دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

یکی از درهای ورودی ساختمان دانشکده حقوق و علوم سیاسی که با معماری دوره هخامنشی ساخته شده است

دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، یکی از دانشکده‌های دانشگاه تهران و از قدیمی‌ترین مراکز آموزش عالی در ایران است. اگر پیشینهٔ مدرسه علوم سیاسی را برای دانشکده حقوق و علوم سیاسی در نظر بگیریم، می‌توان گفت که این دانشکده سی و پنج سال بیش از خود دانشگاه تهران قدمت دارد. پیش از این، تنها مدرسه طب قدمتی بیش از مدرسه علوم سیاسی داشت و این دو از قدیمی‌ترین نهادهای آموزش عالی جدید در ایران محسوب می‌شوند. در حال حاضر دکتر محمدرضا تخشید ریاست این دانشکده را به عهده دارد.

پیشینه

مدرسه علوم سیاسی

مدرسه سیاسی یا مدرسه علوم سیاسی مدرسه‌ای بود که به منظور تعلیم علوم سیاسی به فرمان مظفرالدین شاه قاجار و در زمان وزارت خارجه میرزا نصرالله خان مشیرالدوله در نیمه شعبان ۱۳۱۷ قمری برابر با ۲۸ آذر ۱۲۷۸ خورشیدی در تهران افتتاح شد. نخستین مدیر مدرسه میرزا حسن خان مشیرالملک (بعدها ملقب به مشیرالدوله و پیرنیا) بود و پس از او کسانی چون عبدالکریم‌خان محقق‌الدوله، میرزا حسین‌خان مؤتمن‌الملک، محمدحسین خان ذکاءالملک فروغی، محمدعلی فروغی، دکتر ولی‌الله خان نصر، دکتر علی پرتو اعظم (حکیم اعظم)، عبدالحسین شیبانی (وحیدالملک) و علی‌اکبر دهخدا مدیریت مدرسه را به عهده داشتند. این مدرسه در اول اسفند ۱۳۰۵ از وزارت خارجه جدا و به وزارت معارف ملحق شد. از همان ابتدای تأسیس مدرسه علوم سیاسی، جدالی بر سر دروس سنتی وجود داشته است؛ برخی اساتید نظیر پیرنیا معتقد به ضرورت دروس سنتی بودند و برخی به دروس جدید توجه داشتند. دست بر قضا، طرفداران دروس جدید تفوق یافتند و نهایتاً دروس جدید به سرفصل‌های مدرسه و سپس دانشکده اضافه شد.

مدرسه حقوق

در سال ۱۲۹۸ خورشیدی نصرت‌الدوله فیروز وزیر عدلیه دوران صدراعظمی وثوق‌الدوله مسیو فرانسیس آدولف پرنی مستشار عدلیه را همراه هیئت ایرانی عازم شرکت در کنفرانس صلح ورسای به پاریس فرستاد و به او دستور داد با چند استاد که صلاحیت تدریس درس‌های حقوق را داشته باشند قرار داد منعقد کند. به دنبال آن مدرسهٔ حقوق در ۱۲۹۹ با چهار معلم فرانسوی، ۶ آموزگار ایرانی و ۳۰ دانش‌آموز و به ریاست مسیو پرنی در چارچوب وزارت عدلیه آغاز به کار کرد. در اسفند ۱۳۰۵ مدرسه حقوق از وزارت عدلیه جدا و به وزارت معارف ملحق گشت.

مدرسهٔ تجارت

مدرسهٔ تجارت در اواخر ۱۳۰۴ به دست علی‌اکبر داور وزیر وقت فوائد عامه ایجاد شد. هدف از تأسیس مدرسهٔ تجارت تربیت یک عده تاجر با خبر از اوضاع اقتصادی دنیا بود. رؤسای مدرسه عبارت بودند از احمد شبان (ممتازالاطباء) و محمود افشار. این مدرسه در ۱۳۰۶ از وزارت فوائد عامه جدا شد و زیرنظر وزارت معارف قرار گرفت.

مدرسهٔ حقوق و سیاسی و اقتصاد

در ۱۳۰۶ دو مدرسهٔ سیاسی و حقوق در هم ادغام شدند و مدرسهٔ حقوق و سیاسی را تشکیل دادند. مدرسه تجارت نیز در ۱۳۰۹ در مدرسهٔ حقوق و سیاسی ادغام شد و مدرسهٔ حقوق و سیاسی و اقتصاد شکل گرفت که ریاست آن را نیز علی‌اکبر دهخدا بر عهده داشت.

دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی

با تشکیل دانشگاه تهران در ۱۳۱۳ این مدرسه با نام دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی زیر مجموعهٔ دانشگاه تهران شد. با جدا شدن دانشکدهٔ اقتصاد از آن در ۱۳۴۶ این دانشکده به نام دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی به کار خود ادامه داد.

رؤسای دانشکده

از میان رؤسای دانشکده می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:

• علی‌اکبر دهخدا
• محمدعلی فروغی (ذُکاءالملک)
• دکتر کریم سنجابی
• دکتر محمدجعفر جعفری لنگرودی
• دکتر امیرناصر کاتوزیان
• دکتر محمدرضا تخشید
• دکتر حسنعلی درودیان
• دکتر عباس کریمی
• دکتر سید فضل‌الله موسوی
• دکتر محمدرضا تخشید

گروه‌های آموزشی

• گروه حقوق خصوصی و اسلامی
• گروه حقوق عمومی
• گروه جزا و جرم‌شناسی
• گروه علوم سیاسی
• گروه مطالعات منطقه‌ای
• گروه روابط بین‌الملل

فعالیت‌های پژوهشی

چهار مرکز و مؤسسه تحقیقاتی وابسته به دانشکده حقوق و علوم سیاسی طیف وسیعی از پروژه‌های تحقیقاتی پایه‌ای و عملی در زمینه‌های مختلف حقوق و سازمان بین‌الملل، مطالعات مربوط به صلح، مطالعات منطقه‌ای، مسائل مربوط به بزه، مطالعات تطبیقی نظام‌های مختلف قانونی در کشورهای مختلف، حقوق بشر و دیگر مسائل و مشکلات اساسی جهانی را در بر می‌گیرد. در حال حاضر دکتر اکبر ولی زاده معاون پژوهشی دانشکده است.

امکانات آموزشی و پژوهشی

• کتابخانه
• ۳ سایت کامپیوتر
• فصلنامه
• مرکز مطالعات عالی بین‌المللی
• مرکز مطالعات حقوق بشر
• مؤسسه تحقیقاتی علوم جزا و جرم شناسی
• مؤسسه حقوق تطبیقی
• مؤسسه حقوق عمومی
• مؤسسه حقوق فضا
• مؤسسه حقوق انرژی
• مرکز مطالعات سیاستگذاری عمومی
• گروه پژوهشی مطالعات اوراسیای مرکزی

اساتید برجسته

• دکتر ناصر کاتوزیان
• دکتر حمید عنایت
• دکتر سید ابوالفضل قاضی (شریعت پناهی)
• دکتر محمد رضوی
• دکتر احمد متین دفتری
• دکتر عباس میلانی
• دکتر کریم سنجابی
• دکتر روشنعلی شکاری
• دکتر سید جواد طباطبایی
• دکتر حسین بشیریه
• دکتر حمید احمدی
• دکتر عبدالرحمن عالم
• دکتر احمد نقیب زاده
• دکتر صادق زیباکلام
• دکتر احمد خالقی دامغانی
• دکتر جهانگیر معینی علمداری
• دکتر الهه کولایی
• دکتر جمشید ممتاز
• دکتر علی آزمایش
• دکتر علی اشرف نظری
• دکتر حسن امامی
• دکتر عزت‌الله عراقی
• دکتر داوود فیرحی
• دکتر لعیا جنیدی
• دکتر حمیرا مشیرزاده
• دکتر ابراهیم متقی
• دکتر حسین آقایی نیا
• دکتر ابوالحسن محمدی
• دکتر عبدالله رمضان زاده
• دکتر علی صباغیان

منابع

• روابط عمومی دانشگاه تهران
• روابط عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
• وب‌گاه دانشگاه تهران
• دانشنامهِ اطلاعات پردیس‌های دانشگاه تهران، روابط عمومی دانشگاه تهران، ۱۳۸۴
• شناسان دانشگاه تهران، ۱۳۸۳

پیوند به بیرون

• وب‌گاه رسمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران