شرح بیشتر:
۱- مفصلهای یکآسهای: در این مفصلها حرکت دور یک آسه انجام میگیرد این آسه ممکن است بصورت عرضی باشد. حرکت عمده در این مفصلها خم شدن و بازشدن میباشد. مانند مفصل آرنج در حالت دیگر آسه بصورت طولی است که نمونه آن در مفصلهای چرخشی دیده میشود مانند مفصل اطلسی آسهای.
۲- مفصلهای دوآسهای: در این مفصلها حرکت در دو آسه انجام میگیرد که این دو آسه بصورت افقی و عمود برهم میباشند. در این مفاصل علاوه بر حرکتهای خم شدن و بازشدن حرکتهای دور شدن و نزدیک شدن به بدن نیز دیده میشود، ولی حرکت چرخش آسهای وجود ندارد.
نمونه این مفصلها یکی مفصل لقمهای (کندیلار) میباشد که در آن یک سطح کروی (کوژ) یا لقمه در یک گودی بیضیشکل (کاو) قرار میگیرد. این مفصلها با وجود اینکه کم و بیش شبیه به نمونه دوم مفصلهای لولائی هستند ولی حرکت بیشتری را اجازه میدهند. مانند مفصل زانو. در این مفصلها سطحهای مفصلی متقابلاً در دو جهت کاو و کوژ میباشند مانند مفصلهای زینی (مفصل مچ دستی و قلمی شست در انسان). نمونه سوم، مفصلهای بیضی شکل هستند که لبه مفصل بیضی شکل است مانند مفصل پیش بازویی مچ دستی که در آن مفصلی در یک جهت طویلتر از جهت دیگر بوده و عمود میباشند.
۳- مفصلهای چندآسهای: در این مفصلها حرکت دور چند آسه انجام میگیرد یعنی علاوه بر حرکتهای خم شدن و بازشدن و نزدیک شدن و دور شدن حرکت چرخشی آسه نیز وجود دارد. نمونه آن مفصلهای توپی هستند که در آن یک سطح کروی شکل در داخل گودی استخوان دیگر حرکت نمیکند. مانند مفصل ران یا شانه.
۴- مفصلهای لغزنده (مسطح یا صاف): در این مفصلها سطوح مفصلی متقابل تقریباً مسطح میباشند. حرکت در این مفصلها بصورت لغزیدن یا سریدن یک سطح روی سطح دیگر انجام میگیرد. حرکت این مفصلها اغلب بعلت وجود پوشینه تنگ مفصلی یا رباطها یا زائدههای مختلف محدود میباشند. این نوع مفصل را در مفصل بین استخوانچههای مچ دست یا بین زائدههای مفصلی مهرهها میتوان دید.
آسیبشناسی مفاصل
ورم مفصلی (آرتریت) و آسیبهای فیزیکی عامل صدمه مفصل هستند. ورم مفصلی علت اولیه ناتوانی حرکتی در سنین بالای ۵۵ سال است.
- مقاله اصلی ورم مفصلی
منابع
- بهرام الهی (۱۳۷۷)، آناتومی اندام فوقانی، تحتانی، مفاصل (ویراست ۴)، تهران: جیحون، ص. ۱۹۲ پارامتر
|چاپ=
اضافه است (کمک) - ویکیپدیای انگلیسی.
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ مفصل موجود است. |